Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Siedlisko życia, miejsce pogrzebania oraz epibionty ramienionogów Sellithyris subsella (Leymerie, 1846) z muszlowców dolnego kimerydu Małogoszcza

100%

Radwańska U. , Radwański A.

Volumina Jurassica

|

2003

|

tom Vol. 1, no. 1

85-92

2

Rhynchonellid brachiopods from the Oligocene of King George Island, West Antarctica

100%

Bitner M. A. , Thomson M. R. A.

Polish Polar Research

|

1999

|

tom 20

|

nr 2

83-88

3

Do the available data permit clarification of the possible dependence of Palaeozoic brachiopod generic diversity dynamics on global sea-level changes? A viewpoint

100%

Ruban D. A.

Geologos

|

2014

|

tom Vol. 20, No. 3

215--221

EN

At a glance, progress in palaeontology and eustatic reconstructions in the past decade permits to prove or to disprove the possible dependence of Palaeozoic brachiopod generic diversity dynamics on global sea-level changes. However, the available diversity curve is of much lower resolution than the eustatic curve. This problem can be resolved by decreasing the resolution of the latter. The other restriction linked to the chronostratigraphical incompatibility of the available data allows to focus on the Middle Palaeozoic only. A series of mass extinctions and other biotic crises in the Silurian-Devonian does not allow to interpret correctly the results of direct comparison of the brachiopod generic diversity dynamics with global sea-level changes. With the available data, it is only possible to hypothesize that the eustatic control was not playing a major part in diversity dynamics of Middle Palaeozoic brachiopods. The resolution of the stratigraphic ranges of Palaeozoic brachiopods should be increased significantly, and these ranges should be plotted against the most up-to-date geologic time scale. Until this task will be achieved, it is impossible to judge about the existence of any dependence (either full or partial) of the Palaeozoic brachiopod diversity dynamics on global sea-level changes.

4

A new species of Lambdarina (Rhynchonellida, Brachiopoda) from the Viséan of central Sudetes (Poland) and its phylogenetic position

100%

Muszer J.

Acta Geologica Polonica

|

2014

|

tom Vol. 64, no. 1

1--12

EN

A new species of micromorphic articulate brachiopod (Rhynchonellida) Lambdarina jugowiensis sp. nov., from the upper Viséan (Sokolec Beds) of central Sudetes, SW Poland, is described. The studied specimens are calcified, what makes them unique in respect of their state of preservation. The material is represented by a full range of growth stages; from brephic to gerontic. Based on its morphological features and the palaeogeographical distribution of all its known species, two main evolutionary lines are proposed for the genus; the Australian and the European ones. Lambdarina was widely distributed in the equatorial-tropical waters of marginal seas of the Palaeotethys Ocean, mostly during Mississippian time.

5

Evolution of the embryonic development in lingulid brachiopods

100%

Balinski A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1997

|

tom 42

|

nr 1

45-56

EN

The style of embryonic development in the lingulids has changed through time; that of Recent lingulids is not primitive for the group. The shell of Devonian lingulids consists of two valves already at the embryonic stage, whereas in Recent lingulids the protegulum originates as a single plate, subsequently folded in two. The protegulum of the Devonian lingulids is a cup-shaped, subcircular plate, usually with a characteristic radial sculpture suggesting the presence of marginal setae, similar to those occurrilg in early juvenile stages of Recent discinids. Devonian protegula are 81 to 100 µm in width and thus are three times smaller than protegula of the Recent Lingula utd Glottidia, and twice as small as those of the Late Cretaceous Lingula sp. The embryonic development of lingulids underwent important modification during last 370 Ma.

