Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

THE LEADING ROLE OF THE RELIGIOUS COMMUNITIES IN THE ECUMENICAL PROCESS OF POLISH-GERMAN/RUSSIAN/UKRAINIAN RECONCILIATION

100%

Kantyka P.

Studia Oecumenica

|

2013

|

tom 13

265-272

PL

Doświadczenie II wojny światowej pozostawiło głęboką traumę w polskim społeczeństwie i przyczyniły się do powstania trwającej przez dziesięciolecia nieufności pomiędzy Polakami z jednej strony, z drugiej zaś Niemcami, Rosjanami i Ukraińcami. Zbiorowa pamięć polskiego społeczeństwa przechowała krzywdy wyrządzone nawet w poprzednich pokoleniach. Teza prezentowana w artykule dotyczy wiodącej roli społeczności o charakterze wyznaniowym, religijnym, w procesie pojednania narodu polskiego z narodami niemieckim, rosyjskim i ukraińskim. Podczas gdy społeczności świeckie ani władze państwowe nie były w stanie uruchomić procesu zmierzającego do pojednania, przywódcy wspólnot religijnych dominujących w omawianych krajach podjęli inicjatywy zmierzające do zapoczątkowania procesu pojednawczego w jego wymiarze duchowym i tak otworzyli drogę do sukcesu. Pierwszym przykładem takiego działania jest Orędzie Biskupów Polskich do ich Niemieckich Braci w Chrystusowym urzędzie pasterskim z 1965 roku, które zapoczątkowało proces pojednania polsko-niemieckiego. Drugi i trzeci przykład to odpowiednio: Wspólne Przesłanie do Narodów Polski i Rosji, Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, Arcybiskupa Józefa Michalika, Metropolity Przemyskiego i Zwierzchnika Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego Patriarchy Moskiewskiego i Całej Rusi Cyryla, podpisane 17 sierpnia 2012 r. w Warszawie oraz Deklaracja Arcybiskupa Większego Światosława Szewczuka, Metropolity Kijowsko-Halickiego Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego, Arcybiskupa Józefa Michalika, Metropolity Przemyskiego obrządku łacińskiego, Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Polski, Arcybiskupa Mieczysława Mokrzyckiego, Metropolity Lwowskiego obrządku łacińskiego, Przewodniczącego Konferencji Episkopatu Rzymskokatolickiego Ukrainy, Arcybiskupa Jana Martyniaka, Metropolity Przemysko-Warszawskiego, Kościoła bizantyńsko-ukraińskiego, podpisana 28 czerwca 2013 r.

2

Un orthodox milieu de mémoire: the Saint Nicholas Monastery’s memory on communism and orthodoxy

51%

Mateoniu M.

Edukacja Humanistyczna

|

2016

|

nr 2

147-167

EN

This study deals with a particular, but relevant case study of an orthodox milieu de mémoire: Saint Nicholas monastery. My analysis is based on an oral inquiry conducted in the framework of my Ph.D. studies with the nuns of the monastery between 1999 and 2004. I have noticed here a complex reality in which the Orthodox faith and rituals mingled with the desire of independence with regards to the political (communist) order, which lead to more or less conflicted relationships with the authorities. The individual and collective memory of nuns corroborated with the archive documents offered me the necessary information not only to trace the past of the religious community, but also to size the tensions into the communist society reflected, at a smaller scale, in the monastery. According to my research findings, I can conclude that the everyday life of the nuns of Saint Nicholas monastery is fashioned by their love for God, for the others, by their respect of human dignity, by their sacrifice for truth and justice, by their quest of freedom and of preserving the orthodox values.

PL

Badanie to dotyczy indywidualnego, ale istotnego studium przypadku – prawosławnego klasztoru Saint Nicholas. Moja analiza jest oparta na ustnych wywiadach, przeprowadzonych w ramach przewodu doktorskiego z zakonnicami klasztoru w latach 1999–2004. Zauważyłam tutaj złożoną rzeczywistość, w której prawosławna wiara i obrządek mieszały się z pragnieniem niezależności w odniesieniu do politycznego (komunistycznego) reżimu, co prowadziło do mniej lub bardziej konfliktowych relacji z władzami. Indywidualna i zbiorowa pamięć zakonnic, w powiązaniu z dokumentami archiwalnymi zawierającymi niezbędne informacje, pozwoliła nie tylko prześledzić przeszłość społeczności religijnej, lecz także oszacować wielkość napięć w społeczeństwie komunistycznym, które odzwierciedlały się, w mniejszej skali, w klasztorze. Według moich ustaleń badawczych mogę stwierdzić, że codzienne życie zakonnic klasztoru jest kształtowane przez miłość do Boga i innych, poszanowanie godności ludzkiej oraz przez ofiary ponoszone w imię prawdy i sprawiedliwości podczas dążenia do wolności i zachowania wartości prawosławnych.

3

Międzynarodowa Konferencja Naukowa "Aktualne problemy stosunków wyznaniowych oraz laickości państwa w Polsce w kontekście międzynarodowym", Warszawa, 15 kwietnia 2023 r.

