Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Ograniczanie wyników
Czasopisma help
Lata help
Autorzy help
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 139

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 7 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  regulacja rzek
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 7 next fast forward last
|
2008
|
tom Nr 8
318-322
PL
Program modernizacji systemu żeglugowego Odry zakłada działania zmierzające do dostosowania Odrzańskiej Drogi Wodnej do parametrów III klasy, lecz z uwzględnieniem regionalnych potrzeb i możliwości osiągnięcia na wybranych odcinkach rzeki wyższych parametrów odpowiadających wymogom międzynarodowym. Elementem technicznej modernizacji dla Odry skanalizowanej, gdzie głębokości tranzytowe w okresie całego sezonu żeglugowego są gwarantowane w wysokości 1,80 m, jest głównie unowocześnienie techniczne i usprawnienie eksploatacyjne jazów i śluz. Natomiast na Odrze swobodnie płynącej, między Malczycami (km 305) a ujściem rzeki Nysy Łużyckiej (km 542,4), proponuje się wykonanie regulacji rzeki opartej na budowlach podłużnych, względnie na mieszanym systemie regulacji opracowanej przez doc. Janusza Wierzbickiego z Politechniki Warszawskiej. Mieszany system regulacji polega na wznoszeniu tam podłużnych opasek brzegowych i poprzeczek po stronie brzegu wklęsłego i ostróg po stronie brzegu wypukłego. Regionalny Zarząd Gospodarki Wodnej we Wrocławiu zamierza sprawdzić skuteczność koncepcji doc. Janusza Wierzbickiego na odcinku pilotowym, w km 480 do km 498, który ma dziś najgorsze parametry nawigacyjne i hydrauliczne.
EN
The programme of the Oder river navigation system modernisation assumes actions aiming at adapting the Oder Water Trail to the 3rd class parameters, taking into consideration the regional needs and possibilities to achieve higher parameters corresponding to international requirements on chosen river sections. The element of technical modernisation of the canalised Oder, where transit depths for the entire navigation season are guaranteed at the level of 1,80 m, consists mainly of the technical modernisation and exploitation improvement of locks and dams. For the non-canalised section of Oder, between Malczyce (305th km) and the estuary of the Nysa Łużycka river (542,4th km), the conception proposes to regulate the river with the use of longitudinal constructions or with a mixed system of regulation elaborated by assistant professor Janusz Wierzbicki from the Warsaw University of Technology. The mixed regulation system is based on construction of longitudinal dams, riverbank casing and crossbars at the side of the concave bank and groynes on the side of the relief bank. The Regional Water Management Board in Wroclaw intends to verify the effectiveness of the assistant professor Janusz Wierzbicki's conception on the pilot section, between the 480th and 498th km, at present having the worse navigation and hydraulic parameters.
Aura
|
1993
|
nr 07
16-19
EN
River control systems for the Carpathian tributaries of the Vistula River protect river valley beds, where low quality soils and relatively severe climatic conditions do not favour agricultural use. These systems also increase the possibility of floods in downstream parts of river basins and the Vistula valley with urban and industrial areas and highly efficient agriculture. Abandoning maintenance of the river course control systems of these tributaries and allowing them to run freely could create narrow, deep and meandering river channels and, consequently, restore retention of flood waters in plains and mitigate high-water flows.
PL
Dotychczasowe systemy regulacyjne karpackich dopływów Wisły chronią przed powodzią dna dolin rzek, gdzie ubogie gleby i stosunkowo surowe warunki klimatyczne nie sprzyjają rolniczemu wykorzystaniu terenu. Zarazem systemy te zwiększają możliwość wystąpienia powodzi w dolnych odcinkach tych rzek oraz w dolinie Wisły, gdzie zagrożona jest zabudowa miejska, przemysł i wydajne rolnictwo. Zaniechanie utrzymywania systemów regulacyjnych tych dopływów i umożliwienie im swobodnego kształtowania swego biegu mogłoby doprowadzić do uformowania się wąskich, głębokich i krętych koryt, a w konsekwencji do przywrócenia warunków retencji wód powodziowych na równinach i spłaszczenia fal powodziowych.
|
|
tom Nr 12
513-518
PL
Przedstawiono problem regulacji granicznego odcinka Odry w kontekście uwarunkowań historycznych i międzynarodowych. Uzyskane dotychczas pozytywne efekty robót regulacyjnych wykonanych w latach 90. ubiegłego wieku według metody zaproponowanej przez doc. Janusza Wierzbickiego posłużyły do sformułowania założeń programu dalszych prac, które uzgodniono ze stroną niemiecką.
