Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zanieczyszczenie powietrza a liczba hospitalizacji z powodu astmy oskrzelowej w województwie małopolskim

100%

Pac A. , Majewska R. , Goryński P.

Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine

|

2013

|

tom 16

|

nr 1

22-27

EN

Introduction: Asthma is one of the most frequent chronic disease worldwide. Its prevalence has grown rapidly over last years, however the differences between countries are significant. Aim: The purpose of this study was to assess the relation between the number of urgent asthma-related hospital admissions and air pollution in the Malopolska region. Material and methods: We used data collected in the frame of the project “Hospitalization” – the Polish Survey on Overall Hospital Morbidity in Poland. We analyzed hospital records for Malopolska region with primary cause of hospital admission defined as bronchial asthma or status asthmaticus (code J45.* or J46 according to ICD-10) for years 2005–2009. Air pollution data were collected from monitoring station in Malopolska. Poisson regression model was used to assess the impact of air pollution level on number of hospital admissions with adjustment for the daily mean of temperature. Results: During the years 2005–2009 overall 6942 urgent asthma-related hospital admissions were observed. The level of air pollution during this period was high, for example, mean daily PM10 air pollution level was higher than 50 μg/m3 for more than 30% of days in most monitoring settings. The highest PM10 level was observed to be more than 350 μg/m3. Out of the analyzed pollutant the most important predictor was found to be SO2 with RR41,039 (95%CI: 1,014–1,064) and PM10 with RR41,018 (95%CI: 1.008–1.029) for 10 μg/m3 increase of pollutant. We have also examined the effect of air pollution during the previous days on asthma hospitalizations. The effect of air pollution by sulfur dioxide on number of hospital admissions from asthma was also observed with RR41,051 (95%CI: 1,028–1,075) and by PM10 with RR41,016 (95%CI: 1,007–1,025) for a seven days delay. In our study we have also observed the relation between air pollution by NO2 in previous days and asthma-related hospital admissions. Conclusions: The number of asthma hospitalizations, especially those unplanned, probably because of exacerbation of asthma episodes can be reduced by lowering air pollution level.

PL

Wstęp: Astma oskrzelowa należy do najczęściej występujących chorób przewlekłych. Częstość astmy na świecie wzrasta bardzo szybko, jakkolwiek pomiędzy poszczególnymi państwami chorobowość różni się znacząco. Cel: Badania miały na celu ocenę zależności pomiędzy liczbą hospitalizacji w trybie nagłym z powodu astmy oskrzelowej a poziomem zanieczyszczenia powietrza w województwie małopolskim. Materiał i metody: W badaniu wykorzystano dane pochodzące z ogólnopolskiej bazy danych projektu „Hospitalizacja” – (Ogólnopolskie Badanie Chorobowości Szpitalnej Ogólnej). W niniejszym opracowaniu wykorzystano dane osób hospitalizowanych w latach 2005–2009 w województwie małopolskim, dla których zasadnicza przyczyna hospitalizacji określona została jako astma oskrzelowa lub stan astmatyczny (kody ICD-10: J45.* oraz J46). W analizie statystycznej wykorzystano wieloczynnikowy model regresji Poissona, aby ocenić wpływ poziomu zanieczyszczenia powietrza na liczbę hospitalizacji w trybie nagłym z powodu astmy. Wyniki: Ogółem w latach 2005–2009 w województwie małopolskim zanotowano 6942 przypadki hospitalizacji w trybie nagłym z powodu astmy oskrzelowej. Obserwowany poziom zanieczyszczenia powietrza w tym samym okresie był stosunkowo wysoki. Przykładowo dla zanieczyszczenia pyłem PM10 częstość przekroczeń dopuszczalnego dziennego poziomu zanieczyszczenia powietrza przekraczała w większości stacji 30% dni, przy czym najwyższe odnotowane wartości przekraczały wartość 350 μg/m3. Spośród analizowanych zanieczyszczeń powietrza najwyższą zależność liczby hospitalizacji zaobserwowano w stosunku do zanieczyszczenia SO2 (RW41,039; 95%CI: 1,014–1,064) oraz dla PM10 (RW41,018; 95%CI: 1,008– 1,029) dla wzrostu poziomu zanieczyszczenia o 10 μg/m3. Analizując długość okresu od wystąpienia wysokiego poziomu zanieczyszczenia najsilniejszą zależność zaobserwowano dla okresu siedmiu dni. Ryzyko hospitalizacji dla zanieczyszczenia dwutlenkiem siarki wynosiło RW41,051 (95%CI: 1,028–1,075), natomiast dla PM10 RW41,016 (95%PU: 1,007–1,025). W badaniach wykazano również istotne znaczenie poziomu zanieczyszczenia dwutlenkiem azotu w dniach poprzedzających hospitalizację. Wnioski: Liczbę hospitalizacji z powodu astmy oskrzelowej w znaczącym stopniu można wytłumaczyć zależnością od poziomu zanieczyszczenia powietrza.

2

Nowe regulacje w ochronie powietrza. Część III

100%

Górski M.

Przegląd Komunalny

|

2012

|

tom nr 11

28-30

PL

Nowelizacja Ustawy z 27 kwietnia 2001 r. - Prawo ochrony środowiska (DzU z 2008 r. nr 25, poz. 150, z późn. zm. - P.o.ś.) w dość istotny sposób zmodyfikowała przepisy odnoszące się do ochrony jakości powietrza. Jedną z najważniejszych nowości w tych regulacjach jest kwestia ochrony przed szkodliwym oddziaływaniem na człowieka i środowisko bardzo drobnego pyłu zawieszonego, tzw. pyłu PM2,5.

