Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Byt jako element natury w filozofii przedsokratejskiej

100%

Katamay R.

Folia Philosophica

|

2021

|

tom 46

1-26

EN

The purpose of the article is to present an interpretation in the light of which one can read a characteristic aspect of the understanding of being in Presocratic philosophy. The starting point is to emphasize the idea of a place within the etymology of the verb “be”: “to be” generally means ‘to be in the world’. Then the world is characterized as something implicite existing (i.e. beyond the human mind) and having a “second plane”: order hidden behind phenomena. Attempts to understand it were called investigations into the nature (of “things”), which meant the real foundation of the world and its active source – something that internally constitutes all sensual objects, providing building materials, structures and laws of development. Against this background (interpretive context), the understanding of being is defined as an element of nature – something identifiable in a distributive way and always in connection with (dependent) with self-contained nature. This element can be understood in two ways: as an object accessible to the senses taken together with the constituting nature, e.g. concrete tree, or the very internal nature, e.g. fire (Heraclitus) or four basic elements (Empedocles) from which sensual objects originate or consist.

PL

Celem artykułu jest przedstawienie interpretacji, w świetle której można odczytać charakterystyczny aspekt rozumienia bytu w filozofii przedsokratejskiej. Punktem wyjścia jest podkreślenie idei miejsca w etymologii czasownika „być”: „być” to generalnie ‘znajdować się w świecie’. Następnie świat zostaje scharakteryzowany jako coś obiektywnego i implicite istniejącego (to jest znajdującego się poza umysłem człowieka) oraz mającego „drugi plan” – ukryty za zjawiskami porządek. Próby jego rozumienia nazwano badaniami nad naturą („rzeczy”), która oznaczała realną podstawę świata i jego aktywne źródło–coś, co konstytuuje wewnętrznie wszystkie przedmioty zmysłowe, dostarczając budulca, struktury i praw rozwoju. Na tym tle (które stanowi kontekst interpretacyjny) zostaje określone rozumienie bytu jako elementu natury–czegoś identyfikowanego dystrybutywnie i zawsze w powiązaniu z samoistną naturą(niesamodzielnego). Element ten można natomiast rozumieć na dwa sposoby: jako przedmiot dostępny zmysłami wraz z konstytuującą go naturą, na przykład konkretne drzewo, albo samą tę wewnętrzną naturę, na przykład ogień (Heraklit) czy cztery pierwotne elementy (Empedokles), z której wywodzą się lub składają przedmioty zmysłowe.

2

Ethics, politics and security before Plato : an overview

100%

Lizakowski P. , Maliszewski M.

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

|

2018

|

tom R. 8, Nr 13

15--27

EN

The concept of security can be traced back to the culture of ancient Greece. Classical philosophers from that period matched the problem of security with considerations on ethics, politics as well as good and happy life. Authors of this paper characterize selected elements which constitute the notion of security according to Heraclitus of Ephesus, Hippias of Elis, Socrates, Democritus, Antisthenes of Athens, Aristippus of Cyrene and discuss the most significant differences between them.

PL

Pojęcie bezpieczeństwa sięga swoimi korzeniami do czasów kultury starożytnej Grecji. Klasyczni filozofowie łączyli zagadnienie bezpieczeństwa z rozważaniami na temat etyki, polityki oraz dobrego i szczęśliwego życia. Autorzy w artykule charakteryzują wybrane elementy składające się na pojęcie bezpieczeństwa występujące w poglądach Heraklita z Efezu, Hippiasza z Elidy, Sokratesa, Demokryta, Antystenesa i Arystypa oraz omawiają najistotniejsze różnice występujące między nimi.

3

O (przed)racjonalności w myśli starożytnej. Uwagi na marginesie pewnej książki

100%

Pacewicz A.

Roczniki Filozoficzne

|

2023

|

tom 71

|

nr 3

251-273

EN

The article is an extensive critical discussion of the book Przedracjonalne źródła racjonalnej refleksji filozoficznej [Pre-rational Sources of Rational Philosophical Reflection] by Jadwiga Skrzypek-Faluszczak. The critique covers the following parts of the monograph - the introduction and three chapters - and concludes by pointing out the various formal deficiencies to be found in this monograph. The reflections are not limited to the critical aspect, but present various approaches to the given issues present in the literature on the subject, not included by the author of the monograph, as well as the proposals of own original solutions.

