Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Moving Towards More Reasonable Prescription in Private Law? Recent Developments in Switzerland (OR 2020) and Poland

100%

Kruszyńska-Kola J.

|

2019

|

nr 3 (53)

61–75

2

Przedawnienie roszczenia o naprawienie szkody w reżimie kontraktowym

100%

Strugała R.

|

tom 30

|

nr 3

505-518

EN

This paper aims to address certain problems concerning prescription. It focuses on the prescription of claims for damages awarded for breach of contract. In the Polish Civil Code there are no special rules in place concerning such claims and the prescription thereof is to be ascertained on the basis of general provisions. The latter were designed in order to regulate the prescription of claims reflecting the primary obligations of the parties (the obligations of specific performance). Consequently, their application to claims concerning secondary obligations, i.e. claims for damages, raises serious doubts and encounters numerous problems of high practical importance. The paper proposes such interpretation of general provisions on prescription that seemingly both suits the nature of claims for damages for breach of contract and is fit for the purpose generally ascribed to prescription as a legal phenomenon.

3

Normativity of Prescriptions in Adolf Reinach’s Aprioristic Theory of Right

86%

Gołębiewska M.

|

tom 90

41-61

EN

In the Logical Investigations, Edmund Husserl defines that which is normative as the objectively regular with its rules of regularity, which can be recognised rationally – normativity concerns the being itself and the rational cognition of the being (logic as a normative discipline establishing the rules of scientific knowledge, as the science of science). Instead, Adolf Reinach in The Apriori Foundations of the Civil Law defines the notion of norm as polysemantic and distinguishes the legal provisions (the prescriptive sentences), formulated within a given community, from the basic norms which are grounded in the objective (including moral) justness of the states of affairs. The obligation of the being and the obligation of acting exist in themselves, independently from cognition. In turn, “enactments and the propositions which express enactments” as a kind of normative sentences have the character of normalisation, but they require a person to pronounce them. The prescriptions realise and refer to what is objectively being and to the objectivity of what is being and obligatory. In my text, I present Reinach’s position on the relations between norms and provisions (as prescriptive propositions “which express enactments”) referring his theories to the Husserlian concept of normativity.

4

Umowne uznanie długu

72%

Wielgus K.

|

nr 2

199-284

EN

The contractual acknowledgment of a debt is widely recognised and applied in continental legal systems. However, there are great differences between them as regards the effects brought about by the above-mentioned legal act. One can distinguish three different legal models of the contractual acknowledgment of a debt. The distinction is made based on the effects such acknowledgment can bring about in certain legal system. First, the acknowledgment of a debt, as a stipulation in the Roman law, can create a new obligation, which is or is not independent from a prior obligation that is the subject of this acknowledgment (constitutive and abstractive or causal effect). Furthermore, there is also the type of the acknowledgment of a debt that does not create ‘new and (in)dependent legal obligation’, but that serves to settle a conflict. Both these subtypes can be classified as a substantive law model (I). This model has been applied in §§ 780 and 781 BGB (The German Civil Code). On the other hand, there is the acknowledgment of a debt that mainly impacts the civil proceedings – it specifically reverses the burden of proof or waives a party's pleas. This can be classified as a process law model (II). This model has been applied in the former Article 1132 CN (The Code Napoleon). The third and last model is based on both above-mentioned models and constitutes their combination (a substantive-procedural law model). It has been applied in Article 17 OR (The Swiss Obligation Code). The aim of this paper is to analyse which of the above-mentioned models of the contractual acknowledgment of a debt has been applied in the Polish Civil Code. In particular, it discusses whether the parties to such contract are able to create a new obligation (constitutive effect) and whether it is an abstractive or a causal one. The paper also contains the analysis of the declaratory and causal acknowledgment of a debt which is referred to in the German legal system as the Feststellungvertrag. It determines whether such subtype of a contractual acknowledgment is acceptable under the Polish Civil Code. Moreover, the paper also raises legal issues concerning the form and classification of the contractual acknowledgment of a debt and its impact on limitation.