PL

Na kilkudziesięciu okazach lingulidów z późnego dewonu antykliny Dębnika i Gór Świętokrzyskich stwierdzono wystepowanie okrągławej, wypukłej tarczki o szerokości 81-100 µm usytuowanej w najbardziej apikalnej częsci obu skorup. Tarczka ta jest wyraźnie odgraniczona od muszli larwalnej. Brak jest na niej koncentrycznych linii przyrostowych charakterystycznych dla muszli larwalnej i postlarwalnej. Nie ulega wątpliwości, że tarczka ta odpowiada muszli zarodkowej, czyli protegulum. Jest to pierwszy przypadek tak dobrego zachowania protegulum u kopalnych lingulidów. W porównaniu z protegulum współczesnej linguli i gtotidii jest ono trzy rzy mniejsze, a ponadto charakteryzuje się szczególną morfologią, na którą składają się promieniste fałdki, centralnie usytuowana wklęslość oraz wałeczkowato zgrubione brzegi. Również protegula późnokredowych lingul odbiegają znacznie od muszli zarodkowej form późnodewońskich (Fig. 5). Można przypuszczać, że różnice w budowie muszli zarodkowej odzwierciedlają różnice w szczegółach anatomicznych stadium embrionalnego późnodewońskich, późnokredowych i współczesnych lingulidów. Zapewne więc w czasie ostatnich 370 milionów lat rozwój zarodkowy lingulidów uległ znacznej modyfikacji, co podważa dość powszechnie przyjmowany pogląd o wyjątkowym konserwatyzmie ewolucyjnym tej grupy ramienionogów.

6

A lingulate brachiopod Acrotretella: new data from Ordovician of Poland

100%

Biernat G. , Harper D. A. T.

|

tom 44

|

nr 1

83-92

EN

A new record of the phosphate microbrachiopod genus Acrotretella Ireland, 1961 from the Lower Ordovician of the Baltic syneclise, in north-east Poland is the oldest known species of the genus. Acrotretella goldapiensis sp. n. co-occurs with conodonts in shallow-water facies of Late Llanvirn age. The new data from Poland extend the statigraphical range of the genus from the Llanvirn to the middle Silurian (Ludlow); during the later Ordovician and Early Silurian Acrotretella apparently migrated westwards to sequentially occupy shallow-water facies on the palaeocontinents of Baltoscandia (Poland and Sweden), Avalonia (England), Laurentia (North America) and Australasia (Australia) with relatively little morphological change.

PL

Ramienionóg Acrotretella heland, 1961 nie jest, jak to przez długi okres przypuszczano monospecyficznym rodzajem ograniczonym do późnego syluru Ameryki Północnej, i ewentualnie Europy (Wielka Brytania: Ireland 1961; Satterfield & Thomas 1969; Rowell 1965). Ma on znacznie szerszy zasięg paleogeograficzno-stratygraficzny. Rodzaj ten został znaleziony również w górnosylurskich osadach Zachodniej Australii (Dean-Jones 1975) oraz w ordowickich osadach Szwecji (Holmer 1986, 1989) i Polski (obecna praca). Jak dotąd, rodzaj ten obejmuje cztery udokumentowane gatunki, w tym trzy ordowickie. Nowy gatunek Acrotretella goldapiensis z ordowiku Polski (Synekliza Bałtycka - wiercenie Gołdap-IG, opisany w niniejszej pracy jest, jak dotąd, najstarszym przedstawicielem rodzaju Acrotretella. Współwystępujące konodonty określają wiek gatunku na późny lanwirn.

7

Paleoekologiczne warunki rozmieszczenia ramienionogow [Brachiopoda] przelomu jury i kredy Pieninskiego Pasa Skalkowego Polski

100%

Krobicki M.

Pieniny. Przyroda i Człowiek

|

1995

|

tom 04

47-58

8

Stratygrafia izotopowa oksfordu Wyzyny Krakowsko-Czestochowskiej

100%

Wierzbowski H.

Działalność Naukowa PAN. Wybrane Zagadnienia

|

2001

|

tom 11

155-158

9

Brachiopod assemblages in the Devonian Kowala Formation of the Holy Cross Mountains

100%

Racki G.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1992

|

tom 37

|

nr 2-4

297-357

EN

Brachiopod faunas from the Devonian stromatoporoid-coral series (Kowala Formation) of the southern Holy Cross Mts comprise at least 60 species, atrypids and ambocoeliid spiriferids being the most common. Largely monospecific bottom-level pioneer assemblages colonized intershoal and open shelf environments of the Late Givetian Sitkówka bank complex to the Frasnian Dyminy reef complex, and some lagoonal habitats of the older Givetian Stringocephalus bank. The associations dwelling organic buildups were more diverse and specialized. Faunal dynamics of the brachiopods were controlled primarily by eustatic cycles and the evolution of the carbonate shelf. Generally this was a four-step succession from the stringocephalid to the ambocoeliid, atrypid (or cyrtospiriferid), and rhynchonellid faunas. Twenty two species are reviewed,Praewaagenoconcha(?) sobolevi sp. n., Desquamatia globosa aequiconvexa subsp. n., and D. g. sitkowkensis ssp. n. are proposed. Two poorly-known species of Gürich (1896), Tenticospirifer lagoviensis and Ilmenia(?) elatior, are redescribed.