EN
The article presents the issue of the border section of Oder regulation in the context of historical and international conditions. The hitherto positive effect of the regulation works performed in the nineties of the previous century according to the method proposed by the assistant professor Janusz Wierzbicki served for formulation of assumptions for the programme of further works, agreed with the German partner.
|
2003
|
tom Nr 11
470-478
PL
Artykuł znakomitego znawcy zbiornika włocławskiego dedykujemy wszystkim uczestnikom sporów o stopień w Nieszawie, zwłaszcza jego przeciwnikom.
EN
We dedicate that paper written by the excellent expert in problems of the Włocławek water resources reservoir to all persons taking part in disputes about the stage of fall in Nieszawa, particularly to its opponents.
Aura
|
1993
|
nr 11
4
EN
The attempts aimed at significant environmental improvements include controlling the Vistula River. Engineers and environmentalists dispute over designs to control the Vistula River course and to construct water-course control facilities. These actions, according to engineers, are the next step in the development of Poland, but environmentalists consider them a source of irreversible changes in the natural environment. So called cascade of the Lover Vistula is such a controversial design. We present the design, a critical review by Prof. Romuald Olaczek and a resolution of the State Council for Nature Conservation which took a strong stand against the design.
PL
Do zamierzeń, które w istotny sposób wpłyną na istniejący stan środowiska, należy regulacja Wisły. Plany regulacji i budowy obiektów hydrotechnicznych są przedmiotem sporów między technikami a ekologami. Pierwsi uważają, że są one dalszym krokiem w rozwoju kraju, a drudzy, że powodują nieodwracalne szkody w przyrodzie. Takim spornym projektem jest tzw. kaskadowa zabudowa dolnej Wisły. Zamieszczamy kolejno: omówienie projektu, polemikę prof. Romualda Olaczka i Uchwałę Państwowej Rady Ochrony Przyrody, wyrażającej zdecydowanie negatywne stanowisko w stosunku do projektu.
8
Content available remote Problemy ochrony i restytucji mokradeł w Polsce
100%
EN
The author disagrees with views of cascade designers, and states that this project has no justification. He puts forward a question whether the Vistula should be controlled at all and why, what should we understand as the development of civilization, and what romanticism and realism mean in regard to nature. Realism is based on preserving things which are rare, unique, of increasing value, and those which are being irreversibly destroyed elsewhere. This includes preservation of natural river courses in valleys, together with their habitats and biological diversity. Designing projects aimed at complete reshaping of river courses, their draining and damming is a romantic fantasy being also costly and having no future.
PL
Autor polemizuje ze stanowiskiem twórców pojektu kaskady, negując samą jego zasadność. Stawia pytanie: czy Wisły musi być uregulowana i dlaczego musi, co należy rozumieć przez postęp cywilizacyjny, co jest romantyzmem, a co realizmem w stosunku do przyrody. Realizm polega na zachowaniu tego co jest dobrem rzadkim, unikatowym i rosnącym w cenie, co zostało gdzie indziej bezpowrotnie zniszczone — a więc zachowaniu naturalnych rzek w naturalnych dolinach wraz z całym ich środowiskiem i różnorodnością organizmów. Romantyczną zaś fantazją, kosztowną i w przyszłości bezpłodną jest tworzenie programów całkowitego przeobrażania rzek, ich kanalizowania i kaskadowania.