51%

Rybczyńska O. , Zieliński J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2023

|

tom 26

485-488

EN

International Conference Current problems of State-Church relations and State secularity in Poland in the international context, Warsaw, April 15, 2023

PL

Sprawozdanie z Międzynarodowej Konferencji Naukowej pt. Aktualne problemy stosunków wyznaniowych oraz laickości państwa w Polsce w kontekście międzynarodowym, zorganizowanej w Warszawie, 15 kwietnia 2023 r. przez Zakład Prawa Wyznaniowego Wydziału Prawa i Administracji Uniwersytetu Warszawskiego oraz Katedrę Prawa Wyznaniowego Chrześcijańskiej Akademii Teologicznej w Warszawie.

4

The Role of Interreligious and Interfaith Dialogue in the Post-Secular World

51%

Popovska B. , Ristoska Z. , Payet P.

Academicus. International Scientific Journal

|

2017

|

nr 16

33-44

EN

Today, western liberal democratic societies are secular, or in other words, religion is set apart from the state. However, the beginning of the 21st century has seen a re-politicizing of the religion. This paper argues that religion plays an important role in current global politics and events. Moreover, it has been used as tool to recruit masses for a wrong cause. Hence, Interreligious and interfaith dialog can play a role of catalysts and a future trend in cultural diplomacy. The paper provides definitions of a secular and post secular society. Then, it discusses the general concept of dialogue and explores it from an interreligious and interfaith point of view as a way to mitigate the role religion has undertaken. Finally, it provides examples of what European Union has been doing in that respect.

5

Nazwy katolickich grup modlitewnych (na przykładzie wspólnot Odnowy w Duchu Świętym)

51%

Cieśla B.

Národopisný věstník

|

2022

|

tom 63

|

nr 1

69-81

EN

The purpose of the article is to analyse the names given to Catholic prayer communities that address their activities primarily to lay people. The analysis includes 100 names of communities associated under the aegis of the Charismatic Renewal. The description presents their structural, pragmatic and semantic features. The exposed onyms have several purposes, among which the most important is the identifying function. In addition they provide information about the community and its members, emphasize the attitude of the meeting participants to God or people who are the subject of religious worship, comprise instructions, evangelistic content and calls for Christian faith. Some of them are a form of prayer and a manifestation of the constitution of reality that we know from biblical accounts.

CS

Tento článek analyzuje názvy katolických modlitebních skupin, které mají přiblížit aktivity daných skupin především lidem „zvenku“. V analýze je použito 100 názvů komunit, které se sdružují v rámci katolické charismatické obnovy a zkoumány jsou strukturní, pragmatické a sémantické vlastnosti těchto názvů. Zkoumané názvy mají několik funkcí, přičemž nejvýznamnější z nich je funkce identifikační. Kromě toho poskytují informaci o dané komunitě a jejích členech, zdůrazňují postoj k Bohu nebo k lidem, kteří se náboženských obřadů také účastní, obsahují pokyny, evangelický obsah a výzvy ke křesťanské víře. Některé z nich jsou samy o sobě formou modlitby a ukázkou pojetí reality tak, jak ji známe z biblických vyprávění.

6

Instytucjonalizacja dialogu pomiędzy Unią Europejską a podmiotami wyznaniowymi w kontekście doświadczeń narodowych państw członkowskich

41%

Łopatowska-Rynkowska J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2006

|

tom 9

51-74

PL

Unia Europejska zamierza promować szersze zaangażowanie obywateli w proces rządzenia. W tym celu utrzymuje i rozwija dialog ze zorganizowanym społeczeństwem obywatelskim, którego istotną część stanowią kościoły, związki wyznaniowe i organizacje niewyznaniowe. Obecnie dialog nie ma podstawy prawnej i zależy jedynie od dobrej woli zainteresowanych stron, zarówno jeśli chodzi o inicjatywę jego podjęcia, jak i prawne formy, w jakich jest prowadzony. Nie jest on jednak tylko wyrazem dobrej woli, ale w równym stopniu wyrazem potrzeby wspólnego kształtowania polityki oraz prawodawstwa. Umiejscowienie przepisu będącego podstawą dialogu w tekście Traktatu ustanawiającego Konstytucję dla Europy (art. I-47 i I-52), otwiera nowe pole do rozwoju współpracy, stwarza też możliwość przeniesienia doświadczeń narodowych, już wypracowanych w drodze historycznych uwarunkowań, i konfrontacji ich z rzeczywistością, którą być może przyniesie ratyfikacja Traktatu. Celem poniższego opracowania jest przybliżenie pewnych aspektów związanych ze złożonością i skomplikowaniem procesów składających się na proces dialogu. Ponieważ jednak materia będąca jego przedmiotem jest żywa i nieustannie ewoluuje, nie ma ono aspiracji do zamkniętego i wyczerpującego ujęcia, a jest jedynie głosem w dyskusji.

7

Pracovněprávní autonomie církví a náboženských společností (ve světle zákazu diskriminace)

41%

Jirásko V.

