Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

The Baltic Sea as the mediterranean of the North. The Baltic Region and Poland in the periodical “Geopolitica” (1939–1942)

100%

Violante A.

Studia z Geografii Politycznej i Historycznej

|

2019

|

tom 8

139-165

PL

W styczniu 1939 roku ukazał się pierwszy numer włoskiego magazynu „Geopolitica”, który wydawany był co miesiąc do 1942 roku. Założony został w środowisku naukowym Triestu przez dwóch geografów – Giorgio Roletto (1885–1967) i Ernesto Massiego (1909–1997), którzy zostali odpowiednio redaktorem naczelnym i współredaktorem. Magazyn inspirowany był niemieckim czasopismem „Zeitschrift für Geopolitik” Karla Haushofera. Jednak w podejściu do kwestii geopolitycznych zastosowano własne podstawy koncepcyjne, całkowicie odmiene od tych w geopolityce niemieckiej. W zamyśle założycieli „Geopolitica” powinna była przyczynić się do ponownej oceny szkolnej dydaktyki geografii i wspierać imperialistyczną politykę reżimu Mussoliniego, chociaż nigdy nie musiała odgrywać znaczącej roli w polityce rządzącej Włochami. Nigdy nawet nie uzyskała pełnego uznania ze strony akademickiego środowiska geograficznego, które w rzeczywistości odmówiło geopolityce cech autonomii naukowej. Najczęściej poruszanymi problemami w tym magazynie były basen Morza Śródziemnego, Bałkany i Afryka, regiony bliskie włoskim interesom geostrategicznym; ale było też ostrożne zainteresowanie Polską, uważaną za w pełni zintegrowaną z niemieckim „Lebensraumem”. Można zatem powiedzieć, że „Geopolitica” podchodziła do tego tematu z pewną powściągliwością, a także ze swoistą czcią wobec niemieckiego sojusznika, który był także „konkurencją”, pomimo faktu, że na jego terytorium przez całe cztery lata obserwowano wydarzenia strategiczne i polityczne o najwyższym znaczeniu. Z drugiej strony uwaga skierowana na region bałtycki była wolna od jakichkolwiek uwarunkowań. Był on postrzegany jako swoisty „nordycki region Morza Śródziemnego”, pożądany zarówno przez Niemców, jak i Sowietów, a także jako obiekt pożądania państw, które chciały bronić trudnej neutralności w wojnie szalejącej w Europie.

EN

In January 1939, the first issue of the Italian magazine “Geopolitica” came out: it would go on monthly until 1942. Founded in the scientific circles of Trieste by two geographers, Giorgio Roletto (1885–1967) and Ernesto Massi (1909–1997), who went on to become editor and co-editor-in-chief, respectively, the magazine was inspired by the German periodical “Zeitschrift für Geopolitik” by Karl Haushofer. However, its approach to geopolitical issues used autonomous conceptional bases quite different from those of the German school. In the intentions of its founders, “Geopolitica” should have contributed to a re-evaluation of didactics of geography and to support the imperialistic politics of Mussolini’s regime, even though it never got to have a substantial role in Italy’s governing policies. It never even obtained full recognition by the academic geographical establishment that in fact denied geopolitics its own scientific autonomy. Frequent issues discussed in the magazine were the Mediterranean basin, the Balkans and Africa, close to the Italian geostrategic interests; but there was also cautious interest towards Poland, considered to be fully integrated into the German Lebensraum. Therefore, we could say there was some reticence in approaching this theme, along with a sort of reverence towards the German ally who was also “competition”, despite the fact that its territory saw strategic and political events of utmost importance during the entire four years of the magazine’s life. On the other hand, the attention towards the Baltic region was free of any conditioning. It was perceived as a sort of a “Nordic Mediterranean”, wanted both by Germans and Soviets, and an object of desire also of the states who wanted to defend their difficult neutrality in the war that was raging throughout Europe.

2

Casting a glance across Balticum – Poland and her past in Arild Huitfeldt’s Chronicle

85%

Szelągowska K.

