Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

System religijny w dobie globalizacji. Inkluzja i fundamentalizm z perspektywy teorii systemowej Niklasa Luhmanna

100%

Dziuban A.

Poznańskie Studia Teologiczne

|

2008

|

nr 22

319-336

EN

The aim of this article is to examine the phenomena of inclusion and fundamentalism within Niklas Luhmann’s system theory of religion in a globalized society. According to system theory, functional differentiation, rising contingency, and progressing specialization of decision-making centers within western society have all lead to the emergence of a modem and, subsequently, globalized society. Due to changes in the social system, followed by the process of secularization, religion has differentiated itself into an autonomous social subsystem. In effect, it has lost its central position as a value provider and encompassing normative system. Rising religious inclusion and privatization, as well as the emergence of religious fundamentalism, are seen as two opposing, yet complimentary, processes, each emerging as a consequence of modernization and globalization. Inclusion is understood as an individual’s ability to chose between a variety of possible religious options, without the threat of facing any religious or social sanctions. Conversely, fundamentalism is seen as a radical reaction to the process of modernization and progressing differentiation of the social and religious system. From Luhmann’s perspective, both of these processes can lead to the disintegration of religious and, as a consequence, the social system as a whole.

2

Etos inżyniera we współczesnym społeczeństwie. Cz. IX, Współczesny postęp naukowo-techniczny jako efekt zwycięstwa kobiet nad patriarchatem

63%

Sawicki A.

Śląskie Wiadomości Elektryczne

|

2020

|

tom Nr 2-3 (130)

30--36

PL

Opisano wpływy tradycji, systemów religijnych i prawnych w dawnych społeczeństwach na ograniczanie możliwości edukacji i ekspresji zawodowej kobiet. Pokazano, jak dzięki wielkiej determinacji i talentom, niektórym kobietom udawało się jednak pokonywać te przeszkody. Na przykładach wybitnych i zasłużonych kobiet wykazano ich bardzo znaczący udział w rozwoju współczesnej nauki i techniki. Stanowi to dowód potencjalnie równych możliwości współzawodnictwa zawodowego kobiet z mężczyznami.

EN

The influence of traditions, religious and legal systems in ancient societies on the possibilities of education and professional expression of women was described. It was shown how, thanks to great determination and talents, some women managed to overcome these obstacles. Examples of distinguished and distinguished women have shown their significant participation in the development of modern science and technology. This is evidence of potentially equal opportunities for professional competition between women and men.

3

Wokół Józefa Obrębskiego narracji o religii i religijności. Na podstawie materiałów z macedońskiego Porecza

51%

Rękas J.

Slavia Meridionalis

|

2020

|

tom 20

PL

Głównym celem artykułu jest przedstawienie specyfiki opisu systemu religijnego mieszkańców regionu zwanego Porecze w Macedonii (Macedonia Północna), który wyszedł na początku lat trzydziestych XX wieku spod pióra Józefa Obrębskiego (1905–1967), ucznia Kazimierza Moszyńskiego i Kazimierza Nitscha, doktoranta Bronisława Malinowskiego, socjologa, etnografa-terenowca, etnologa i slawisty. Innymi słowy, badacza wykorzystującego w macedońskim Poreczu nie tyle inter- co transdyscyplinarne kompetencje naukowe, których połączenie umożliwiło mu odrzucenie tez o rozdźwięku między religią a magią oraz między religiami ustrukturyzowanymi a pozbawionymi, z perspektywy obserwacji i narracji naukowej, cech jednoznacznego i hierarchicznego uporządkowania. Wyszczególnienie najważniejszych cech narracji Józefa Obrębskiego o religii i religijności następuje w optyce triady antropologicznej: specyfika terenu – osoba badacza – tekst. Rozpoznając siebie wobec źródła, tj. szukając wzorców wśród badanych przy jednoczesnych próbach niepoddawania się intencji badawczej, oraz obierając za przedmiot obserwacji i analizy „pełną rzeczywistość społeczną i kulturalną” (całą dostępną mu przez prawie rok nieprzerwanego pobytu w Poreczu), stworzył opis systemu religijnego, którego granice określił jako społeczno-magiczno-religijne. Spuścizna tekstowa z drugiej wyprawy bałkańskiej etnosocjologa (sierpień 1932 – marzec 1933) to wzorcowy przykład wiedzy wytwarzanej lokalnie, która zauważa podział na badanego i badacza i uważnie się przygląda oraz nie faworyzuje naukowca, lecz włącza go w proces konstruowania finalnego wspólnego tekstu. Dialog badacza i badanych oraz przekształcanie działań, które Józef Obrębski obserwował i w których z badanymi uczestniczył, w narrację zrozumiałą poza kontekstem, który ją stwarza, umożliwiły mu deskrypcję religii, w której nieistniejące już granice przestrzenne maała są wciąż odtwarzane podczas kultu religijnego, a podział na sacrum i profanum otrzymuje nowe cechy. To nie świętość, lecz świeckość okazuje się liminalna, tymczasowa, zawieszona, wciąż oczekująca i czujna, nietrwała. To, co profaniczne istnieje o tyle, o ile utrzymywana jest względna stabilizacja społeczna.