3

Zagrożenia związane z pyłem zawieszonym na terenie przyległym do zamkniętego składowiska odpadów komunalnych

100%

Dmochowska A. , Polańczyk A. , Jarosz W. , Ciuka-Witrylak M. , Matuszkiewicz R.

Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej

|

2019

|

tom Nr 69 (tom 1)

7--18

PL

Zamknięcie składowiska odpadów komunalnych nie rozwiązuje problemu jego obecności i nie zapobiega wszystkim zagrożeniom z nim związanym. Do zagrożeń tych należy pył zawieszony, emitowany przez wiele lat eksploatacji składowiska oraz deponowany na terenach sąsiadujących bezpośrednio z nim, przede wszystkim na obszarze zielonego pasa bezpieczeństwa, oddzielającego składowisko od terenów zamieszkałych. Pomiary pyłu zawieszonego, których wyniki zaprezentowano w artykule, prowadzono dwoma trasami równoległymi do siebie, poczynając od dwóch sąsiadujących studzienek z odciekami. Były to dwie pierwsze studnie, poczynając od drogi dojazdowej. Wyniki badań wykazały przekroczenia stężenia pyłu, co wiąże się z krótkim okresem poeksploatacyjnym, sąsiedztwem drogi dojazdowej, a także unoszeniem zdeponowanego pyłu podczas badań.

EN

The closure of a municipal waste landfill does not solve and does not prevent all hazards associated with its presence. These hazards include suspended dust emitted by many years of operation of the repository and deposited in the areas adjacent to it directly as a green belt separating the landfill from the inhabited areas. The measurements of particulate matter were carried out with two parallel routes, starting from two neighboring wells with leachate, the first starting from the access road. The test results showed exceedances of the dust concentration which is associated with a short period after closed landfill , the proximity of the access road, as well as the lifting of the deposited dust during the tests.

4

Wykorzystanie mikropyłkowego testu Amesa MPF™ do oceny mutagenności pyłowych zanieczyszczeń powietrza

100%

Kozłowska A. , Olewińska E. , Pawlas N.

Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine

|

2012

|

tom 15

|

nr 3

55-65

EN

Background: Highly industrialized Upper Silesia Region is particularly polluted by both anthropogenic and natural airborne particulate matters, which may lead to negative health effects in human. Materials and methods: The aim of the study was to assess the mutagenic properties of dust extracts which were collected in six cities in the Silesian Voivodeship. Dust samples were collected on glass fiber filters by the aspirator with air flow ca. 1 m3/min. Extraction of pollution was carried out using dichlorometane. The extracted samples were dissolved in dimethylsulfoxide (DMSO). The mutagenic properties were assessed using microplate Ames assay MPFTM with the use of bacteria Salmonella typhimurium strain TA98 and TA100. Results: In microplate Ames assay MPFTM there was observed a linear dose-response relationship in both metabolic variants of TA98 strain. Similar relationship was observed for TA100 strain with metabolic activation (S9). Mutagenic activity (AM) of 100% extracts for TA98 strain in both metabolic variants (S9) exceeded 2, what indicate highly mutagenic effects of dust extracts. There was no mutagenic activity observed in the assay with TA100 (S9), AM 1. In the variant with exogenous metabolic activation (S9) in TA100 strain AM values ranged from AM1,160,15 to AM9,671,02. Mutagenic activity varied between different cities. Conclusions: The study demonstrated that microplate Ames assay MPFTM is fast and complex method of assessing the mutagenic properties of dust pollution, which exert toxic effect on organisms. The use of microplate Ames assay MPFTM together with chemical analyses of air dust pollution may evaluate the level of exposure in the environment and enable to perform health risk assessment in populations exposed to mutagenic, toxic and cytotoxic substances.

PL

Wstęp: Teren o wysokim stopniu uprzemysłowienia jakim jest obszar Górnego Śląska, jest szczególnie zanieczyszczony przez pyły zawieszone pochodzenia antropogenicznego i naturalnego, które mogą pośrednio przyczyniać się do pojawiania negatywnych skutków zdrowotnych u ludzi. Materiał i metody: Celem pracy było określenie potencjału mutagennego dla ekstraktów pyłowych zanieczyszczeń powietrza, pobranych w sześciu miastach województwa śląskiego. Próbki pyłowych zanieczyszczeń powietrza były pobierane na filtry z włókna szklanego przy użyciu aspiratora o przepływie powietrza wynoszącym ok. 1 m3/min. Ekstrakcję pyłów przeprowadzono przy użyciu chlorku metylenu, a testowane próbki przed analizą rozpuszczono w dimetylosulfotlenku (DMSO). Badania potencjału mutagennego przeprowadzono mikropłytkowym testem Amesa MPFTM z wykorzystaniem zmodyfikowanych szczepów testowych Salmonella typhimurium TA98 i TA100. Wyniki: W mikropłytkowym teście Amesa MPFTM zaobserwowano zależność liniową dawka – odpowiedź dla szczepu TA98 w obu wariantach aktywacji metabolicznej (S9) szczepu TA100 w wariancie S9. Odpowiedź dla szczepu TA98 w obu wariantach aktywacji metabolicznej (S9) 100% badanych próbek wykazało wartości aktywności mutagennej 2, co wskazuje na silnie właściwości mutagenne ekstraktów pyłów. W próbkach badanych przy użyciu szczepu TA100S9 – w wariancie bez aktywacji metabolicznej zaobserwowano brak aktywności mutagennej 1. Natomiast przeprowadzenie testu w obecności frakcji mikrosomalnej (S9) wykazało odpowiedź ze strony szczepu TA100 w postaci aktywności mutagennej w zakresie od AM1,160,15 do AM9,671,02 w zależności od lokalizacji miejscowości. Wnioski: Przeprowadzone badania wykazały, iż mikropłytkowy test Amesa MPFTM jest szybką i kompleksową metodą do określenia właściwości mutagennych substancji zanieczyszczających powietrze, a mających szkodliwy wpływ na organizmy żywe. Zastosowanie testu Amesa w formacie mikropłytkowym w połączeniu z badaniami chemicznymi może przyczynić się do określenia wartości lub poziomu wskaźników narażenia środowiskowego oraz umożliwiać rzeczywistą ocenę narażenia populacji na czynniki mutagenne, toksyczne i cytotoksyczne, co z kolei może się przyczynić do bardziej precyzyjnej oceny ryzyka zdrowotnego.