5

K diskusi o standardní a "spisovné" češtině

72%

Čermák F. , Sgall P. , Vybíral P.

|

nr 4

267-282

EN

Admitting that certain mistakes in their paper (Čermák, Sgall and Vybíral 2005) have to be corrected, the authors claim that one of the main issues relevant to the present discussion concerns the difference between a book and a short paper which necessarily includes quotations from other writings; these should not be ignored, and the results of the research conducted up until now should be reflected. The present paper then argues that some of the old arguments are still valid and that the concept of a standard and its variants is to be understood taking into account a transitional zone between the standard and everyday spoken usage. The older traditions of prescriptive linguistics still have not been overcome by functional approaches, especially in school education.

6

Przedawnienie wadliwości decyzji w ogólnym postępowaniu administracyjnym

72%

Śladkowska E.

|

nr XXI

179-194

EN

The issue of the passage of time is important for administrative law, and the legal effects of the passage of time are much more diverse in this branch of law than, for example, in civil law. Until recently there were no general studies of the issue of the statute of limitations in administrative law. According to the current views of doctrine, the statute of limitations is an institution present in administrative law, albeit only in a residual form. Its construction consists of the lapse of time specified in the administrative law regulations and the passivity of the entity authorized to take a particular action, which results in the expiration of rights or obligations. The article attempts to assess whether the time limits for the elimination of administrative acts from legal turnover in extraordinary procedures regulated by the Code of Administrative Procedure can be referred to as the statute of limitations, despite the constructional differences

PL

Kwestia upływu czasu ma istotne znaczenie dla prawa administracyjnego, a skutki prawne upływu czasu są w tej gałęzi prawa dużo bardziej zróżnicowane niż np. w prawie cywilnym. Do niedawna brak było ogólnych opracowań zagadnienia przedawnienia w prawie administracyjnym. Zgodnie z aktualnymi poglądami doktryny uważa się, że przedawnienie jest instytucją obecną w prawie administracyjnym, aczkolwiek jedynie w postaci szczątkowej. Na jej konstrukcję składa się upływ wyznaczonego w przepisach prawa administracyjnego czasu oraz bierność uprawnionego do podjęcia określonego działania podmiotu, która rodzi skutek w postaci wygaśnięcia uprawnień albo obowiązków. W artykule podjęto próbę oceny, czy terminy eliminacji z obrotu prawnego aktów administracyjnych w trybach nadzwyczajnych uregulowanych w Kodeksie postępowania administracyjnego można określać mianem przedawnienia, pomimo stwierdzonych różnic konstrukcyjnych.

7

Skuteczność prawna ochrony tzw. „frankowiczów” w kontekście terminów przedawnienia

58%

Nadolska A.

|

nr 26

63-82

EN

In Poland, there was no uniform court jurisprudence regarding the rationales and grounds for can-celing the loan agreement, as well as the recognition of only certain contractual terms as unfair, consequently – also as to the application of limitation periods for the reimbursement of claims paid on the basis of abusive clause or invalid legal action. The situation was not changed by the EU Court of Justice judgment dated on the 3rd of October 2019 (C-260/18 Dziubak vs. Raiffeisen). Meanwhile, it is desirable and necessary for national courts to start settling mortgage denominated in Swiss francs cases in the spirit of EU regulations, because it was within them that the idea of full legal protection of the consumer was adopted, in principle according to which the implementation of a claim for restitution cannot be dependent on the limitation period.The purpose of the article is to answer the question: Does the restitution effect include – apart from the previous legal status – the restoration of the financial condition of contractors? Answer-ing this question is necessary to determine whether judicial recognition of the terms of contract as unfair can be limited as to the type of the effect.The above was the basis for the formulation of the following research thesis: determination of unfairness of contractual conditions in court proceedings will always have the character and ex tunc effect towards property and non-property rights, regardless of whether the decision in this matter is constitutive or declaratory.The presented matter determined the layout and content of the article, in which the issue of limi-tation periods (included in the preliminary rulings and the EU Court of Justice judgement) was dis-cussed in many aspects, the division of judgments into constitutive and declarative ones, as well as the essence and function of substantive limitation periods were explained.