11
88%
PL
W pracy zanalizowano wyniki badań nad skutkami geomorfologicznymi i hydrologicznymi prac regulacyjnych i melioracyjnych, podjętych w dolinie Nidy około 45 lat temu. Stwierdzono pozytywne i negatywne skutki tych zabiegów, te ostatnie odnoszą się m.in. do wzrostu zagrożenia powodziowego na około połowie badanego obszaru. Głównym celem pracy jest wskazanie sposobu zmniejszenia ryzyka powodzi, możliwego do zastosowania w dolinie tej rzeki objętej ochroną jako park krajobrazowy i należącej do sieci korytarzy ekologicznych o randze krajowej. Rzeka Nida, od połączenia Czarnej Nidy z Białą Nidą, miała przed regulacją na całej długości meandrowy bieg i minimalny spadek, dlatego cechowała się długotrwałym stagnowaniem wody na równinie zalewowej podczas powodzi. Celem prac regulacyjnych i melioracyjnych miało być zmniejszenie ryzyka powodzi, przyspieszenie odpływu wód powodziowych i częściowe osuszenie dna doliny, użytkowanej wyłącznie jako łąki i pastwiska (rys. 1). Wzdłuż anastomozujących odcinków rzeki, cechujących się cyklicznie zachodzącą awulsją koryta – np. koło Umianowic, występowały rozległe obszary wodno-błotne (rys. 2). W wyniku prac regulacyjnych, które objęły górną połowę rzeki i systematycznie posuwały się z jej biegiem, zachodziło wypłycanie koryta poniżej odcinków rzeki z korytem pogłębianym. Proces ten został udokumentowany przez zmiany minimalnych rocznych stanów wody i przepływu pełnokorytowego w rzece w trzech posterunkach wodowskazowych (rys. 3). W górnym odcinku rzeki reprezentowanym przez posterunek w Brzegach o najwcześniej rozpoczętym skracaniu koryta, od około 1960 r. zaznacza się tendencja do jego pogłębiania. Poniżej zachodziło wypłycanie koryta Nidy, jednak w wyniku regulacji postępującej w dół rzeki rozpoczął się proces przeciwny – pogłębianie koryta. W efekcie odcinek Nidy z wypłycanym korytem przemieszczał się z jej biegiem. W latach 90. XX w. regulacja Nidy została wstrzymana. Do tego czasu pogłębianie koryta rzeki zbliżyło się do Pińczowa. Wzdłuż dalszego biegu rzeki, od okolic Pińczowa, koryto zostało znacznie wypłycone. Wskazuje na to analiza morfometrii koryta, a także porównanie aktualnej głębokości koryta rzeki ze starorzeczami i odciętymi jej odnogami (rys. 4). Górny, pogłębiony odcinek koryta Nidy cechuje się niewielkim zagrożeniem powodziowym, na co wskazuje krótki czas występowania ponadpełnokorytowych stanów wody (posterunek w Brzegach). W okolicach Pińczowa, gdzie w ostatnich 45 latach zachodziło na przemian wypłycanie i pogłębianie koryta Nidy, czas występowania takich stanów wody w rzece ulegał dużym zmianom. Jednak od ponad 10 lat obserwuje się systematyczny wzrost zagrożenia powodziowego w dolinie Nidy w okolicach Pińczowa (rys. 5). Poniżej tego miasta sytuacja jest pod tym względem, biorąc pod uwagę całą dolinę, najgroźniejsza i będzie się pogarszać, gdyż odcinek rzeki z najbardziej wypłyconym korytem będzie się systematycznie przemieszczać z jej biegiem. Z kolei na wyjątkowo długotrwały czas występowania ponadpełnokorytowych stanów wody w dolnym biegu rzeki w okolicach Wiślicy, w dużym stopniu wpływa efekt cofki wód z koryta Wisły. Za skuteczny sposób zmniejszenia ryzyka powodzi lub choćby prowadzący do zahamowania tego zjawiska w dolinie Nidy od okolic Pińczowa do ujścia rzeki, który może być zaakceptowany przez władze Zespołu Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych, należy uznać rewitalizację największego kompleksu wodnobłotnego w dolinie tej rzeki w okolicach Umianowic. Jeżeli ten obszar będzie ponownie spełniać rolę efektywnego akumulatora wód powodziowych i osadów rzecznych, to proces wypłycania koryta Nidy w jej dalszym biegu zostanie zahamowany, a w przyszłości może być zastąpiony przez powolne wcinanie się rzeki w podłoże, co zaowocuje skróceniem czasu zatapiania równiny zalewowej.