Právník. Teoretický časopis pro otázky státu a práva (The Lawyer - Scientific Review for Problems of State and Law)

|

2025

|

tom 164

|

nr 1

21-45

EN

This article discusses the issue of the labour law autonomy of churches, in particular ecclesiastical employment relationships with clerics and laypersons employed in the Czech Republic. It analyses the autonomy of churches within the context of constitutional rights, with reference to the development of legal approaches to these employment relationships, including the decisions of general courts in labour law disputes. The conclusions of the article reflect the different approaches to the labour law autonomy of churches within different legal systems, encompassing an international perspective that also mentions the experiences of Slovakia, Germany and the United States. Attention is focused especially on the German legislation and the elaborated system of special obligations of loyalty. A key point is the search for the boundary between a clerical and lay employee, where consent to accession to clerical status has consequences for the legal status of the individual. The article refers among other factors to the current case law of the European Court of Human Rights and the Court of Justice of the European Union.

CS

Článek pojednává o problematice pracovněprávní autonomie církví, zejména zaměstnavatelských církevních vztahů s duchovními a laickými zaměstnanci v České republice. Analyzuje autonomii církví v ústavněprávním kontextu se zohledněním vývoje právních přístupů k těmto pracovním vztahům, včetně rozhodování obecných soudů v pracovněprávních sporech. Závěry článku reflektují odlišné přístupy k pracovněprávní autonomii církví v různých právních systémech, přičemž v mezizahraničním exkurzu jsou zmíněny zkušenosti Slovenska, Německa či Spojených států amerických. Zejména je pozornost zaměřena na německou právní úpravu a rozpracovaný systém zvláštních povinností loajality. Klíčovým bodem je hledání hranice mezi duchovním a laickým zaměstnancem, kde souhlas se vstupem do duchovního stavu ovlivňuje právní postavení jednotlivce. Článek dále poukazuje na aktuální judikaturu Evropského soudu pro lidská práva a Soudního dvora Evropské unie.

8

Wspólnoty chrześcijan Smyrny, Efezu i Laodycei żyjące pośród muzułmanów

41%

Sokołowski M.

Nurt SVD

|

2017

|

nr 1

175-194

PL

Artykuł podejmuje problematykę życia chrześcijan w Turcji na obszarze starożytnych Siedmiu Kościołów opisanych w Apokalipsie św. Jana, tzn. Kościołów funkcjonujących w Smyrnie, Efezie i Laodycei. Zawężenie do tych trzech Kościołów wynika z faktu, że obecnie tylko tam mieszkają chrześcijanie żyjący w formalnych wspólnotach. Miejscowości Sardes, Filadelfia, Pergamon, Tiatyra nie przetrwały próby czasu. Artykuł traktuje o wspólnotach katolickich, protestanckich, a także prawosławnych. Na wstępie ukazano krótką historię relacji chrześcijańsko-muzułmańskich w Turcji oraz kontekst społeczno-religijny. Następnie zaprezentowano Kościoły: ich liderów, specyfikę formacji wiary, aktualne problemy w środowisku muzułmańskim. Materiał źródłowy stanowi owoc rozmów i spotkań z liderami oraz członkami Kościołów.

EN

Apocalypse of St John mentions Seven Churches of Asia as seven major churches of early Christianity. The present article is concerned with the only extant formal Christian (Catholic, Protestant and Orthodox) communities in Smyrna, Ephesus and Laodicea (now in Turkey). The other four (in Sardis, Philadelphia, Pergamum and Thyatira) did not survive. The article opens with a brief overview of the Christian-Muslim relationships in Turkey and its social and religious contexts. After that there is a more detailed presentation of the community leaders, religious formation of members and their present situation among the Muslim majority. The source material is based on the author’s interviews with the leaders and members of the churches.

9

Regulacje prawne zakładów kąpielowych rytualnych (mykw) dla ludności żydowskiej w II Rzeczpospolitej Polskiej. Zarys problematyki

41%

Bobkier R.

Zeszyty Naukowe Collegium Witelona

|

2022

|

tom 1

|

nr 42

29-48

EN

The Jewish population, who arrived in Poland in the 11th century, constituted one tenth of the population in the Second Polish Republic. They had the constitutionally guaranteed right to freely profess the Mosaic religion, including ritual baths. Water, understood as a symbol of spiritual purification, is present in all the main religions of the world. However, it occupies a special place in Judaism. The mikvah, a ritual bath, is required in many cases of spiritual and physical uncleanness. In Poland, reborn after the partitions, Jewish mikvahs constituted more than half of all bathing establishments – public baths. Pursuant to the regulations governing the functioning of Jewish communities, introduced in 1919, their duty was to maintain ritual baths. Subsequent regulations defined this activity only in terms of the competence of the religious community. Commercial mikvahs were taxed like ordinary businesses. In the interwar period, sanitary regulations concerning mikvahs were included in two ordinances – in 1921 and in 1936. The latter regulation was in force until 2002, i.e. in three different forms of Polish statehood. Pursuant to the 1997 Act on the State’s Relationship to Jewish Religious Communities in the Republic of Poland, Jewish communities still care for ritual baths.

