Na początku XXI wieku, na południe od Chełmna, na szeroką skalę przeprowadzono interdyscyplinarne, archeologiczno-przyrodnicze badania naukowe. Pozyskano wówczas obszerny materiał badawczy z zakresu archeologii, botaniki, geoekologii, geomorfologii, palinologii i pedologii. Na jego podstawie w niniejszej publikacji podjęto próbę rekonstrukcji krajobrazu od początku działalności człowieka, uwzględniającą relacje komponentów przyrodniczych i antropogenicznych. Rezultaty przeprowadzonego studium zaprezentowano na modelach krajobrazowych. Wskazują one na postępującą ewolucję krajobrazu od pierwotnego na początku okresu atlantyckiego, poprzez naturalny (quasikulturowy) w neolicie, kulturowy rolniczo-osadniczy w epoce brązu i żelaza, do kulturowego osadniczo-rolniczego we wczesnym średniowieczu
EN
At the beginning of the 21st century, south of Chełmno in Poland, interdisciplinary, archaeological and natural research was conducted on a large scale. At that time, extensive research material in the field of archeology, botany, geoecology, geomorphology, palynology and pedology was acquired. On its basis, and taking into account the relations of natural and anthropogenic components, the authors attempt in this publication to reconstruct the landscape from the beginning of human activity. The results of the study are presented on landscape profiles. They indicate the progressive evolution of the landscape from a Primeval landscape at the beginning of the Atlantic period, through a Natural (quasicultural) landscape in the Neolithic Age and an Agricultural-settlement cultural landscape in the Bronze Age and Iron Age, to a Settlement-agricultural cultural landscape in the Early Medieval Period.
Wiatr i woda stanowiły do połowy XIX w. podstawowe źródła energii dla zakładów produkcyjnych. Jako miarę stopnia rozwoju gospodarczego danego regionu przedstawiano liczbę i wielkość młynów wodnych i wietrznych. Wskutek rewolucji przemysłowej nastąpiła zasadnicza zmiana rodzaju zakładów wykorzystujących energię wiatru i wody. Polegała ona na stopniowym odejściu od funkcji napędzania urządzeń młyna, i produkcji energii elektrycznej. Obecnie notuje się ponowne zainteresowanie dawnymi lokalizacjami młynów w celu ich przeznaczenia na potrzeby nowoczesnych elektrowni wiatrowych i małych elektrowni wodnych (MEW). W niniejszym artykule przedstawiono zmiany w zakresie pozyskiwania energii wiatru i wody na obszarze obecnego województwa kujawsko-pomorskiego. Wykazano, że obszary występowania wiatraków pokrywały się z obszarami o najniższych zasobach wodnych, na których nie funkcjonowały młyny wodne.
EN
Until the mid-19th century, the primary source of energy used in the industry was the energy of wind and water. As a measure of the degree of economic development of the region there were presented the number and size of watermills and wind mills. After the Industrial Revolution there has been a fundamental change in the type of plants using wind or water energy. It consisted in the gradual disappearance of mill’s driving functions to the production of electricity. Currently, there has been a renewed interest in old mills for the location of modern wind turbines and small hydropower plants. This paper presents the changes of utilization of wind and water energy in the area of contemporary Kujawsko-Pomorskie Region. It has been shown that the areas of windmills prevalence converged with areas of the lowest degree of water resources – without watermills.