PL

Fauna ramienionogowa z dewońskiej serii stromatoporoidowo-koralowcowej (Formacji z Kowali) południowej części Gór Świętokrzyskich zawiera co najmniej 58 gatunków. Atrypidy i spiriferidy Ambocoeliidae są najbardziej szeroko rozpowszechnione. Slabo zróżnicowane, często jednogatunkowe pionierskie zespoły poziomu dna („level-bottom”) kolonizowały otwartomorskie i śródpłyciznowe środowiska późnożyweckiego sitkówczańskiego kompleksu ławicowego („bank complex”) i dymińskiego kompleksu rafowego franu, jak i niektóre lagunowe biotopy stringocefalowej ławicy biostromalnej starszego żywetu. Asocjacje zamieszkujące budowle organiczne były bardziej zróżnicowane i wyspecjalizowane. Dynamika faunistyczne ramienonogów była kontrolowana w pierwszym rzędzie przez cykle eustatyczne i evolucję środowiskową szelfu węglanowego. Generalnie była to cztero-etapowa sukcesja od fauny stringocefalowej przez ambocelidową, atrypidową i (lub) cyrtospiriferidową po rynchonellidową. Dwadzieścia dwa gatunki są przedstawione, a z nich Praewaagenoconcha(?) sobolevi sp. n. i 2 podgatunki Desquamatio, globosa (aequiconvexa i sitkowkensis) zaproponowano jako nowe. Nadto, opisano 2 słabo poznane gatunki Güricha (1896), Tenticospirifer lagoviensis i Ilmenia(?) elatior.

10

Earliest Silurian articulate brachiopods from central Kazakhstan

100%

Modzalevskaya T. L. , Popov L. E.

|

nr 4

399-426

EN

An abundant early Silurian brachiopod assemblage of 14 species, with strong affinities to the early Rhuddanian faunas of Britain and Baltoscandia, was recovered from the Akkerme Peninsula, on the western side of Lake Balkhash, southern Central Kazakstan. The occurrence of Stricklandia lens mullochensis, which is ttre earliest member of the Stricklandia-Costistricklandia lineage, dates this brachiopod assemblage as early Rhuddanian, within a stratigraphic interval from the Akidograptus acuminatus to the lower part of the Monagraptus cyphus graptolite biozones. This is the first well documented record of early Rhuddanian brachiopods in Kazakhstan. The assemblage also includes Meifodia tulkulensis sp. nov. and Eospirifer cinghizicus with well preserved spiralia. The co-occurrence of Stricklandia lens mullochensis and Eospirifer cinghizicus has not been recorded previously and is regarded here as the most signiffcant difference between the early Rhuddanan brachiopod faunas of the Baltic (East-European) Plate and Britain; in contrast Eospirifer first appears in the two latter areas in the late Llandovery.

PL

Opisano obfitą faunę ramienionogową pochodzącą z wczesno-sylurskich warstw odsłoniętych wzdłuż północno-wschodniego wybrzeża półwyspu Akkerme (jez. Bałkasz, Kazachstan). Obecność w zespole Stricklandia lens mullochensis, która jest najwcześniejszym przedstawicielem linii Stricklandia-Costistricklandia, pozwala datować badany zespół na wczesny ruddanian, tj. interwał obejmujący poziomy od Akidograptus acuminatus do Monograptus cyphus. Jest to pierwsze tak dobrze udokumentowane występowanie ramienionogów tego wieku w Kazachstanie. Po raz pierwszy stwierdzono współwystępowanie Stricklandia lens mullochensis i Eospirifer cinghizicus, które zdaniem autorów, stanowi najistotniejszą różnicę między opisywaną fauną a zespołami tego wieku z Platformy Wschodnio-Europejskiej i Wielkiej Brytanii.

