Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Tropami mostów Ernesta Malinowskiego. Mosty Arequipy - ostatnia kratownica Finka

100%

Stańczyk A.

|

2005

|

tom nr 5

156-159

PL

Arequipa jest największym miastem Peru położona w dolinie rzeki między wulkanami. Jest tam kilka starych mostów, w tym dwa kamienne, kilka nowych mostów betonowych (niektóre nie dokończone ze względu na trudności z wykupieniem terenu) oraz jeden kolejowy most kratownicowy wzmocniony cięgnami o konstrukcji podobnej do mostów projektowanych przez Ernesta Malinowskiego na kolei transandyjskiej. W muzeum regionalnym można zobaczyć fotografię mostu odtworzonego w pobliżu Cusco na wzór mostów sznurowych budowanych przed wiekami przez Inków.

EN

Arequipa is the biggest city in Peru located in river valley between volcano hills. There are several old bridges, including two stone bridges, several new concrete bridges (some of them are not finished because of problems with land acquisition) and one railway framework bridge reinforced with tendons having structure similar to the structure of bridges designed by Ernest Malinowski on Trans-Ands railway. In regional museum, one may see a photo of the bridge reproduced near Cusco according to rope bridges erected by Inks before centuries.

2

Pobyt metropolity mołdawskiego Dozyteusza w Żółkwi w latach 1686-1693, spadek po nim oraz sprawa kultu św. Jana Nowego (Suczawskiego) do końca XVIII wieku

88%

Pietrzak J.

|

tom 26

|

nr 1

82-101

EN

Jarosław Pietrzak – absolwent Uniwersytetu Łódzkiego, doktor nauk humanistycznych w zakresie historii, adiunkt w Katedrze Historii Nowożytnej (Instytut Historii i Archiwistyki Uniwersytet Pedagogiczny im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie). Autor książki pt. Księżna dobrodziejka. Katarzyna z Sobieskich Radziwiłłowa (1634-1694) – życie i działalność (Warszawa 2016). Współpracownik Muzeum Pałacu Króla Jana III w Wilanowie, stypendysta Fundacji Lanckorońskich z Brzezia.

3

Ciało i świętość. Przypadek XIX-wiecznych świętych starców rosyjskich

63%

Grygiel S.

|

nr 9

EN

The body and the sanctity. The case of the 19th-century Russian holy startsyThe article considers references to the body appearing in selected texts concerning 19thcentury Russian holy startsy. Three conditions of a holy man’s body are discussed: living, immediately after death and as relics. The body plays an important role in creating the image of holiness of startsy during their lifetime. In the chapter The Breath of Corruption in Fyodor Dostoyevsky’s Brothers Karamazov, the sacred status of starets Zosima’s dead body is cancelled by the crowd’s interpretation of his body’s putrefaction as judgment of God refuting the holiness of the deceased monk. This, in turn, allows for a discrediting the life of the starets. Mirroring the events of Dostoyevsky’s novel, the dead body of a monk became subject of dispute shortly before the canonization of the starets Seraphim of Sarov in 1903. Drawing on the commonness of the view identifying putrefaction of the body with profanity, a Petersburg anti-Orthodox association sought to discredit the Russian Orthodox Church by demanding that the coffin of Seraphim of Sarov is reopened. The answer of Antonius, the Metropolitan of Petersburg, was an article, in which he argued that inviolability of the body was not a necessary condition of holiness. During the canonization, the adored relics of Saint Seraphim were used by the state power to strengthen the bond between Tsar Nicholas II and the people. Ciało i świętość. Przypadek XIX-wiecznych świętych starców rosyjskichArtykuł rozważa odniesienia do ciała pojawiające się w wybranych tekstach dotyczących XIX-wiecznych rosyjskich świętych starców. Zostały w nim omówione trzy stany ciała świętego: za życia, tuż po śmierci oraz w postaci relikwii. Ciało odgrywa ważną rolę w kreowaniu obrazu świętości starców podczas ich życia. W rozdziale Odór trupi w powieści Bracia Karamazow Fiodora Dostojewskiego sakralny status martwego ciała starca Zosimy zostaje unieważniony przez zgromadzony tłum poprzez zinterpretowanie gnicia ciała jako wyroku bożego przeczącego świętości zmarłego. Dzięki temu możliwa jest dyskredytacja osoby starca za życia. Podobnie jak w powieści Dostojewskiego ciało zmarłego mnicha stało się przedmiotem sporu niedługo przed kanonizacją starca Serafina z Sarowa w 1903 roku. Powszechność poglądu utożsamiającego gnicie ciała z profanum sprawiła, że zwalczający prawosławie petersburski związek domagał się ponownego otwarcia trumny Serafina z Sarowa, chcąc podważyć wiarygodność Rosyjskiej Cerkwi Prawosławnej. Głos w sprawie szczątków starca zabrał metropolita Petersburga Antoni, przekonując, że nienaruszalność zwłok nie jest koniecznym warunkiem świętości. Podczas uroczystości kanonizacyjnych adorowane relikwie św. Serafina zostały wykorzystane w służbie władzy państwowej w celu wzmocnienia więzi pomiędzy carem Mikołajem II a ludem.