5

Seasonal variability of the mutagenicity of airborne particles for Salmonella Typhimurium TA 98 and Saccharomyces Cerevisiae.

100%

Jadczyk P. , Kucharczyk J.

Environment Protection Engineering

|

2000

|

tom Vol. 26, nr 1-2

89-102

EN

The Ames test and the yeast assay were used to investigate the mutagenicity of airborne particles found at the center of Wroclaw (SW Poland) and collected over the period of one year, i.e. from August 1997 to July 1998. In the Ames test the strain of Salmonella typhimurium TA 98 was used, and in the yeast assay - the haploid strain of Saccharomyces cerevisiae XV185-14C. All the samples tested proved to be mutagenic in the Ames test. The mutagenicity of the particulates was the highest in winter, and the lowest in summer. The volume of the air corresponding to the dose of particulates producing the mutagenic effect was dependent on the concentration of suspended particles and the compounds adsorbed in the ambient air. The majority of the samples did not have the mutagenic effect on the yeast. The response of one sample only was dubious. In the samples studied, PAHs and their derivatives as well as heterocyclic compounds were found.

PL

Korzystając z testu Amesa i testu drożdżowego, badano mutagenność pyłu zawieszonego, który pobierano w centrum Wrocławia w okresie VIII 1997 - VII 1998. W teście Amesa zastosowano szczep Salmonella typhimurium TA 98, w teście drożdżowym - haploidalny szczep Saccharomyces cerevisiae XVI 185-14C. Wszystkie badane próby pyłu okazały się mutagenne w teście Amesa. Mutagenność pyłu była największa zimą, a najmniejsza latem. Objętość powietrza, która odpowiadała dawce pyłu potrzebnej do uzyskania efektu mutagennego, zależała od stężenia pyłu i zaadsorbowanych na nim związków organicznych. Większość prób była nie mutagenna wobec drożdży, jedna próba dała wynik wątpliwy. W badanych próbach stwierdzono występowanie WWA, pochodnych WWA i związków heterocyklicznych.

6

Wpływ zapylenia atmosfery na jasność nocnego nieba

100%

Ściężor T. , Kubala M.

Kosmos

|

2015

|

tom 64

|

nr 4

579-587

PL

Za jasność nocnego nieba odpowiada wiele czynników, zarówno naturalnych, jak pochodzenia sztucznego. W przypadku nieba zachmurzonego głównym źródłem oświetlenia powierzchni Ziemi są chmury odbijające wadliwie ukierunkowane sztuczne światła naziemne. Autorzy pracy postawili tezę, że za sezonowe zmiany jasności nocnego, bezchmurnego nieba w warunkach zanieczyszczenia świetlnego odpowiada przede wszystkim pył zawieszony, pochodzący głównie ze źródeł niskiej emisji, zwłaszcza w okresie zimowym. Efekt ten jest szczególnie widoczny w Krakowie i okolicach, będących jednym z najbardziej zapylonych miejsc w Europie. Przeprowadzone na terenie aglomeracji krakowskiej ponad roczne pomiary pozwoliły ustalić liniową zależność między wartością wskaźnika koncentracji pyłów zawieszonych w atmosferze PM10 a jasnością nocnego, bezchmurnego nieba. Podobną zależność stwierdzono dla punktu pomiarowego znajdującego się przy Obserwatorium Astronomicznym Uniwersytetu Pedagogicznego im. Komisji Edukacji Narodowej w Krakowie, położonym na górze Suhora w Gorczańskim Parku Narodowym. Wstępnie stwierdzono występowanie podobnych zależności dla innych uprzemysłowionych obszarów w Polsce.

EN

The brightness of the night sky depends on many factors of both natural and artificial origin. In the case of overcast sky the clouds are the main source of lighting the earth's surface, bouncing incorrectly targeted artificial lights. In the case of a cloudless sky there are noticeable differences in its brightness, not only in the year, but also in a short timescale. The authors put the thesis that the main factor affecting the brightness of the cloudless, light polluted night sky is the particulate matter (PM), deriving mainly from low-emission, especially in winter. This effect is particularly evident in Krakow and its surroundings, one of the most PM polluted places in Europe. Over the year measurements made in the Krakow agglomeration allowed to establish a linear relationship between the concentration of PM and brightness of the night, cloudless sky. A similar effect was found for the measurement point near the Mount Suhora astronomical observatory in the Gorce Mountains National Park. The preliminary observations indicate that similar correlations occur for the other industrialized areas in Poland.

7

Analiza rozkładu stężeń pyłu zawieszonego frakcji PM10, PM2,5 i PM1,0 na różnych wysokościach Mostu Gdańskiego

100%

Kuskowska K. , Dmochowski D.

Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej

|

2016

|

tom Nr 59 (3)

101--119

PL

W artykule przedstawiono wyniki badań pyłów zawieszonych w miejskim powietrzu atmosferycznym, przeprowadzonych w obrębie Mostu Gdańskiego – jednego z ciągów komunikacyjnych łączących prawo- i lewobrzeżną Warszawę. Celem badań było dokonanie analizy wpływu wytypowanych liniowych źródeł zanieczyszczenia na jakość powietrza w tym rejonie Warszawy. Badania przeprowadzono na trzech wysokościach: na Wisłostradzie, przy torach tramwajowych Mostu Gdańskiego, około 4 m od jezdni Wisłostrady, oraz przy jezdni Mostu Gdańskiego, tj. na wysokości około 9 m od jezdni Wisłostrady. Otrzymane wyniki zaprezentowano w postaci wykresów i tabel, w których przedstawiono oddziaływanie transportu na jakość powietrza, a tym samym na poziom bezpieczeństwa ekologicznego w rejonie Mostu Gdańskiego.

EN

The paper presents the results of the research concerning the dust from the linear sources of pollution emitted on the Gdanski Bridge – one of the bridges of Warsaw agglomeration. It is a route often frequented by drivers and place enjoyed by the citizens of Warsaw for recreational purposes. The aim of the study was to analyze the influence of linear sources of pollution on quality of air in the region. The study was performed in 3 heights: the Wislostrada, the tram tracks of the Gdanski bridge and the road of the Gdanski bridge. The results are presented in the graphs and tables showing the impact of transport on air quality and thereby on the level of ecological safety in this region.

8

Powstawanie i przemiany nitrowych pochodnych wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych w środowisku naturalnym

100%

Zaciera M. , Kurek J. , Dzwonek L.

Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine

|

2014

|

tom 17

|

nr 1

77-82

EN

Nitrated polycyclic aromatic hydrocarbons (nitro-PAHs) belong to this group of compounds which reveal mutagenic and carcinogenic properties. These compounds are persistent in the environment, and long time exposure even at low concentrations can cause health effect dangerous to a human. The paper describes formation of nitro-PAHs in the air which is a complex process, depending on many factors (weather conditions, presence of other pollutants in the ambient air). The sources of nitro-PAHs formation migration and their transformation in the environment are presented.

PL

Nitrowe pochodne wielopierścieniowych węglowodorów aromatycznych (nitro-WWA) to grupa związków, spośród których liczne wykazują działanie mutagenne i kancerogenne. Związki te są trwałe w środowisku i długotrwałe narażenie nawet na małe stężenia tych związków może prowadzić do poważnych skutków zdrowotnych. W pracy opisano powstawanie nitro-WWA w powietrzu, które jest procesem złożonym, uzależnionym od wielu czynników (takich jak warunki meteorologiczne, czy też obecność innych zanieczyszczeń w powietrzu atmosferycznym) wraz ze wskazaniem źródeł ich powstawania oraz migracji i przemian nitro-WWA w środowisku naturalnym.

9

Analiza możliwości wystąpienia zagrożeń ze strony pyłu zawieszonego podczas treningów sportowych na przykładzie wybranych warszawskich obiektów rekreacyjnych

88%

Kuskowska K. , Dmochowski D. , Wolna J. , Dmochowska A.

Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej

|

2015

|

tom Nr 54 (2)

5--24

PL

Zanieczyszczenie powietrza atmosferycznego pyłem zawieszonym jest poważnym problemem, występującym od dziesięcioleci. Prowadzone, szerokie badania monitoringowe, nakierowane są na określenie wpływu zanieczyszczeń zawartych w powietrzu atmosferycznym na kondycje budowli, wszystkich elementów środowiska naturalnego oraz zdrowie ludzi. Mało jest jednak dostępnej literatury przedmiotowej, w której znaleźć można badania dotyczące związku pomiędzy narażeniem na pył zawieszony w obiektach sportowych, a wydajnością sportowców. W artykule przedstawiono wyniki badań pyłu zawieszonego w obiektach sportowych dwóch warszawskich uczelni: Szkoły Głównej Służby Pożarniczej oraz Akademii Wychowania Fizycznego. Pomiary przeprowadzone w wymienionych obiektach wykazały wysokie wartości stężeń pyłu zawieszonego różnych frakcji. Takie zjawisko może wpływać na obniżenie bezpieczeństwa zdrowotnego osób czynnie uprawiających sport w tych obiektach sportowo-rekreacyjnych.

EN

Pollution of air by particulate matter is a serious problem occurring for decades. Extensive monitoring studies are conducted to determine the impact of air pollution on the condition of buildings, all the elements of the environment and human health. However, there is little available literature presenting research on the association between exposure to particulate matter in sport facilities and the performance of sportsmen. The paper presents the results of the research into particulate matter in sport facilities in two Warsaw universities: the Main School of Fire Service and the Academy of Physical Education. Measurements carried out in these objects revealed high concentration of different fractions of particulate matter. This situation can affect the reduction of health safety of people actively engaged in performing sports in these sport facilities.

10

Synchronous luminescence technique in investigations of aromatic fraction obtained from extract of urban suspended air dust from industrial region

88%

Matuszewska A. , Czaja M.

Zeszyty Naukowe. Górnictwo / Politechnika Śląska

|

2000

|

tom z. 246

343-363

EN

The quantitative fluorescence analysis was performed of aromatic fraction obtained from extract of air dust from Upper Silesia region. The synchronous luminescence technique was used for the investigations. This technique enables a direct identification of individual mixture components thanks to special conditions of measurements and on the basis of spectral characteristic of respective standards. In this manner a series of hydrocarbons was identified, mainly from groups of : naphthalenes, phenanthenes, anthracenes, benzophenanthrenes, benz(a)anthracenes, chrysenes, pyrenes and benz(a)pyrenes.