11

Przedstawiciele rodzaju Craniscus Dali, 1871 z górnego oksfordu Bielaw i Wapienna na Kujawach

100%

Krawczyński C.

Volumina Jurassica

|

2005

|

tom Vol. 3, no. 1

75--85

EN

The presented paper contains a detailed description of four species of the genus Craniscus DalI, 1871, found in the Upper Oxfordian of Bielawy and Wapienno quarries, Kujawy area. Three of them: Craniscus bipartitus (Munster, 1837), Craniscus antiquior (Jelly, 1843) and Craniscus corallinus (Quenstedt, 1852) have already been described from Poland, the fourth, however - Craniscus tripartitus (Munster, 1840), had only been known from the Lower Oxfordian of North Bavaria. The Craniscus specimens come from slope deposits of sponge-microbialitic bioherm. This is indicated by the fact that almost all specimens are dorsal valves, separated posthumously from ventral valves. The condition of some specimens and the rock lithology suggests, that the deposition was very violent in some cases and brachiopods were buried alive. The studied material is relatively well-preserved, which alIowes an accurate reading of the location of muscle scal's.

12

Middle/Upper Devonian brachiopod shell concentrations from the intra-shelf basinal carbonates of the Holy Cross Mountains (central Poland)

100%

Skompski S. , Baliński A. , Szulczewski M. , Zawadzka I.

Acta Geologica Polonica

|

2018

|

tom Vol. 68, no. 4

607--633

EN

A huge isolated accumulation, more than 3 m thick and 10 m wide, of densely packed, uncrushed brachiopods has been found in Józefka Quarry within the Middle/Upper Devonian Szydłówek Beds deposited in a relatively deep environment of an intrashelf basin (Kostomłoty facies zone, western Holy Cross Mountains, Poland). The low-diversity assemblage is strongly dominated by the atrypide Desquamatia globosa jozefkae Baliński subsp. nov. and, to a lesser degree, by the rhynchonellide Coeloterorhynchus dillanus (Schmidt, 1941), which constitute 72.8% and 22.1% of the fauna, respectively. Less frequent are specimens representing the genera Hypothyridina, Schizophoria and Phlogoiderynchus. According to the conodont fauna found within the coquina bed, the stratigraphic position of the shell accumulation is close to the Givetian/ Frasnian boundary. The brachiopods are associated with numerous crinoids and less frequent bryozoans, receptaculitids (Palaeozoic problematica), sponges and solitary corals. Although it is difficult to entirely exclude the autochthonous nature of the brachiopod coquina member, its allochthonous origin and redeposition of the brachiopod shells to the deep basin by gravity flows is much more probable. Such conclusion is supported by the following facts: (1) the position of the complex in a succession of deep-marine basinal facies impoverished in oxygen; (2) its lateral thinning-out and composite internal stratification; (3) the lensshaped geometry of the coquina bed in the section perpendicular to the bedding dip; (4) high variability of the sediments preserved within the shells; and (5) the preferred orientation of the shells. The brachiopods mixed with crinoidal debris were probably transported by low-velocity, high-density, gravity-induced debris flows. Lack of fossils typical of the Middle Devonian shallows, such as massive stromatoporoids, amphiporoids and tabulates, indicates that the source area of the bioclastic material was not located in the shallowest part of the shelf, but most probably on a submarine sea-mount to the north of present-day Józefka, as suggested by earlier investigators. The triggering mechanism of the allochthonous deposition was an earthquake rather than storm activity. The enormous thickness of the brachiopod complex is probably caused by the sinking of bioclastic material, transported in succeeding depositional multi-events, in a soft, muddy bottom, typical of the Szydłówek Beds deposition.

13

Analiza porownawcza ramienionogow z utworow kambru Gor Swietokrzyskich i platformy prekambryjskiej w Polsce

100%

Jendryka-Fuglewicz B.

Przegląd Geologiczny

|

1992

|

tom 40

|

nr 03

150-155

14

A new Jurassic discinid brachiopod from Spitsbergen

100%

Biernat G.

