Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

‘The Private is Political’. The Problem of the Private/Public Divide in the Light of Feminist Theory of the Second Half of the 20th Century

100%

Nowotniak J.

Środkowoeuropejskie Studia Polityczne

|

2024

|

nr 1

99-118

PL

Wychodząc od hasła “prywatne jest polityczne”, głośnego w amerykańskim ruchu wyzwolenia kobiet, przedstawiono niektóre wątki feministycznej krytyki rozdziału sfery prywatnej (domowo-rodzinnej) i sfery publicznej, w jego nowożytnej postaci. Sfera prywatna, z przypisanymi do niej kobietami, jest według omawianych autorek wyjęta spod reguł uznawanych za obowiązujące w świecie publicznym oraz impregnowana na rzetelną analizę i ewentualne reformy. Separacja prywatnego i politycznego maskuje wzajemne zależności między dwiema sferami i służy legitymizacji nierówności płci. Teoria feministyczna problematyzuje ten rozdział i ukazuje złożone zależności między prywatnym i publicznym. W analizie wyróżniono dwa wątki: subsumpcję kobiet pod rodzinę na gruncie teorii umowy społecznej oraz idealizację sfery domowej, wyobrażonej jako uczuciowa i moralna ostoja, w opozycji do świata publicznego, naznaczonego egoizmem i bezosobowością. Konstrukcja ta pełni funkcję ideologiczną, umacniając rozdział przypisujący kobiety do domu i rodziny.

EN

Starting from the slogan ‘The Private is Political’, resounding in the American women’s liberation movement, a feminist critique of the separation of the private (domestic/family) sphere and the public sphere, in its early modern form, is presented. The private sphere, with women assigned to it, is, on the grounds of early modern political theory, outlawed from the rules deemed to apply to the public world, and impregnated from sound analysis and possible reform. The separation of the private and the political masks the interdependence between the two spheres and serves to legitimise gender inequality. Feminist theory problematizes this divide and reveals the complex interplay between private and public. Two themes stand out in the analysis: the subsumption of women under the family based on liberal theories of the social contract, and the idealisation of the domestic sphere, imagined as an emotional and moral refuge, in opposition to the public world, marked by egoism and impersonality. This construction serves an ideological function, reinforcing the separation attributing women to the home and family.

2

Buchbesitz und geistiger Horizont. Zur Rekonstruktion frühneuzeitlicher Privatbibliotheken

80%

Furrer N.

|

nr 10

79-94

PL

Artykuł przedstawia propozycję metodologiczną wykorzystania inwentarzy spuścizn (ruchomości, licytacji) przy rekonstrukcji szwajcarskich bibliotek domowych z XVII-XVIII w. Autor zawarł w nim schemat postępowania badawczego opartego na nieznanych polskim księgoznawcom materiałach źródłowych pochodzących z archiwów kantonów Berno, Vaud, Jura, Neuchâtel i Solothurn. Zawierają one informacje na temat księgozbiorów prywatnych istniejących w badanym okresie zarówno w protestanckich, jak i katolickich, niemiecko- i francuskojęzycznych regionach Szwajcarii, w miastach i na wsi, których właściciele reprezentowali różne warstwy, grupy społeczne i zawody. Autor podkreśla, że rekonstrukcja dawnych bibliotek osobistych (lub prywatnych), ich typologia, liczebność, struktura tematyczna, funkcjonalna, językowa, a także aktualność (z punktu widzenia stosunku ilościowego dzieł starych do nowych) powinna prowadzić do określenia funkcji książki, lektury w życiu ich właścicieli. Umożliwić rozpoznanie ich horyzontów duchowych, zwłaszcza osób, które nie należały do ówczesnej elity umysłowej. Takie badania pozwalają również na uchwycenie tendencji rozwoju intelektualnego i kulturalnego społeczeństw w przeszłości.