PL

Wykonano jakościową analizę fluorescencyjną frakcji aromatycznej uzyskanej z ekstraktu pyłu z powietrza z regionu Górnego Śląska. W analizie wykorzystano technikę synchronicznej luminescencji, która umożliwia bezpośrednią identyfikację składników mieszaniny dzięki specjalnym warunkom pomiaru oraz na podstawie charakterystyki spektralnej odpowiednich wzorców. Zidentyfikowano w ten sposób szereg węglowodorów głównie z grupy naftalenów, fenantrenów, antrcetnó, benzofenantrenów, benzo(a)antracenów, chryzenów, pirenów i benzo(a)pirenów.

11

Pomiary jakości powietrza na kampusie Politechniki Wrocławskiej za pomocą sieci czujnikowej

75%

Badura M. , Sówka I. , Batog P. , Szymański P.

Gaz, Woda i Technika Sanitarna

|

2023

|

tom Nr 2

21--25

PL

W pracy przedstawiono sieć czujnikową do pomiarów zanieczyszczeń powietrza na terenie kampusu Politechniki Wrocławskiej. Opisano urządzenia czujnikowe do pomiarów frakcji pyłu PM2.5, wykorzystujące niskobudżetowe czujniki optyczne PMS A003 firmy Plantower. Zaprezentowano również strukturę sieci zlokalizowanej na kampusie głównym i kampusach peryferyjnych. Opisano działanie systemu do informowania społeczności akademickiej i mieszkańców Wrocławia o jakości powietrza, a także przedstawiono przykładowe wyniki badan przeprowadzonych za pomocą urządzeń czujnikowych. Podczas epizodów podwyższonych stężeń PM2.5, sygnały z czujników były zbieżne z wynikami pomiarów ze stacji państwowego monitoringu, a same urządzenia charakteryzowały się dobrą powtarzalnością wskazań pomiędzy poszczególnymi egzemplarzami. W przyszłości sieć może zostać rozszerzona o nowe czujniki do pomiarów zanieczyszczeń gazowych, np. ozonu.

EN

The paper presents a sensor network for the measurements of air pollution on the campus of Wroclaw University of Science and Technology. Sensor devices for the measurement of the PM2.5, using Plantower low-cost PMS A003 optical sensors, are described. The structure of the network located on the main campus and peripheral campuses is also presented. The operation of the system for informing the academic community and residents of Wroclaw about air quality is described, and examples of the results of tests carried out with the sensor devices are presented. During episodes of elevated PM2.5, concentrations, sensor signals were consistent with measurements from regulatory monitoring stations, and the devices showed high reproducibility between units. In the future, the network may be supplemented with new sensors for measuring gaseous pollutants such as ozone.

12

Innowacyjna metoda obniżania poziomów stężenia cząstek stałych w atmosferze

75%

Jędrzejek F. , Zyśk J. , Gryboś D. , Stobiński M. , Kubica B. , Suwała W. , Leszczyński J. , Wyrwa A. , Szarłowicz K.

Laboratorium - Przegląd Ogólnopolski

|

2021

|

tom nr 1

48--52

PL

Zanieczyszczenie powietrza ma znaczący wpływ na zdrowie i aktywność człowieka. Przyczyną złej jakości powietrza są uwalnianie do atmosfery antropogeniczne i naturalne zanieczyszczenia. Jednak warunki meteorologiczne, takie jak: brak wiatru, pionowe ruchy atmosfery czy brak opadów atmosferycznych, powodują długotrwałe wysokie stężenie zanieczyszczeń. Wpływa to bezpośrednio na jakość życia i zdrowie mieszkańców. Wymuszenie ruchów atmosferycznych może spowodować znaczną i szybką redukcję koncentracji zanieczyszczeń na stosunkowo dużym obszarze, np. obejmującym takie miasto jak Kraków. W pracy opisano działanie wynalazku zmniejszającego stężenia pyłów w atmosferze oraz przedstawiono wstępną analizę uzyskanych wyników. Wynalazek tworzy cykl fal uderzeniowych poprzez eksplozję mieszaniny gazów palnych i powietrza. Skutkiem działania fali uderzeniowej jest zniszczenie struktury warstwy inwersji temperaturowej atmosfery, co umożliwia powstawanie pionowych ruchów powietrza, prowadzących do naturalnego rozpraszania smogu. Wstępne wyniki wskazują na średnią redukcję stężenia pyłu zawieszonego PM10 o blisko 20% w warstwie atmosfery na wysokości do 100 m w pojedynczym, 11-minutowym cyklu generatora, składającym się na 110 wybuchów.

EN

Ambient air pollution affects human health and activity significantly. The causes of poor air quality ore anthropogenic and natural emissions of pollutants released to the atmosphere. However, meteorological conditions such as lack of wind, vertical movement of the atmosphere, or absence of precipitation cause high and long-lasting pollution concentrations, which directly affect the quality of life and health of the population. The unnatural enforcement of atmospheric movement may induce a significant and rapid reduction in the concentration of pollution in a relatively large area, i.e. covering a city such as Kraków. This paper describes the operation of an invention reducing PM concentrations in the atmosphere and presents a preliminary analysis of the results of its operation. The invention creates a cycle of shock waves by exploding a mixture of combustible gases and air. The result of shock wave is the destruction of the structure of the atmospheric temperature inversion layer, which enables the formation of vertical movement of the atmosphere, leading to a reduction in air pollution concentration. The initial results of the device operation demonstrate an average reduction of PM10 concentration of almost 20% in the atmosphere layer at the height of up to 100 m in a single cycle of 11 minutes consisting of 110 explosions.

