Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Obrzędy przejścia. Refleksja etnologiczna o przekraczaniu granic

100%

Dziura M.

|

nr 1: Prawo

65-80

PL

Granica to obszar, który jednocześnie łączy i rozdziela. Jest to pas ziemi między przyległymi terenami, który zabezpiecza to, co jest wewnątrz i jednocześnie pozwala na zetknięcie się z tym, co jest na zewnątrz. Przekraczaniu granic zawsze towarzyszyły i towarzyszą emocje, ponieważ obszar ten ma specyficzne cechy. By zmniejszyć poczucie lęku, obawy związanej ze zmianą obszarów, tworzono obrzędy i rytuały przejścia. Niniejszy artykuł przedstawia formalne wymogi stawiane przekraczającym granice, ale też pokazuje magiczno-religijne sposoby ochrony przed niebezpieczeństwami czyhającymi na granicy. Wyjaśnia postrzeganie granic w kulturze tradycyjnej i przybliża współczesną wizję granic. Przedstawia rytuał przekraczania granicy polsko-ukraińskiej.

EN

A border protects what is inside – orbis interior but simultaneously it lets to adjoin what is outside – orbis exterior. A border does not belong to anybody, it is the area “between”, so on one side it prompts to stop and on the other side it prompts to communication and connectivity. Borders were and are being crossed. Crossing them is connected with the change of the area but also with the experience of difference, alterity, outrangeness. To reduce the fear and anxiety about “the world abroad” and the demilitarised zone itself, there were always the rituals of border crossing. This article presents formal necessities connected with border crossing and it shows magical-religious ways of protection against the dangers lurking in the zone area. in a nowadays globalised world where the borders are wearing away and the countries welcome the comers, the rituals of crossing wither. But there are still places where you can experience these rituals. At the airports and exterior frontiers of the European Union the activities were multiplied to make travellers aware of the meaning of the border crossing. the description of the Polish-Ukrainian border controlling lets us educe the ritual of it and to capture – maybe at the last gasp – the activities performed in the demiliterised zone area. If the borders still exist, people will need the rituals of crossing them because these rituals give the feeling of safety. They are somehow connected with a kind of necessity but they also reduce the feeling of lost and fear.

2

Układ z Schengen jako zwieńczenie idei swobodnego przemieszczania się w prawie Unii Europejskiej

100%

Krupa-Mażulis I.

|

tom nr 1(78)

281-290

EN

The author outlines the development of the United Europe concept and free movement idea as ideas evolving in the course of decades and which were realised in Europe in the last and present centuries. The free movement idea is shown as a crowning achievement of the Schengen Agreement, along with preceding legal international acts. The author underlines the connections between the transformations of Western political and economic order and gradual opening of the Commonwealth’s borders. She stresses that the practical effectiveness of the Schengen Agreement solutions decided on the fact that along with the Amsterdam Treaty coming into force (acquis), the Schengen Agreement was included into the European Union’s legal framework (acquis communautaire). Lifting the borders within the European Union (EU), in spite of the fact that its genesis is outside the EU law, became, after including the Schengen Agreement (acqius) into the EU legal framework, one of the fundamental principles constituting the EU, as well as a logical complement of a unified market and the expression of far-reaching trust that the signatories of the Agreement mutually placed.

3

Transcending the reservation borders in Sherman Alexie’s work

80%

Bańka E.

|

nr 11: Anglica

163-180

EN

The article analyzes the theme of transcending borders in the selected works by Sherman Alexie. In my analysis the borders are understood literally, as geopolitical constructs, as well as symbolically, as social, cultural, and racial lines that separate individuals, communities, and nations. It is in the presence of these borders that individuals’ world-view and self-perception are formed. The process of transcending the real and metaphorical reservation borders observable in Alexie’s work reflects his gradual distancing from Indian-centric and racially charged themes. Explored extensively in his early writing, the reservation represents Indian homeland, and is portrayed as a place which, although embraced as home by his Indian characters, entails also geographical and mental confinement. Yet Alexie’s post-2000 work demonstrates that he has expanded the borders of his fictional world. This change is manifested in the author’s progressive detachment from the reservation-centered themes, and his growing interest in the multiethnic American setting. Accordingly, his recent work centers on “a mental and emotional landscape” of human relations in American society.

