Artykuł jest próbą przybliżenia podstawowych założeń modelu polskiej prokuratury okresu międzywojennego. Ze względu na toczącą się dyskusję nad potrzebą dalszych przeobrażeń instytucji prokuratury w Polsce, przydatnym może być sięganie do instytucji prawnych sprawdzonych w praktyce. Autor omawia kolejno kwestię usytuowania prokuratury międzywojennej wśród organów państwowych, zasady jej organizacji i działania, zakres jej zadań i kompetencji, kończąc na analizie statusu prokuratora. Autor dochodzi do wniosku, że w omawianym modelu prokuratury zachodzi rozbieżność między jego założeniami teoretycznymi, a funkcjonowaniem w praktyce. Ponadto, główne założenie tego modelu, tj. unia personalna Ministra Sprawiedliwości i Naczelnego Prokuratora, zostało w niedawnym czasie odrzucone przez polskiego prawodawcę.
EN
The article is an attempt to show the fundamental assumptions the model of the Polish prosecutor’s office of the interwar period. On account of ongoing discussions above the need of more further transformations of the institution of the prosecutor’s office in Poland, perhaps it would be useful to reach to the institutions checked in practice. The author is discussing the issue of situating the interwar prosecutor’s office amongst state agencies, principles of its organization and action , scope of its tasks and competence , finishing on the on analysis of the prosecutor’s status. The author is reaching a conclusion that in the discussed model of the prosecutor’s office is occurring a divergence between its theoretical assumptions and functioning in practice. Moreover, main assumption this model, i.e. personal union between the Minister of Justice and the Chief Prosecutor, was rejected by the Polish legislator in the recent time.
Przedmiotem niniejszego opracowania jest charakterystyka polskich organów ścigania w zakresie ich kompetencji w obszarze zapobiegania i zwalczania zbrodni handlu ludźmi. Autorka zwraca uwagę, że na gruncie obowiązujących w Polsce regulacji prawnych główny ciężar związany z działalnością prewencyjną oraz ściganiem tego rodzaju przestępczości spoczywa na prokuraturze, Policji i Straży Granicznej. Artykuł został tym samym poświęcony zwięzłej charakterystyce wskazanych podmiotów ocenianych pod kątem posiadanych przez nie instrumentów prawnych, dzięki którym możliwa jest skuteczna realizacja ustawowo nałożonych na te instytucje zadań i obowiązków. W ocenie autorki kluczową rolę w tym systemie odgrywa prokurator, który jest jedynym organem uprawnionym do podejmowania decyzji o wszczęciu śledztwa oraz powierzania go, celem przeprowadzenia w całości lub wskazanym zakresie, innym organom, a przede wszystkim Policji lub Straży Granicznej. Szczególna rola prokuratora wynika również z faktu, że wyłącznie on jest uprawniony do sporządzenia i popierania przed sądem aktu oskarżenia w sprawach dotyczących handlu ludźmi. Niemniej jednak, zdaniem autorki, to na Policji i Straży Granicznej spoczywa w praktyce główny ciężar przeprowadzania czynności procesowych i operacyjnych w tej kategorii spraw. Autorka podkreśla, że polski system organów ścigania posiada aktualnie odpowiednie instrumenty — zarówno na poziomie prawnym, jak i instytucjonalnym, zarówno do efektywnego zapobiegania, jak i zwalczania zbrodni handlu ludźmi. Mając jednak na uwadze, że zjawisko handlu ludźmi ma co do zasady wymiar transgraniczny, w artykule zaznaczony został aspekt współpracy międzynarodowej pomiędzy odpowiednimi instytucjami powołanymi do wykrywania i ścigania rzeczonych przestępstw.
In 1925, the military prosecutor’s office in Warsaw initiated an investigation in connection with suspected participation of General Michał Tokarzewski-Karasiewicz in supporting the weekly Jutro (Tomorrow), in which communist articles were published. In the course of the investigation, many people were questioned, which made it possible to establish the actual state of affairs of the whole case and to make a final decision by the military justice system.
PL
W 1925 r. wojskowa prokuratura w Warszawie wszczęła śledztwo w związku z podejrzeniem udziału gen. Michała Tokarzewskiego-Karasiewicza we wspieraniu tygodnika „Jutro”, w którym zamieszczano artykuły o charakterze komunistycznym. W prowadzonym dochodzeniu przesłuchano wiele osób, co pozwoliło na ustalenia stanu faktycznego całej sprawy i podjęcie ostatecznej decyzji przez wojskowy wymiar sprawiedliwości.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW