Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Etyka troski i jej granice w psychoterapii i pomocy psychologicznej

100%

Melonowski M.

|

2019

|

tom 57(15)

230-241

PL

Polem problemowym artykułu jest jeden z najważniejszych współczesnych sporów etycznych, to jest spór pomiędzy tak zwaną „etyką troski” a „etyką sprawiedliwości”. „Etyka troski” jest koncepcją autorstwa Carol Gilligan, wyrosłą z jej polemiki z koncepcją rozwoju rozumowania moralnego Lawrence’a Kohlberga. „Etyka sprawiedliwości” zaś to zbiorcze miano na różne koncepcje rozwijane w łonie etyki tradycyjnej. Tradycyjna etyka dążyła do wskazania uniwersalnych reguł działania niezależnych od osoby działającego i jego przeżyć, a jej centralnymi kategoriami były „sprawiedliwość” i „dobro”. Drugi rodzaj etyki centralną kategorią czyni „troskę”, a zobowiązania moralne mają mieć charakter stopniowalny. W artykule odnoszę ten spór do kwestii psychoterapii i pomocy psychologicznej. Twierdzę, że sama dynamika relacji psychoterapeutycznej poniekąd wymusza na terapeucie posługiwanie się raczej „etyką troski”, niż sprawiedliwości. Na podstawie kilku przykładów z praktyki klinicznej ukazuję niebezpieczeństwa związane z nieobecnością bądź zbyt małą obecnością „etyki sprawiedliwości” w pracy terapeutycznej. Twierdzę, że samo posługiwanie się „etyką troski” w rozumieniu i ocenie działania pacjenta, może być czynnikiem zawężającym obszar potencjalnego oddziaływania terapeutycznego oraz powoduje ograniczenie możliwości rozwoju moralnego pacjenta.

2

Sprawozdanie z naukowej konferencji: Natura i kultura. Psychoterapia wobec fenomenu agresji we współczesnym świecie

100%

Kulesz Z.

|

tom 18

595-599

3

„Dla Ciebie poświęcę siebie”. O zjawisku parentyfikacji w rodzinie

100%

Krawczyk R.

|

tom 35(5)

113-137

PL

W artykule podjęto problematykę zjawiska parentyfikacji, polegającego na takim odwróceniu ról w rodzinie, w którym dziecko pełni rolę opiekuna, partnera, powiernika wobec swojego rodzica lub rodzeństwa. Wymagania i obciążenia wynikające z pełnienia roli osoby dorosłej są zazwyczaj nieadekwatne do poziomu rozwoju i możliwości emocjonalnych dziecka. Zjawisko parentyfikacji scharakteryzowano na podstawie materiału klinicznego pochodzącego z sesji psychoterapeutycznych 20 osób.

4

Psychoterapia w szkole? Dylematy w kontekście pandemii COVID-19

100%

Gulczyńska A.

|

nr 2

131-147

EN

The aim of the article is to answer the question why school is not a place where psychotherapy should be conducted. Taking up this topic seems to be particularly important when the demand for specialized help - provided by the school and dedicated to students, in the context of the COVID-19 pandemic increases. The article may fill a certain gap in the Polish-language literature on the subject, as there are currently no such papers. First, the basic data related to the changes in mental health caused by the pandemic in the group of children and adolescents were presented. In the next part, the specificity of the psychotherapy process is presented, taking into account scientific definitions. Then, it was pointed out why psychotherapy should not be conducted at school, and even taking it would be harmful for students. The last part presents a short outline of the proposed forms of support, which is a certain complement to the work. In the article, which is consistent with the literature on the subject, the words psychotherapy and therapy will be treated interchangeably.

PL

Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie, dlaczego szkoła nie jest miejscem, w którym powinno prowadzić się psychoterapię. Podjęcie tego tematu wydaje się być szczególnie istotne w momencie wzrostu zapotrzebowania na specjalistyczną pomoc – świadczoną przez szkołę, a dedykowaną uczniom, w kontekście pandemii COVID-19. Artykuł może wypełnić pewną lukę w polskojęzycznej literaturze przedmiotu, ponieważ aktualnie brak jest prac o tym temacie. W pierwszej kolejności przedstawiono podstawowe dane związane ze zmianami, jakie w zakresie zdrowia psychicznego w grupie dzieci i młodzieży spowodowała pandemia. W dalszej części zaprezentowano specyfikę procesu psychoterapii, z uwzględnieniem definicji naukowych. Następnie wskazano, dlaczego w szkole nie należy prowadzić psychoterapii, a nawet jej podejmowanie byłoby szkodliwe dla uczniów. W ostatniej części przestawiono krótki zarys proponowanych form wsparcia, stanowiący pewne dopełnienie pracy. W artykule tym, co jest zgodne z literaturą przedmiotu, słowa psychoterapia i terapia traktowane są zamiennie.

