Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wpływ formy przestrzeni publicznych w środowisku zamieszkania na emocjonalną więź z miejscem

100%

Zbierska I.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2010

|

tom R. 107, z. 3-A

359-365

PL

W artykule przedstawiono formy przestrzeni publicznych w środowisku zamieszkania, które sprzyjają wytwarzaniu więzi między mieszkańcami a ich środowiskiem. Tereny zielone, jak skwery, deptaki, miejsca rekreacji dzieci i osób starszych, w zależności od swojej formy, mogą być predyktorem przywiązania do miejsca. Lokalne sklepiki i usługi jako miejsca wspólnoto-twórcze również przyczyniają się do więzi z miejscem. Badania autorki prowadzone wśród mieszkańców Gdańska w czterech typach sąsiedztwa także potwierdziły istnienie opisywanej zależności. W dzielnicach, gdzie istnieje duża ilość przestrzeni publicznych, odnotowano wyższy poziom przywiązania do miejsca w wymiarze poznawczym, emocjonalnym i behawioralnym. Ponadto przestrzeń publiczna w postaci wyraźnego centrum dzielnic korelowała dodatnio z tożsamością miejsca i zależnością od miejsca.

EN

This paper considers which forms of public spaces in residential environments favour to generate the bond between people and place. Green areas such squares, promenades, places of children's recreation, and places for older people, depending on their form, can be the predictor of place attachment. Local stores and small businesses as places of community can also contribute to create the bond with place. Research conducted by the author among inhabitants of city of Gdansk in four types of neighbourhood, confirmed the presence of described relationship. In city districts with wide range of public spaces was reported a higher level of place attachment on all three dimensions: cognitive, affective and behavioural. Furthermore, perceiving of clear defined centre of neighbourhood was related positively to place identity and place dependence.

2

Frontier Imagery in Gentrification Narratives: Andrew Wingfield’s Short Story Cycle Right of Way (2010)

94%

Dybska A.

Roczniki Humanistyczne

|

2020

|

tom 68

|

nr 11

81-94

EN

This paper investigates Andrew Wingfield’s use of the frontier myth in the short‑story cycle Right of Way (2010), set in a contemporary urban neighborhood undergoing gentrification. Using Frederick Jackson Turner’s notion of the frontier and the Chicago School’s urban ecology as a theoretical backdrop, I explore the ways in which Wingfield both deploys and challenges the imagery of the frontier and the invasion–succession model of the ecological paradigm. I argue that, while the frontier myth most likely appeals to the Americans’ self-identity as a nation, Wingfield uses the myth as the warp on which to weave a nuanced picture of the new urban frontier, with a focus on micro-level interactions and attachments that produce a sense of place.

PL

Metaforyka pogranicza w cyklu opowiadań Andrew Wingfielda pt. Right of Way (2010) poświęconych procesom gentryfikacji Niniejszy artykuł stanowi analizę cyklu opowiadań pt. Right of Way (2010) amerykańskiego pisarza Andrew Wingfielda przez pryzmat mitu pogranicza. Odwołując się do pojęcia pogranicza, sformułowanego przez historyka Fredericka Jacksona Turnera pod koniec XIX w. oraz do teorii miejskiej ekologii wypracowanej przez socjologów tzw. szkoły chicagowskiej, pokazuję w jaki sposób Wingfield wykorzystuje metaforę pogranicza i proces inwazji-sukcesji w celu krytycznego ujęcia gentryfikacji w podmiejskiej Ameryce. Wingfield sięga po rozpoznawalny dla Amerykanów mit założycielski, ale zabieg ten służy mu jako punkt wyjścia do wielowymiarowego ujęcia zmian zachodzących w przestrzeni miejskiej. Interesują go przede wszystkim interakcje międzyludzkie w obrębie lokalnej wspólnoty oraz tworzenie się więzi emocjonalnej z miejscem.

3

Wartości krajobrazu opuszczonego przez ludność na przykładzie byłej rusińskiej wsi Borysławka

84%

Affek A.