PL

Ludność żydowska, obecna na ziemiach polskich od XI w., stanowiła w II Rzeczpospolitej Polskiej dziesiątą część populacji. Posiadała ona konstytucyjnie zagwarantowane prawo do swobodnego wyznawania religii mojżeszowej, w tym do prowadzenia kąpieli rytualnych. Woda pojmowana jako symbol duchowego oczyszczenia obecna jest we wszystkich wielkich religiach świata. Szczególne jednak miejsce zajmuje w judaizmie. Mykwa, rytualna kąpiel, wymagana jest w szeregu przypadków nieczystości duchowej i fizycznej. W odrodzonej po zaborach Polsce ponad połowę wszystkich zakładów kąpielowych – łaźni publicznych stanowiły właśnie żydowskie mykwy. Zgodnie z wprowadzonymi w 1919 r. przepisami regulującymi funkcjonowanie gmin żydowskich, ich obowiązkiem było utrzymywanie kąpieli rytualnych. Kolejne przepisy określiły tę aktywność już tylko w kategoriach kompetencji gminy wyznaniowej. Mykwy prowadzące działalność komercyjną podlegały opodatkowaniu jak zwykłe przedsiębiorstwa. Przepisy sanitarne dotyczące mykw zawarte były w okresie międzywojennym w dwóch rozporządzeniach – z 1921 r. oraz z 1936 r. To ostatnie rozporządzenie obowiązywało aż do 2002 r., czyli w trzech różnych formach polskiej państwowości. Zgodnie z ustawą z 1997 r. o stosunku Państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w Rzeczypospolitej Polskiej gminy żydowskie dbają nadal o łaźnie rytualne.

10

Les structures et l’évolution économiques des grandes abbayes et des collèges à Paris au XVIIIe siècle

41%

Perluss P.

Hereditas Monasteriorum

|

2015

|

tom 6

13-84

EN

Throughout the 18th century the number of professed brothers declined while that of lay brothers and servants increased in relative terms. In general, the monasteries most richly endowed in landed property saw an increase in their relative wealth over the century. Monasteries founded in the High Middle Ages usually owned extensive rural estates. However, monasteries also owned extensive property in Paris. The monastic colleges which held their own were those whose urban property holdings, if wisely managed, brought an income that rose with inflation, thus offsetting the baneful decline in purchasing power and the resulting impoverishment which might have otherwise beset the communities. In 1749 the 54 men’s religious communities in Paris owned over 500 buildings or, more generally, rental units. Some buildings were aristocratic dwellings while others were modest abodes in which craftsmen or even impoverished single women might live. Worthy of note are several key traits involving property holdings: monasteries often owned clusters of buildings and even built major apartment complexes, sometimes within their former cloisters. This rental property as a whole provided nearly 50% of the monasteries’ overall income by the time the French Revolution dispossessed the religious orders. Research into these property holdings, both in Paris and other French cities, will allow researchers to study the economic, urbanistic and social evolution of French cities over the longue durée.

11

O prawie spadkowym w krajach islamskich

41%

Bar W.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2006

|

tom 9

181-196

PL

Narastająca migracja ludności z krajów islamskich do Europy, wywołuje m.in. zderzanie się dwóch porządków prawnych. Jest to szczególnie widoczne w materii prawa małżeńskiego - w tym ustroju majątkowego małżonków, dziedziczenia, alimentacji - bo ta w kulturze islamu jest najsilniej poddana prawu religijnemu . Pragniemy wskazać podstawowe źródła i najważniejsze rozwiązania w prawie spadkowym krajów islamskich. Najczęściej zawarte jest ono w kodeksach statusu osobowego, poczynając od słynnego kodeksu Medżelle (1869-1876), nasyconych regułami prawa świeckiego i religijnego różnych szkół.

12

Proces normowania stosunków pomiędzy państwem a niekatolickimi związkami wyznaniowymi w trybie art. 8 ust. 3 Konstytucji Republiki Włoskiej z 1947 r. (ujęcie historyczne)

36%

Stanisz P.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2006

|

tom 9

27-50

PL

Jedną z naturalnych konsekwencji przyjęcia rozwiązania zapisanego w art. 25 ust. 5 Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej z 2 kwietnia 1997 r. jest zwrócenie uwagi na analogiczne unormowanie, które od dziesięcioleci obowiązuje we Włoszech. Przywołany przepis posiada bowiem swój pierwowzór w art. 8 ust. 3 Konstytucji Republiki Włoskiej z 22 grudnia 1947 r. Rozwiązania włoskie nie cieszą się jednak – jak dotąd – szczególnie intensywnym zainteresowaniem autorów polskich , co niewątpliwie opóźnia rozpoczęcie procesu realizacji art. 25 ust. 5 polskiej ustawy zasadniczej. Historia realizacji art. 8 ust. 3 Konstytucji Republiki Włoskiej stanowi jedynie wąski fragment szerokiej problematyki przewidzianego w tym przepisie obowiązku normowania stosunków pomiędzy państwem włoskim a niekatolickimi związkami wyznaniowymi w oparciu o uprzednie porozumienia. Szczegółowe przeanalizowanie tego procesu, ze zwróceniem uwagi na przyczyny niemal czterdziestoletniego opóźnienia w jego zainicjowaniu oraz trudności powstające na jego kolejnych etapach, może się jednak przyczynić do uniknięcia podobnych sytuacji w polskiej praktyce ustawodawczej.