5

Sprawozdanie z Konferencji Naukowej: Obcy. Inny. Taki sam w psychoterapii

100%

Kulesz Z.

|

tom 19

633-639

6

Metafory pojęciowe opisujące proces psychoterapeutyczny w wypowiedziach użytkowników mediów społecznościowych

75%

Ptak N.

|

nr 1

140-179

EN

The topic of mental health and self-development is extremely inspiring and popular. Along with the changes in worldview, people began to openly raise topics related to mental problems andshare their experience, and more and more willingly use specialist help. One of its forms is psychotherapy. As part of the cultural, media and psychotherapeutic discourse, many terms helpful in understanding it have already been created, which are worth paying attention to. They all try to bring closer the essence of the psychotherapeutic process, which is a complex and difficult to define phenomenon.Metaphorical expressions, which by referring to direct human experience help to assimilate abstract concepts, seem to be particularly worthy of attention and thorough analysis. A valuable source of linguistic data are especially social media, which have become a space of intensive information exchange. This article presents an analysis of social media users' statements about the psychotherapeutic process using conceptual metaphor theory. As a result, 27 conceptual metaphors emerged. The collected metaphors, thanks to the richness of conceptualization which is containedin a simple linguistic message, based on the bodily and life experience of a person, show a broader dimension of understanding the complex phenomenon, which is psychotherapy. Thanks to this, they can be a treasury of knowledge and inspiration not only for researchers, but also for mental health specialists or people using psychotherapy.

PL

Temat zdrowia psychicznego oraz samorozwoju jest niezwykle inspirujący i nośny. Wraz z przemianami światopoglądowymi ludzie w sposób otwarty zaczęli poruszać tematy związane z problemami psychicznymi i dzielić się swoim doświadczeniem oraz coraz chętniej korzystać ze specjalistycznej pomocy. Jedną z jej form jest psychoterapia. W ramach dyskursu kulturowego, medialnego i psychoterapeutycznego powstało już wiele określeń pomocnych w jej rozumieniu, na które warto zwrócić uwagę. Wszystkie one próbują przybliżyć istotę procesu psychoterapeutycznego, który jest zjawiskiem złożonym i trudnym do sprecyzowania. Szczególnie godne uwagi i poddania dokładnej analizie wydają się wypowiedzi o charakterze metaforycznym, które poprzez odwołanie się do bezpośredniego doświadczenia człowieka pomagają przyswoić abstrakcyjne pojęcia. Cennym źródłem danych językowych są zwłaszcza media społecznościowe, które współcześnie stały się przestrzenią intensywnej wymiany informacji. Niniejszy artykuł przedstawia analizę wypowiedzi użytkowników mediów społecznościowych dotyczących procesu psychoterapeutycznego za pomocą teorii metafor pojęciowych. W jej wyniku wyłoniono 27 metafor pojęciowych. Zgromadzone metafory, dzięki bogactwu konceptualizacji, które zawarte jest w prostym przekazie językowym, opartym na cielesnym i życiowym doświadczeniu człowieka, pokazują szerszy wymiar rozumienia skomplikowanego zjawiska, jakim jest psychoterapia. Dzięki temu mogą być skarbnicą wiedzy i inspiracji nie tylko dla badaczy, ale również dla specjalistów zdrowia psychicznego czy osób korzystających z psychoterapii.

7

Methods of pain treatment according to evidence based medicine, current view - complex regional pain syndrome (CRPS)

75%

Przeklasa-Muszyńska A. , Dobrogowski J.

Ból

|

2011

|

tom 12

|

nr 3

EN

Complex regional pain syndrome, CRPS is a type of neuropathic pain on the peripheral parts of the extremities (upper and lower). There are two types of this syndrome: type I, (regional sympathetic dystrophy, RSD) without documented nerve damage, type II (causalgia) with coexisting peripheral nerve damage confirmed by electromyography (EMG) and nerve conduction study (NCS). Appropriate diagnosis of CRPS is possible through the use of diagnostic criteria proposed by the IASP. In case of CRPS the patients have many changes on many levels involved in the nocyceptive process. The result of this abnormalities are accompanying CRPS sensory disturbances in affected extremity – motor and autonomic. CRPS-I is usually initiated by peripheral damage (often minor trauma), or immobilization of the extremities. This may involve only the damaged limb, but also can spread to Rother extremities. CRPS is often accompanied by motor disturbances and other motor dysfunctions (involuntary movements, tremor, dystonia). Due to the complex nature of the syndrome CRPS is difficult to treat and require longterm, multidisciplinary treatment. In this paper we will try to present current views (EBM based) on treatment of CRPS.