4

Polscy syndonolodzy. Z dziejów badań Całunu Turyńskiego i ich popularyzacji

63%

Pilarczyk K.

|

tom 88

|

nr 2

17-63

EN

The establishment of the Polish Center of Syndonology in Krakow in2017, which is the delegation of the International Center of Syndonology inTurin, inspired the author to reflect on the Polish research on the Shroudof Turin. The article presents three generations of Polish syndonologists: major investigators of the shroud from the second half of the twentiethcentury and co-founders of the Syndonological Study in Krakow, createdat the Polish Theological Society in 1981, and (3) the shroud researchers inthe 21st century cooperating with the Polish Center of Syndonology. Theirmain research and educational achievements as well as participation ininternational fora were pointed out. The article is supplemented by Polishsyndonological bibliography.

5

The Relics of the Buddha and the Elixir of Immortality – Mythological Parallels

63%

Karp A.

|

nr 1

6

Kościoły bożogrobców w Małopolsce. Z badań nad patrociniami i relikwiami (XII–XVI w.)

63%

Rajman J.

|

tom 21

45-77

PL

Autor przedstawia wyniki własnych badań źródłowych nad zagadnieniem obecności relikwii oraz wezwań występujących w kościołach zakonu bożogrobców, znajdujących się w średniowiecznej Małopolsce (na obszarze województw krakowskiego i sandomierskiego). W artykule zostały ujawnione ważne przekazy w kronice Samuela Nakielskiego. Pierwszy przekaz, znany w literaturze, dotyczy przywiezienia przez Jaksę ziemi z Jerozolimy. Drugi przekaz – o posiadaniu przez klasztor bożogrobców relikwii św. Krzyża – nie był dotychczas omawiany w literaturze. Autor stawia tezę o istnieniu w klasztorze miechowskim ważnych relikwii związanych z Męką Pańską. Analizie zostały poddane najważniejsze przekazy źródłowe o wezwaniach. Wskazano, że wezwanie główne kościoła miechowskiego przybrało pod koniec XIII wieku złożoną dedykację do Grobu Bożego, Ducha Świętego i N. Marii Panny. Wiele miejsca autor poświęcił również analizie wezwania kościoła w Żarnowcu, gdzie wystąpiły wezwania do obu świąt związanych z Krzyżem św., do Ducha Świętego, Grobu Pańskiego i N. Marii Panny. Omówione zostały także wezwania pozostałych 10 kościołów administrowanych przez bożogrobców. Autor przedstawił także bogate dane o wezwaniach ołtarzy i kaplic, które zachowały się w odniesieniu do kościoła w Miechowie i kościoła św. Jadwigi na Stradomiu. Wraz z informacjami o licznych relikwiach świętych powinny one stać się punktem wyjścia do dalszych badań.

EN

The author presents the findings of his own studies on the presence of relics and dedications in the churches of Canons Regular of the Holy Sepulchre in medieval Polonia Minor (covering the former Krakow and Sandomierz voivideships). The article reveals important accounts in Samuel Nakielski’s chronicle. The first account relates bringing the soil from Jerusalem by Jaksa and is known in literature. The second account concerns the possession of the relics of the Holy Cross by the monastery of Canons Regular of the Holy Sepulchre, hitherto unknown in literature. The author formulates a thesis on the existence of important relics of the Passion in the Miechów monastery. Key source accounts on dedications were analysed. It was indicated that the primary dedication of the Miechów church towards the end of the 18th century was a combined invocation of the Holy Sepulchre, the Holy Spirit and Blessed Virgin Mary. The author also extensively analyses the dedication of the church in Żarnowiec, with dedications to both feasts related to the Holy Cross, to the Holy Spirit, the Holy Sepulchre and Blessed Virgin Mary. The dedications of 10 other churches administered by Canons Regular of the Holy Sepulchre are also discussed. In addition, the author presents a substantial collection of data on the dedications of surviving altars and chapels in relation to the Miechów church and St Jadwiga’s Church in Stradom. In conjunction with the information on numerous relics of saints, the findings should become a departure point for further studies.

7

Legenda Adelbertus alto sanguine. Komentarz, miejsce w tradycji Nascitur (BHL 38), wydanie

51%

Sosnowski M.

|

2020

|

tom 86

7-41

EN

The legend of St. Adalbert with inc. Adelbertus alto sanguine (AAS) is an abridgement of the so-called Second Life of St. Adalbert in the longer redaction (inc. Nascitur pur pureus flos). The paper discusses the hagiographic context of the legend created in the second half of the 13th or the first half of the 14th century, the manuscripts containing it and relations between them. Because the legend belongs to the indirect tradition of Nascitur, special attention was devoted to the redactorial method and possibilities of utilising the AAS for criticism of the text of Nascitur in the longer redaction. In an attempt to date and localise the adaptations, remnants of the cult if St. Adalbert in medieval Erfurt (relics, liturgical manuscripts and calendars) are discussed. An edition of the legend based on the two surviving manuscripts forms an appendix to the paper.

PL

Legenda o św. Wojciechu o inc. Adelbertus alto sanguine (AAS) jest zachowanym w dwóch rękopisach skrótem tzw. Żywotu drugiego św. Wojciecha w dłuższej redakcji (inc. Nascitur purpureus flos). Artykuł przybliża kontekst hagiograficzny powstania legendy w 2 poł. XIII lub 1 poł. XIV w., rękopisy ją zawierające oraz związki między nimi. Ponieważ legenda należy do tradycji pośredniej Nascitur szczególna uwaga poświęcona została metodzie pracy redaktora oraz możliwości wykorzystania AAS dla krytyki tekstu Nascitur w redakcji dłuższej. W ramach próby datowania i lokalizacji przeróbki omówione zostały ślady kultu św. Wojciecha w średniowiecznym Erfurcie (przede wszystkim relikwie, ale też rękopisy liturgiczne, kalendarze). Do artykułu dołączone jest wydanie legendy na podstawie obydwu zachowanych kopii.

8

Szembekowska kaplica Najświętszego Salwatora przy katedrze we Fromborku jako palladium Świętej Warmii

44%

Tracz S.

|

2022

|

nr 10

69-102

EN

From the foundation of the bishop of Warmia, Krzysztof Andrzej Jan Szembek from Słupów (1680–1740), the bishop of Warmia in the years 1724–1740, a chapel was built at the cathedral in Frombork. It was named for Holy Savior and St. Theodore the Martyr (Theodor of Amazja), but often called Szembekowska. The oratory is an example of a central dome structure. It was built as both a reliquary chapel and burial place of its founder. The central point of the chapel is the reliquary retable, set in 1734 in the southern arcade. On the mensa, was placed a sarcophagus with visors and silver applications with the relics of the early Christian martyr St. Theodore of Amasia. It is accompanied by numerous relics of various saints and wax agnus placed in black, wooden, glazed reliquaries, richly decorated with silver, trimmed applications. Their silver fittings and decorations were made in the years around 1730–1743 by the Olsztyn goldsmith Jan Krzysztof Geese (†1761) and Samuel Grewe, active in Königsberg in the years 1712–1750. The entire interior of the chapel is covered with frescoes made around 1735 by Maciej Jan Meyer (Matthias Johann Meyer) from Lidzbark Warmiński. The chapel with a consciously chosen shape, properly selected relics, an appropriate painting decoration covering the interior, a copy of the national palladium, which is the miraculous image of Our Lady of Częstochowa, and a rich endowment for the needs of the liturgy celebrated there, was from the very beginning, in Bishop Szembek’s intention, built as a place to protect Holy Warmia from the dangers threatening it from dissenters.

PL

Z fundacji biskupa warmińskiego Krzysztofa Andrzeja Jana Szembeka ze Słupowa (1680–1740), biskupa na Warmii w latach 1724–1740 przy katedrze we Fromborku powstała kaplica pw. Najświętszego Salwatora i św. Teodora Męczennika (Teodora z Amazji), zwana szembekowską. Oratorium stanowi przykład centralnej budowli kopułowej. Powstała jako kaplica relikwiarzowa oraz miejsce pochówku swojego fundatora. Punkt centralny kaplicy stanowi retabulum relikwiarzowe, ustawione w 1734 roku w arkadzie południowej. Na mensie ołtarza ustawiono sarkofag z wizjerami oraz srebrnymi aplikacjami z relikwiami męczennika wczesnochrześcijańskiego św. Teodora z Amazji. Towarzyszą mu liczne relikwie różnych świętych oraz woskowe agnuski umieszczone w czarnych, drewnianych, przeszklonych relikwiarzach, bogato zdobionych srebrnymi, trybowanymi aplikacjami. Ich srebrne okucia i zdobienia wykonali w latach ok. 1730–1743 złotnik olsztyński Jan Krzysztof Geese (†1761) oraz czynny w Królewcu w latach 1712–1750 Samuel Grewe. Całość wnętrza kaplicy pokrywają freski wykonane ok. 1735 roku przez Macieja Jana Meyera (Matthiasa Johanna Meyera) z Lidzbarka Warmińskiego. Kaplica ze świadomie wybranym kształtem, właściwie dobranymi relikwiami, odpowiednią dekoracją malarską pokrywającą wnętrze, kopią narodowego palladium, jakim jest cudowny wizerunek Matki Boskiej Częstochowskiej oraz bogatym uposażeniem na potrzeby celebrowanej w niej liturgii, od samego początku była w zamyśle biskupa Szembeka pomyślana jako miejsce mające chronić Świętą Warmię przed zagrażającymi jej niebezpieczeństwami ze strony innowierców.