Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Początek gotyckiej przebudowy prezbiterium katedry w Gnieźnie w świetle danych archeologicznych

100%

Janiak T.

Czasopismo Techniczne. Architektura

|

2011

|

tom R. 108, z. 7-A

381--403

PL

Autor artykułu, bazując na znanym z dotychczasowej literatury procesie przebudowy katedry gnieźnieńskiej w stylu gotyckim, prowadzonym od 1342 roku przez arcybiskupa Jarosława Bogorię Skotnickiego, zauważa, że jest on oparty jedynie na wzajemnie się uzupełniających danych z zakresu historii i historii sztuki. Dotychczas jednak nie zostały w należytym zakresie upublicznione wyniki badań archeologicznych, prowadzonych na przełomie XX i XXI stulecia w rejonie gotyckiego prezbiterium, które mogą do tej problematyki dorzucić nowe, interesujące fakty źródłowe. W artykule omówiono w większości niepublikowane materiały z badań archeologiczno-architektonicznych, dotyczących budowy gotyckiego prezbiterium katedry w Gnieźnie, oraz przedstawiono wynikającą z ich analizy propozycję nowej koncepcji datowania początków tego procesu.

EN

While the article is based on the previous literature on the process of Gothic alterations to the cathedral in Gniezno led from 1342 by archibishop Jarosław of Bogoria and Skotniki, the author acknowledges that established facts are only based on mutually complementing data in the field of history and art history. However, until now, there were no archaeological research published in this field based on the excavations done at the beginning of the new millennium in the area of the Gothic chancel, which may shed a new light on this subject, revealing some new source material. The author discusses mostly unpublished materials from the archaeological and architectural research concerning the construction of the Gothic chancel of the cathedral in Gniezno, and by analysing them presents a new concept on how to date the beginning of the process.

2

Najważniejsze zmiany w wyposażeniu cerkwi Zwiastowania Bogarodzicy w Supraślu po wprowadzeniu unii brzeskiej

100%

Stawecka K.

|

tom Cerkiew a asymilacja- swój i obcy

|

nr 8

131-150

EN

This text is a summary of stylistic changes as well as changes in spatial arrangements that took place in the main church of the Monastery of Suprasl in 17th and 18th century. In the article the key investments carried out in the sanctuary at that time are described in chronological order. The changes concern: the new sanctuary barrier (iconostasis), side altars, the throne for the bishop, the ambo, the chancel as well as the nartex.

3

Zmiany w postrzeganiu prezbiterium przy różnej długości nawy. Kościół tunelowy w badaniach okulograficznych

84%

Rusnak M. , Chmielewski P. , Szewczyk J.

Architectus

|

2019

|

nr 2(58)

73-83

PL

Tekst stanowi drugą z trzech części raportu dotyczącego sondażu okulograficznego przeprowadzanego w 2017 r. w Katedrze Historii Architektury, Sztuki i Techniki na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Badania dotyczyły charakterystyki zapoznawania się z zabytkowymi budowlami. Pierwsza część omawiała zarejestrowany przez autorów sposób zapoznawania się z głębią nawy głównej kościoła gotyckiego. Podobnie jak w poprzednim artykule, także w niniejszej pracy na potrzeby eksperymentu wykorzystano wizualizacje XIII- i XIV-wiecznych katedr francuskich. Autorów interesowało, na ile długość nawy głównej gotyckiej katedry przekłada się na percepcję całego układu oraz czy i kiedy obserwatorzy są bardziej skłonni do koncentracji swojej uwagi wzrokowej, identyfikując prezbiterium. Zjawisko, w którym wraz ze wzrostem długości nawy światyni wzrok człowieka jest znacznie mocniej przyciągany przez strefę prezbiterialną, nazywa się także efektem kościoła tunelowego.

EN

This paper constitutes the second part of a three-part report considering an eyetracking survey that took place in 2017 at the Department of History of Architecture, Art and Technique at the Wrocław University of Science and Technology. The study focused on how people perceive historic buildings. The first part of the report discussed the way people perceive the depth of the nave of a Gothic church. In the second part the researchers were interested in how the length of the nave affects the perception of the entire layout of the church and in what circumstances the observers are most willing to pay attention to the area of the presbytery. The survey included the testing of the so-called tunnel church effect theory, according to which the longer the nave, the more attention is paid to the presbytery.

4

Zmiany w postrzeganiu prezbiterium przy różnej długości nawy. Kościół tunelowy w badaniach okulograficznych

84%

Rusnak M. , Chmielewski P. , Szewczyk J.

Architectus

|

2019

|

nr 2 (58)

73-83

EN

This paper constitutes the second part of a three-part report considering an eyetracking survey that took place in 2017 at the Department of History of Architecture, Art and Technique at the Wrocław University of Science and Technology. The study focused on how people perceive historic buildings. The first part of the report discussed the way people perceive the depth of the nave of a Gothic church. In the second part the researchers were interested in how the length of the nave affects the perception of the entire layout of the church and in what circumstances the observers are most willing to pay attention to the area of the presbytery. The survey included the testing of the so-called tunnel church effect theory, according to which the longer the nave, the more attention is paid to the presbytery.

