Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Modernity and Compromise: The Church of St. Michael the Archangel in Warsaw and its Designer Władysław Pieńkowski

100%

Głowacki W. M.

Ikonotheka

|

2018

|

tom 28

169-197

EN

Despite the considerable influence he exerted on post-war church architecture in Poland, the designer Władysław Pieńkowski (1907–1991) is today an altogether forgotten figure. The current paper outlines his biography and his early oeuvre; this is because his experience in designing office blocks and industrial plants gained while working under the supervision of the most outstanding Polish architects of the mid-20th century, was to be of key importance to his later, independent designs for ecclesiastical buildings. The paper focuses on a particularly important work, one which in many ways constitutes a breakthrough in the architect’s career, namely the church of St. Michael the Archangel in the Mokotów district of Warsaw. This was the first entirely new church to be erected in the capital of Poland after the year 1945. Its construction depended on the dynamic changes in the balance of political forces. The church could be built owing to the support of the PAX Association circle, including the direct involvement of Bolesław Piasecki. In spite of their patronage, however, construction works were repeatedly halted and extended over several years, and the architectural design had to be reworked. The paper contains an analysis of three fundamental designs for the church, now held in the St. Michael the Archangel parish archive and in the architect’s records preserved by his heirs. The first design dates from the period of 1948/9–1951, the subsequent one from the year 1954, and the final one from 1956–1961. The evolution of the design moved from the initial continuation of forms typical of the pre-war Modernised Revivalism, through a peculiar reference to Socialist Realism, to rigorous Modernism. The church of St. Michael the Archangel became Pieńkowski’s testing ground; there, he tried out several solutions which he would consistently utilise in the subsequent years of his career, e.g. the large-scale application of prefabricated elements in both the construction and the decoration of the edifice. The construction of this church was concurrent with important events of a political (the Thaw) and religious nature (the Second Vatican Council). Tracing the history of the design for the Warsaw church and clarifying its connections with contemporaneous church architecture in Poland and in Western Europe made it possible to present the key problems faced by the Polish designers of ecclesiastical architecture in the first decades of the People’s Republic of Poland.

2

Czy definiowanie sakralności architektury cerkwi zachodniej Ukrainy lat 90-tych służy poznaniu rzeczy? Sama rzecz bowiem wymyka się...

86%

Cielątkowska R.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2003

|

tom R. 100, z. 8-A

361--364

3

El Beaterio de Nuestra Señora del Carmen a la luz de un documento inédito de 1772 y de la arquitectura actual del recogimiento

72%

Kubiak E.

Sztuka Ameryki Łacińskiej

|

2022

|

nr 12

65-85

PL

Dokument datowany na 1772 rok i przechowywany w Archiwum Arcybiskupim w Cuzco przedstawia prośbę Maríi Nicolasy de Christo, prepozytki Beaterio de Nuestra Señora del Carmen, domagającej się, aby jej beaterium nie zostało przekształcone w kapelanię. Tercjarka opisuje sytuację instytucjonalną i ekonomiczną beaterium. Jej petycja została poparta świadectwami dziewięciu świadków z Cuzco, którzy odwiedzili domy i kaplicę tercjarek. Opisy świadków przekazują nam obraz architektury i wystroju beaterium Nuestra Señora del Carmen z 1772 roku. W ówczesnym czasie było ono jednym z najważniejszych w Cuzco. Dokument służy jako pretekst do refleksji nad architekturą beateriów w Cuzco i ich funkcjami w strukturze miejskiej i wieloetnicznym społeczeństwie tego miasta. W XVII i XVIII wieku można zaobserwować hierarchizację struktury społecznej, która zależała od statusu ekonomicznego, czystości krwi czy płci, a beateria były odpowiedzią na potrzebę stworzenia przestrzeni życiowej dla samotnych kobiet, bardzo często pozbawionych wystarczających zasobów ekonomicznych, by samodzielnie się utrzymać.

EN

The document, dated 1772 and kept in the Archbishop’s Archives in Cusco, presents a request from María Nicolasa de Christo, preposita of the Beaterio de Nuestra Señora del Carmen, demanding that her beaterio not be converted into a chaplaincy. The tertian describes the beaterio’s institutional and economic situation. Her petition is supported by the testimonies of nine witnesses from Cusco who visited the homes and chapel of the tertian. The witnesses’ descriptions give us a picture of the architecture and decor of the Nuestra Señora del Carmen beaterium in 1772. At the time, it was one of the most important in Cusco. The document serves as a pretext to reflect on the architecture of the beaterios in Cusco and their functions in the urban structure and multi-ethnic society of Cusco. In the 17th and 18th centuries, one can observe the hierarchization of the social structure, which depended on economic status, blood purity or gender, and the beaterias were a response to the need to create a living space for single women, very often lacking sufficient economic resources to support themselves.