Polish Polar Research

|

1995

|

tom 16

|

nr 1-2

37-46

15

Ramienionogi kenozoiku Antarktyki

100%

Bitner M. A.

Kosmos

|

1998

|

tom 47

|

nr 4

425-430

16

Brachiopods and conodonts from the Early Carboniferous of South China

80%

Balinski A.

|

tom 44

|

nr 4

437-451

EN

A sample taken from a detrital limestone lens, presumed to be allochthonous, within the dark coloured argillaceous limestone of the Early Carboniferous Muhua Formation at the Muhua section, Guizhou, South China, yielded numerous, mostly silicified fossils. Ostracodes, which are the most numerous in the sample, were studied by Olempska (1999). Brachiopods and conodonts are described and illustrated in this paper, but other associated fossils are also noted. Among brachiopods the most common are productides, orthotetidines, spiriferides, and orthides. The productoid gen. et sp. indet. 2, Lambdarina sp., and rhynchonelloid gen. et sp. indet. most probably represent new taxa, but are described in open nomenclature because of inadequate material. Conodonts are indicative of late Tournaisian age. The fossil assemblage is represented by phosphatic and silicified remnants, the latter being originally calcitic. The pattern of silicification resulted generally in preservation of skeletal morphology in great details.

PL

W osadzie próby Mu-42 rozpuszczonej w kwasie mrówkowym, a pobranej z soczewki wapienia detrytycznegoz Formacji Muhua (wczesny karbon) odsłaniającej się w pobliżu wsi Muhua (Południowe Chiny), stwierdzono występowanie licznych, przeważnie skrzemionkowanych skamieniałości. Skamieniałości te nie były dotąd badane, choć odsłonięcie było swego czasu kandydatem na profil stratotypowy granicy dewon-karbon (Ziegler & Sandberg 1984; Zigler et al. 1988). W całej kolekcji, liczącej około 5 tysięcy okazów, najliczniej reprezentowane są małżoraczki (88,5% zespołu; patrz Olempska 1999). W niniejszym opracowaniu udokumentowano i zilustrowano pozostałe elementy zespołu skamieniałości, wśród których najliczniejsze są ramienionogi (6,24%) i szkarłupnie (3,05%). Resztę zespołu (2,21%) stanowią trylobity, konodonty, łuski i zęby ryb, kornulity, rugozy, mszywioły, ślimaki oraz zagadkowe mikroskamieniałości o nieznanym pochodzeniu. Wśród ramienionogów i konodontów występują tu z pewnością nowe gatunki t rodzaje, które jednak ze względu na niedostateczną liczbę okazów są opisane w otwartej nomenklaturze. Wiek zespołu można określić na podstawie małżoraczków i konodontów na późny turnej. Cechą charakterystyczną zespołu z Muhua jest jego stan zachowania polegający na dezintegracji złożonych szkieletów i ich fragmentacji. Jednak okazy małe, poniżej 2 mm długości, są na ogół kompletne i zaskakują bardzo dobrze zachowanymi szczegółami urzeźbienia powierzchni. Analiza zespołu z próby Mu-42 wskazuje, że żył on w płytkim przybrzeżnym morzu o normalnym zasoleniu. Jednak, na skutek osunięcia się osadu wzdłuż stoku, szczątki organiczne zostały przetransportowane i ostatecznie osadzone w niezbyt oddalonej strefie głębszego morza.

17

Brachiopod - bivalve assemblages of the Middle Triassic Terebratula Beds, Upper Silesia, Poland