13

Utworzenie oraz rejestracja związku wyznaniowego jako przejawy wolności religijnej

36%

Mezglewski A.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2015

|

tom 18

123-134

PL

W przedmiotowej publikacji autor formułuje następujące tezy. Skoro rejestracja związku wyznaniowego w prawie polskim stanowi formę jego legalizacji poprzez nabycie podmiotowości cywilnoprawnej, to proces ten służy poszerzeniu możliwości oddziaływania związku wyznaniowego w sferze religijnej, a tym samym poszerzeniu wolności religijnej. Nie stanowi natomiast przejawu wolności religijnej rejestracja związku wyznaniowego dokonana na podstawie wniosku o rejestrację, złożonego przez „sympatyków” danej wspólnoty religijnej (co w pragmatyce polskiego organu rejestrowego stało się zasadą). Rejestracja związku wyznaniowego winna być dokonywana na wniosek samego związku wyznaniowego lub na wniosek członków tej wspólnoty. Tylko taka procedura stanowić może przejaw gwarancji wolności religijnej.

EN

In this publication the author makes the following arguments. As the registration of a religious association in Polish law is a form of its legalisation by becoming a legal entity, that process broadens the influence of a religious association in the religious sphere, thereby broadening religious freedom. The registration of a religious association made on the basis of an application for registration filled by “supporters” of a religious community (it happens more than often in Polish registration offices) is not a manifestation of religious freedom. Registration of a religious association must be undertaken at the request of the religious organization itself or at the request of members of this community. Only such a procedure could be a sign of guarantee of religious freedom.

14

“We are fortress Europe!” Nativism and religion in the ideology of Pegida in the context of the European crisis

36%

Murariu M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2017

|

tom 20

53-68

EN

This article deals with the movement known as “Patriotic Europeans against the Islamisation of the Occident,” or Pegida, focusing primarily on the nativist dimension which often takes centre stage in its ideological discourse. Pegida describes itself as a defender of Western Civilization and of its Christian legacy from what it sees as the perils of Islamisation on the one hand, and of globalist political elites on the other. In the context of the political changes and rise of alternative visions of civil society, particularly in Central and Eastern Europe, Pegida should arguably be seen as a representative of a growing European nativist wave. Lastly, the article looks at the “Prague Declaration,” a document which was signed in 2016 by Pegida and a number of allied movements from outside of Germany.

PL

Przedmiotem artykułu jest ruch znany jako „Patriotic Europeans against the Islamisation of the Occident” (Patriotyczni Europejczycy Przeciwko Islamizacji Zachodu) lub Pegida, przy czym akcent położony jest na kwestie związane z natywizmem, które często zajmują centralne miejsce w dyskursie ideologicznym. Pegida definiuje się jako obrońca zachodniej cywilizacji i jej chrześcijańskiego dziedzictwa przed tym, co jest przez nią określane jako niebezpieczeństwo islamizacji z jednej strony, oraz zagrożenie ze strony globalistycznych elit politycznych z drugiej. W kontekście dokonujących się zmian politycznych i tworzenia alternatywnych wizji społeczeństwa obywatelskiego, zwłaszcza w Europie Środkowej i Wschodniej, Pegida może być postrzegana jako przedstawiciel rosnącej europejskiej fali natywistycznej. Na koniec artykuł odnosi się do tzw. Deklaracji Praskiej (Prague Declaration), która została przyjęta w 2016 r. przez Pegidę i kilka powiązanych z nią ruchów spoza Niemiec.

15

Orzecznictwo austriackiego Sądu Najwyższego w sprawie reprezentacji wyznaniowych osób prawnych Kościoła Katolickiego

31%

Strzała M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2017

|

tom 20

249-265

PL

Austriacki Sąd Najwyższy opowiada się za, występującą również w Polsce, recepcją w państwowym porządku prawnym majątkowego prawa kanonicznego w zakresie reprezentacji wyznaniowych osób prawnych Kościoła Katolickiego. Stąd poglądy i argumentacja zawarta w uzasadnieniach jego orzeczeń zapadłych w stanach faktycznych dotyczących zarządu majątkiem kościelnym ma znaczenie także dla polskiej praktyki. W latach 1959-2013 zapadło kilkanaście orzeczeń na tle najróżniejszych stanów faktycznych, poczynając od sprzedaży nieruchomości, poprzez oddanie jej w najem lub dzierżawę, po zbycie prawa do łowiska rybnego i zawarcie umowy o pracę. Na kanwie tych zdarzeń, wypowiedziano szereg istotnych poglądów prawnych. Przedmiotem orzeczeń austriackiego Sąd Najwyższego było m.in. znaczenie terminu alienacji (sensu stricto i sensu largo), obowiązek badania przez sąd norm prawa kanonicznego z urzędu, głębokość recepcji norm prawa kanonicznego, możliwość wyrażenia zgody wymaganej prawem kanonicznym per facta concludentia czy samodzielność pełnomocnika uprawnionego do zarządu majątkiem kościelnym. Poruszona została także kwestia autonomiczności kanonicznoprawnej regulacji umowy dzierżawy i najmu względem norm o alienacji. Prezentowane orzecznictwo zwraca uwagę na liczne problemy związane ze stosowaniem majątkowego prawa kanonicznego w praktyce obrotu. Zarazem wskazuje ono na niebezpieczeństwa z nimi związane i dostarcza szeregu argumentów stronom w ewentualnych postępowaniach sądowych.

EN

The Austrian Supreme Court, in a similar way to the Polish Supreme Court, states that canon law rules governing church property are relevant in the field of acts of legal entities of the Catholic Church. Hence, the views and arguments presented in its judgements in cases concerning the management of ecclesiastical property are also important for Polish legal practice. Between 1959 and 2013 a number of judgements were issued. There were a variety of cases, starting from the sale of the immovable property, through leasing it, and ending with the sale of fishery rights and contract of employment. In relation to those events a number of relevant legal views were stated by the Austrian Supreme Court. It considered the meaning of the term “alienation” (in the strict and broad sense), the obligation of a judge to examine canon law requirements for managing ecclesiastical property, the relevance of the particular canon law, the possibility of giving consent required by canon law per facta concludentia and scope of proxy authorization to manage church property. The question of treating the lease as an alienation in terms of the Code of Canon Law has also been raised. The case-law deals with many problems associated with the application of canon law in practice and provides a number of arguments to the parties in possible court proceedings.

16

Ochrona danych osobowych w związkach wyznaniowych w świetle unijnego rozporządzenia nr 2016/679

31%

Hucał M.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2017

|

tom 20

185-222

PL

Sprawa ochrony danych osobowych w związkach wyznaniowych będzie przedmiotem istotnej zmiany z uwagi na rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady Unii Europejskiej nr 2016/679 z dnia 27 kwietnia 2016 r. w sprawie ochrony osób fizycznych w związku z przetwarzaniem danych osobowych i w sprawie swobodnego przepływu takich danych. Nowe prawo unijne wprowadza ważny mechanizm prawny, zmuszający kościoły do rozwoju wewnętrznych regulacji ochrony danych oraz powołania niezależnego organu nadzorczego. W praktyce będzie oznaczało to wzmocnienie konstytucyjnego prawa do prywatności w największych związkach wyznaniowych, ale także ryzyko poddania wielu mniejszych nadzorowi organu publicznego. Szereg wątpliwości dotyczących art. 91 rozporządzenia prezentowanych przez jego komentatorów, specjalizujących się w prawie ochrony danych osobowych, wskazuje, jak poważnym wyzwaniem jest to zagadnienie dla związków wyznaniowych i nauki prawa wyznaniowego.

EN

The issue of protection of personal data in religious communities will be subject of a significant change due to (EU) Regulation No. 2016/679 of the European Parliament and of the Council of 27 April 2016 on the protection of natural persons with regard to the processing of personal data and on the free movement of such data. The new EU regulation introduces an important mechanism that forces churches to develop an internal data protection law and an independent supervisory authority. In practice this means strengthening the constitutional right to privacy in the largest churches based on their internal institutions, but also involves a risk of subjecting many smaller religious communities to public scrutiny. Many doubts regarding Article 91 presented by Polish commentators specializing in the protection of personal data show how important this issue and the preparation of changes are for religious communities.

17

Opinia prawna w sprawie uprawnień informacyjnych oraz rektyfikacyjnych członków związków wyznaniowych w odniesieniu do danych osobowych przetwarzanych przez związki wyznaniowe w ramach ich działalności statutowej

31%

Mezglewski A.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2017

|

tom 20

373-382

PL

W opinii przedstawiono standardy krajowe w zakresie uprawnień informacyjnych i rektyfikacyjnych członków związków wyznaniowych, jakie polski ustawodawca określił w ustawie z dnia 29 sierpnia 1997 r. o ochronie danych osobowych. Następnie przedstawiono reżim prawny w zakresie przetwarzania danych osobowych przez związki wyznaniowe w ramach prowadzonej przez nie działalności statutowej. Zasadniczy trzon przeprowadzonych analiz stanowi odpowiedź na pytanie o zakres uprawnień informacyjnych oraz rektyfikacyjnych w sytuacji braku adekwatnych autonomicznych unormowań prawa wewnętrznego związków wyznaniowych w zakresie ochrony danych osobowych. We wnioskach końcowych autor opinii staje na stanowisku, że w przypadku braku takich unormowań dotyczących przetwarzania danych osobowych, członkowie związków wyznaniowych mogą skorzystać z obowiązujących procedur państwowych.

EN

The opinion presents the national standards concerning the information and rectification rights of members of religious organizations, which were defined by the Polish legislator in the act of 29 August 1997 on personal data protection. It also discusses the legal regime for the processing of personal data by religious organizations in their statutory activity. The main purpose of the opinion is to address the question of the scope of the information and rectification rights in cases where there are no adequate autonomous norms of the internal law of religious organizations regarding personal data protection. The Author concludes that in such situations members of religious communities can make use of the relevant state procedures.

18

Geneza i treść wytycznych w sprawie realizacji art. 17 TFUE przez Komisję Europejską

31%

Stanisz P. , Bębeniec D.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2017

|

tom 20

383-392

PL

Opracowanie koncentruje się na ogłoszonych w lipcu 2013 r. wytycznych w sprawie realizacji przez Komisję Europejską art. 17 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, który zobowiązuje Unię Europejską do prowadzenia otwartego, przejrzystego i regularnego dialogu z kościołami, innymi stowarzyszeniami lub wspólnotami religijnymi oraz organizacjami światopoglądowymi i niewyznaniowymi. Najważniejszą część opracowania stanowi tłumaczenie tego dokumentu na język polski. W celu wyjaśnienia przyczyn powstania wytycznych, omówiono również decyzję Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich z 25 stycznia 2013 r. (2097/2011/RA). Negatywnie oceniając odrzucenie przez Komisję możliwości realizacji wniosku Europejskiej Federacji Humanistycznej o zorganizowanie seminarium dialogu na zaproponowany przez nią temat, Rzecznik wezwał bowiem Komisję do właściwszego realizowania art. 17 ust. 3 TFUE i zasugerował sprecyzowanie stosowanych w tym zakresie praktyk i zasad, a zwłaszcza przemyślenie potrzeby opracowania wiążących wytycznych.