13

Monitoring pyłu zawieszonego w atmosferze. Cz.2, Metody pomiaru stężenia składników oznaczanych w pyle zawieszonym

75%

Degórska A.

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2017

|

tom R. 22, nr 3

11--12

14

Monitoring pyłu zawieszonego w atmosferze. Cz. 1, Metody pomiaru stężenia pyłu zawieszonego

75%

Frączkowski T.

LAB Laboratoria, Aparatura, Badania

|

2017

|

tom R. 22, nr 2

32--36

15

Wpływ transportu samochodowego na zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym PM10 i PM 2,5

75%

Idzior M. , Czapliński E. , Bor M.

Autobusy : technika, eksploatacja, systemy transportowe

|

2017

|

tom R. 18, nr 6

739--742, CD

PL

W artykule przedstawiono problem związany z zanieczyszczeniem powietrza pyłem zawieszonym PM10 oraz PM 2,5 w aglomeracjach miejskich. Podstawowymi źródłami zanieczyszczeń gazowych i pyłowych powietrza na obszarach miejskich są emisje pochodzące z sektora komunalno – bytowego, środków transportu i przemysłu. Opisano strukturę transportu w Polsce oraz udział pojazdów samochodowych w zanieczyszczeniu powietrza. Przedstawione zostały wyniki badań z pojazdów samochodowych, które wykonano w stacji kontroli pojazdów.

EN

This article presents the problem of PM10 and PM 2.5 dust pollution in urban agglomerations. The main sources of gaseous and particulate pollutants in urban areas are emissions from the transport sector, means of transport and industry. The structure of transport in Poland and the share of motor vehicles in air pollution are described. The results of tests from motor vehicles made at the vehicle inspection station are presented.

16

Elemental composition and origin of PM10 in a fire station in Poland. Real-time results from the XRF analysis

75%

Mach T. , Rogula-Kozłowska W. , Bihałowicz J. S. , Rybak J.

Environment Protection Engineering

|

2023

|

tom Vol. 49, nr 1

57--72

EN

This work presents the first results of the metal in particulate matter PM10 analysis and source apportionment in one of the fire station garages in Poland. The study’s novelty includes the high temporal resolution of the elemental composition of PM-bound metals since the gamma-ray fluorescence spectrometer with the high temporal resolution was used in the study. The concentrations of PM10 were measured at the same time using the method of beta-ray attenuation. The concertations of PM10 and PM-bound metals were analyzed with a temporal resolution of 4 h. To identify the source apportionment of metals, three commonly used models were applied: principal component analysis (PCA), EPA UNMIX, and EPA PMF (positive matrix factorization). The concentrations of the investigated metals have high temporal variations while the concentrations of PM10 were low in the garage. The enrichment of PM10 was very high or high, especially in sulfur, zinc, arsenic, nickel, cadmium, and lead. PCA analysis, as well as UNMIX and PMF, showed a high impact of factors related to sulfur on the variability. It showed the impact of combustion, including combustion of liquid fuels, in fire engines may have a crucial impact on air pollution in the fire station. The PMF analysis allowed us also to identify factors responsible for external anthropogenic emissions on concentrations inside the garage. Other identified sources of PM10 and PM10-bound elements are mineral dust, and road dust related to non-exhaust emission, originating inside the firehouse (resuspension and abrasion) as well as from outside.

17

Zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym PM10 oraz PM2,5 w warunkach silnej antropopresji na przykładzie miasta Sosnowiec

75%

Cembrzyńska J. , Krakowiak E. , Brewczyński P. Z.

Medycyna Środowiskowa - Environmental Medicine

|

2012

|

tom 15

|

nr 4

31-38

EN

Introduction: Air contamination with particulate matter causes a serious problem in large cities and urban-industrial agglomerations both in Poland and Europe. Anthropogenic sources of air pollution in urban areas are emissions from municipal, industrial and transportation sector. Many epidemiological studies have revealed that exposure to air pollution, especially the fine particles with aerodynamic diameter less than 2,5 micrometer, can pose a threat to human health exposed to exceedingly high concentrations of particulate matter. Aim of the study: The aim of this study was to evaluate PM10 and PM2,5 mass concentrations in autumn and winter season in the city of Sosnowiec, in relation to ambient air quality standards in Poland and the European Union. Results: The average concentrations of PM10 and PM2,5 in autumn-winter seasons in Sosnowiec city 2010–2011 were 2,1 to 2,7 times higher than limit values, specified in the legislation acts.

PL

Wstęp: Zanieczyszczenie powietrza pyłem zawieszonym stanowi poważny problem dużych miast oraz aglomeracji miejsko-przemysłowych zarówno w Polsce, jak i Europie. Źródłem pyłowych i gazowych zanieczyszczeń powietrza na obszarach miejskich są głównie emisje antropogeniczne pochodzące z sektora komunalno-bytowego, przemysłu oraz środków transportu. Jak wskazują liczne badania epidemiologiczne, zanieczyszczenia atmosferyczne, zwłaszcza pyły drobne o średnicach aerodynamicznych cząstek poniżej 2,5 μm, stanowią zagrożenie dla zdrowia osób długotrwale przebywających w warunkach występowania ponadnormatywnych stężeń pyłu. Cel pracy: Celem pracy jest ocena zanieczyszczenia powietrza pyłem zawieszonym PM10 oraz PM2,5 w sezonie jesienno-zimowym na terenie miasta Sosnowiec, w odniesieniu do obowiązujących w Polsce oraz na terenie Unii Europejskiej norm jakości powietrza. Wyniki: Wyznaczone na postawie pomiarów grawimetrycznych stężenia frakcji pyłu zawieszonego PM10 oraz PM2,5 na terenie miasta Sosnowiec w sezonie jesienno- zimowym 2010–2011 roku, przekraczały od 2,1 do 2,7 razy wartości dopuszczalne, określone w obowiązujących aktach prawnych.