PL

Artykuł poświęcony jest analizie wybranych utworów literackich Shermana Alexie. W jego utworach proces redefiniowania pojęcia „domu” można przedstawić metaforycznie jako proces przekraczania granic rezerwatu. We wczesnej prozie Alexiego rezerwat to przestrzeń będąca jednocześnie domem i „więzieniem”, odseparowującym ludność indiańską od białej Ameryki. Natomiast utwory publikowane od roku 2000 dokumentują już istotną zmianę w tematyce twórczości pisarza. Podejmowane w nich tematy to przede wszystkim miejskie doświadczenie współczesnych, zasymilowanych Indian, poszukiwanie tożsamości i nowe określenie własnego miejsca w Ameryce. Doświadczenie wielokulturowej Ameryki prowadzi do kwestionowania własnej tożsamości przez bohaterów indiańskich i tym samym prowokuje pytania o „indiańskość” w XXI wieku. Słabnące (w późniejszej twórczości) zainteresowanie Alexiego problematyką rezerwatu można traktować symbolicznie jako początek procesu przekraczania granic, odrzucania kolonialnej idei rezerwatu jako ograniczającej wolność i rozwój kultur indiańskich. Alexie przedstawia wielokulturową, miejską Amerykę jako dom dla zasymilowanej, panindiańskiej społeczności, tym samym poszerzając granice swego powieściowego świata. Kwestionując rasowe, klasowe i kulturowe podziały we współczesnych społeczeństwach, Alexie wzywa do globalnej solidarności, niezbędnej dla przetrwania i rozwoju ludzkości.

4

Contested spaces/striated spaces: Representations of the border in Reyna Grande’s The Distance Between Us: A Memoir

80%

Antoszek E.

|

nr 11: Anglica

137-147

EN

The border with its multiple roles and interpretations has always played an important role in Chicana and Latina discourse in the U.S. Redefinitions and redesigns of spatial paradigms that took place in the second half of the 20th century resulted in proliferation of border imagery in literature that presented complex roles of the border. The aforementioned transformations were reflected in the shift of focus in Chicana discourse on the spatial, from location to mobility, “from land to roads” (Kaup 200). This shift in turn, led to alterative constructions of space and remappings of geographic locations that included creation of in-between spaces and rewriting of the border from a demarcation line into a contact zone. Due to the interdependence between space and identity formation, the new concepts of the border predetermine a different approach towards Latina identity formation. Contemporary Chicana literature often focuses on roads rather than dwellings (Kaup 228) and discusses the issue of identity formation construed in in-between spaces. Chicana authors often examine the experience of nomadic subjects traveling both within the U.S. and/or Mexico or crossing the border, presenting multiple reasons behind such travels, as well as different experiences and outcomes resulting from these journeys. The purpose of this article is to analyze how the redefinitions of the border are reflected in Reyna Grande’s The Distance Between Us: A Memoir and how border crossings presented by the author contribute to the displacement of the main character and her family, triggering the notion of simultaneously belonging and unbelonging, or becoming “Othered,” which results in the construction of transnational identities.

