This article is devoted to issues in the literary culture of the Polish–Lithuanian Commonwealth of the end of the 17th and the beginning of the 18th centuries. The material of prefaces to an anonymous recipient a ached to works of 1675–1739 served as the basis for analysing the statements concerning the process of reception and the act of reading. The results of the analysis indicate that the authors of the prefaces perceived a crisis of readership and interest in books. To this end, they activated the audience for attentive and engaged reading. Moreover, the authors declared that they adapted the form and content of the works to the needs and tastes of readers. Going beyond the traditionally established convention of using topical motifs, they often extolled their offerings in direct, concise but succinct messages, which alludes to the characteristics of advertising language.
Carme Riera is one of the canonical authors of Catalan contemporary narrative. Even though her work has been broadly studied, no scientific studies have been carried out on the meaning and importance of the prefaces in her literary work. Riera shows a high interest for this paratext, which uses for conferring a special meaning to her writing as well as for influencing the reader. On the basis of the Paratext Theory of Genette, explained in Seuils (1987), the present article provides detailed analysis of all fictional prefaces encompassed in the publications of the last forty years of this author (1975–2015). This study unravels the high importance of the fictional prefaces, not only in order to understand in depth the meaning of her writing, but also as a decisive tool to distinguish key aspects of the literary work of this Majorcan writer.
7
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Stanisław Barańczak’s collection I Know It’s Not Right (Ja wiem, że to niesłuszne), published as samizdat in 1978, included a preface by Adam Michnik. The article analyses this preface and attempts to determine itsaddressee and understand the author’s intentions.
This paper sets to analyse the hermeneutical process of highlighting at work in the preface written by the North Irish poet Seamus Heaney to his retranslations of Beowulf (1999). My analysis takes into account the generic identity of the preface by considering it as a textual subgenre where the translator becomes a metatranslator to voice herself out of invisibility, engages in a (self-reflexive) hermeneutical analysis and “justification” by commenting on the choice of the translated work and their translation choices. The analysis is carried out with the help of two concepts elaborated by Gadamer: situatedness and self-understanding to show how Seamus Heaney fuses different horizons in the process of his retranslation.
It is usually maintained that the main object of Arrian’s criticism in his Anabasis are the historians of Alexander the Great. In the following I would like to argue that one of the writers Arrian criticized was also Plutarch of Chaeronea who wrote an influential biography of the Macedonian king. Although Arrian never referred directly to Plutarch’s Life of Alexander, he read not only many historical works on the king but used and criticized other accounts, called by him ta legomena (‘tales’). To this latter group Plutarch’s vita Alexandri should be included as well.
Trinity functions and is worshipped in liturgy. This cult clearly comes to the fore in It’s Preface which was very often used before the Second Vatican Council’s reform of liturgy. The purpose of this article will be an attempt to solve the following problem: how is the content of the Trinity’s dogma expressed in liturgy on example of the Preface. This liturgical prayer also reveals the original meaning of the concept of orthodoxy and is not only correct teaching about God, but above all the correct version of Churche’s cult of the Triune.
PL
Dogmat o Trójcy Przenajświętszej stoi na szczycie hierarchii prawd chrześcijańskiej wiary. Znalazł on swoje miejsce nie tylko w orzeczeniach dogmatycznych, ale także w liturgii. Prawda ta w sposób szczególny dochodzi do głosu w prefacji o Trójcy Świętej, która posługuje się teologicznymi sformułowaniami. Modlitwa ta stanowi zatem doskonały przykład doksologii, czyli z jednej strony prawidłowego mówienia o Bogu, a z drugiej oddawania Mu miłego kultu w Kościele.
Artykuł analizuje częstotliwość i funkcje stylistyczne określeń zgody w znanym tekście starobiałorskim z drugiej połowy XVI wieku – Przedmowa białoruskiego protestanta Bazyla Tiapinskogo dotycząca przetłumaczonej i opublikowanej przez niego Ewangelii. Autor artykułu formułuje wniosek, że środki stylistyczne w nim omówione odzwierciedlają styl Przedmowy i wybrane techniki wypowiedzi ustnej jej autora.
EN
The article analyzes frequency and stylistic functions of the concordant attributes in famous text of the Old Belarusian literature of the second half of the 16th c. – the preface of the Belarusian Protestant Basil Tyapinsky, dedicated to the Gospel translated and printed by him. The conclusion of the analyses is that the rhetorical devices examined in the article reflect a speech style of the preface and some oral techniques of its author.
Dogmat o Trójcy Przenajświętszej stoi na szczycie hierarchii prawd chrześcijańskiej wiary. Znalazł on swoje miejsce nie tylko w orzeczeniach dogmatycznych, ale także w liturgii. Prawda ta w sposób szczególny dochodzi do głosu w prefacji o Trójcy Świętej, która posługuje się teologicznymi sformułowaniami. Modlitwa ta stanowi zatem doskonały przykład doksologii, czyli z jednej strony prawidłowego mówienia o Bogu, a z drugiej oddawania Mu miłego kultu w Kościele.
EN
Trinity functions and is worshipped in liturgy. This cult clearly comes to the fore in It’s Preface which was very often used before the Second Vatican Council’s reform of liturgy. The purpose of this article will be an attempt to solve the following problem: how is the content of the Trinity’s dogma expressed in liturgy on example of the Preface. This liturgical prayer also reveals the original meaning of the concept of orthodoxy and is not only correct teaching about God, but above all the correct version of Churche’s cult of the Triune.