18

Analysis of air quality assessment in Kielce in relation to the Covid-19 pandemic

75%

Metryka-Telka M. , Kowalik R. , Jurišević N. , Nešović A.

Structure and Environment

|

2022

|

tom Vol. 14, no. 1

24--32

EN

Air pollution has a significant impact on citizens’ well-being and overall life quality. In this regard, regular air quality monitoring aims to keep pollution levels within prescribed limits and to identify the factors (winds, traffic, seasons, ambient temperature, air humidity, and so on) that influence pollution levels. To carry out a preliminary analysis of the air quality in Kielce, a specialist detector of PM2.5 and PM10 particles Steinberg 10030389 SBS-PM2.5 was used. Besides, the analysis referred to pollutants such as SO2; NO2; C6H6, which were provided from the Chief Inspectorate of Environmental Protection. Controlling the above mentioned pollutants for monthly and hourly averages of the selected time period in 2020 and 2021, taking into account the epidemiological situation (lockdown), graphs with the results were prepared. Then the analysis was carried out, with the preliminary assumption that the air quality is worse when the population functions normally than when it remains indoors, and that air quality is usually better at night than during the day.

PL

Zanieczyszczenie powietrza ma znaczący wpływ na samopoczucie obywateli i ogólną jakość życia. W związku z tym regularne monitorowanie jakości powietrza ma na celu utrzymanie poziomu zanieczyszczeń w wyznaczonych granicach oraz identyfikację czynników (wiatry, ruch uliczny, pory roku, temperatura otoczenia, wilgotność powietrza itp.), które wpływają na poziom zanieczyszczeń. Do przeprowadzenia wstępnej analizy jakości powietrza w Kielcach wykorzystano specjalistyczny detektor cząstek stałych PM2,5 i PM10 Steinberg 10030389 SBS-PM2,5. Ponadto w analizie uwzględniono takie zanieczyszczenia jak SO2; NO2; C6H6, które zostały udostępnione przez Główny Inspektorat Ochrony Środowiska. Kontrolując ww. zanieczyszczenia dla średnich miesięcznych i godzinowych z wybranego okresu w latach 2020 i 2021, z uwzględnieniem sytuacji epidemiologicznej (blokada), sporządzono wykresy z wynikami. Następnie przeprowadzono analizę, przyjmując wstępne założenie, że jakość powietrza jest gorsza, gdy ludność funkcjonuje normalnie, niż gdy pozostaje w pomieszczeniach zamkniętych, oraz że jakość powietrza jest zwykle lepsza w nocy niż w ciągu dnia.

19

Mineralogical Composition of the Total Suspended Particles as a Tool for Emissions Sources Identification

63%

Matysek D. , Kucbel M. , Raclavska H. , Sykorova B. , Raclavsky K.

Inżynieria Mineralna

|

2015

|

tom R. 16, nr 2

17--22

EN

The total dust deposition was analyzed by X-ray diffraction in the Moravian-Silesian Region (the Czech Republic) three times during years 2013–2014. The results of mineralogical composition of the total dust deposition were used to distinguish the sources of air pollution in selected localities in the Moravian-Silesian Region. Sampling sites were selected according an estimate for the prevailing influence of the pollution source (metallurgical industry, local house heating, transport and background localities in mountains). Mineral phases in the total dust deposition can be divided into three groups. The first group contains common clastic components which are transported from soils or from the dust on roads by resuspension (quartz, feldspars – albite, orthoclase and microcline, phyllosilicates – muscovite, chlorite and kaolinite, carbonates – calcite, siderite and magnesite). The second group is formed by minerals from raw materials used in metallurgical industry (hematite, magnetite, graphite and calcite) and minerals originated during technological processes (akermanite, mayenite and spinel). The third group contains salts which are present in secondary aerosols (sulphates – boussingaultit and lecontite, chlorides – sal-ammoniac, halite). Proportion of secondary minerals was in the nine out of ten sampling sites higher during the winter season than during summer season. The percentage of resuspended particles is from 1.2 to 7.5 times higher in the summer season, compared with the winter period. The influence of metallurgical industry was proved by the presence of hematite and magnetite at 9 out of 10 sampling sites. At the localities Ostrava Radvanice and Třinec, iron oxides form up to 50% of crystalline phases in the total dust deposition.

PL

Osadzanie pyłu zostało trzykrotnie przeanalizowane w latach 2013–2014, przy pomocy dyfrakcji rentgenowskiej w regionie Morawsko-Śląskim (Republika Czeska). Wyniki oznaczenia składu mineralogicznego osadzonego pyłu posłużyły do rozpoznania źródeł zanieczyszczeń powietrza w wybranych lokalizacjach w regionie Morawsko-Śląskim. Wybrano miejsca, które według ustaleń w znacznym stopniu odgrywają rolę źródła zanieczyszczeń (przemysł metalurgiczny, domowe instalacje grzewcze, transport oraz miejscowości zlokalizowane na uboczu, na terenach górzystych). Fazy mineralne w osadzanym pyle można podzielić na 3 grupy. Pierwsza zawiera typowe składniki klastyczne, które są przenoszone z gleb oraz pyłu ulicznego poprzez powtórne rozpylenie (kwarc, skalenie – albit, ortoklaz, mikroklin, krzemiany – muskowit, chloryn,kaolinit, węglany – kalcyt, syderyt, magnezyt). Druga grupa uformowana jest z minerałów pochodzących z surowców używanych w przemyśle metalurgicznym (hematyt, magnetyt, grafit i kalcyt) oraz minerałów powstałych podczas procesów technologicznych (akermanit, majenit i spinel). Trzecia grupa zawiera sole obecne we wtórnych aerozolach (siarczany – baussingaultyt i lekontyt, chlorki – salmiak, halit). Stosunek minerałów wtórnych w 9 na 10 miejsc testowych był wyższy w sezonie zimowym niż letnim. Procent powtórnie zawieszonych cząsteczek był od 1,2 do 7,5 raza wyższy w sezonie letnim w porównaniu do zimowego. Wpływ na zanieczyszczenie przez przemysł metalurgiczny został udowodniony przez obecność hematytu i magnetytu w 9 na 10 terenów próbnych. W miejscowościach Ostrava Radvanice i Třinec, tlenki żelaza uformowały do 50% fazy krystalicznej przy osadzaniu całkowitego pyłu.