Prace Komisji Krajobrazu Kulturowego

|

2011

|

tom nr 15

148--160

PL

Wieś Borysławka (Góry Sanocko‐Turczańskie) istniała do lat 40. XX wieku. Liczyła w 1939 roku 810 mieszkańców, z tego 780 osób deklarowało narodowość ukraińską. Z ponad 140 gospodarstw do naszych czasów nie pozostał żaden dom. Łąki i pola orne zostały zalesione lub leżąc odłogiem podlegały wtórnej sukcesji. Aktualnie jedynymi osobami zapuszczającymi się w głąb lasu są pracownicy leśni, zbieracze poroża i z rzadka potomkowie byłych mieszkańców... Krajobraz byłej wsi Borysławka został na nowo ukształtowany przez ideologię i politykę. Nagła i radykalna zmiana większości charakterystyk badanego krajobrazu spełnia definicję transformacji. Z transformacją krajobrazu wiąże się z kolei utrata jego dotychczasowej tożsamości, ginie duch miejsca (łac. genius loci). W tym kontekście zasadne wydaje się pytanie, czy, a jeśli tak, to jakie wartości można przypisać tak przekształconemu krajobrazowi.

EN

Borysławka village (Sanok‐Turka Mountains) existed until the 1940s. In 1939 there were 810 inhabitants, of which 780 declared Ukrainian nationality. Out of 140 farms no building survived to our times. Meadows and arable land have been afforested or being left uncultivated have undergone secondary succession. Currently, the only people penetrating the forest are foresters, antler gatherers and seldom descendants of former residents. The landscape of the former Borysławka village was shaped again by ideology and politics. The sudden and radical change of most characteristics of studied landscape meets the definition of transformation. Landscape transformation, in turn, entails the loss of its previous identity; the spirit of the place (genius loci) dies. In this context it seems reasonable to question whether, and if so, what values can be assigned to this type of transformed landscape.

4

Poziom i uwarunkowania identyfikacji mieszkańców z miastami poprzemysłowymi

84%

Michalska-Żyła A. , Brzeziński K.

Roczniki Nauk Społecznych

|

2018

|

tom 10(46)

|

nr 4

125-145

PL

Współcześnie stosunek jednostki do zajmowanej przestrzeni można przedstawić w postaci dwóch opozycyjnych stanowisk. Pierwsze wskazuje na progresywny proces uniezależniania się człowieka od miejsca urodzenia i miejsca zamieszkania, czego konsekwencją jest malejące przywiązanie i utrata lokalnej tożsamości. Drugie, przeciwne stanowisko, akcentuje proces rosnącego zainteresowania ideą lokalizmu oraz lokalnymi partykularyzmami. Ta rozbieżność stanowisk stała się główną inspiracją dla autorów prezentowanego artykułu. Głównym jego celem jest ukazanie poziomu i głównych determinant lokalnej identyfikacji mieszkańców wybranych miast poprzemysłowych. Podstawą prezentowanych rozważań są badania reprezentatywne, zrealizowane w miastach Europy Środkowej i Wschodniej oraz w Turcji. Wyniki przeprowadzonych analiz zmierzają do odpowiedzi na pytanie, która kategoria zmiennych: zakorzenienie terytorialne czy jakość życia i zamieszkiwania, ma największy wpływ na kształtowanie identyfikacji mieszkańców z miastem? W opracowaniu przyjęto założenie, iż wpływ „klasycznych” uwarunkowań przywiązania do miejsca, takich jak zakorzenienie terytorialne, traci na znaczeniu wobec rosnącego znaczenia jakości życia i oceny warunków zamieszkiwania. Zaprezentowane w artykule wyniki badań potwierdzają tak sformułowaną hipotezę.