80%

Kaim A.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1997

|

tom 42

|

nr 2

333-359

EN

Five types of brachiopod-bivalve assemblages occur in Terebratula Beds and in the lower part of the Karchowice Beds (Middle Triassic, Muschelkalk) from the Strzelce Opolskie Quarry (Upper Silesia). These are: (1) Brachiopod coquina Assemblage dominated by the terebratulid brachiopod Coenothyris vulgaris; (2) Crumpled/Wavy Limestone Assemblage including bivalves and brachiopods; (3) Bivalve Coquina Assemblage dominated by pseudocorbulid bivalves; (4) Hardground Assemblage dominated by the brachiopod Tetractinella trigonella; and (5) Crinoid Limestone Assemblage dominated by crinoid columnals and the brachiopod Punctospirella fragilis. The distribution of the assemblages correlates with the eustatically-controlled lithological variation in the carbonate- dominated sequence of the Upper Silesian Muschelkalk. The brachiopod coquinas are parautochtonous remnants of terebratulid banks which thrived during the high bioproductivity but low oxygen conditions. Those conditions were caused by the biogenic influx generated from the terrains flooded during the Middle Triassic transgression. During the regressive phase, that resulted in the gradual decrease in bioproductivity and parallel increase in oxygen levels, the terebratulid banks were replaced by pseudocorbulid banks. With the further regression - and thus, the further increase in oxygen level - pseudocorbulid banks were replaced by the assemblages indicative of well-oxygenated oligotrophic environments (Hardground and Crinoid Limestone Assemblages). The observed changes in the faunal composition reflect mainly differences in metabolism and feeding strategy among dominant taxa.

PL

W środkowotriasowych warstwach terebratulowych i w dolnej części warstw karchowickich w kamieniołomie w Strzelcach Opolskich wyróżniono pięć typów zespołów ramienionogowo-małżowych: (1) zespół muszlowców ramienionogowych, zdominowany przez Coenothyris vulgaris; (2) zespół wapieni gruzłowych i falistych, zawieraiący małże i ramienionogi; (3) zespół muszlowców małżowych, zdominowany przez pseudokorbulidy; (4) zespół twardego dna, w którym najliczniejszy jest ramienionóg Tetractinella trigonella; i (5) zespół wapienia krynoidowego, złożony ze szczątków liliowców i skorupek ramienionoga Punctospirella fragilis. Występowanie wymienionych zespołów skamieniałości w badanym profilu jest skorelowane z eustatycznie kontrolowanymi zmianami litologicznymi w węglanowej sekwencji wapienia muszlowego na Górnym Śląsku. Muszlowce ramienionogowe są parautochtonicznymi pozostałościami ławic terebratulowych, które obficie występowały w warunkach wysokiej bioproduktywności i niskiej zawartości tlenu. Takie warunki były prawdopodobnie spowodowane przez napływ składników odżywczych z obszarów zalanych podczas transgresji środkowego triasu. Faza regresywna spowodowała stopniowe zmniejszanie produktywności biologicznej i polepszanie warunków tlenowych. Ławice terebratulowe zostały zastąpione przez ławice pseudokorbulowe. W trakcie postępującej regresji pojawiły się zespoły wskazujące na dobrze natlenione środowiska oligotroficzne (zespół twardego dna i zespół wapienia krynoidowego). Zaobserwowane zmiany faunistyczne odzwierciedlają różnice w metaboliźmie i sposobie odżywiania dominujących gatunków.

18

Predatory scars in the shells of a recent lingulid brachiopod: Paleontological and ecological implications

80%

Kowalewski M. , Flessa K. W. , Marcot J. D.

Acta Palaeontologica Polonica

|

1997

|

tom 42

|

nr 4

497-532

EN

The paper presents the detailed quantitative study of predatory scars in the shells of an inarticulate brachiopod: the lingulid Glottidia palmeri Dall, 1870. The scars include four morphological types: u-shaped, pocket, crack, and miscellaneous scars. They concentrate and open up toward the anterior shell edge. They commonly consist of a pair of scars on the opposite valves. The analysis of 820 specimens live-collected from two intertidal localities in the northern Gulf of California indicates that (1) 23.4% specimens bear repair scars; (2) the scars vary in size from 1.5 to 24 mm² (mean = 2.5 mm²) and all scar types have similar size-frequency distributions; (3) the spatial distribution of scars on the shell is non-random; (4) the anterior-posterior distribution of scars is strongly multimodal and suggests seasonal predation in the late fall and winter months; and (5) the frequency of scarred specimens increases with brachiopod size and differs between the two sampled localities, but does not vary among brachiopod patches from the same locality. The repair scars record unsuccessful attacks by epifaunal intertidal predators with a scissors-type weapon (birds or crabs). The high frequency of attacks, seasonal winter predation, and previous ecological research suggest that scars were made by wintering shorebirds (willets or/and curlews). However, crabs cannot be entirely excluded as a possible predator. Because repair scars represent unsuccessful predation, many of the quantitative interpretations are ambiguous. Nevertheless, the study suggests the existence of strong seasonal interactions between inarticulate brachiopods and their predators. Because shorebirds, crabs, and lingulids may have co-existed in intertidal ecosystems since the late Mesozoic, predatory scars in lingulid shells may have potentially a 100 million year long fossil record.