EN

The article presents methodological proposition of using auction lists and inventories of an estate to the reconstruction of 17th-18th centuries’ home libraries. Author proposes the scheme of methodological proceeding relied on source materials unknown to Polish book studies’ scholars and stemmed from the archives of the cantons of Bern, Vaud, Jura, Neuchâtel and Solothurn Stoutt. These archives contain information on private book collections existing in discussed period, both in protestant and catholic retomgions of German- and French language parts of Switzerland, in the rural areas and in the cities, where the owners represented differentiated social milieus, social classes and occupations. Author stresses that reconstruction of personal (or private) libraries, their typology, numeral amount, their thematic, language, functional structure as well as topicality (seen as the balance between older books and newer ones) should lead to defi ning function of the book and reading in everyday life of libraries’ owners. Such a libraries’ reconstruction should also make possible diagnosing their owners’ mindscape, specifi cally persons, who did not belong to intellectual elite of the times. These kind of research enables also to seizing the trends in intellectual and cultural development of the past societies.

DE

Will man den „geistigen Horizonts” unserer Vorfahren historisch erforschen, kann man nach ihrem Buchbesitz fragen: Sag mir was Du liest, und ich sage Dir, wer Du – geistig – bist! Wie erfahren wir, welche Bücher bestimmte Menschen besassen? Insbesondere, wenn diese Menschen nicht jener schreibenden Elite angehörten, die verschiedenste Spuren ihres Lesens und anderer intellektueller Aktivitäten hinterlassen hat. Zum persönlichen Buchbesitz in der Frühen Neuzeit fi nden sich oftmals Informationen in Nachlass- und Versteigerungsinventaren, von denen in verschiedenen Archiven der Schweiz längere Serien existieren, die um die Mitte des 17. oder im frühen 18. Jahrhundert einsetzen. Was man diesen Quellen entziehen kann, sind Listen von Buchtiteln. Will man diese Listen historisch analysieren, muss man aus ihnen – virtuell – Bibliotheken rekonstruieren. Wie werden Bibliotheksrekonstruktionen gemacht? Welche Elemente soll die Rekonstruktion enthalten? Welches Maß an Vollständigkeit bei der Beschreibung der Werke ist erstrebenswert? Wie sollen die Werke angeordnet und wie die Bibliothek dargestellt werden? Neben Forschungsstrategien braucht es auch Forschungstechniken, den Umgang mit einer Anzahl spezifi scher Arbeitsinstrumente. Bibliotheksrekonstruktionen ergeben untereinander vergleichbare Forschungsobjekte, auf die verschiedenste Analyseraster angelegt werden können. Erfolg versprechend scheinen insbesondere Raster zur Analyse des geistigen Horizonts der Buchbesitzer: sei es Menschen aller Art an einem bestimmten Ort, sei es eine bestimmte Kategorie von Menschen – Pfarrherren, Kaufl eute, Handwerker, Adlige, Bauern; Frauen – an verschiedenen Orten.

3

Teza o hybrydyzacji tego, co publiczne i tego, co prywatne w szkolnictwie wyższym oraz jej konsekwencje. Próba krytyki

80%

Szadkowski K.

|

nr 2(46)

75-120

EN

In this text, consists of three separate parts, thesis on the hybridization of the public and the private in the context of contemporary transformation of the higher education sector is presented and problematized. In the first part, the conceptual pair of the public and the private, drawn from the vocabulary of liberal political theory and classical political economy is analyzed in relation with the reality of higher education. In the second, largest section, along with the lines of glonacal method of analysis outlined by Marginsona and Rhoades (2002), the global, national and local processes that contribute to hybridization of the private and the public orders in today's higher education systems are outlined and analyzed in their interrlation. The last part, the summary of the analysis, develops a critique of the thesis on hybridization and points out its analytical and practical limitations.