4

Architektura monastyczna na Śląsku Cieszyńskim po 1939 roku – wstęp do badań współczesnej architektury klasztorów na obszarze Śląska Cieszyńskeigo

72%

Uherek-Bradecka B.

Zeszyty Naukowe Wyższej Szkoły Technicznej w Katowicach

|

2022

|

tom T. 14

13--22

PL

Artykuł dotyczy nierozpoznanej i nieopisanej do tej pory problematyki najnowszej (powstałej po 1939 roku), sakralnej i monastycznej architektury Śląska Cieszyńskiego. Obszar badawczy, zdelimitowany terytorialnie do obszaru pokrywającego się z Euroregionem Śląsk Cieszyński, stanowi niezmiernie ciekawy teren do badań, gdyż ze względu na podział na dwa państwa rozwija się dwubiegunowo, co ma znaczący wpływ na powstającą architekturę sakralną i monastyczną. W trakcie wstępnych badań prowadzonych na delimitowanym obszarze rozpoznane zostało 50 obiektów w różny sposób związanych z monastycyzmem. Obiekty te znacznie różnią się pomiędzy sobą stylistycznie, ale także ze względu na kubaturę, formę i funkcję. Możemy wśród nich wyróżnić zarówno te stricte sakralne jak i te, w których różnorodne funkcje towarzyszące zajmują więcej powierzchni. W artykule przedstawiono fragment tabelarycznego zestawienia tych obiektów ze zwróceniem uwagi na funkcje towarzyszące oraz opisano koncepcję dalszych badań. Opisane zostały sposoby ich prowadzenia oraz metodologia dwustopniowych badań, prowadzonych tak, by możliwe było stworzenie kompleksowego opracowania monograficznego opisującego architekturę monastyczną Śląska Cieszyńskiego powstałą po 1939 roku.

EN

The issues of the newest (created after 1939), sacred and monastic architecture of Teschen Silesia have not been analyzed so far. It is therefore a completely unrecognized issue. Although many studies on the sacred architecture of Teschen and Czech Teschen, as well as monographic studies on individual objects, have been written, they all end in 1939, excluding later objects. There are also many popular scientific studies on the cultural, ethnographic and natural values of the region. However, issues concerning sacred architecture (both Catholic and Protestant) and the architecture of monasteries were taken up extremely rarely, and if they did, they most often ended in 1939. The research carried out after the Second World War focused on the Middle Ages, of which few objects have remained, and if they have survived, they were usually not in their original form, but thoroughly rebuilt. In historical research, it is as if the later objects, especially the newest ones, were forgotten. Therefore, 50 objects related to the broadly understood monasticism (with different functions and purpose), built in this area after 1939, constitute interesting research material.

5

Sacred space as one of the city-forming factors on the example of Łódź

72%

Tomczak J.

|

2018

|

tom nr 34

265--278

EN

The paper presents the analysis of the sacred space formation in Łódź at the beginning of the industrial era and addresses four main religions which are Catholicism, Judaism, Protestantism, and Orthodoxy. The comparison of selected temples is included and the difference between the function of the sacred space in the past and today is presented.

PL

Artykuł przedstawia proces kształtowania się przestrzeni sakralnej Łodzi w początkach rozwoju ery przemysłowej. Analizie poddano świątynie czterech wyznań religijnych, które znajdowały się w Łodzi, tj. katolicyzmu, judaizmu, protestantyzmu i prawosławia. Obiekty zostały zbadane pod kątem funkcji miastotwórczej w początkach ich istnienia, jak również obecnie.