PL

W Polsce nie wykształciła się jednolita linia orzecznicza, tak co do przesłanek i podstaw unieważnienia umowy kredytu, jak i co do uznania niektórych tylko warunków umownych za nieuczciwe, a w efekcie tego – również co do stosowania terminów przedawnienia wobec żądania zwrotu świadczenia wypłaconego na podstawie uznanej za abuzywną klauzuli bądź nieważnej czynności prawnej. Sytuacji tej nie zmienił wyrok TSUE z 3.10.2019 r. (C-260/18 Dziubak vs. Raiffeisen). Pożądane i konieczne jest tymczasem, aby krajowe sądy zaczęły rozstrzygać sprawy tzw. „frankowe” w duchu regulacji unijnych, bo to w ich ramach przyjęto ideę pełnej ochrony prawnej konsumenta, zasadniczo wedle której realizacja roszczenia restytucyjnego nie może być uzależniona od terminu przedawnienia.Celem artykułu jest udzielenie odpowiedzi na pytanie: czy skutek restytucyjny obejmuje – obok dawnego stanu prawnego – przywrócenie stanu materialnego kontrahentów? Udzielenie odpowiedzi na to pytanie jest niezbędne dla ustalenia, czy sądowe uznanie warunków umowy za nieuczciwe może zostać ograniczone co do rodzaju skutku.Powyższe legło u podstaw sformułowania następującej tezy badawczej: ustalenie w postępowaniu sądowym nieuczciwości warunku umownego zawsze będzie miało charakter i skutek ex tunc wobec uprawnień majątkowych oraz niemajątkowych, i to bez względu na to, czy rozstrzygnięcie w tym przedmiocie jest konstytutywne czy deklaratoryjne.Przedstawiona materia zdeterminowała układ i treść artykułu, w którym wieloaspektowo omówiono problematykę terminów przedawnienia (ujętą w pytaniach prejudycjalnych oraz orzecznictwie TSUE), przedstawiono podział orzeczeń na konstytutywne i deklaratoryjne, a także wyjaśniono istotę i funkcję materialnych terminów przedawnienia.

8

Norma językowa jako fakt społeczny fundowany na uzusie. Uwagi w kontekście Słownika właściwych użyć języka

58%

Liberek J.

|

tom 101

|

nr 2

34-48

PL

Od wielu dziesięcioleci w dyskusjach na temat normy dominuje podejście preskryptywne. Duża część językoznawców nie uznaje prymatu zwyczaju społecznego i dokonuje w nim wielu arbitralnych zmian, aby ustalić subiektywną postać normy. W związku z projektowanym Słownikiem właściwych użyć języka autor artykułu przypomina najlepsze tradycje strukturalistyczne i nawołuje do stosowania w badaniach nad normą językową wyłącznie metod deskryptywnych. W ramach uprawianej współcześnie kultury języka trzeba zerwać całkowicie z wszelkimi przejawami arbitralności i subiektywności. Naczelne założenie, że norma językowa jest faktem społecznym fundowanym na uzusie, musi znaleźć odzwierciedlenie w stosownych procedurach ukierunkowanych na analizę wielomilionowych korpusów, dzięki którym ustalenie ponadindywidualnego wzorca stanie się możliwe. W słownikowym opisie normy powinny się w pierwszej kolejności znaleźć jednostki często używane i odpowiednio rozpowszechnione, a więc typowe. Uwarunkowana frekwencyjnie, tekstowo, społecznie i terytorialnie typowość jest kategorią najważniejszą.