PL

Artykuł stanowi obszerne, krytyczne omówienie książki Przedracjonalne źródła racjonalnej refleksji filozoficznej autorstwa Jadwigi Skrzypek-Faluszczak. Krytyka obejmuje kolejne części monografii - „Wstęp” oraz trzy rozdziały, a zakończona jest wskazaniem na rozmaite uchybienia formalne, jakie w tej monografii się pojawiają. Rozważania nie ograniczają się do aspektu krytycznego, lecz prezentują rozmaite ujęcia danych kwestii obecne w literaturze przedmiotu, a nie zostały ujęte przez autorkę monografii, a także propozycje własnych autorskich rozwiązań.

4

Heraklit w interpretacji Elzenberga. Cz. I: Jakich błędów autor Kłopotu z istnieniem uniknąłby z łatwością, gdyby tylko nad antologię Dielsa przedkładał źródła i bardziej ufał im i sobie?

80%

Wrotkowski W.

|

2019

|

tom 67

|

nr 3: Filologia klasyczna

125-148

PL

Artykuł zawiera filologiczno-filozoficzną weryfikację „szkicu przekładu” fragmentów księgi Heraklita z Efezu, jakiego przed rokiem 1921 dokonał Henryk Elzenberg. Własnej próby tłumaczenia maksym Efezyjczyka nie oparł Elzenberg na ich źródłach, lecz na trzeciej edycji zbioru Die Fragmente der Vorsokratiker (19123) Hermanna Dielsa, który wyimki z oryginalnych passusów redagował czterokrotnie i rozmaicie przekładał. By jak najlepiej ocenić i zweryfikować Elzenbergowy „szkic przekładu”, autor przytoczył – kolejno – (1) źródła greckie, (2) własne ich tłumaczenia, (3) teksty greckie analizowanych „fragmentów” Efezyjczyka w redakcji Dielsa, (4) ich niemieckie przekłady autorstwa Dielsa i – na tle ich wszystkich (5) translatorskie próby Elzenberga. Zastosowana metodologia ułatwiła sformułowanie wniosku, że wierny był wprawdzie młody Elzenberg własnej zasadzie, by niczego – przekładów niemieckiego filologa nie pomijając – nie czytać „potulnie”, na niwie jednak stricte filologicznej bezwiednie padł ofiarą „bezradności” Dielsa, gdyż w jego „szkicu przekładu” aforyzmów Heraklita nic doprawdy nie świadczy o tym, aby (1) odkrył – albo przynajmniej przeczuwał – jakąkolwiek między nimi „współzależność” (Zusammenhang), i by (2) na jej podstawie sformułował jakiekolwiek własne wnioski filozoficzne, odzwierciedlające myśl Efezyjczyka. Najlepiej tego dowiodło porównanie fragmentu B67 z maksymą B53 na tle ich źródeł oraz ich przekładów.

EN

The article contains a philological and philosophical verification of a „sketch of a translation” of the fragments of the book of Heraclitus of Ephesus, which Henryk Elzenberg made before the year 1921. Elzenberg did not base his own attempt to translate maxims of the Ephesian sage on their sources, but on the third edition of the collection Die Fragmente der Vorsokratiker (19123) compiled by Hermann Diels, who had four times edited and variously translated excerpts from the original passages. In order to best evaluate and verify Elzenberg’s „sketch of a translation”, the author has quoted – in succession – (1) the Greek sources, (2) his own translations of them, (3) Diels’ versions of the Greek texts of the Ephesian’s fragments analyzed here, (4) Diels’ German translations of them and – against all of these – (5) Elzenberg’s attempts at translation. The methodology used in the article has facilitated the formulation of a conclusion that although the young Elzenberg was faithful to his own principle of reading nothing whatsoever „meekly” – without overlooking the translations of the German philologist – nevertheless, on strictly philological grounds, he unwittingly fell victim to Diels’ „helplessness”, because in fact nothing in his „sketch of a translation” of Heraclitus’ aphorisms provides evidence that (1) he discovered – or at least presaged – any „connection” (Zusammenhang) between them, or that (2) he formulated on the basis thereof any philosophical conclusions, reflecting the Ephesian’s thought. The best proof of this emerges from a comparison of fragment B67 with maxim B53 based on the sources and the translations.