PL

Szczegółowa analiza ilościowa blizn drapieżniczych w muszli ramienionoga bezzawiasowego z grupy lingulidów oparta jest na 820 okazach Glottidia palmeri Dall, 1870. Okazy zebrano z dwóch stanowisk z równi międzypływowych północnowschodniej Zatoki Kalifornijskiej w Meksyku. Blizny drapieżnicze występują w 23.4% osobników. Można je podzielić na cztery kategorie: blizny u-kształtne, kieszeniowe, spękaniowe oraz pozostałe. Niezależnie od ich morfologii, blizny koncentrują się przy przedniej krawędzi muszli. Większość blizn zorientowana jest rozwartą stroną w kierunku przedniej krawędzi muszli i wiele z nich składa się z dwóch blizn zlokalizowanych naprzeciwlegle na brzusznej i grzbietowej skorupce ramienionoga. Analiza ilościowa wskazuje, że (1) blizny wahają się w wielkości do 1,5 do 24 mm² (średnia = 2,5 mm²) i wszystkie cztery kategorie blizn mają podobne rozkłady wielkości; (2) rozmieszczenie blizn na powierzchni muszli nie jest losowe, podczas gdy ich rozkład grzbieto-brzuszny wydaje się być losowy; (3) proporcja zagojonych blizn wzrasta w kierunku tylnej części muszli; (4) rozkład blizn jest uderzająco multimodalny i sugeruje sezonalne drapieżnictwo skoncentrowane późną jesienią i zimą; (5) częstość blizn wzrasta wraz z wielkością ramienionoga; i (6) częstość okazów z bliznami waha się znacząco pomiędzy dwoma badanymi stanowiskami, jak również w obrębie stanowiska 1 w czasie, ale nie waha się znacząco pomiędzy różnymi miejscami opróbowania w obrębie stanowiska 1. Blizny reprezentują nieudane ataki jakiegoś epifaunalnego drapieżnika, wyposażonego w nożycowy narząd chwytny (np. szczypce kraba, dziób ptaka). Wysoka częstość ataków, ich sezonalność i poprzednie badania ekologiczne zgodnie sugerują, że blizny są wynikiem ataków drapieżnych ptaków (Catoptrophorus semipalmatus lub Numenius americanus). Wybrzeża Półwyspu Kalifornijskiego są miejscem zimowania drapieżnych ptaków i goszczą ich liczne populacje. Nie można jednak całkowicie wykluczyć, że drapieżnikami były kraby. Ponieważ blizny reprezentują nieudane ataki, ilościowe analizy dotyczące selektywności miejsca ataku, selektywności wielkości ofiary i wpływu drapieżnictwa na dynamikę populacji ramienionoga są trudne do jednoznacznego zinterpretowania. Niemniej jednak, wyniki sugerują istnienie silnej sezonalnej zależności ekoliogicznej pomiędzy ptakami (krabami?) i ramienionogami. Analiza ilustruje metody ilościowe użyteczne w badanich współczesnych i kopalnych blizn drapieżniczych i ma istotne implikacje paleontologiczne. Drapieżne ptaki, kraby i ramienionogi mogły współzamieszkiwać strefy międzypływowe począwszy od późnego mezozoiku. Tak więc, blizny drapieżnicze w muszlach ramienionogów mogą mieć długi zapis kopalny, interesujący dla paleontologii, szczególnie z punktu widzenia paleoekologii ewolucyjnej. Ponieważ blizny w muszlach lingulidów pozwalają rozpoznać sezonalne drapieżnictwo, kopalne blizny mogą potencjalnie dostarczyć danych ekologicznych i etologicznych, które są zazwyczaj rzadko dostępne w paleontologii.

19

The Upper Oxfordian (Jurassic) thecideide brachiopods from the Kujawy area, Poland

80%

Krawczyński C.