Studia Maritima

|

2021

|

tom 34

61-86

EN

The enormous 16th century book Chronicle of the Kingdom of Denmark, written in vernacu- lar, is a testament to several features typical of that period’s historiography. As a utilitarian history it was supposed to deliver moral and political lessons and arguments. It has a tra- ditional form, in many parts annalistic. Despite several weaknesses, the work became very popular reading for generations of Danish nobility, influencing the development of histori- cal consciousness. The Chronicle is also evidence of broadening the horizons of Danish elites, a group to which the author, the Chancellor of the Realm and the magnate, belonged. The paper presents information concerning Poland, included in the book. The fact that it was so could be simply a result of historical methods applied in this period (among others, copying and repeating sources), but it could be caused also by growing interests in Poland, seen as a partner in regional politics with the Baltic Sea as the centre. Some closer connections be- tween Poland and Denmark, mainly in the 15th and the 16th centuries, could be connected with the network of conflicts and alliances among such political entities as: the Teutonic Order, the Holy Empire, Brandenburg, the Hanseatic League, Gdańsk and the whole of Po- merania. Most of the notes are scattered, rather short and do not create a comprehensive whole. In the case of more recent history, the narrative has a much more well-developed character (like for instance the case of the Thirteen Years’ War). Some Polish context (prob- ably fictitious) became useful when the author had to criticise King Christian II. Huitfeldt was also well-informed about the political system of the Commonwealth and included the information when writing about the Danish system, presenting both as similar.

PL

XVI –wieczna Kronika Królestwa duńskiego, autorstwa Arilda Huitfeldta powstała na marginesie starań państwa o stworzenie nowoczesnej syntezy dziejów narodowych, mającej do spełnienia różnorakie polityczne cele, w odniesieniu do zagranicznego i krajowego odbiorcy. 9-tomowe dzieło omawia dzieje Danii od legendarnego króla Dana do roku 1559 (śmierć Chrystiana III). Napisane w języku narodowym, ma dość tradycyjną formę, bliską rocznikowi i kronice. Pozostaje historią pragmatyczną, realizującą polityczne, dydaktyczne i moralizatorskie cele. Mimo wielu słabości, historia ta przyniosła wizję dziejów Danii, kształtującą mentalność wielu pokoleń duńskich elit w epoce nowożytnej. Kronika jest świadectwem poszerzania się horyzontów elit duńskich tego czasu, które reprezentuje autor dzieła, magnat i kanclerz Korony, Arild Huitfeldt. Większe zainteresowanie Polską w tym kręgu mogło być skutkiem polsko-duńskich zbliżeń na tle skomplikowanego układu politycznego północnej Europy, splotu interesów i konfliktów (Polska – Dania – Szwecja – Zakon Krzyżacki – Gdańsk – Hanza – Marchia Brandenburska – Cesarstwo). Celem artykułu jest ukazanie, jakie informacje o Polsce i jej dziejach znane były wykształconym elitom duńskim tego okresu. Tradycyjny kształt dzieła rzutuje na dobór przekazów, który cechuje przemieszanie informacji ważnych z błahymi. Informacje o Polsce w większości mają charakter rozproszonych wzmianek, dotyczących takich zdarzeń jak dynastyczne mariaże, dwustronne traktaty, wojny i bitwy oraz pojedyncze, czasem „sensacyjne” fakty. Narracja bardziej rozbudowana pojawia się w odniesieniu do nowszych dziejów, w przypadku m. in. wojny trzynastoletniej. Pewne polonicum, choć akurat nie związane z rzeczywistymi faktami, zostało użyte w kry- tyce króla Chrystiana II. Znający realia systemu politycznego Rzeczpospolitej kanclerz używał polskiego przykładu w opisie ustroju Danii, który uważał za podobny.

3

Budowa Rurociągu Północnego w świetle bezpieczeństwa Regionu Bałtyckiego I Rzeczypospolitej Polskiej

85%

Rokiciński K.

Zeszyty Naukowe Akademii Marynarki Wojennej

|

2007

|

tom R. 48 nr 4 (171)

111-128

PL

Budowa Rurociągu Północnego wywołuje kontrowersje nie tylko w Polsce. Problem ten podnoszony jest w wielu krajach. W niniejszym artykule dokonana zostanie analiza tego zagadnienia z uwzględnieniem aspektów politycznych, ekonomicznych, militarnych i ekologicznych, czyli tych, wokół których narosło najwięcej punktów spornych.