PL

Granica wraz z różnymi jej rolami oraz interpretacjami zawsze odgrywała znaczącą rolę w dyskursie latynoskim i autorek pochodzenia meksykańskiego w Stanach Zjednoczonych. Zmiany definicji paradygmatów przestrzennych, które pojawiały się od połowy wieku XX, zaowocowały różnorodnymi przedstawieniami granicy w literaturze, która zaczęła odzwierciedlać wielorakie role, jakie ta granica odgrywała. Jednym z rezultatów tychże zmian było przeniesienie uwagi w dyskursie przestrzennym z położenia/lokalizacji na mobilność, „z ziemi/terytorium na drogi/trasy” (Kaup 200). Ta zmiana z kolei doprowadziła do powstania alternatywnych koncepcji przestrzennych oraz przedefiniowania lokalizacji geograficznych, przyczyniając się między innymi do pojawienia się pojęcia przestrzeni istniejących pomiędzy innymi przestrzeniami (z ang. in-between spaces) oraz do zmiany w przedstawianiu granicy – od linii demarkacyjnej do strefy kontaktu. Biorąc pod uwagę współzależność między przestrzenią a konstruowaniem tożsamości, nowe pojęcia granicy miały wpływ na tożsamość Chicana. Współczesna literatura Chicana (autorek pochodzenia meksykańskiego w Stanach Zjednoczonych) często przedstawia drogi i trasy zamiast domów i mieszkań (Kaup 228) oraz zajmuje się kwestią budowania tożsamości w przestrzeniach pomiędzy innymi przestrzeniami (in-between spaces). Autorki meksykańskiego pochodzenia nierzadko analizują doświadczenia bohaterek/ów-nomadów podróżujących zarówno po Stanach Zjednoczonych i Meksyku, jak i pomiędzy tymi państwami, pokazując różnorakie przyczyny tych wypraw, oraz różne doświadczenia i rezultaty tych podróży. Celem tego artykułu jest analiza przedstawienia zmieniającego się pojęcia granicy w książce Reyny Grande, The Distance Between Us: A Memoir. Ponadto artykuł analizuje, w jaki sposób przekraczanie granic opisane przez autorkę przyczyniło się do poczucia wyobcowania odczuwanego przez główną bohaterkę i jej rodzinę, co z kolei wywołało u niej uczucie jednoczesnej przynależności do jakiegoś miejsca i braku takiego miejsca wraz z rosnącym odczuciem bycia „Innym”, które jest charakterystyczne dla procesu powstawania tożsamości ponadnarodowej.

5

Der Mensch im Tiergewand. Rilkes Panther und seine Bedeutung in der Corona-Pandemie

61%

Jänchen A.

|

tom 6

1-16

EN

The article examines the role of Rilkeʼs panther in Marica Bodrožićʼs Pantherzeit, an essay about the first corona lockdown in spring 2020. The approach is based on the methods of cultural animal studies. What can human-animal relationships contribute to understanding exceptional situations and crises such as the Covid19 pandemic? To answer this question, Bodrožićʼs panther is examined in terms of its contextualization, historicization and poetization. It becomes clear that human-animal relationships that deviate from conventional, anthropocentric readings can trigger a reorganization of self-images, identities and attitudes towards life.

PL

Przedmiotem artykułu jest figura pantery, zaczerpnięta z wiersza Rilkego, do której odnosi się esej Pantherzeit [Czas pantery] Marici Bodrožić o lockdownie, spowodowanym pierwszą falą koronowirusa wiosną 2020 roku. Posiłkując się metodologią Cultural Animal Studies, autorka artykułu formułuje następujące pytanie: w jaki sposób relacje między człowiekiem a zwierzęciem mogą przyczynić się do lepszego zrozumienia sytuacji wyjątkowych oraz kryzysowych, w tym pandemii koronawirusa. Analiza eseju odnosi się do trzech kwestii: kontekstualizacji, historycyzacji oraz poetyzacji postaci pantery. Wynika z niej, iż interpretacja relacji między zwierzęciem a człowiekiem, wykraczająca poza typowy, antropocentryczny rodzaj lektury, może skutkować wytworzeniem nowych modeli autoprezentacji, tożsamości oraz przewartościowaniem stosunku do życia.

DE

Der Beitrag untersucht die Rolle von Rilkes Panther-Figur in Marica Bodrožićs Pantherzeit, einem Essay über den ersten Corona-Lockdown im Frühjahr 2020. Die Herangehensweise orientiert sich an den Methoden der Cultural Animal Studies. Was können Mensch-Tier-Beziehungen zum Verständnis von Ausnahmesituationen und Krisen wie der Covid19-Pandemie beitragen? Um diese Frage zu beantworten, wird Bodrožićs Panther-Figur hinsichtlich ihrer Kontextualisierung, Historisierung und Poetisierung untersucht. Dabei wird deutlich, dass Mensch-Tier-Verhältnisse, die sich von herkömmlichen, anthropozentrischen Lesarten entfernen, eine Neuordnung von Selbstbildern, Identitäten und Lebenseinstellungen anstoßen können.