PL

Zespół wieloobjawowego bólu miejscowego (complex regional pain syndrome, CRPS) jest rodzajem bólu neuropatycznego dotyczącego obwodowych części kończyn (górnych i dolnych). W praktyce klinicznej wyróżnia się dwa rodzaje zespołu: typ I (regionalna dystrofia współczulna, RSD) bez udokumentowanego uszkodzenia nerwu obwodowego, typ II (kauzalgia) ze współistniejącym uszkodzeniem nerwu obwodowego (potwierdzonych badaniem elektromiograficznym (EMG) i przewodnictwa nerwowego (NCS)). Właściwe diagnozowanie CRPS jest możliwe dzięki zastosowaniu kryteriów diagnostycznych zaproponowanych przez IASP. W zespole CRPS dochodzi do zmian na wielu poziomach zaangażowanych w procesie nocycepcji, a efektem są zaburzenia czuciowe, motoryczne oraz autonomiczne w zakresie objętej dolegliwością kończyny. Zespół ten jest zwykle zainicjowany przez obwodowo działający bodziec uszkadzający (często nieznaczny uraz), lub unieruchomienie obwodowej części kończyny. Może dotyczyć tylko uszkodzonej kończyny, ale także rozprzestrzeniać się na inne kończyny. Często towarzyszą mu zaburzenia motoryczne oraz inne dysfunkcje ruchowe - ruchy mimowolne, tremor, dystonia. Ze względu na złożony charakter powstawania CRPS jest trudny do leczenia. W niniejszym opracowaniu przedstawione zostaną aktualne poglądy w oparciu o EBM na skuteczność leczenia CRPS.

8

Zaburzenia konwersyjne - opis przypadku

75%

Rottermund J. , Knapik A. , Myśliwiec A.

Journal of Ecology and Health

|

2012

|

tom R. 16, nr 1

39-46

PL

W pracy przedstawiono przypadek 15-letniej dziewczynki, która zgłosiła się do Gabinetu Fizjoterapii w celu poprawy funkcji motorycznych, upośledzonych po wypadku. Trudności diagnostyczne wynikające ze znacznej liczby zróżnicowanych nie powiązanych ze sobą symptomów neurologicznych nie pozwoliły na określenie bezpośrednio po urazie prawidłowego rozpoznania - Zaburzenie konwersyjne. Zaprezentowano techniki wykonywanych zabiegów usprawniających oraz uzyskane efekty wspólnej 7-miesięcznej pracy. Artykuł zawiera również istotne informacje o diagnostyce i leczeniu schorzenia oraz sugestie prowadzenia kompleksowej rehabilitacji ze szczególnym zwróceniem uwagi na rolę ćwiczeń fizycznych w powrocie do zdrowia.

EN

The thesis presents the case of a 15 year old girl who reported to a physiotherapy clinic in order to improve her motor functions after becoming disabled in an accident. The diagnostic difficulties stemming from numerous diversified neurological symptoms, which were not inter-related, did not allow for the correct diagnosis of conversion disorder directly after the injury. The treatment techniques performed to improve the patient's condition as well as the effects of a joint 7-month effort are presented in the thesis. The article also includes significant information about the diagnostics and treatment of the condition as well as suggestions about carrying out comprehensive rehabilitation with special emphasis on the role of physical exercises in the recovery.

9

Ptakoterapia, czyli przyjemne z pożytecznym

75%

Tryjanowski P.

Ptaki Polski

|

2019

|

nr 1[51]

10

Modyfikowanie radzenia sobie ze stresem metodą zapobiegania nawrotom objawów zaburzeń psychicznych.