PL

Tekst stanowi drugą z trzech części raportu dotyczącego sondażu okulograficznego przeprowadzanego w 2017 r. w Katedrze Historii Architektury, Sztuki i Techniki na Wydziale Architektury Politechniki Wrocławskiej. Badania dotyczyły charakterystyki zapoznawania się z zabytkowymi budowlami. Pierwsza część omawiała zarejestrowany przez autorów sposób zapoznawania się z głębią nawy głównej kościoła gotyckiego. Podobnie jak w poprzednim artykule, także w niniejszej pracy na potrzeby eksperymentu wykorzystano wizualizacje XIII- i XIV-wiecznych katedr francuskich. Autorów interesowało, na ile długość nawy głównej gotyckiej katedry przekłada się na percepcję całego układu oraz czy i kiedy obserwatorzy są bardziej skłonni do koncentracji swojej uwagi wzrokowej, identyfikując prezbiterium. Zjawisko, w którym wraz ze wzrostem długości nawy świątyni wzrok człowieka jest znacznie mocniej przyciągany przez strefę prezbiterialną, nazywa się także efektem kościoła tunelowego.

5

Konserwacja malowideł ściennych w kościele św. Mikołaja w Bejscach

67%

Furdyna J.

Ochrona Zabytków

|

1965

|

nr 4

47-57

FR

L’église gothique à Bejsce fu t construite vers la fin du XIV-me siècle en brique avec éléments en pie rre de taille (nervures de voûte, clefs, arcs diu transept, baies d e fenêtres etc.). La polychromie gothique a été découverte en automne 1963 sous deux couches de crépi e t sous environ sept couches de blanc de chaux. Elle s’étend su r une surface de 34 mètres carrés, et, à l’exception de la place occupée par le tombeau de E. Firlej, style ren a issance, la polychromie même est restée en principe intacte. Elle rep résen te l ’lhistoire de la Rédemption dans les scènes suivantes: Annonciation, Adoration des Rois Mages, Flagellation, 2 Crucifixion, Ecce Homo, Ascension (mur cud), puis, Adoration des Rois Mages la Cène, V'ir Dolorum (mur nord). Au mur et dans le fond du m a ître -a u te l se trouve la scène du Jugement dernier. La scène des Péchés Capitaux e t la peinture de St. Cristophe s’apparentent de loin à la base thématique générale. Les tra v a u x de conservation consistaient dans le détachement des couches de crépi e t d u blanc de chaux de la peinture, dans les trav au x d e conservation eux-mêmes et dans la restitution de son ca ractère primordial. Les m an ques du crépi é ta ie n t remplies de mortier calco- -sableux e t les p erte s en polychromie é taien t pointées d’une raie verticale p a r des pigments en poudre à base du lian t du polyacétate de vinyle. On s’est abstenu de po in te r les fragments contestables au point de vue de leur couleur ou dessin. Les crépis se d é ta ch an t du m u r ont été fixés à l’aide d’injections d’une dispersion du polyacétate de vinyle. La polychromie est étendue su r un crépi dur, peu corrosif. Elle est effectuée à base du 'blanc de chaux humide en appliquant probablement la technique calcaire avec addition minime du liant organique. On p eu t discerner dans la couche du crépi des lignes d ’intersection qui perme ttent d’attester que les tr a vaux de pein tu re ont été exécutés à la journée. Au dessus de la polychromie on remarque une tram e en brique avec des joints recouverts de couleur blanche. Au cours de trav au x on a dévoilé des niches maçonnées dans les murs e t les arcs, ainsi q u ’une dizaine de marques su r pierres. On a enlevé le retable du m a ître -au te l e t deux épitaphes du XlX-me siècle. À la voûte, deux voussures ont conservé des fragments de la polychromie du XVII-me siècle et le re s te des surfaces a été recouvert d‘une couleur u n iforme. En ré su lta t de trav a u x de conservation, la documentation suivante fu t établie: relevé des t r a vaux, dessins illu s tran t l ’é ta t de conservation à l ’échelle 1:1, photos e t essais techniques de laboratoire. Les trav au x fu re n t effectués p a r M. Joseph Furdyna et M. Jacques Radołowicz en été 1964. La polychromie découverte à Bejsce présente une oeuvre d ’a rt de plus grande valeur a p p a rten a n t au décor gothique des in té rieu rs religieux en Pologne.

6

Ukrzyżowany czy Zmartwychwstały? Przemyślenia biblijno-liturgiczne o roli i miejscu krzyża w prezbiterium

59%

Stefański J.

|

tom 64

|

nr 3

EN

The present article looks at the place and purpose of the Cross in the Roman Catholic Sanctuary. Liturgical regulations concerning this matter have their basis in Sacred Scripture. A Cross with an image of the crucified Lord on the altar is a reminder, that the essence of the Eucharist is the holy Sacrifice of Christ on Golgotha. The Crucifix is also a reference point which helps us deepen our spiritual participation in the Mass. For this reason, placing the cross in the middle of the altar seems to be a meaningful way to emphasize the sacrificial nature of the Eucharist. Christ present in the tabernacle and the image of the crucified Lord on the Cross together point to the paschal unity of the Passion and Resurrection of Christ, as it is seen in the Mass.

PL

Artykuł ukazuje miejsce i cel krzyża w prezbiterium. Przepisy liturgiczne dotyczące tej kwestii mają swoje uzasadnienie w słowie Bożym. Krzyż z wizerunkiem Chrystusa ukrzyżowanego na ołtarzu przypomina, że istotą Eucharystii jest najświętsza ofiara Chrystusa złożona na Golgocie. Jest on również punktem odniesienia dla głębszego przeżywania mszy świętej. W związku z tym umieszczenie krzyża na środku ołtarza wydaje się wymownym podkreśleniem ofiarniczego wymiaru Eucharystii. Wraz z Chrystusem obecnym w tabernakulum wizerunek Chrystusa na krzyżu wskazuje na jedność paschalną Jego męki i zmartwychwstania, które urzeczywistniają się w czasie mszy świętej.