6

„Zapomniany” neoromański kościół w Zarzeczu – analiza architektoniczno-przestrzenna

72%

Proksa M. , Zub M.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2021

|

tom Nr 65

169--179

PL

Celem artykułu jest analiza architektoniczna i przestrzenno-użytkowa kościoła w Zarzeczu. Obiekt, zbudowany w latach 1880–1895 według projektu Juliana Lwigród-Zachariewicza, należy do grupy neoromańskich świątyń z terenu archidiecezji przemyskiej i chronologicznie mieści się w ramach przyjętych dla tej grupy realizacji. Jest nieorientowaną budowlą salową, z trójkątnie zamkniętym prezbiterium, niższym od korpusu, usytuowanym od południa. Korpus kościoła składa się z dwóch przęseł na planie leżących prostokątów, rozdzielonych przęsłem transeptu. Komunikację wewnętrzną zapewniają arkady ulokowane między nawą główną i transeptem oraz między przęsłami transeptu (środkowe nakrywa oktogonalna kopuła). Dominującymi elementami zdobniczymi są arkadkowe fryzy oraz boniowanie, ale projektant chętnie wykorzystywał też motyw krzyża greckiego. Program przestrzenny kościoła w Zarzeczu nawiązuje do podobnych programów salowych w archidiecezji przemyskiej, jednak jego bryła wyraźnie się różni od podobnych układów jednonawowych, prawdopodobnie ze względu na projektanta, którego estetyka wyraźnie ciąży ku wzorom wschodniobizantyjskim.

EN

The objective of this paper is to present an architectural and functio-spatial analysis of the church in Zarzecze. The building, built in the years 1880–1895 following a design by Julian Lwigród-Zachariewicz, belongs to the group of Romanesque Revival churches from the territory of the Przemyśl archdiocese and chronologically fits within the timeframe assumed for this group of projects. It is an unoriented, aisleless church, with a triangularly terminated presbytery that is lower than the church’s main body and is placed from the south. The church’s main body consists of two bays with a plan resembling horizontal rectangles, separated by the transept bay. Internal circulation is provided by arcades placed between the main nave and the transept and between the bays of the transept (the central ones are covered by an orthogonal dome). Predominant ornamental elements include arcade friezes and rustication, yet the designer was also prone to use the motif of the Greek cross. The spatial program of the church in Zarzecze references similar aisleless programs from the Przemyśl archdiocese, yet its massing clearly differs from similar single-nave layouts, probably due to the designer, whose aesthetic clearly gravitates towards Eastern Byzantine patterns.

7

Zagadnienie architektury sakralnej w doktrynie Kościoła rzymskokatolickiego : rys historyczno-teologiczny

72%

Grąbczewski G.

Resovia Sacra : Studia Teologiczno-Filozoficzne Diecezji Rzeszowskiej

|

2020

|

nr 27

43-54

EN

In the teaching of the Roman Catholic Church, the space of the temple is identified with the holy place, the sacred. Issues related to architecture, including religious architecture, although not the most important in church doctrine, nevertheless find their place in it. The subject of religious architecture appears primarily in connection with the function that the building is to fulfill for the community of believers – a gathering place for the celebration of the liturgy. The sacred building should meet liturgical requirements, and also help to build community and an atmosphere of concentration, with the shape of the space so that it stands out from many other buildings that have different social purposes. He thus becomes “God’s home”. The sacrum of the church space is also emphasized by the extensive symbolism, referring both to its whole and individual parts. Throughout the history of the Church, the topic of religious architecture has appeared in many of its documents, both universal and local. The most important of them will be cited in the text, showing the complexity and importance of the issue of religious architecture in the doctrine of the Roman Catholic Church.

8

Ad hoc Prayer Spaces – a Challenge of the Architecture of the 21th Century

72%

Szuta A. F.

|

tom 21

285-301

PL

W niniejszym artykule rozważaniom poddano kwestię urządzania miejsc modlitwy w sąsiedztwie uczelni wyższych i domów studenckich. Przeprowadzono ankietę wśród studentów zamieszkujących akademiki Politechniki Gdańskiej w celu sprawdzenia, czy istnieje realna potrzeba urządzania ww. przestrzeni. Kolejno przedstawiono przykłady tymczasowych miejsc modlitwy projektowanych w ostatnim dwudziestoleciu w krajach Europy Zachodniej. Po dokonaniu analizy wyselekcjonowanych obiektów i przeprowadzeniu dyskusji w oparciu o studia literaturowe, możliwe stało się wyciągnięcie wniosków dotyczących możliwości i sposobów kształtowania tymczasowych przestrzeni modlitwy w niejednokrotnie zabytkowym i zatłoczonym otoczeniu uniwersytetów.

EN

This article considers the problem of arranging places of prayer in the vicinity of universities and dormitories. A survey was conducted among students living in the dormitories of the Gdańsk University of Technology in order to determine if there was a real need to arrange such spaces. Subsequently, examples of temporary chapels designed in the last 20 years in Western European countries were presented. Analysis of the selected facilities and discussions based on literature studies made it possible to draw conclusions on the possibilities and ways of shaping temporary prayer spaces in the often historic and crowded university environments. The research included in situ investigations.