EN

The study deals with the Guidelines on the Implementation of Article 17(3) TFEU by the European Commission, published in July 2013, for setting the framework for open, transparent and regular dialogue with churches, religious associations or communities, and philosophical and non-confessional organisations. The Polish translation of the document constitutes the main part of the text. It is preceded by an overview of the decision of the European Ombudsman of 25 January 2013 in his inquiry into complaint 2097/2011/RA against the European Commission. The Ombudsman, while negatively assessing the Commission’s rejection of the proposal of the European Humanist Federation for a dialogue seminar on the topic Competing Rights Issues in Europe, suggested clarifying the Commission’s “practices and rules in this area”, and drawing up “guidelines in terms of how exactly it plans to implement Article 17 TFEU”.

19

A Reflection on the Shari’a Debate in Britain

31%

Shah P.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2010

|

tom 13

69-96

EN

Introduction Europeans are uncomfortable with their Muslim neighbours. The success of far right parties in the European Parliament elections, the referendum against minarets in Switzerland, and the consideration by the French authorities to ban the burqa, all in the year 2009, are cases in point. The Muslim presence has thus provoked questions about European liberal democracies and the limits of their tolerance of difference. Their presence in Europe is also forcing Muslims to re-evaluate many of the norms and practices they took for granted when living in their countries of origin. However, Muslims do not always give up their traditions, or they reconstruct them on European soil in ways that other Europeans cannot easily accept. This includes practices which are beginning to more directly challenge European notions of the unity of nation-state legal orders. Thus, the prospect of the shari’a (Islamic law) gaining recognition within European legal systems is a matter fraught with controversy. This is especially so in the United Kingdom where the debate about Muslims has often centred on the shari’a. While there was some public discussion of the shari’a previously (Shah 2010), on 7 February 2008, the head of the Church of England, the Archbishop of Canterbury, Dr Rowan Williams, gave a speech at the Royal Courts of Justice in London in which he appeared to back some sort of official recognition for shari’a. This article is a response to the Archbishop’s lecture or, more precisely, it responds to the fierce criticism levelled against the Archbishop for suggesting that it was inevitable that shari’a norms would gain greater recognition within English law. It briefly recounts the history of recognition of shari’a in areas under the jurisdiction of Europeans, arguing that the mere prospect of recognition of Islamic law is not as strange or odd as has been made out. The article then goes on to outline the content of the Archbishop’s speech and the responses to it. It then moves to consider the limited ways in which English law has already adapted to some ethnic minority norms, and examines the prospects for greater flexibility and openness to non-European norm systems in the contemporary context of ethnic and religious plurality. Conclusion Currently, we appear to be in a strange and largely unexplored landscape, with senior religious figures and other state officers, as well as a number of academics and legal practitioners, discussing the legal implications of the large-scale Muslim presence in Britain. There is deep unease about the matters being raised, let alone about what directions official legal systems should be taking to constructively respond to the question of shari’a. Dr Williams’ foray into the shari’a debate may have lasting implications, and it may be regarded as part of a longer-term strategy of reorienting the inter-relationship of Islamic law and British legal systems. It can only be a long-term strategy since contemporary conditions appear to be determined by legal nationalism and these will not be easily shaken off, even though it may be easy enough to argue academically for seeing things from different viewpoints. However, the future looks interesting.