EN

Nowadays the attitude of the individual to occupied space might be presented in two opposing ways. The first indicates the progressive process of making man independent form place of birth and place of residence. It displays in decreasing level of place attachment and local identities. The second, opposite position indicates the increasing process of interest in localism, local affairs, local particularities and so on. The opposing thesis became the main inspiration for the authors of this article. The main goal of the article is to depict the level of inhabitants local identification with post-industrial cities and to identify its main determinants. The basis of the presented in the article issues are representative surveys conducted in cities of Central and Eastern Europe as well in Turkey. The results of the data analysis enabled the researchers to answer one of the main questions: which category of variables (rootedness or quality of life and municipal management) has the greatest influence on shaping the place attachment. It should be noted, that it was assumed that the impact of “traditional” and “classic” determinants of place attachment such as: rootedness forgoes its importance. On the other hand, it was assumed that such factor as the quality of life gains importance in the process of shaping residents place identity. Presented in the article results confirmed this hypothesis and proved greater importance of quality of life in shaping the place attachment.

5

Procesy biograficzne w analizie adaptacji księży do środowiska zamieszkania na emeryturze. Wybrane aspekty psychospołeczne

84%

Niezabitowski M.

|

tom 10

|

nr 4

80-105

PL

Celem artykułu jest pokazanie, jak ważne dla adaptacji księży do życia na emeryturze mogą być psychospołeczne aspekty ich miejsca pobytu. Autor prezentuje swoje badania na temat procesów biograficznych, które doprowadziły katolickich duszpasterzy parafialnych dwóch wybranych diecezji do Domu Księży Emerytów, na parafię lub do mieszkań prywatnych, gdy znaleźli się na emeryturze. Część teoretyczna tekstu eksponuje ogromne znaczenie społecznego aspektu przywiązania do miejsca (social insideness) w procesach biograficznych kształtujących postawy respondentów wobec aktualnego środowiska zamieszkania. Zaprezentowane badania pokazały, jak ważnym elementem emerytalnych projektów biograficznych księży może być wspomniane social insideness, w jak dużym stopniu postawa ta może decydować o świadomym wyborze miejsca pobytu na emeryturze. Trajektorie choroby i utraty sprawności oraz rosnącej zależności od innych mogą stanowić poważne zagrożenie dla nawet najlepiej zorganizowanych schematów biograficznych wspomnianych księży, jak i świeckich seniorów. Wzrastające wraz z demograficznym starzeniem się ludności Polski zapotrzebowanie na całodobową opiekę nad seniorami tracącymi sprawność uzasadnia wzorowanie się na placówkach dla księży, domach zasłużonego aktora czy niegdyś nauczyciela. Wzorem tych grup społecznych, podobieństwo modeli karier edukacyjnych i zawodowych osób przebywających w tej samej placówce stwarza szansę na zachowanie ich tożsamości społecznej, a przez to może im znacznie ułatwić adaptację do życia z problemami starości.

EN

The aim of the article is to show how important for the adaptation of priests to their retirement can be the psycho-social aspects of residential environment. The author presents his research on biographical processes, including trajectories, which have led the catholic priests of two chosen dioceses to special house for the retired priests, to living in a parish or in a private house when they retired. In the theoretical part of the article, it is explained how great is the significance of social aspect of place attachment (social insideness) for the biographical processes which shape the attitudes of the respondents for their present residential environment. The research presented has shown how important is social insideness for the priests’ concept of their retirement and to what extend it can shape the choice of residential environment when they retire. The trajectories of losing ability and increasing dependence on others disrupt even well-organized biographical schemes of priests mentioned above and of other senior citizens. In the era of increasing demographic ageing, when more and more special care settings for the elderly are needed, those organized for senior priests, actors, or retired teachers should be the pattern for those created for other elderly people. The similarity of biographical and professional trajectories of the groups mentioned should be part of the pattern so that the residents of care setting could maintain their social identity, which facilitate their adaptation to the problems of old age they experience in everyday life.

6

Znaczenie miejsca zamieszkania w życiu ludzi starszych.

84%

Niezabitowski M.

