Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Magia, parodia, cenzura. "Poniedziałek zaczyna się w sobotę" Arkadija i Borisa Strugackich – przekłady polskie wobec oryginału

100%

Bąbel A.

|

tom 24: Nie tylko wiersz, nie tolko roman. Literatura polska i rosyjska w kontekście gatunków literackich

344-368

RU

Статься посвящена одному из самых популярных романов Аркадия и Бориса Стругацких, "Понедельник начинается в субботу" (1965 г.). В ней рассматривается контекст создания произведения и анализируются различия между двумя польскими переводами романа – 19701989 гг. (Ирэны Пиотровской) и 2009 г. (Эвы Скурской). Анализ ключевых замен и опущений позволяет утверждать, что в большинстве случаев они были вызваны цензурой, функционировавшей как в СССР, так и в ПНР (хотя и поразному), а сравнение с текстом оригинала («каноническое» издание собрания сочинений 20002001 гг.) показывает, что польские переводчицы пользовались разными версиями оригинала.

EN

The article is dedicated to one of the most popular novels by Arkady and Boris Strugatsky, "Monday Begins on Saturday" (1965). It discusses the circumstances of the novel’s origins, as well as portraying the differences between two Polish translations – one from 1970/1989 (Irena Piotrowska) and another from 2009 (Ewa Skórska). Analysing the most significant changes and omissions allows one to conclude that those were, by their nature, imposed by the censorship which was at work in the Soviet Union as well as in the People’s Republic of Poland (albeit on slightly different terms). A comparison with the Russian text (the ‘canonical’ edition from the collected works 2000-2001) illustrates that the Polish translators used different editions of the original.

2

Kto napisał Zwierzciadło człowieka krześcijańskiego? O pierwszych jezuickich tłumaczach pism Ludwika z Granady

100%

Hanusiewicz-Lavallee M.

Odrodzenie i Reformacja w Polsce

|

2023

|

tom 67

105-127

EN

The article, taking as its starting point the problem of the attribution of the work Zwierzciadło człowieka krześcijańskiego [The Mirror of a Christian Man] (1567), which since the publication of Estreicher’s bibliography was believed to be a translation by Jesuit Stanisław Warszewicki of a fragment of the Libro de la oración y meditación of Louis of Granada, identifies another Jesuit, Szymon Wysocki, as the actual author, and on this occasion presents his two other hitherto unknown translations of the Spanish Dominican’s writings. The work of Wysocki, the most prolific Jesuit translator in early modern Europe, remains unstudied. After all, his translations of the writings of Louis of Granada, as well as his subsequent translations, provide an interesting prism for analysing the mysteries of the spirituality of the first generation of Polish Jesuits and their ways of confronting the “anti-mystical turn” in the Society of Jesus during the generalate of Everard Mercurian and later.

PL

Artykuł, czyniąc punktem wyjścia problem atrybucji dzieła Zwierzciadło człowieka krześcijańskiego (1567), które od czasów publikacji bibliografii Estreichera uważano za sporządzony przez Stanisława Warszewickiego SJ przekład fragmentu Libro de la oración y meditación Ludwika z Granady, wskazuje Szymona Wysockiego SJ jako właściwego tłumacza oraz przy tej okazji przedstawia dwa inne, nieznane dotychczas, przełożone przez niego teksty hiszpańskiego dominikanina. Twórczość Wysockiego, będącego najpłodniejszym tłumaczem jezuickim we wczesnonowożytnej Europie, pozostaje do tej pory niezbadana. Zarówno jego przekłady pism Ludwika z Granady, jak też kolejne translacje są wszakże interesującym pryzmatem, pozwalającym analizować tajemnice duchowości pierwszej generacji jezuitów polskich oraz ich sposoby konfrontowania się ze „zwrotem antymistycznym” w Towarzystwie Jezusowym za generalatu Ewerarda Mercuriana i później.

3

Historia o Magielonie, królewnie neapolitańskiej. Pytanie o podstawę polskiego przekładu

100%

Wierzbicka-Trwoga K. , Winiarska-Górska I.

Porównania

|

2023

|

tom 33

|

nr 1

403-422

EN

The paper seeks to establish the basis of the Polish translation of the Old French romance about the “beautiful Magielona.” The Polish version was translated in the sixteeth century, though not from the French, but via a German or Czech version. Until now, there were no studies on the base text of the Polish translation, transmitted in several seventeenth-century editions. The analysis presented in our paper concerns the delimitation of the text, i.e. the division of content into chapters in the Polish prints in comparison to the German editions of the sixteenth century and to the Czech version (transmitted from the eighteenth century), as well as the comparison of the opening sentences of the chapters. It allows for the conclusion that the Polish translation arose most probably from the German version, from an edition containing the primary segmentation of the German text, which in the second half of the sixteenth century was published in a secondary edition with a finer segmentation of the text.

PL

Artykuł dąży do ustalenia podstawy polskiego przekładu starofrancuskiego romansu o „pięknej Magielonie”. Polska wersja została przełożona w wieku XVI, lecz nie z francuskiego, tylko za pośrednictwem wersji niemieckiej lub czeskiej. Dotychczas brak było badań, które pozwoliłyby określić podstawę polskiego tłumaczenia, przekazanego w kilku wydaniach siedemnastowiecznych. Analiza przedstawiona w niniejszej rozprawie dotyczy delimitacji tekstu, czyli podziału treści na rozdziały w polskich drukach w porównaniu do niemieckich wydań z XVI wieku oraz do wersji czeskiej (poświadczonej dopiero z wieku XVIII), jak również porównania inicjalnych zdań rozdziałów. Pozwala sformułować wniosek, że polski przekład powstał najprawdopodobniej z wersji niemieckiej, z wydania zawierającego pierwotną segmentację tekstu niemieckiego, który w drugiej połowie XVI wieku wydawany był w redakcji wtórnej z drobniejszą segmentacją tekstu.

4

Orientalne lektury Krasickiego – przyczynek do badań nad erudycją pisarza

88%

Leszczyńska-Skowron K.

|

nr 2

55-64

PL

Artykuł poświęcony jest dwóm zbiorom maksym zamieszczonym w „Uwagach” Ignacego Krasickiego – „Przestrogom, które Nabi Effendi synowi swemu zostawił” oraz „Myślom”. Autorka odnajduje źródła, z których Książę Biskup czerpał zapisane w nich sentencje (są to pozycje należące do klasyki literatury orientalnej – „Hayriye” Yusufa Nabiego oraz „Historia i mądrość” Ahikara Asyryjczyka), i przedstawia ich krótką historię oraz ich znaczenie w literaturze europejskiej.

EN

The paper is devoted to two collections of maxims contained in Ignacy Krasicki’s “Uwagi” (“Remarks”), namely to “Przestrogi, które Nabi Effendi synowi swemu zostawił” (“Warnings that Nabi Effendi Left to His Son”) and to “Myśli” (“Thoughts”). The authoress finds the sources from which Krasicki took the maxims (these are the pieces of classical Oriental literature, namely “Hayriye” by Yusuf Nabi and “Historia i mądrość” (“History and Wisdom”) by Ahikar of Assyria, she presents their concise history as well as their significance to European literature.