Artykuł dotyczy wybranych aspektów nanotechniki, zwłaszcza w odniesieniu do metalurgii ciekło-fazowej i kompozytów odlewanych. Zasygnalizowano powstanie planów badawczych w zakresie nanotechnologii, zwłaszcza amerykańskiej Narodowej Inicjatywy Nanotechnologicznej, japońskich projektów i 6. Programu Ramowego Unii Europejskiej. W tle tych programów, wobec znacznych ograniczeń nakładów na rozwój naukowo-techniczny, mówienie o priorytetowych kierunkach badań naukowych w warunkach krajowych ma charakter raczej symboliczny niż realny. Zaprezentowano właściwości niektórych nanoproszków i szerokie spektrum zastosowania nanomateriałów. Wymieniono znane z literatury materiały nanokrystaliczne wytwarzane technikami krzepnięcia zaawansowanego. Do takich przykładów odniesiono stopy aluminium AlSi25, aluminium z litem i aluminiowe dyspersyjne kompozyty A2618(AlCu2,5Mg1,5Ni1Fe1)/15 obj.% SiCp, superstopy Ni-Al i kompozyty typu Ti/SiCf wytwarzane metodami natryskiwania (napylania) (spray forming), stopy Al-Si i kompozyty Al/Al2O3f prasowane w stanie ciekłym, modyfikowane stopy Al-Si przeznaczone do wykonywania odlewów w formach piaskowych, stopy Al-Fe-Si otrzymywane metodą odlewania półciągłego, łożyskowe stopy Al-Pb, Cu-Pb i Al-Sn wytwarzane metodą przędzenia cieczy metalowej (melt spinning), amorficzne stopy Fe wytwarzane metodą melt spinning i mieszaniny metalowo-ceramiczne typu Ag/SiO2 , Ag/ZnO2 i Ag/Si napylane katodowo, a następnie nadtapiane laserowo na nanokompozytowe cienkie warstwy (wg B. Cantora). Zwrócono uwagę na możliwości stosowania nanomodyfikatorów Al-Ti-B nowej generacji do kreowania korzystnych zmian strukturalnych w aluminium j jego stopach odlewniczych. Skrótowo przedstawiono wyniki badań Instytutu Odlewnictwa w zakresie badań reaktywności ciekłego aluminium w kontakcie z wieloma materiałami ceramicznymi, które mogą być z powodzeniem wykorzystane do wytwarzania nanomateriałów kompozytowych in situ.
EN
In this review some selected nanotechnological aspects regarding liquid phase metallurgy of monolithic and cast metal matrix composites have been highlighted. It was noted new research-scientific plans in term of nanotechnology, particularly United States National Nanotechnology Initiative, Japanese projects and European Union 6th Frame Programme. Polish State Committee for Scientific Research is not widely involved in specific scientific programs having priority related to "hot directions" in the face of a fact the perceptible limitations for financial support in science and research in Poland. Many nanoparticles and existing practical applications for nanomaterials have been indicated. The relationship between processing routes and microstructure for a variety of nanocrystalline materials produced by advanced solidification processing methods have been shortly given according to B.Cantor (Oxford University). Examples include spray formed AlSi25 aluminum alloy, aluminum - lithium alloys, aluminum matrix A2618(AlCu2.5Mg1.5Ni1Fe1)/15 vol.% SiCp composites (for supercharger compressor rotors), Ni-Al superalloys (aerogine casing) and titanium matrix Ti/SiCf composites (compressor rings), squeeze cast Al-Si alloy and Al/Al2O3f composites (brake calipers and pistons), sand cast grain refined Al-Si alloys (engine blocks and cylinder heads), direct chill cast Al-Fe-Si packaging sheet, melt spun aluminum bearing Al-Pb, Cu-Pb and Al-Sn alloys, melt spun amorphous Fe tranformer cores and laser surface melted Ag/SiO2 , Ag/ZnO2 and Ag/Si diffraction gratings. Attention has been paid to possibility of production of efficient grain refiners by the high-energy ball milling technique. These refiners for pure aluminum and its foundry alloys have been investigated and patented by Groupe Minutia Inc., Canada. Finally, the results of investigations done at Foundry Research Institute, Kraków on reactivity of liquid aluminum in contact with plenty of ceramic materials have been presented. Above-mentioned technique can be successfully adapted to manufacturing of in situ nanocomposites.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.