75%

Rakowska J. M. , Dziurska A. , Ziętalewicz U. , Pawłowski P. , Tworus R.

|

2015

|

tom 18

|

nr 3

277-311

PL

Celem niniejszego artykułu jest znalezienie odpowiedzi na dwa pytania natury praktycznej dotyczące skuteczności psychoterapii przez odwołanie się do wyników badań. Pytania te są następujące: (1) w przypadku jakich zaburzeń psychicznych istnieje potrzeba zwiększania umiejętności radzenia sobie ze stresem w celu zapobiegania nawrotom objawów? (2) na czym to zwiększanie umiejętności miałoby polegać. Przegląd badań odnoszących się do skutków odroczonych psychoterapii pokazał, że – po pierwsze – badania dotyczą wyłącznie zaburzeń depresyjnych, a po drugie - że uczenie różnych umiejętności poznawczych i behawioralnych jest skuteczne w zapobieganiu nawrotom tych zaburzeń. Z kolei przegląd badań dotyczących udziału stresu w etiologii zaburzeń psychicznych pokazał, że w przypadku trzynastu zaburzeń ma on potwierdzenie empiryczne. Teoretyczna literatura kliniczna sugeruje, że przyczynia się on do wywołania objawów w przypadkach większej liczby zaburzeń. Na podstawie przeglądu badań dotyczących radzenia sobie ze stresem u reprezentantów ogółu dorosłych doświadczających sytuacji stresowych lub wydarzeń urazowych ustalono, na czym polega efektywne radzenie sobie ze stresem. Jak się okazuje, jest to umiejętność polegająca na dostosowywaniu odpowiednich strategii radzenia sobie ze stresem – spośród tych nastawionych na wyeliminowanie stresora lub tych nastawionych na złagodzenie negatywnych emocji związanych ze stresem – do stopnia kontroli nad sytuacją stresową. Uczenie tej umiejętności w psychoterapii wydaje się obiecującą metodą zapobiegania nawrotom objawów zaburzeń psychicznych, których powstanie jest związane ze stresem.

EN

The purpose of this article is to find answers to two questions of practical nature regarding the effectiveness of psychotherapy by referring to research results. These questions are the following: (1) In the case of which mental disorders is there a need to increase the skills of coping with stress in order to prevent the recurrence of symptoms? (2) What would that increase in coping skills be based on? A review of research on the deferred effects of psychotherapy showed that, firstly, studies address only depressive disorders, and, secondly, that teaching different cognitive and behavioral skills is effective in preventing the recurrence of these disorders. A review of studies on the contribution of stress to the etiology of mental disorders showed that in case of 13 disorders the contribution of stress is confirmed by empirical evidence. The theoretical clinical literature suggests that stress contributes to the induction of symptoms in cases of a larger number of disorders. Based on a review of research on coping with stress in representative general populations of adults experiencing stressful situations or traumatic events, it was determined what the ability of effective coping with stress consists in. It consists in adapting appropriate coping strategies aimed at eliminating the stressor or at mitigating the negative emotions associated with stress. In psychotherapy, teaching this skill seems to be a promising method of preventing the recurrence of mental disorder symptoms whose formation is associated with stress.

11

Kompleksowe leczenie diabulimii - opis przypadku

63%

Wayda-Zalewska M. , Chruscikowska A. , Bonder E.

|

tom 46

|

nr 02

12

Terapeutyczny fenomen pisania

63%

Błaszczyk M.

|

2022

|

tom 117

|

nr 1

175-182

EN

The review of: Pennebaker, James W., Joshua M. Smyth. Terapia przez pisanie [Opening Up by Writing It Down]. Tłum. Aleksandra Haduła. Kraków: Wydawnictwo UJ, 2018.

13

Ocena psychometryczna skuteczności oddziaływań psychoterapii integratywnej u pacjentki w niestabilnej fazie bulimii

63%

Ziemska A. , Wayda-Zalewska M. , Kostecka B. , Kucharska K.

|

tom 46

|

nr 02

14

Etyka dotyku. Aspekty etyczne wykorzystywania dotyku w praktykach terapeutycznych

63%

Raniszewska-Wyrwa A.

|

nr 2

85-104

EN

Touch is one of the most important needs of a human; it is a significant element of human development. Touch can be healing, neutral as well as detrimental. On one hand, through touch one can grant the feeling of a safe environment, facilitate the establishment of emotional bonds and increase the feeling of trust, however on the other hand it may intensify the existing trauma or cause unpleasant feelings. Touch can be a basic tool in therapy (e.g. a healing massage) or an addition to verbal therapy (e.g. psychotherapy). Despite the many positive effects of using touch in therapy, nowadays therapists often renounce such a form of contact with the patient. One of the main reasons given is the need to avoid so-called hazardous behaviours; as touch can be misinterpreted and in consequence cause problems for the therapist. According to some authors, restraining from touch that might be beneficial to the patient, simply out of a fear of possible consequences, is unethical. It is often stressed that the lack of any contact may have a detrimental impact upon therapy. On the other hand there are numerous reservations concerning the use of touch in therapy; the difference of power is most often referred to, as it may be overused by the therapist, as well as the possibility that a therapeutic touch may be the first step towards the initiation of sexual behaviour − such convictions pose significant obstacles in seeing the positive meaning of touch in therapy. Considering the above context, the question of when and how to use touch in therapy, especially in psychotherapy, becomes significant. An attempt at answering this question is one of the objectives of this paper.