Problemy Polityki Społecznej. Studia i Dyskusje

|

2014

|

nr 24(1)

81-101

PL

Celem artykułu jest pokazanie na jak różne sposoby ludzie starsi są związani ze swoim miejscem zamieszkania. Autor porusza teoretyczne i empiryczne aspekty tego zagadnienia. W części teoretycznej tekstu przedstawiono te kategorie teoretyczne w gerontologii środowiskowej, które wyjaśniają charakter i siłę psychologicznie nierozerwalnych związków człowieka starego z jego miejscem zamieszkania. Najważniejszymi z tych mechanizmów są: poczucie miejsca, przywiązanie do miejsca oraz funkcjonalna zależność od miejsca zamieszkania. W części empirycznej autor ilustruje mechanizmy przywiązania seniorów do ich miejsca zamieszkania, posługując się materiałem empirycznym z czterech projektów badawczych, w których osobiście uczestniczył (w tym ogólnopolski projekt zamawiany PolSenior). Dokonując wyboru spośród zgromadzonego materiału empirycznego, autor koncentruje się na analizie jakościowej wywiadów pogłębionych ukazujących stosunek starszych mieszkańców wybranych osiedli na Górnym Śląsku do ich miejsca zamieszkania. Z badań tych wynika, że seniorzy, mimo odczuwanych niedogodności w środowisku zamieszkania, najczęściej chcą w nim pozostać. Są przywiązani do swojego miejsca zamieszkania, czują się w nim najpewniej, a w innym, na starość, raczej nie zaadaptowaliby się tak pomyślnie. Z przeprowadzonych badań wynika, że potrzebne są rozwiązaniaorganizacyjne i architektoniczno-urbanistyczne zapewniające opiekę w znanym i akceptowanym przez seniorów środowisku zamieszkania.

EN

The aim of this article is to show the different ways in which elderly people are bound to their habitat. The author sheds light both on theoretical and empirical aspects of this issue. The concepts which explain psychological mechanisms that bind elderly people to their residential environment have been presented in the theoretical part of the article. These concepts include the sense of place, the place attachment and the place dependence, which are the most important. To illustrate the mechanisms of the seniors’ attachment to their habitat in the empirical part of the text, the author presents the results of four research projects (including nation-wide project PolSenior). In the presentation of the empirical material that has been collected, the author focuses on the qualitative analysis of the in-depth interviews which show the attitudes of senior residents of chosen settlements in Upper Silesia towards their residential environment. According to the research presented in the article, despite some inconveniences senior respondents tend to stay where they live. They feel attached to the place, they feel secure there or they are too old to adapt to new surroundings. In light of the research conducted, there is a need for organizational an d urban-architectural solutions that provide care within the habitat that is recognizable and acceptable by seniors.

7

Zamknięte osiedla, czyli dylemat współczesnych polskich miast. Badanie porównawcze mieszkańców zamkniętych i otwartych osiedli w Warszawie

67%

Owczarek D.

Przegląd Socjologiczny

|

2011

|

tom 60

|

nr 2-3

365-291

PL

Praca ta prezentuje wyniki ilościowych badań przeprowadzonych wśród mieszkańców osiedli zamkniętych i otwartych w Warszawie w 2006 i 2008 roku (n = 415). Odnoszą się one do tego, czy zamieszkiwanie na grodzonym osiedlu zwiększa czy zmniejsza poczucie bezpieczeństwa (paradoks bezpieczeństwa), jak również do niewielkiej aktywności społecznej, niskiego poziomu lokalnego kapitału społecznego, mniejszego przywiązania do miejsca wśród mieszkańców osiedli zamkniętych (paradoks wspólnoty). Przebadana została również postawa wobec grodzeń. Mieszkańcy osiedli zamkniętych charakteryzowali się niższym średnim wiekiem, krótszym czasem zamieszkiwania na osiedlu, większym poczuciem bezpieczeństwa, mniejszą aktywnością społeczną, niższym lokalnym kapitałem społecznym, większym przywiązaniem do mieszkania, a mniejszym do miasta oraz bardziej pozytywną postawą wobec grodzeń niż mieszkańcy odpowiadających im osiedli otwartych. Wypracowany został także regresyjny model aktywności społecznej oddzielnie dla grupy mieszkańców osiedli zamkniętych i otwartych, który uwzględnia kluczowe zmienne charakteryzujące funkcjonowanie psychospołeczne mieszkańców osiedli zamkniętych – poczucie bezpieczeństwa i zaufanie.