20

Risk of high PM10 concentrations in the Żywiec Basin depending on synoptic situation

63%

Wierzbińska M. , Kozak J.

Zeszyty Naukowe SGSP / Szkoła Główna Służby Pożarniczej

|

2023

|

tom Nr 86

7--21

EN

This analysis was performed for the Żywiec Basin area, located in southern Poland. The topography of the Żywiec Basin is an eminently favourable factor for the stagnation of cool air in the basins and the formation of the so-called “cold stagnation areas”, as well as the occurrence of inversion layers inhibiting air mixing. In addition, in the Żywiec Basin, the reservoir has a significant influence on the formation of weather conditions. It favours more frequent formation of local fogs and mists. The study focused on the heating season (6 months) from 2016 to 2021. The analysis covered winter seasons at the turn of the year starting from 1 October and ending on 31 March. During this period, for all heating seasons analysed, the average PM10 concentration was 58 µg/m3 . The 2016/2017 heating season proved to be the worst season in aerosanitary terms, with average concentrations equalling to 78.4 µg/m3 . Extreme levels of daily concentrations during those seasons were recorded in 2016/2017 (349.0 µg/m3 ) and 2017/2018 (476.2 µg/m3 ). This represented 700–900% of the limit value for PM10 concentrations. The frequency of exceedances of the daily limit value D24 for PM10 was high during the heating season, ranging from 83 to 91 days, which represented almost half (46.7%) of the entire season. The next stage of the analysis comprised the evaluation of the levels of daily concentrations (D24) against the background of the baric situation shaping the weather on a given day. The study juxtaposed the daily concentrations of PM10 in Żywiec with the daily baric situation in the upper Vistula river basin. The anticyclonic situation contributed to an increase in PM10 immission concentrations in all heating seasons from 2016 to 2021. In all analysed months of the heating seasons, differences in the average monthly PM10 concentration depending on the baric situation can be noticed, and the higher the concentration level, the greater this difference is. Similarly, the number of days with exceedances of D24 standard for PM10 was several times higher in the period when there was an anticyclone situation. The analysis of the type of air masses showed that the polar continental air masses were accompanied by the worst aerosanitary condition.

PL

Analizę wykonano dla obszaru Kotliny Żywieckiej, położonej w południowej Polsce. Topografia Kotliny Żywieckiej jest czynnikiem wybitnie sprzyjającym stagnacji chłodnego powietrza w kotlinach i tworzeniu się tzw. „zastoisk chłodu”, a także występowaniu warstw inwersyjnych hamujących mieszanie powietrza. Ponadto, w Kotlinie Żywieckiej istotny wpływ na kształtowanie warunków pogodowych wywiera zbiornik retencyjny. Sprzyja on częstszemu tworzeniu się lokalnych mgieł i zamgleń. W pracy skoncentrowano się na okresie grzewczym (6 miesięcy) w latach 2016-2021. Analizą objęto sezony zimowe na przełomie roku począwszy od 1 października, kończąc na 31 marca. W tym okresie, dla wszystkich analizowanych sezonów grzewczych średnie stężenie PM10 wyniosło 58 µg/m3 . Sezon grzewczy 2016/2017 okazał się najgorszym sezonem pod względem aerosanitarnym, ze średnim stężeniem 78,4 µg/m3, Ekstremalne poziomy stężeń dobowych w sezonach odnotowano w sezonach 2016/2017 (349,0 µg/m3 ) oraz 2017/2018 (476,2 µg/m3 ). Stanowiło to 700–900% wartości dopuszczalnej dla stężenia PM10. Częstość przekroczeń dobowej wartości dopuszczalnej D24 dla pyłu zawieszonego PM10 była w sezonie grzewczym wysoka i wahała się od 83-91 dni, co stanowiło prawie połowę (46,7 %) całego sezonu. Kolejnym etapem analizy była ocena poziomów stężeń dobowych (D24) na tle sytuacji barycznej kształtującej pogodę w danym dniu. W pracy zestawiono dobowe stężenia pyłu zawieszonego PM10 w Żywcu z dobową sytuacją baryczną z dorzecza górnej Wisły. Sytuacja antycyklonalna przyczyniała się do zwiększenia stężenia pyłu PM10 w immisji we wszystkich sezonach grzewczych 2016-2021. We wszystkich analizowanych miesiącach okresów grzewczych dostrzec można różnice w średnim miesięcznym stężeniu PM10 w zależności od sytuacji barycznej, a im wyższy poziom stężenia tym ta różnica jest większa. Podobnie ilość dni z przekroczeniem normy D24 dla pyłu zawieszonego PM10 była wielokrotnie wyższa w okresie, kiedy występowała sytuacja antycyklonalna. Analiza typu mas powietrza wykazała że najgorszy stan aerosanitarny towarzyszył masom powietrza polarno-kontynentalnego.