EN
The paper summarises research into the geomorphological and hydrological effects of river training and improvement measures taken 45 years ago in the Nida valley. Positive and negative effects were identified, the latter including an increased flood exposure in half of the study area. The study aimed to find a feasible solution that would mitigate the flood risk. The valley is protected as a landscape park and belongs to a network of environmental corridors of national importance. Prior to the training measures, the River Nida, down from the confluence of the Czarna Nida and Biała Nida, ran in an entirely meandering channel with a minimal gradient causing long-term stagnation of the floodwater in the floodplain. The training and melioration measures were aimed at mitigating the flood risk, accelerating flood water drainage and draining part of the valley that had been used solely as meadows and pastures (Fig. 1). Vast wet marsh areas prone to cyclical channel avulsion were predominant along the braided reaches, such as near Umianowice (Fig. 2). As the engineering project started in the upper river course and continued downstream, the channel reaches directly below the newly deepened reaches became shallower. The process was documented by records of minimum annual water levels and bankfull discharges measured at three water gauges (Fig. 3). Measurements at the water gauge at Brzegi in the upper course, the first to undergo the training measures, indicate a deepening trend from ca. 1960 onwards. Downstream the channel initially began to get shallower, but the trend was fully reversed as the engineering project continued. This pattern of the shallowing channel reach travelling downstream continued until the project was halted near the town of Pińczów in the 1990s. Below the town the channel has become much more shallow, as was indicated during an analysis of its morphometry and a comparison of depths with those in oxbow lakes and cut off branches (Fig. 4). The deepened channel upstream is exposed to just minor flood risk, as indicated by short durations of over bankfull water stages (the Brzegi gauge). While the channel near Pińczów, with its alternating periods of deepening and shallowing, experienced a wide variation in the duration of such water level periods during the last 45 years, the flood risk has been consistently increasing during the last ten years (Fig. 5). Downstream of the town the flood risk is greater than anywhere else in the valley and it is bound to continue to grow as the shallowed channel zone will travel further down the river. Further downstream, near Wiślica, the Nida’s particularly long periods of over bankfull water stages are a result of the backwater effect from the confluence with the River Vistula. There is one way to effectively mitigate or at least to halt the increase of the flood risk in the Nida valley between Pińczów and the confluence that would also be acceptable to the authorities of the local Landscape Parks (Zespół Świętokrzyskich i Nadnidziańskich Parków Krajobrazowych). This is to revitalise the largest wet marsh area in the valley near Umianowice. As soon as this area can resume its role as an effective retention zone for flood water and bedload, the Nida channel shallowing process will stop and might possibly be replaced by downcutting, thus shortening the floodplain flooding in the future.
