Celem artykułu jest empiryczna weryfikacja stopnia wykorzystania potencjału przewozowego statków zatrudnionych w żegludze promowej i zastosowanie ustalonych zależności do prognozowania rozwoju potencjału przewozowego na liniach promowych, a także oszacowanie korzyści skali, jakie pojawiają się w związku z wprowadzeniem do eksploatacji dużych promów morskich. Na promach uniwersalnych przewozy towarowe uzupełniają przewozy pasażerów podczas gdy na promach typu ro-pax, to przewozy pasażerskie stanowią uzupełnienie przewozów towarowych. Najważniejszym parametrem opisującym wielkość potencjału przewozowego promów jest powierzchnia ładunkowa wyrażona długością linii ładunkowej, jaką można wykorzystać do transportu jednostek frachtowych. Stopień zajętości linii ładunkowej przez jednostki toczne w rejsie lub w przyjętym okresie, to powszechnie stosowana miara wykorzystania możliwości przewozowych statków w żegludze promowej. Prognozowane zwiększenie potencjału przewozowego promów opiera się na równowadze dynamicznej, do jakiej dochodzi między przewidywanym wzrostem popytu na przewozy towarowe a wymaganym rozwojem potencjału przewozowego promów. W wyniku zatrudnienia na linii żeglugowej dużego promu, dochodzi do obniżenia kosztu jednostkowego przewozu. Są to korzyści kosztowe wynikające z eksploatacji dużych statków morskich (ang. economies of vessel size).
EN
The aim of this article is the empirical evidence for vessels transport capacity utilization deployed in ferry shipping also determining trade off between the effective utilisation of ferries capacity and the growing demand in forecasting the development of transport capacity of ferries as well as estimation of cost economies arising from deployment and operation of large ferries. Transportation may be performed by universal ferries (passenger-freight), where cargo transportation complements transportation of passengers or by freight-passenger ro-pax ferries, where in this instance transportation of passengers complements transportation of rolling stock units. The most important parameter that characterises the capacity of ferries is the length of their loading lines that can be used for transportation of cargo units. The rate of occupation of the loading line by rolling stock units on a voyage or in a given time period constitutes commonly accepted measure of utilization of vessels’ capacity in the ferry shipping. Feasible development of ferries capacity is based on dynamic equilibrium between growing demand for freight transport and required transport capacity of vessels in operation. As a result of introducing in operation ro-pax ferry with enhanced transport capacity, unit cost of transportation is decreasing. Cost savings come to play as a consequence of economies of vessel size.