PL

Kontakt za pomocą dotyku stanowi jedną z najbardziej istotnych potrzeb człowieka, ważny element jego właściwego rozwoju. Dotyk może mieć działanie lecznicze, neutralne, lecz także szkodliwe. Z jednej strony, za jego pośrednictwem, można zapewnić pacjentowi poczucie bezpiecznego otoczenia, ułatwić nawiązanie emocjonalnej więzi i zwiększyć poczucie zaufania, lecz z drugiej strony − zintensyfikować istniejącą traumę lub wywołać nieprzyjemne odczucia. Dotyk może być w terapii narzędziem podstawowym (np. masaż leczniczy) lub stanowić dodatek do terapii werbalnej (np. psychoterapii). Pomimo wielu pozytywnych następstw stosowania dotyku w terapii, współcześnie terapeuci często rezygnują z takiej formy kontaktu z pacjentem. Jako jeden z głównych powodów wskazuje się chęć uniknięcia tzw. ryzykownych zachowań; dotyk może bowiem być błędnie zinterpretowany przez pacjenta, a w konsekwencji przysporzyć problemów terapeucie. Zdaniem części autorów, powstrzymywanie się przed dotykiem, który może być leczniczy dla pacjenta, wyłącznie ze strachu przed możliwymi konsekwencjami, jest zachowaniem nieetycznym. Często podkreśla się też, iż brak jakiegokolwiek kontaktu może niekorzystnie wpływać na terapię. Z drugiej strony, zgłaszane są liczne zastrzeżenia wobec wykorzystania dotyku w terapii; wskazuje się przede wszystkim na różnicę mocy, która może być nadużywana przez terapeutę, oraz na możliwość, iż dotyk terapeutyczny będzie pierwszym krokiem na równi pochyłej ku inicjowaniu zachowań seksualnych − takie przekonania stanowią poważną przeszkodę w dostrzeżeniu pozytywnego znaczenia dotyku w terapii. W tym kontekście istotne staje się pytanie, czy i w jaki sposób wykorzystywać możliwość zastosowania dotyku w terapii, a zwłaszcza psychoterapii; próba odpowiedzi na to pytanie jest jednym z celów tej pracy.

15

Życie Alice Miller i jej poglądy na wychowanie

63%

Koprowicz A.

|

nr 601(6)

31-40

EN

The paper aims to recall the most important works and theory of Alice Miller – the psychotherapist, who devoted her entire professional life to exposing violence hidden under the guise of upbringing. The study briefly introduces the biography of Alice Miller, which became available to readers only after her death, thanks to the book of her son. The next part discusses the views of Alice Miller regarding upbringing and the impact of children's experiences and suppressing feelings associated with them on violence in interpersonal relationships.

PL

Artykuł ma na celu przypomnienie najistotniejszych prac i teorii Alice Miller – psychoterapeutki, która całe swoje życie zawodowe poświęciła obnażaniu przemocy, ukrytej pod pozorami wychowania. W opracowaniu pokrótce przybliżona została biografia Alice Miller, która stała się dostępna czytelnikom dopiero po jej śmierci, dzięki książce syna Autorki. W dalszej części omówiono poglądy Alice Miller dotyczące wychowania oraz wpływu doświadczeń dziecięcych i tłumienia uczuć z nimi związanych na przemoc w relacjach międzyludzkich.

16

Psychoterapia ADHD

63%

Kołakowski A.

|

nr 3

182-188

EN

The psychomotor hyperactivity is one of the most prevalent paediatric, neurological and psychiatric ailments in children. Most guidelines on treatment of ADHD imply the use of nonpharmacological methods; only when these appear ineffective, pharmacological treatment may be considered. However, studies indicate that in the case of both very severe clinical picture of ADHD and concomitant disruptive behaviour (oppositional-defiant disorder and severe behavioural disorders according to DSM-IV-TR), pharmacological treatment should be included simultaneously with other therapeutic methods. In recent twenty years many nonpharmacological methods have been applied to treat ADHD: individual therapy, group therapy, restrictive or supplementary diets, EEG biofeedback and attention trainings, however only one of them – used independently or combined with pharmacotherapy – has a confirmed short-term efficacy in ADHD treatment: behavioural modification of conduct. Similar interventions should also be applied in school environment. Presently in Poland, similarly to European guidelines, a complex treatment of ADHD is recommended, where one of the elements may be pharmacological treatment. The article presents further methods to be contained in such therapeutic programme, ranging from psychoeducation for the patient and her/his family (the patient and parents should be told what the ADHD specificity is like, especially they should be informed about three axial groups of symptoms, aetiology, course, prognosis and planned treatment; the knowledge of parents, guardians, family members and teachers about the disorder allows to implement appropriate elements of support for the hyperactive child but also very often releases the child from the “guilt for symptoms”), educating and motivating the adolescent for treatment, to specific types of psychotherapy depending on the type of the patient’s additional problems (e.g. aggression replacement training, teaching social skills, or cognitive-behavioural therapy).