PL
Wisła stanowi przykład rzeki o zróżnicowanym zaawansowaniu prac regulacyjnych, rozpoczętych w XIX w. i mających m.in. na celu jej przygotowanie jako drogi wodnej. Przedmiot badań stanowi przedgórski bieg Wisły, między Skoczowem i Puławami, którego koryto – przed regulacją o charakterze meandrowym, sinusoidalnym lub roztokowym – uległo w wyniku prac regulacyjnych skróceniu, zwężeniu i pogłębieniu (rys. 1, rys. 2). Wykazano duże różnice w poregulacyjnym przemodelowaniu koryta badanego biegu Wisły, czego konsekwencją jest zmniejszenie zagrożenia powodziowego wzdłuż odcinków rzeki o najbardziej pogłębionym korycie i zwiększenie tego zagrożenia wzdłuż odcinka rzeki poniżej Zawichostu o najpóźniej rozpoczętych pracach regulacyjnych. Morfologicznym skutkiem prac regulacyjnych, w największym stopniu wpływającym na reżim odpływu wody, jest zwiększona zwartość koryta, szczególnie w odcinku rzeki o biegu meandrowym (rys. 3). Pogłębianiu koryta towarzyszy zwiększanie wysokości brzegów rzeki, które od rozpoczęcia regulacji osiągnęło średnio ponad 3,5 metra. Zmiany w morfologii koryta sprzyjają zwiększaniu prędkości przepływu (tab. 1), co oznacza, że w odcinkach rzeki o znacznie pogłębionym korycie i nadbudowanych brzegach szybko zwiększa się przepływ pełnokorytowy. Wzrost przepływu pełnokorytowego zachodzi znacznie wolniej w odcinkach rzeki, gdzie koryto uległo niewielkiemu pogłębieniu, a w długim odcinku koryta agradującego (poniżej Zawichostu) przepływ pełnokorytowy prawie nie ulega zwiększaniu (ryc. 4). Przyrost przepływu pełnokorytowego, jaki zaznaczył się od rozpoczęcia prac regulacyjnych do 1990 r., wykazuje z biegiem Wisły przedgórskiej „zwierciadlane” odbicie z przebiegiem pionowych zmian koryta, jakie zaszły w analogicznym okresie (rys. 5). Poregulacyjne przemodelowanie koryta badanego biegu Wisły znajduje skutek w postaci bardzo zróżnicowanego z biegiem rzeki czasu zatapiania powodziowego równiny zalewowej w międzywalu, a także różnej liczby zdarzeń, kiedy obszar ten ulega inundacji (rys. 6). Odcinki strefy międzywala z najmniej pogłębionym korytem są zatapiane kilka razy dłużej, a odcinek z korytem agradującym nawet kilkadziesiąt razy dłużej, niż odcinki międzywala z najbardziej pogłębionym korytem. Wzdłuż badanego biegu rzeki, z wyjątkiem jej ostatniego odcinka, zaznacza się rozpoczęta w różnym okresie i o różnym nasileniu tendencja do skracania czasu trwania ponadpełnokorytowych stanów wody, niezależna od wieloletnich fluktuacji przepływu (rys. 7). Na zasygnalizowane zmiany w zagrożeniu powodziowym nakładają się skutki hydrologiczne wynikające ze zwężenia strefy zatapiania powodziowego (międzywale) i budowy zapór wodnych na Wiśle i dopływach górskich. Jednym ze skutków regulacji rzeki jest zwiększona koncentracja fal powodziowych, wyrażona m.in. przez tendencję do wzrostu maksymalnych powodziowych stanów wody, jaka została zaobserwowana w ciągu XX w. Stoi to w sprzeczności z wyrażoną opinią o zmniejszaniu zagrożenia powodziowego w dolinie Wisły przedgórskiej. Ten efekt prac regulacyjnych można częściowo zniwelować poprzez efektywne spełnianie przez zbiorniki zaporowe ich funkcji przeciwpowodziowej. Innym sposobem spłaszczania fal powodziowych w Wiśle może być utworzenie polderów w niektórych obszarach równiny zalewowej na zawalu.