Acta Geologica Polonica

|

2008

|

tom Vol. 58, no. 4

395-406

EN

Thecideide brachiopods from the slope facies of a sponge-cyanobacterial bioherm exposed in the Wapienno and Bielawy quarries (Kujawy, Poland) are described. Numerous specimens were found in the upper part of the section, in the Hauffianum-Planula Subzones of the Oxfordian, and constitute the first record of these brachiopods from the Jurassic deposits in the area. Two species: Rioultina wapiennensis sp.nov. and Neothecidella ulmensis QUENSTEDT, 1858, are described, the first being the only representative of the genus Rioultina found in Poland. Excellent preservation of some specimens enabled recognition of details of their internal morphology usually inaccessible in fossil material, including features associated with reproduction and the development of the brachidium. Study of relatively large numbers of thecideides still cemented to the substrate, together with analysis of the associated fauna, allowed the reconstruction of aspects of their ecology.

20

The Late Devonian trematid lingulate brachiopod Schizobolus from Poland

80%

Balinski A. , Holmer L. E.

|

tom 44

|

nr 3

335-346

EN

A new species of the poorly known lingulate brachiopod Schizobolus is described from the Famennian (Upper Devonian) of Poland. S. polonicus sp. n. has a triangular pedicle notch and a small listrium, indicating that it belongs to the Trematidae within the superfamily Discinoidea. S. polonicus retains some linguloid features, such as a linguloid-like 'pedicle groove' and a V-shaped imprint of the pedicle nerve. The disturbance band, which occurs in the apical part of the larval shell, probably delimits two stages of growth, namely pre-larval (embryonic?) and larval, or, early-larval and late-larval. S. polonicus is the youngest member of the genus, and of the family Trematidae. Five incompletely preserved discinids from the Famennian of Łagów are described as Trematidae gen. et sp. indet.

PL

Bezzawiasowy ramienionóg Schizobolus jest niedostatecznie znanym rodzajem głównie ze względu na zły stan zachowania typowego gaunku S. concentricus z środkowego dewonu Tennessee (USA). Opisane w niniejszej pracy okazy z famenu (górny dewon) Dębnika (region krakowski) i Jabłonnej (Góry Świętokrzyskie) zostały zaliczone do nowego gatunku Schizobolus polonicus sp. n. Gatunek ten charakteryzuje trójkątne wycięcie na nóżkę w skorupce brzusznej, które jest częściowo zakryte słabo zachowującą się, delikatną płytką (listrium). U S. polonicus występuje też - charakterystyczny dla linguloidów - rowek nóżkowy oraz V-kształtny odcisk nerwu nóżkowego w skorupce brzusznej. Okazy z Polski charakteryzuje ponadto występowanie dobrze wykształconego stadium larwalnego muszli. Jest on nieco poprzecznie owalny w zarysie i osiąga przeciętnie 0,42 mm długości. Muszla larwalna jest wyraźnie wyodrębniona z tyłu i z boków, natomiast w części przedniej oddziela ją od reszty muszli jedynie silniej zaznaczona linia przyrostowa. Z zewnątrz muszla larwalna pokryta jest delikatnymi koncentrycznymi liniami przyrostowymi, choć w wyjątkowych przypadkach zachowuje się również odcisk struktury periostrakum (Fig. 3M, N). W części apikalnej muszli larwalnej daje się zaobserwować występowanie koncentrycznego pierścienia przyrostowego (zaburzenie wzrostowe), które wyodrębnia w rezultacie najwcześniejsze stadium wzrostowe muszli. Ten region muszli larwalnej osiąga 0,15-0,20 mm szerokości. Świadczy on, że w rozwoju ontogenetycznym dewońskich trematidów występowało zróżnicowanie na stadium wczesno- i późnolarwalne, lub też na stadium emrionalne (protegulum) i larwalne (u współczesnych dyscinidów takie zróżnicowanie w obrębie muszli larwalnej nie wystepuje). Z famenu Łagowa opisano też pięć silnie ornamentowanych koncentrycznie skorupek reprezentujących zapewne nowy rodzaj z rodziny Trematidae; zbyt skąpy materiał nie pozwala jednak na pełne zdefiniowanie taksonomiczne tej formy.