PL

Zespół nadpobudliwości psychoruchowej jest jedną z najczęstszych pediatrycznych, neurologicznych i psychiatrycznych przypadłości u dzieci. Większość wytycznych dotyczących postępowania w ADHD sugeruje zastosowanie metod niefarmakologicznych, a dopiero gdy te okażą się nieskuteczne, rozważenie dołączenia leczenia farmakologicznego. Jednak badania pokazują, że w przypadku zarówno skrajnie nasilonego obrazu klinicznego ADHD, jak i towarzyszących zaburzeń zachowania (zaburzenie opozycyjno-buntownicze i poważne zaburzenia zachowania według DSM-IV-TR) leczenie farmakologiczne powinno być włączane równocześnie z innymi metodami terapeutycznymi. W ostatnich dwudziestu latach w leczeniu ADHD stosowano wiele metod niefarmakologicznych: terapię indywidualną, grupową, diety restrykcyjne lub suplementacyjne, EEG biofeedback, treningi uwagi, jednak tylko jedna z nich – samodzielnie lub w połączeniu z farmakoterapią – ma potwierdzoną krótkoterminową skuteczność w leczeniu ADHD: behawioralna modyfikacja zachowań. Podobne interwencje powinny być również przeprowadzane w środowisku szkolnym. W chwili obecnej w Polsce – tak jak i w europejskich wytycznych – zaleca się kompleksowe leczenie ADHD, w którym jednym z elementów może być leczenie farmakologiczne. W artykule omówiono kolejne metody, które powinny znaleźć się w takim programie terapeutycznym, poczynając od psychoedukacji pacjenta i rodziny (pacjent oraz rodzice powinni usłyszeć, jaka jest specyfika ADHD, w szczególności uzyskać informacje o trzech osiowych grupach objawów, etiologii, przebiegu, rokowaniu i planowanym leczeniu; wiedza rodziców, opiekunów, członków rodzin i nauczycieli na temat zaburzenia pozwala wdrażać odpowiednie elementy pomocy nadpobudliwemu dziecku, ale także bardzo często zdejmuje z niego „winę za objawy”), edukacji i motywowaniu nastolatka do leczenia, a kończąc na dołączaniu specyficznych rodzajów psychoterapii w zależności od rodzaju dodatkowych problemów pacjenta (np. trening zastępowania agresji, uczenie umiejętności społecznych, terapia poznawczo-behawioralna).

17

Badania biograficzne a psychoterapia. Kilka uwag o terapeutycznych aspektach socjologicznych wywiadów biograficznych

63%

Golczyńska-Grondas A. , Grondas M.

|

tom 9

|

nr 4

28-49

EN

The article is a result of the discussion between the sociologists and professional psychotherapist. The authors’ aim is to consider therapeutic functions of biographical interviewing with reference to professional psychological treatment assumptions. Therapeutic aspects of the narrator– scientist encounter are especially important in the research on traumatic collective and individual experiences (such as wars, exile, disability, poverty, etc.), when informants recall painful memories or talk about the distressing present. In the article, the issues of scientific and psychological treatment aims are discussed, as well as problems regarding the relationship between narrator–patient and researcher–therapist, and professional skills in the area of biographical interviewing and psychotherapy. Also, the authors consider potential advisability of “therapeutic” interventions undertaken by a researcher in the sociological interview course in the context of ethical principles and their presumable impact on narrators’ biographical and identity work resulting from the participation in the interview. The in-depth biographical interviews and narrative interviews collected in the project “Institutionalized identity? The processes of identity development on the basis of biographies rendered by adults raised in residential care,” Lodz, Poland 2011-2013” will provide the empirical background for our considerations.

PL

Artykuł stanowi rezultat dyskusji między socjolożką a zawodowym psychoterapeutą. Celem autorów jest rozważenie terapeutycznych funkcji wywiadu biograficznego w odniesieniu do założeń profesjonalnej terapii psychologicznej. Terapeutyczne aspekty spotkania badacz–narrator mają szczególne znaczenie w przypadku przedsięwzięć badawczych, niejako „z założenia” uruchamiających traumatyczne wspomnienia lub refleksję nad aktualnym doświadczeniem badanych (np. biografie wojenne, uchodźców, osób wykluczonych i zagrożonych wykluczeniem społecznym, osób ciężko chorych i niepełnosprawnych). W tekście poruszono problematykę celów badań naukowych i celów terapii, problematykę relacji między narratorem/klientem i badaczem/terapeutą oraz zawodowych umiejętności niezbędnych dla prowadzenia wywiadów biograficznych i praktyki psychoterapeutycznej. Autorzy poruszają także problem celowości i zasadności ewentualnych interwencji o charakterze terapeutycznym podejmowanych przez badacza w trakcie wywiadu, zwłaszcza w kontekście norm etycznych i wpływu uczestnictwa w wywiadzie na przebieg pracy biograficznej i pracy nad tożsamością narratora. Empiryczne tło rozważań stanowią wywiady biograficzne z dorosłymi wychowankami domów dziecka zgromadzone w projekcie „Zinstytucjonalizowana tożsamość. Procesy formowania się tożsamości w świetle losów biograficznych dorosłych wychowanków placówek opiekuńczo-wychowawczych, 2011–2014”

18

Migrena u dzieci i młodzieży. Zasady rozpoznania i terapii ze szczególnym uwzględnieniem problemów psychologicznych

63%

Wendorff J. , Wiśniewska B.

|

tom 6

|

nr 3

133-138

EN

Between 2% and 10% of children preset the so-called “functional” pains, for which a “cause” is not found. However, the lack of evidence for organic cause does not mean in itself that problem is exclusively “psychological”. Psychological factors interact with this biological basis, even though we do not know how (triggers, shared background, or both?). IHS in 2004 presents a new classification for headache disorders, cranial neuralgias and facial pain, which includes criteria of the diagnosis of migraine in children. Authors pay attention on the differences in the migraine clinical diagnostic criteria in children in relation to the adults. Evolution of migraine symptoms during the childhood depend generally on the maturity of dopaminergic and serotoninergic systems. The diagnosis of migraine bases on history, examination and observation of the child during and after attacks. Some psychological features are more frequent in children with migraine. Psychogenic attacks triggering factors are the most frequent in children and psychotherapy is most effective as the prophylactic therapy. In the last period there are a few studies concerning the role of antiepileptics in the treatment of migraine. The new double blinded studies are needed to establish the indications and effectiveness of the prophylactic treatment in migraine in children.

PL

2-10% dzieci miewa tzw. bóle „czynnościowe”, w których nie stwierdza się organicznej przyczyny. Najczęściej dotyczy to bólów głowy. Brak dowodów na organiczną ich przyczynę nie oznacza jednak, że problem jest wyłącznie „psychologiczny”. Czynniki psychologiczne współdziałają z biologicznymi, chociaż nie zawsze wiadomo, w jakim mechanizmie (czynnik prowokujący, czynnik o wspólnym podłożu albo oba razem?). Międzynarodowe Towarzystwo Bólów Głowy zaprezentowało w 2004 roku nową klasyfikację bólów głowy, neuralgii i bólu twarzy obejmującą również kryteria rozpoznania migreny u dzieci. Autorzy zwracają uwagę na różnicę między klinicznymi kryteriami diagnostycznymi u dzieci i u dorosłych. Ewolucja objawów migrenowych, które obserwujemy w okresie dzieciństwa, zależy głównie od dojrzewania układu dopaminowego i serotoninergicznego. Rozpoznanie migreny jest oparte na wywiadzie, badaniu przedmiotowym i obserwacji dziecka w czasie napadu i po nim. Niektóre cechy sylwetki psychologicznej stwierdza się częściej wśród dzieci z migreną. Psychogenne czynniki prowokujące napad są najczęstsze u dzieci, a psychoterapia to najskuteczniejsza metoda leczenia profilaktycznego. W ostatnim okresie zostało opublikowanych kilka badań dotyczących leczenia profilaktycznego migreny u dzieci za pomocą leków przeciwpadaczkowych. Jednakże konieczne są kolejne badania oparte na metodzie podwójnie ślepej próby, aby ustalić ostatecznie wskazania i skuteczność leczenia profilaktycznego w migrenie u dzieci.