EN

The prescriptive approach has been prevalent in discussions about the linguistic norm for many decades. Many linguists question the primacy of social custom and make many arbitrary changes to establish the subjective form of the norm. In connection with the planned The Dictionary of Proper Uses of Languagethe author of the article presents the best structuralist traditions and calls for research on the linguistic norm which is based on descriptive methods. It is necessary to completely break away from all manifestations of arbitrariness and subjectivity in contemporary prescriptive linguistics. The fundamental premise that the linguistic norm is a fact based on usus must be reflected in relevant procedures aimed at analyzing corpora consisting of millions of words. Such an approach will make it possible to establish a model that comprises more than just individual language uses. As far as dictionary definitions are concerned, the most frequent, widespread and thus typical linguistic units should be primarily considered to be normative. Typicality, determined by frequency, as well as textual, social and territorial conditions, is the most important category.

9

Regulations with respect to civil turnover in the act on the restitution of polish heritage assets and their application to museums’ operation

44%

Barbasiewicz A.

|

nr 62

198-207

PL

Tematem artykułu jest omówienie, w kontekście działalności muzeów i innych instytucji prowadzących działalność muzealną, regulacji dotyczących obrotu cywilnoprawnego zawartych w Ustawie z dnia 25 maja 2017 r. o restytucji narodowych dóbr kultury (tekst jednolity Dz.U. 2019 poz. 1591.). Dotyczą one formy czynności prawnych obejmujących przeniesienie własności lub obciążenie narodowych dóbr kultury RP należących do zbiorów publicznych, zakazu nabycia ich własności od osoby nieuprawnionej do rozporządzania oraz przez zasiedzenie, a także nieprzedawnienia roszczeń o ich wydanie. Autor analizuje centralne pojęcie przywołanej ustawy – to jest pojęcie narodowego dobra kultury RP należącego do zbiorów publicznych – omawiając szczegółowo oba dotyczące go kryteria: podmiotowe i własnościowe. Wskazuje, że definicja zbiorów publicznych zawarta w ustawie jest bardzo szeroka – obejmuje nie tylko zbiory publiczne w znaczeniu potocznym, ale również zbiory większości muzeów prywatnych, a także niemuzealne kolekcje podmiotów i osób prywatnych, jeśli korzystały ze środków publicznych. Następnie autor omawia zawarte w ustawie regulacje cywilnoprawne, szczególną uwagę poświęcając wymaganej formie czynności prawnych obejmujących przeniesienie własności lub obciążenie (forma pisemna z datą pewną) wskazując, że może ona dotyczyć także umów depozytu oraz umów dotyczących wypożyczenia. Omawia także praktykę oraz orzecznictwo dotyczące formy pisemnej z datą pewną, wskazując na możliwy brak świadomości stron umowy, że przedmiot umowy należy do zbiorów publicznych w rozumieniu ustawy, i że winna być zachowana szczególna forma umowy. W tym kontekście autor przedstawia praktyczne rozwiązania pozwalające uniknąć negatywnych konsekwencji. W konkluzji autor podkreśla, że regulacja zawiera pojęcia budzące istotne wątpliwości interpretacyjne wpływające na stosowanie omawianych przepisów.

EN

It is the legal regulations related to civil turnover specified in the Act of 25 May 2017 on the Restitution of Polish Heritage Assets (consolidated text, Journal of Laws 2019, Item 1591) in the context of the activity of museums and other institutions running a museum activity that is the topic of the paper. They speak of legal activities including ownership transfer or charge on Poland’s heritage assets pertaining to public collections, or the ban on acquiring assets from a person unauthorized to dispose of them or manage them by prescription, as well as of the non-limitation of claims for their release. The Author analyses the central concept of the quoted Act: that of the national heritage assets of the Polish Republic pertaining to public collections, while discussing in detail both criteria that are related to it: subject- and ownership-related ones. He points to the fact that the definition of public collections it contains is extremely broad, covering not only public collections in the colloquial meaning of the term, but also the collections of the majority of private museums, as well as non-museum collections of private entities and persons, as long as they have applied public financing. In the further part of the paper, the civil-law regulations specified in the Act are discussed, with special emphasis on the requested form of the legal actions including the transfer of ownership or burden (in writing with a certified date) suggesting that this can apply also to deposit or lending contracts. He also discusses the praxis and judicature with respect to the in writing with a certified date pointing to the possible lack of the awareness of the contract parties that the object of the contract pertains to a public collection in compliance with the provisions of the Act, and that the special contract format should be kept. In this context the Author presents some practical solutions allowing to avoid certain negative consequences. In the conclusion it is emphasized that the regulation contains certain concepts which might inspire essential interpretative doubts having impact on the application of the discussed regulations.

10

Przedawnienie skarg i działań z tytułu naruszeń będących przestępstwami kanonicznymi

44%

BOREK D.

|

nr 3

55-88

EN

Violations constituting canon delicts incur certain legal effects, both penal and non penal. Among strictly penal effects one can find a possibility to call a perpetrator to account. In order to do this The Canon Law Code of 1983 classifies two types of actions connected with the committed delict: a criminal action (actio criminalis) and an action to execute a penalty (action ad poenam exsequendam), or a penal action. A violation which is a crime may result in other, non penal effects such as an action to repair the damage caused by the crime (actio ad damna reparanda), a declaration of an obstacle to ordination, or a dismissal from a religious institute. The prescription, which is the subject of this article, is thus connected with different possible effects incurred by a violation constituting a canon delict. Keeping all those possible consequences of violations constituting canon delicts, it seems legitimate to establish the matter of the prescription. Trying to find the answers to these questions, the author tries to focus on the followingissues:1.Prescription.1.1.Introductoryissues. 1.2.Principalterms and elements. 2. Prescription within penal responsibility 2.1. Imposing and executing a penalty. 2.2. Declaring a penalty. 2.3. Delicts reserved to the Congregation for the Doctrine of the Faith. 3. Prescription within civil and disciplinary responsibility 3.1. Action to repair damage. 3.2. Dismissal from a religious institute.

PL

Naruszenia stanowiące przestępstwa kanoniczne wywołują określone skutki prawne, zarówno karne, jak i pozaprawne. Wśród skutków ściśle karnych można znaleźć możliwość pociągnięcia sprawcy do odpowiedzialności. W tym celu Kodeks Prawa Kanonicznego z 1983 r. klasyfikuje dwa rodzaje działań związanych z popełnionym przestępstwem: skargę kryminalną (actio criminalis) oraz działanie w celu wykonania kary (action ad poenam exsequendam), czyli skargę penalną. Naruszenie będące przestępstwem może pociągać za sobą inne, niekarne skutki, jak np. skargę o naprawienie szkody wyrządzonej przestępstwem (actio ad damna reparanda), stwierdzenie przeszkody do święceń, wydalenie z instytutu zakonnego. Przedawnienie, które jest przedmiotem niniejszego artykułu, jest więc związane z różnymi możliwymi skutkami, jakie niesie ze sobą naruszenie stanowiące przestępstwo kanoniczne.Mając na uwadze wszystkie te możliwe skutki naruszeń stanowiących przestępstwa kanoniczne, zasadne wydaje się ustalenie materii przedawnienia. Próbując znaleźć odpowiedzi na te pytania, autor stara się skupić na następujących zagadnieniach: 1.Przedawnienie.1.1.Zagadnienia wstępne. 1.2.Główne pojęcia i elementy. 2. Przedawnienie w ramach odpowiedzialności karnej 2.1. Wymierzanie i wykonywanie kary. 2.2. Deklarowanie kary. 2.3. Przestępstwa zastrzeżone dla Kongregacji Nauki Wiary. 3. Przedawnienie w ramach odpowiedzialności cywilnej i dyscyplinarnej 3.1. Działanie w celu naprawienia szkody. 3.2. Wydalenie z instytutu zakonnego.