EN

The main goal of this article is to present the idiosyncrasies of a description of the religious system adopted by the population of the Macedonian region of Poreče (North Macedonia). The description under consideration was provided in the 1930s by Józef Obrębski (1905–1967), a sociologist, field ethnographer, ethnologist and Slavic studies scholar, who was a student of Kazimierz Moszyński and Kazimierz Nitsch, and a doctoral student of Bronisław Malinowski. Conducting his studies in Poreče, Obrębski used trans-disciplinary rather than interdisciplinary academic competences, which enabled him to reject the assumptions about a discrepancy between religion and magic, and between structured religions and those that – from the perspective of academic observation and narration – lack an unambiguous and hierarchical structure. The most significant features of Obrębski’s narrative on religion and religiosity are presented from the point of view of an anthropological triad: the specificity of the area – the researcher – the text. By recognising himself against the source, i.e. by looking for patterns in the population studied and, at the same time, attempting to resist the research intention and choose “full social and cultural reality” as the object of observation and analysis (everything available to him during almost a year of uninterrupted stay in Poreče), he came up with a description of a religious system whose limits he defined as social, magical and religious. The body of writings from his second Balkan expedition (August 1932 to March 1933) is a model example of locally produced knowledge, which involves an awareness of the distinction between the researcher and the participant (and a scrutiny of this distinction), and which does not favour the researcher but rather makes him involved in the process of joint construction of the final text. The dialogue between the researcher and the informants, coupled with reflection on the activities which Obrębski observed and in which he took part, made it possible to construct a narrative on their religion that is comprehensible beyond the context in which it was created. According to this description, the spatial boundaries of the immediate local community (maało) which no longer exist are continuously reconstructed in a religious cult, and division between the sacred and the profane gains new dimensions in the process. It is not the sanctity but secularity that turns out to be liminal, temporary, suspended, and yet always expecting and alert, fleeting. The profane can exist only in the conditions of relative social stability.

4

Религиозный фактор и легитимация власти в постсоветской России

44%

Рыбакова О. Б.

ΣΟΦΙΑ. Pismo Filozofów Krajów Słowiańskich

|

2014

|

nr 14

191-200

PL

Autorka podejmuje analizę procesu legitymizacji współczesnych elit społeczeństwa rosyjskiego. Formułuje tezę, że zachodzące zmiany polityczne we współczesnej Rosji pozwalają na różne możliwości adaptacji. Najczęściej wybieraną drogą są próby włączania się w struktury, mających charakter większościowy, organizacji religijnych. Konsekwencją tych tendencji jest formowanie się pro-religijnej polityki wyznaniowej państwa.

EN

The author undertakes an analysis of the process of legitimization of contemporary elite of Russian society. The author formulates the thesis that the political changes taking place in contemporary Russia allows the different possibilities of adaptation. The most popular way is an attempt to join in the structures religious organizations, which have character of majority. The consequence of these trends is formation a pro-religious of the state religious policy.