PL

W niniejszym tekście, złożonym z trzech osobnych części, wskazuje się na problematyczność wysuwanej przez badaczy szkolnictwa wyższego tezy o hybrydyzacji tego, co publiczne i tego, co prywatne w kontekście współczesnych przemian sektora. W pierwszej z części pochodząca ze słownika liberalnej teorii polityki i klasycznej ekonomii politycznej para pojęciowa tego, co publiczne i tego, co prywatne została przedstawiona i sproblematyzowana w odniesieniu do rzeczywistości szkolnictwa wyższego. W drugiej, najrozleglejszej, zgodnie z metodą analizy glonakalnej zarysowanej przez Marginsona i Rhoadesa (2002), przedstawiono globalne, krajowe i lokalne procesy przyczyniające się według głównonurtowych badaczy szkolnictwa wyższego do hybrydyzacji porządków tego, co prywatne i tego, co publiczne we współczesnych systemach szkolnictwa wyższego. Część ostatnia, stanowiąca podsumowanie artykułu i zbierająca wnioski z analizy, odnosi się krytycznie do wysuwanej przez badaczy szkolnictwa wyższego tezy o hybrydyzacji i wskazuje na jej analityczne i praktyczne ograniczenia.

4

Stopień jawności i tajności życia społecznego a bezpieczeństwo (nielojalny fortel erystyczny: argumentum ad secretum)

61%

Kalita C.

|

nr 1(1)

100 - 109

PL

Tajemnica poprzez swoją totalność, czy roszczenie do totalności, musi być ograniczana. Sfera publiczna powinna być w maksymalny sposób jawna, natomiast to, co wiąże się ze sferą prywatną człowieka, musi pozostać tajne (postulat prawa do tajemnicy). Tajemnica, oprócz tego, że jest ambiwalentna, mateż podwójną naturę - etyczną i estetyczną. Biorąc pod uwagę ten pierwszy aspekt, można powiedzieć, że chroni dobro, jednakże dla jej przeciwników - skrywa zło. Drugi jej wymiar powoduje, żema ona pewien urok, powab, stając się dla tego, kto ją posiad, swoistą ozdobą, dzięki czemu w stratyfikacji społecznej wywyższa jej posiadacza. Zdrada tajemnicy ma z kolei wydźwięk pejoratywny - niszczy jej piękno, czyniąc czymś pospolitym, a więc pozbawia ją statusu wartości dobra rzadkiego. W debacie publicznej pojawia się czasem pokusa wykorzystania tej natury (natur) tajemnicy w formie nielojalnego fortelu erystycznego, jakim jest argumentum ad secretum (argument z posiadania tajemnicy). Osoba, która posiada tajemnicę, traktowana jest jako ktoś, kto należy do elity, chroni dobro i nie musi się tłumaczyć. Taka sytuacja nie powinna byćdopuszczalna w życiu publicznym. Stąd konieczność demaskowania argumentum ad secretum jako manipulacji społecznej, zaciemniającej życie publiczne. Już samo wskazanie na możliwość jej zaistnienia, osłabia oddziaływanie takiej machinacji, a jedynym sposobem aby przestała działać, jest ujawnienie jej mechanizmu.

EN

A secret due to its totality or the claim to totality must be limited. The public sphere should be public to the maximum, whereas, what is connected with the private sphere must remain secret (the postulate of the right to secrecy). A secret, apart from being ambivalent, is also of dual nature – ethical and aesthetic. Ethically, a secret protects good – but for its enemies, it conceals evil. Aesthetically, it has a certain charm and allure that constitutes a peculiar decoration for its holder, thanks to which it elevates its owner in the social stratification. The betrayal of a secret has, on the other hand, the pejorative undertone – it destroys its allure making it a common thing and so deprives it of the status of a rare thing value. In the public debate sometimes appears the temptation to use this nature (natures) of a secret as a disloyal eristic stratagem, i.e. the argumentum ad secretum (the argument of knowing a secret). Someone who knows a secret is treated as someone who belongs to the elite, he or she protects good and does not need to excuse oneself. Such a situation should not be acceptable in public life. Hence, it is necessary to expose argumentum ad secretum as social manipulation which obscures the public life. The mere indication of the possibility of such manipulation weakens its influence, and the only way to stop this manipulation is to disclose its mechanism.