9

Kościół św. Leonarda w Lipnicy Murowanej – analiza substancji zabytkowej. Wybrane zagadnienia

72%

Budziakowski M. , Piotrowska N. , Kłusek M.

Wiadomości Konserwatorskie

|

2020

|

tom Nr 62

136--147

PL

Artykuł dotyczy problematyki historii, konstrukcji, wyposażenia oraz datowania zabytkowego kościoła św. Leonarda w Lipnicy Murowanej. Kościół ten jest jedną z drewnianych świątyń Małopolski znajdujących się na Liście Światowego Dziedzictwa UNESCO. Stopień i sam fakt zachowania obiektu, jego architektura i wyposażenie wyraźnie wskazują na międzynarodową rangę obiektu. Liczne polichromie, tryptyki oraz ornamentyka stropów podkreślają jego estetykę, dzięki czemu stanowi on jeden z ciekawszych zabytków w tym regionie. W artykule przedstawiono także wyniki badań przeprowadzonych metodą dendrochronologiczną, które pozwoliły na zweryfikowanie hipotezy dotyczącej pochodzenia i datowania jednego z elementów konstrukcyjnych w świątyni (tzw. słupa Światowida).

EN

This paper discusses the subject matter of the history, structure, furnishing and dating of the historic Church of St. Leonard in Lipnica Murowana. This church is one of the wooden temples of Lesser Poland that are inscribed on the UNESCO World Heritage Sites List. The degree and indeed the very fact of the building’s preservation, its architecture and furnishings clearly indicate its international rank. Numerous polychromes, triptychs and the ornamentation of its ceilings highlight its aesthetic, making it one of the more interesting historical sites in this region. The paper also presents the results of dendrochronological studies which allowed the authors to verify a hypothesis concerning the origin and dating of one of the church’s structural elements (the so-called „Column of Światowid”).

10

Zabudowania opactwa cystersów w Jędrzejowie w świetle szacunków szczegółowych Dyrekcji Ubezpieczeń w Warszawie

58%

Rogowska A.

Hereditas Monasteriorum

|

2014

|

tom 4

351-397

EN

The study contains a source edition of four detailed lists of buildings in the village of Podklasztorze near Jędrzejów, namely the church and the buildings of the Cistercian Abbey (including the monks’ house) as well as the buildings housing the Forestry Authority and an inn. The material is an annex to insurance documentation drawn up by the Insurance Directorate in Warsaw in 1848. In addition to a brief historical introduction and archival description of the sources presented, each of the estimate contains a short summary, while at the end readers will find a glossary of specialist terms, many of them archaic, describing the various elements of the structure or furnishings of the buildings. Despite the fact that the documents lack information (apart from technical details) about the appearance of the decoration and the furnishings, they still constitute a very interesting source of information about the preservation and condition of the analysed buildings. An integral part of the detailed estimates, containing very comprehensive lists of all components of the buildings with their valuation, comes in the form of hand-made plans of the analysed buildings. Reproductions of the plans together with photographs of the abbey buildings provide illustration material for the present study.

11

Problematyka konserwatorska kościoła w Radecznicy

58%

Mazurek A.

|

tom Nr 63

96--115

PL

Opracowanie omawia dzieje wzniesienia barokowego kościoła parafialnego w Radecznicy na przełomie XVII i XVIII wieku, a także jego późniejsze losy ściśle powiązane z historią Polski, co wpłynęło znacząco na pierwotną stylistykę świątyni oraz zniszczenie części XVII-wiecznego wystroju. Obecny wygląd wnętrza kościoła stanowi w większości odtworzenie polichromii, ołtarzy, obrazów, pod ścisłą opieką konserwatora zabytków, niezachowanych z powodu licznych zniszczeń przez pożary oraz przekształcenia (kolejno w cerkiew, monastyr), konfiskat i grabieży w czasach komunizmu. Świątynia jest mało znanym i niedocenianym dziełem projektu Jana Michała Linka, autora zamojskich fortyfikacji. Do czasów współczesnych przetrwała bez zmiany stylistyki zewnętrznej jej bryły, zachwyca także polichromią pędzla Gabriela Sławińskiego. Aktualnie obiekt doprowadzono do dobrego stanu, ukończone zostały wszelkie prace renowacyjne.