PL

Wstęp Europejczycy czują się coraz mniej komfortowo mając muzułmanów za sąsiadów. Niedawne wydarzenia z roku 2009 - sukces skrajnej prawicy w wyborach do Parlamentu Europejskiego, referendum w sprawie minaretów w Szwajcarii oraz rozważanie wprowadzenia zakazu noszenia burek we Francji – to najlepsze przykłady tego stanu rzeczy. Obecność muzułmanów rodzi zatem pytania o europejskie liberalne demokracje i granice tolerancji jaki wyznaczają one w kwestii odmienności. Obecność w Europie zmusza także samych muzułmanów do rewizji wielu norm i praktyk, które przyjmowali za pewnik w krajach, z których pochodzą. Mimo to, muzułmanie nie zawsze rezygnują ze swoich tradycji lub też próbują odtwarzać je na europejskiej ziemi, co dla wielu Europejczyków nie jest łatwe do zaakceptowania. Praktyki te w sposób coraz bardziej bezpośredni kwestionują europejskie pojęcie wspólnoty porządków prawnych typowych dla państw jednonarodowościowych. Stąd, perspektywa uznania szariatu (prawa islamskiego) jako składowej europejskich systemów prawnych budzi wiele kontrowersji. Jest to szczególnie widoczne w Wielkiej Brytanii, gdzie dyskusja na temat muzułmanów skupia się często na kwestii szariatu. Chociaż publiczna debata na temat prawa szariatu miała miejsce już wcześniej, (Shah 2010), 7 lutego 2008 roku głowa Kościoła anglikańskiego, arcybiskup Canterbury, dr Rowan Williams, wygłosił mowę w Sądzie Królewskim w Londynie, w której wydawał się popierać pewne rozwiązania w sprawie oficjalnego uznania szariatu. Niniejszy artykuł jest odpowiedzią na wykład arcybiskupa, a konkretnie na gwałtowną krytykę, z jaką spotkało się jego wystąpienie, w którym sugerował, iż nie da się uniknąć szerszego uznania norm szariatu w angielskim prawie. Artykuł przedstawia zwięzłą historię poszanowania prawa szariatu na obszarach pozostających pod władzą sądowniczą europejczyków i uzasadnia, iż sama perspektywa uznania prawa islamu nie jest czymś nieznanym lub dziwnym, jak to się próbuje przedstawiać. Dalej artykuł omawia treść przemówienia arcybiskupa Canterbury i zajmuje wobec niego stanowisko. Następnie, autor rozpatruje przypadki, w których angielskie prawo w ograniczony sposób przejęło już pewne normy mniejszości etnicznych i zastanawia się nad tym, czy istnieje perspektywa większej elastyczności i otwartości na pozaeuropejskie systemy norm prawnych we współczesnym kontekście pluralizmu etnicznego i religijnego. Wnioski Wydaje się, iż obecnie wkraczamy na nieznany i niezbadany teren, na którym wysokiej rangi przedstawiciele życia religijnego i urzędnicy państwowi, a także przedstawiciele świata nauki i prawnicy debatują o konsekwencjach prawnych rosnącej obecności muzułmanów w Wielkiej Brytanii. Podnoszone zagadnienia wprowadzają głęboki niepokój, podobnie jak propozycje odnośnie kierunków, jakie powinny obrać systemy prawne, aby być w stanie konstruktywnie odpowiedzieć na problem szariatu. Krok uczyniony przez dra Williamsa w stronę uruchomienia debaty o szariacie może mieć trwałe skutki i może być postrzegany jako część długofalowej strategii reorientacji współzależności prawa islamskiego i brytyjskich systemów prawnych. Może to być jedynie strategia rozłożona w czasie, gdyż dzisiejszy krajobraz wydaje się być zdominowany przez prawny nacjonalizm, co nie będzie łatwe do przezwyciężenia nawet, jeśli dyskusja akademicka na temat odmiennych perspektyw i punktów widzenia wydaje się nie napotykać na żadne przeszkody. Niemniej jednak, przyszłość zapowiada się interesująco.

20

Konstytucyjna zasada oddzielenia państwa od kościoła w działalności Wydziału do Spraw Wyznań Urzędu Wojewódzkiego w Krośnie wobec Kościoła Katolickiego

31%

Dyda K.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2017

|

tom 20

335-372

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza działań Wydziału do Spraw Wyznań w Krośnie wobec Kościoła Katolickiego w perspektywie realizacji konstytucyjnej zasady oddzielenia państwa od kościoła. Konstytucja Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej z 22 lipca 1952 roku stanowiła, że kościół jest oddzielony od państwa (art. 70 ust. 2) i jednocześnie może swobodnie wypełniać swoje funkcje religijne (art. 70 ust. 1). Regulacja ta dotyczyła także innych związków wyznaniowych. Ówczesna nauka prawa konstytucyjnego pojmowała tę swobodę jako wolność głoszenia doktryny, organizowania zgromadzeń religijnych, udzielania posług, nauczania, tworzenia zakonów, utrzymywania kontaktów z zagranicznymi współwyznawcami. Swoistym standardem wobec Kościoła Katolickiego stało się dyskryminujące stosowanie prawa. Za przykład takiej sytuacji można uznać blokowanie i ograniczanie budownictwa sakralnego za pomocą środków prawnych – zwłaszcza karnych i administracyjnych. Wydział do Spraw Wyznań w Krośnie zasadę oddzielenia państwa od kościoła pojmował jako pełną laicyzację życia społecznego prowadząc m.in. akcję przeciwdziałania rozwojowi budownictwa sakralnego oraz podejmowania inicjatyw duszpasterskich przez kler katolicki (zwłaszcza w zakresie duszpasterstwa młodzieży).

EN

The subject matter of this article is the analysis of the action of the Department for Religious Affairs in Krosno against the Catholic Church in the light of the constitutional principle about Church and State separation. The Constitution of the Polish People’s Republic of 22 July 1952 set forth the separation of Church and State (Art. 70, para. 2) and stipulated that the Church can freely carry out its religious functions (Art. 70, para. 1). This provision applied also to other religious associations. Under the constitutional law at that time, this freedom was understood as the freedom to proclaim doctrine, organize religious assemblies, provide ministry and teaching, establish religious orders, and maintain contacts with the believers abroad. The law was used to discriminate against the Church, which became a kind of standard. For example, legal measures, especially penal and administrative sanctions, were employed to block and restrict the construction of buildings used for religious purposes. The constitutional principle concerning Church and State separation was understood by the Department of Religious Affairs in Krosno as a total secularization of social life. For example, it was used to justify taking actions against the development of buildings used for religious purposes or against any pastoral activities undertaken by the Catholic clergy, especially concerning the youth ministry.