EN

This paper presents the results of empirical research carried out among the inhabitants of selected gated communities in the city of Warsaw, Poland (in the years 2006 and 2008). The subject of this inquiry is the influence of residential location on the following: a sense of security (security paradox); civic activity, local social capital, place attachment (community paradox) and attitude towards gating. The occurrence of this influence has been verified using a series of intergroup comparison tests on sample of 415 respondents who live in comparable (in terms of location, standard, height of the buildings, residence time, etc.) gated and non-gated communities. The obtained evidence shows that the inhabitants of gated communities, on the one hand, were significantly younger, felt more secure and were more positive about gating of settlements than the inhabitants of non-gated communities were, but, on the other hand, their residence time was shorter, they were less active in civic terms, had lower level of local social capital and were less attached to the city. The analysis produced a puzzling result: the inhabitants of gated communities were more attached to their own apartment than the inhabitants of non-gated communities, but, at the same time, they reported significantly lower attachment to the city. Additionally, a model of civic activity has been produced, based on regression analysis of this sample – separately for gated and non-gated inhabitants. It contains key variables – sense of security and generalized trust – which characterize psycho-social functioning of gated communities’ inhabitants.

8

Virtual place during quarantine – a curious case of VRChat

67%

Rzeszewski M. , Evans L.

Rozwój Regionalny i Polityka Regionalna

|

2020

|

nr 51

57-75

PL

W pierwszych miesiącach pandemii COVID-19 wiele rządów narzuciło swoim obywatelom różnego typu ograniczenia i wprowadziło zasady dystansowania społecznego. Jednocześnie nastąpił również duży wzrost sprzedaży gier komputerowych, co było szczególnie widoczne w sektorze rynku Virtual Reality (VR). Stawiamy hipotezę, że nie jest to przypadek, ponieważ zanurzenie w VR oraz zdolność tej technologii do wywoływania wrażenia ucieleśnienia (embodiment) i poczucia obecności (presence) mogą potencjalnie łagodzić utratę kontaktu ze światem zewnętrznym. VR ma naszym zdaniem społeczny potencjał, aby zapewnić przestrzeń i miejsce dla ludzkich interakcji w czasie, gdy fizyczne kontrakty są ograniczone. Aby to zbadać, analizujemy recenzje VRChat (gry społecznościowej VR) opublikowane na platformie Steam, zarówno przed pandemią, jak i w jej trakcie. Wśród zidentyfikowanych motywów przewodnich znaleźliśmy takie, które wskazują, że przestrzenność odgrywa ważną rolę w doświadczeniach graczy. Użytkownicy opisują wirtualne światy gry za pomocą emocjonalnego języka, który sugeruje więź i obecność przywiązania do miejsca. W recenzjach pandemii pojawia się mocny wątek bezpieczeństwa związany z wirtualnymi miejscami VRChat – zastąpienie przestrzeni fizycznej, która nie jest już dostępna lub jest postrzegana jako niebezpieczna. Przynajmniej niektórym użytkownikom VRChat zapewnił przyjazne i wygodne środowisko podczas pandemii, działając jako substytut interakcji społecznych w okresie utrzymywania dystansu społecznego i izolacji.

EN

During the first months of the COVID-19 pandemic many governments imposed forced lockdowns and implemented social distancing measures. At the same time there was also a large increase in gaming sales, which was particularly pronounced in the Virtual Reality (VR) sector of the market. We hypothesize that this is no coincidence since VR immersion and the capability of inducing embodiment and a feeling of presence can mitigate the loss of contact with outside world. VR has social and spatial potential to provide space and place for human interactions in time when physical contracts are restricted. To investigate this, we analyse reviews of VRChat (a social VR game) posted on the Steam platform, both before and during the pandemic. Among several themes that were identified, we found indications that spatiality plays an important role in the players’ experience. Users describe virtual worlds of the game using emotional language that suggest bonding and presence of place attachment. In the reviews made during the pandemic there is a strong theme of safety associated with virtual places of VRChat – a replacement of physical space that is no longer accessible or is perceived as unsafe. At least for some users, VRChat has provided a sympathetic and comfortable environment during the pandemic to act as a surrogate for social interaction during social distancing and isolation. Future interviews with users are needed to extend and validate this preliminary research.