EN
The River Vistula features various stages in the development of training measures that started in the 19th c. and aimed to convert it into a waterway. This study focuses on a foreland stretch between the towns of Skoczów and Puławy where the channel, originally meandering, sinuous or braided, has been shortened, narrowed and deepened as a result of engineering projects (Fig. 1, Fig. 2). Big differences were identified in the reshaping of the channel studied following the training measures, resulting in a reduced flood risk along those reaches where the channel depth was increased the most and in a considerable increase of this risk below Zawichost, where the measures were carried out last. The one morphological effect of the engineering that has the greatest impact on the discharge regimen is the increased channel compactness, especially along the originally meandering reaches (Fig. 3). The bank height along the deepened channel reaches increased by 3.5 metres on average since the project started. The changes in the channel morphology are conducive to faster flow rates (Tab. 1), which means that the bankfull discharge increases fast along the considerably deepened channel reaches with built-up banks. This rate is much slower along reaches with less deepening, while the long aggrading reach below Zawichost recorded virtually no increase of the bankfull discharge (Fig. 4). Between the beginning of the river training project and 1990s, the profiles of the bankfull discharge increase and of the vertical channel modifications are mirror images of each other (Fig. 5). The post-engineering reshaping of the Vistula channel studied has produced a great variety of the duration of inter-embankment flooding and a change in the number of events when the zone alongside the river is subject to inundation (Fig. 6). The inter-embankment zones along the least deepened channel reaches remain submerged several times longer, and those of the aggrading channel even several dozen times longer, than those zones where the channel depth has increased the most. The duration of bankfull water stages tends to shorten along the entire channel studied, with the exception of the final reach, regardless of the long-term discharge fluctuation, a trend that has begun at different times and has different intensities (Fig. 7). The changes in the flood risk mentioned above coincide with hydrological effects resulting from the narrowing of the flooding zone (inter-embankment zone) and from the erection of dams on the Vistula itself and on its mountain tributaries. The river engineering also resulted in a greater concentration of flood waves, as expressed by an increasing trend in the maximum flood water stages observed during the 20th c. This remains at odds with a manifested opinion claiming a reduced flood risk in the foreland Vistula valley. This effect, however, can be partly compensated for by effective flood control operation of dam-retained lakes. Another way to flatten the Vistula flood waves could be to assign certain areas of the floodplain outside the embankments as flood storage.
PL
Dodatni bilans rumowiska i utrudnienia w pochodzie lodów w głównym korycie rzeki to najważniejsze czynniki powodujące erozję wgłębną bocznego ramienia rzeki. Dodatkowym czynnikiem jest tworzenie się przybrzeżnych rynien wzdłuż wysokich lub porośniętych gęstą i wysoką roślinnością brzegów. Czynniki te powodują także częściowe niszczenie przetamowań i wynoszenie narefulowanego materiału. W ten sposób ograniczony jest dostęp do wyspy dla drapieżników. Stwarza to dobre warunki przyrodniczego rozwoju i umożliwia tworzenie rezerwatów na rzekach uregulowanych.
EN
The most important factors causing deep erosion in the river side arm include positive bedload balance and hindered ice progress in the main river bed. Another factor is formation of near-bank channels along high banks or banks covered with high and dense vegetation. Those factors also lead to partial destruction of dams and washing out of silted material. Thus, access of predators to an island is restricted. That provides favourable conditions for natural development and for establishing nature reserves in regulated rivers.
|
2005
|
tom Nr 3
90-97
PL
Lipcowe wezbranie 1997 r. wywołało sporo refleksji i szeroką dyskusję nad metodami zabezpieczenia przed skutkami zjawisk powodziowych z odwołaniem się do uwarunkowań i możliwości, jakie stwarza natura. W 1998 r. w ówczesnej ODGW Kraków odbyło się spotkanie dyskusyjne różnych środowisk zajmujących się gospodarowaniem wodą i organizacji ekologicznych. Zaowocowało ono spisaniem wspólnej deklaracji o kierunkach działań w sprawie ochrony przeciwpowodziowej z poszanowaniem środowiska naturalnego („Gospodarka Wodna", 1998, s. 257). Wtedy mówiliśmy o potrzebie podjęcia działań, przyjęcia unormowań itp. Dzisiaj do takiej aktywności jesteśmy zobowiązani. 1 maja 2004 r. Polska stała się częścią Unii Europejskiej.
EN
The flood in July 1997 aroused quite a lot of reflection and a broad discussion on methods of protection against effects of flood with reference to conditions and possibilities created by the nature itself. In 1998 in the contemporary ODGW there had been held a discussion meeting attended by representatives of various circles of people dealing with water management and ecological organizations. The discussion at the meeting resulted in adoption of a common declaration on directions of activities aimed at flood protection taking into consideration the naturale environment (Gospodarka Wodna, 1998, p. 257). At that time we had spoken about the need for undertaking the actions, establishment of norms etc. Today such an activity is our obligation. Sience the 1 of May 2004 Poland is a member of the European Union.
first rewind previous Strona / 7 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.