EN

This study discusses the history of the rise of the Baroque parish church in Radecznica at the turn of the seventeenth and eighteenth centuries, as well as its later fate closely related to Polish history, which significantly influenced the original design of the church and the destruction of a part of the seventeenth-century décor. The present appearance of the church’s interior is mostly a recreation of polychrome, altars, paintings, under the strict care of the conservator of monuments, which had not survived due to being damaged by fires and transformation (successively into an orthodox church, monastery), and confiscation and looting during the Communist era. The church is a little-known and underrated work of Jan Michał Link, the author of Zamość’s fortifications. It has survived without any stylistic changes to its body, and also impresses with the polychrome by Gabriel Sławiński. Currently, the building has been restored to good condition and all renovation work has been completed.

12

Lustracja trzynastu miast z 1773 r. jako przyczynek do badań nad sytuacją religijną dawngo Spisza

58%

Staniszewska M. K.

Nasza Przeszłość. Studia z dziejów Kościoła i kultury katolickiej w Polsce

|

2017

|

tom 127

53-80

PL

Dawną Koronę (a potem Rzeczpospolitą Obojga Narodów) i Królestwo Węgierskie łączyły w średniowieczu i epoce nowożytnej liczne skomplikowane relacje. To spe-cyficzne sąsiedztwo szczególnie widoczne są na Spiszu, w latach 1412—1772 po-dzielonym między oba państwa. W artykule przedstawiona zostały wybrane wiadomości z lustracji prowadzonej przez urzędnika Pawła Tisztę, zlecona przez władze węgierskie już po likwidacji starostwa spiskiego. Dokument z 1773 r. dostarcza licznych informacji dotyczących sytuacji trzynastu miast spiskich znajdujących się do niedawna pod polską władzą. Obok ukazania polityczno-gospodarczego tła życia codziennego poruszone zostały w nich kwestie mogące zainteresować badacza tak życia religijnego, jak i sztuki sakralnej na Spiszu: liczba wyznawców katolicyzmu i luteranizmu, pochodzenie wykształcenie i obowiązki lokalnych plebanów i pastorów, stan zachowania kościołów oraz – słabo rozpoznane w dotychczasowej literaturze – wzmianki o oratoriach wyznania augsburskiego, powstałych w starostwie za zgodą Stanisława Herakliusza Lubomirskiego. Miasta spiskie około roku 1773 r. rysują się w lustracji jako obszar zróżnicowany religijnie, którego mieszkańcy reprezentowali złożone podejście do tożsamości i miejscowej tradycji.

EN

Historically, the Crown of the Kingdom of Poland (later the Polish-Lithuanian Commonwealth) and Kingdom of Hungary shared very complicated realations during the Middle Ages and Early Modern period. This specific neighbourhood can be especially visible in the case of Spiš (Scepusium), in the years 1412-1772 divided between both countries. The article presents the selected information from the inspection report conducted by Paul Tiszta, ordered by Hungarian authority after the liquidation of the Scepusian capitaneatus (starostwo). Written in 1773, the document provides many records on the situation of thirteen cities, which not much earlier had been under the Polish administration. Besides showing the political and economical background of everyday life, it presents the information important for researchers interested in both Scepusian religious life and local art, concerning: number of Catholics and Lutherans, provenience and education of local parsons and ministers, condition of the church building and – almost absent in the previous literature – records on the Lutheran oratories in the cities of capitaneatus, build with the consent of Stanisław Herakliusz Lubomirski. In this report, Scepusian cities are presented as the religiously diverse territory which inhabitants manifested complex approach to the issue of their identity and local tradition.

13

Мусульманские общины Крыма: проблема использования культовых сооружений по документам советских органов

51%

Латышева Е.

|

tom XVII (2020)

|

nr 1: Dokument i systemy dokumentacji życia społeczeństwa

187 - 194

RU

В данном исследовании рассматривается проблема функционирования культовых сооружений на территории Крымского полуострова в нормативных документах советских органов. Объектом изучения являются документы, касающиеся использования культовой архитектуры мусульманскими общинами в 1920 –1930 гг

EN

This study addresses the issue of the functioning of religious buildings on the territory of the Crimean Peninsula in the regulatory documents of the Soviet authorities. The object of study is the documents regarding the use of religious architecture by Muslim communities in 1920 –1930.

PL

Niniejsze opracowanie dotyczy kwestii funkcjonowania budynków sakralnych na terytorium półwyspu krymskiego w dokumentach normatywnych władz sowieckich. Przedmiotem badań są dokumenty dotyczące wykorzystania architektury religijnej przez społeczności muzułmańskie w latach 20 i 30-ch XX wieku