19

Komunizm kwasowy i egzystencja uspokojona. Pomiędzy realizmem, rzeczywistością i realnym

63%

Potępa E.

|

2021

|

tom 40

|

nr 2

59-93

EN

The article points towards the philosophy of Herbert Marcuse as significant source of inspiration for Mark Fisher’s cultural criticism. It compares selected ideas from both authors, taking the analogy between the relation of the performance principle and pacified existence (Marcuse) and capitalist realism and acid communism (Fisher) as its main framework. The text is built around the concepts of reality, realism and the Real, which are applied in order to analyse the problem of mental health and therapeutic culture in the capitalist system. Particular attention is given to the theory of depressive realism, as popularised by Fisher, according to which depressive perception is more realistic than “normal” perception. For Fisher, depressive realism is a dominant mode of understanding reality as such under capitalism. Sociopolitical transformation requires, above all, a change in the understanding of reality itself-Fisher’s concept of “acid communism” is such a proposition.

PL

Artykuł wskazuje na znaczącą rolę filozofii Herberta Marcusego jako inspiracji dla krytyki kulturalnej Marka Fishera. W sposób porównawczy przedstawia wybrane koncepcje obydwu autorów, jako ogólną ramę przyjmując analogie pomiędzy relacją zasady wydajności i egzystencji uspokojonej (Marcuse) oraz realizmu kapitalistycznego i komunizmu kwasowego (Fisher). Osią tekstu są pojęcia rzeczywistości, realizmu i Realnego, które zastosowane są do analizy problemu zdrowia psychicznego i kultury terapeutycznej w systemie kapitalistycznym. Szczególna uwaga poświęcona jest popularyzowanej przez Fishera teorii realizmu depresyjnego, wedle której depresyjna percepcja jest bardziej realistyczna od „normalnej”. Realizm depresyjny jest według Fishera dominującym niezmiennie w systemie kapitalistycznym sposobem patrzenia na rzeczywistość jako taką. Transformacja społeczno-polityczna wymaga więc przede wszystkim zmiany rozumienia samego pojęcia rzeczywistości – Fisherowska koncepcja „komunizmu kwasowego” jest właśnie taką propozycją.

20

ZALECENIA ŻYWIENIOWE W OCENACH I ZACHOWANIACH OSÓB UZALEŻNIONYCH OD ALKOHOLU PODEJMUJĄCYCH PSYCHOTERAPIĘ – KOMUNIKAT Z BADAŃ

63%

Breska R. , Żuk M. , Żuk K. , Zeman K.

|

nr 4

25-39

PL

Negatywne konsekwencje zdrowotne używania alkoholu przez osoby uzależnione oraz pijące problemowo są poważnym wyzwaniem dla podstawowej opieki zdrowotnej. Powikłania psychosomatyczne, jakich doświadczają pacjenci uzależnieni, wynikają nie tylko z bezpośredniego działania alkoholu na organizm, ale także z przyjętego przez nich stylu życia. Ewaluacja zmian zachodzących u pacjentów placówek odwykowych w przebiegu terapii przeciwalkoholowej nie powinna więc ograniczać się do monitorowania utrzymywania przez nich abstynencji oraz analizy zmian w sytuacji społecznej (rodzinnej, zawodowej, prawnej), lecz powinna uwzględniać też wieloaspektowe procesy zdrowotne i edukacyjne w obszarze profilaktyki zdrowia. W tym zakresie stosowanie przez pacjentów zaleceń dotyczących zbilansowania diety, planowania posiłków i regularności ich spożywania czy ograniczenia ilości spożywanej kofeiny nie tylko poprawia jakość ich życia, ale również sprzyja utrzymaniu abstynencji. Artykuł jest komunikatem z badań nad w zakresie edukacji zdrowotnej nad zachowaniami prozdrowotnymi pacjentów placówek odwykowych i poradni zdrowia psychicznego.

EN

Negative health consequences of alcohol use by addicts and problem drinkers are a serious challenge for primary health care. The psychosomatic complications experienced by addicted patients result not only from the direct effect of alcohol on the body, but also from their lifestyle. The evaluation of changes in the course of alcohol therapy in patients of addiction facilities should therefore not be limited to monitoring their abstinence and analysing changes in the social (family, professional, legal) situation, but should also take into account the multi-faceted health and education processes in the area of health prevention. In this respect, the application by patients of recommendations concerning dietary balancing, meal planning and regularity of consumption or reducing caffeine intake not only improves their quality of life but also helps to maintain abstinence. The article is a communication from research on pro-healthy behaviors of patients of rehab facilities and mental health clinics.