EN

Building the Northern Pipeline causes controversy not only in Poland. The issue is raised in many countries. The paper analyses the issue in political, economic, defense and ecological aspects, i.e. the most dispute-causing issues.

4

Some aspects of navigation aids usage for UAV control

71%

Stankunas J. , Jakucionis A. , Ziliene D.

Zeszyty Naukowe Politechniki Świętokrzyskiej. Mechanika

|

2004

|

tom Z. 80

439-446

EN

The paper discuses some peculiarities of usage in the Baltic region of satellite navigation system (GPS) and Eurofix service with application to UAV control in UAV regional flights. Spatial decorrelation reduces the efficiency of DGPS corrections and the usefulness of installing some additional DGPS stations (but not Eurofix) in the Baltic region is considered.

5

Polska w procesie rozwoju bałtyckiego systemu transportowego

71%

Matczak M.

Zeszyty Naukowe. Transport / Politechnika Śląska

|

2006

|

tom z. 62

323-332

PL

Na pozycję Polski w europejskim systemie transportowym wpływa wiele elementów zarówno ogólnogospodarczych, jak i tych bezpośrednio związanych z przewozami ładunków i pasażerów. Szczególnie ciekawie.wygląda to w obszarze rynku bałtyckiego. Jest to bowiem miejsce styku "starych" i "nowych" państw UE. Różnice w poziomie rozwoju gospodarczego, strukturze podziału gałęziowego oraz wynikach poszczególnych podmiotów działających na rynku transportowym mają istotny wpływ na pozycję, jaką zajmuje dane państwo w regionie. Analiza tych elementów, ze szczególnym uwzględnieniem transportu morskiego i lotniczego, to najważniejsze zagadnienia przedstawionego poniżej materiału.

EN

The position of Poland in the European transport system depends from the country economic development as well as cargo and passengers carriages. Significant interesting case of the European transport is the Baltic Sea region. It is a place of location both 'old' and 'new' European Union member states. Differences noted with reference to the level of economic development, structure of the modal split of transport or the transport performance have influence on the competitive position of particular countries in the Region. The analysis of that elements, with focus on the maritime and air transport is the main problem of the elaboration.

6

The Role of Small States in Promoting International Security: Lithuania Strategy

57%

Malużinas M.

Przegląd Strategiczny

|

2023

|

nr 16

155-166

PL

Celem artykułu jest analiza podejmowanych działań na rzecz budowania bezpieczeństwa regionu przez litewską politykę zagraniczną na arenie międzynarodowej w dobie rosyjskiej inwazji na Ukrainę. W niniejszym artykule starano się zweryfikować hipotezę, która zakłada, że małe państwa są w stanie uruchomić proces, który może przynieść korzyści całemu regionowi, a tym samym przyczynić się do budowania międzynarodowego pokoju i bezpieczeństwa. Podstawą teoretyczną badań jest teoria poststrukturalna, z jej perspektywy Litwa akceptuje i aktywnie kształtuje swoją tożsamość małego państwa, która jest określana przede wszystkim w relacji do wielkiego i groźnego sąsiada. Pozwala to wytłumaczyć konsekwentne dążenie małego państwa do integracji i bycie aktywnym graczem na arenie międzynarodowej, która miała pomóc odciąć się od sowieckiej przeszłości i „powrócić do Zachodu”. Tym samym niniejsze opracowanie wnosi wkład w wiedzę na temat praktyki stosunków międzynarodowych poprzez refleksję nad rosnącą rolą krajów bałtyckich.

EN

The aim of the present article is to analyse the efforts taken aimed to build the security of the region as part of Lithuanian foreign policy in the international arena in the era of the Russian invasion of Ukraine. This article seeks to verify the hypothesis that small states are able to set in motion a process that can benefit the entire region, and thus they may contribute to building international peace and security. The theoretical basis of the research is post-structural theory, from its perspective Lithuania accepts and actively shapes its identity as a small state, which is defined primarily in relation to its large and dangerous neighbor. This helps explain the small country’s consistent pursuit of integration and being an active player in the international arena, which was supposed to help it break away from the Soviet past and “return to the West.” Thus, this study contributes to knowledge on the practice of international relations by reflecting on the growing role of the Baltic States.