The article presents selected newspaper articles and a preface written by Massimo Bontempelli which have been relatively unexplored and unacknowledged by the literary criticism. The comparative analysis of the preface from 1913 and selected articles from his early period and the early 1920s, shows that numerous core ideas pertaining to his cultural and literary project ‘novecentismo’, which was officially launched as a theoretical proposal between 1926-1927, were already present in his early editorial collaborations as well as the articles: the role of linguistic transparency, the importance of imagination, Bontempelli’s anti-canonical attitude and the role he assigns to the reader, to name a few.
IT
L'articolo presenta alcuni testi di Massimo Bontempelli finora relativamente poco esplorati dalla critica bontempelliana o perfino sconosciuti, provenienti dall'ambito del giornalismo e da collaborazioni editoriali. L’analisi della prefazione alle Prose di fede e di vita del primo tempo dell’umanesimo, scritta da Bontempelli nel 1913, mostra (anche al confronto con altri articoli bontempelliani sia del periodo degli esordi, sia dei primi anni Venti) che numerose tesi della tendenza culturale e letteraria del ‘novecentismo’ teorizzata tra il 1926 e il 1927, erano presenti già nelle prime collaborazioni editoriali di questo intellettuale. Fra queste tesi: il ruolo di una lingua trasparente, l’importanza dell’immaginazione, la necessità di prestare attenzione al pubblico e di liberarsi da una troppo stretta adesione al canone, per nominarne alcune.
At the turn of the 19th century, Rosny aîné was a writer known for his participation in the Manifeste des Cinq in 1887, and for writing a series of novels marked by the evocation of revolt, a theme often present in his social novels: Bilatéral, mœurs révolutionnaires in 1887, Les Âmes perdues in 1899, La Vague rouge, roman de mœurs syndicalistes in 1910. Behind the plots, which ‘vary in interest’, the author sets out to analyse what was being debated at the time: social issues and political context. The characters he portrayed in his stories rebel against their personal situation. They oppose certain aspects of society and send out a message; their rebellion is also a sign of their freedom. In addition to the novels, there are many prefaces that introduce the author’s arguments and reflections on revolt. From the necessary preconditions for revolt (humiliation and submission) to its political and moral dimensions, the prefaces provide an ‘accompanying discourse’ on revolt. In this way, the novels and the prefaces help to reveal the importance of the motif that gives meaning to the works of Rosny aîné.
FR
Au tournant du XIXe siècle, Rosny aîné est un écrivain connu pour avoir participé au Manifeste des Cinq en 1887 et avoir écrit une série de romans marqués par l’évocation de la révolte, un thème souvent présent dans ses romans sociaux : Le Bilatéral, mœurs révolutionnaires en 1887, Les Âmes perdues en 1899, La Vague rouge, roman de mœurs syndicalistes en 1910. Derrière des intrigues « variables en intérêt », l’auteur s’attache à analyser ce qui fait débat en son temps : questions sociales, situations politiques. Les personnages qu’il met en scène dans ses récits se révoltent contre une situation personnelle. Ils s’opposent à certains aspects de la société et sont porteurs de message. Ils apparaissent aussi dans leur révolte, signe de leur liberté. Outre les romans, il y a de nombreuses préfaces qui introduisent les arguments de l’auteur et sa réflexion sur la révolte. Des préalables nécessaires à la révolte (humiliation et soumission) à la dimension politique et morale de celle-ci, les préfaces nourrissent un « discours d’escorte » sur la révolte. Ainsi romans et préfaces contribuent-ils à mettre au jour l’importance d’un motif donnant du sens à l’œuvre de Rosny aîné.
Thanksgiving is an important climate for the celebration of the Eucharist. The development of the Mass rites, from the breaking of bread in the apostolic times, through the medieval rites recorded in the sacramentaries, including the post-Tridentine Missal of Pius V, which unified Mass rites, up to the Missale Romanum of Paul VI of 1970, was carried out with the awareness that through them the participants of the liturgy were disposed to express gratitude to God for the work of creation, salvation, and sanctification. A special way of ex-posing the concrete saving interventions of God, especially the saving deeds of Christ, is the preface. It is an integral part of the celebration of the Eucharist. The multiplicity of the pref-ace, as many as 267 in the Sacramentary of Verona from the 7th century, as well as 100 in the Missal of Paul VI, testifies to the fact that the Church cares very much to revive the awareness of the great works of God, making present in the celebration of the paschal mystery of the incarnate Son of God. The present shape of the masses’ prefaces is rooted in Christian antiquity. The dialogi-cal nature of the preface prayer is also derived from that time.
W artykule zaprezentowano badania dotyczące kolokacji łaskawy czytelnik oraz formuły pożegnalnej bądź łaskaw w przedmowach do dzieł z okresu 2. poł. XVII i 1. poł. XVIII w. Na podstawie m.in. kwerend słownikowych poszukiwano genezy obu wyrażeń, natomiast badania korpusowe (na materiale z ogólnego korpusu historycznego oraz korpusu specjalistycznego utworzonego z 152 przedmów do dzieł z lat 1650–1750) wsparte metodami statystycznymi posłużyły do wskazania funkcji pełnionych w tekście przez te formuły. Wykazano, że oba wyrażenia odznaczają się wysokim stopniem skonwencjonalizowania i funkcjonują na zasadzie szablonu, a kolokacja łaskawy czytelnik jest słowem kluczowym w ujęciu statystycznym dla tekstów wstępnych kierowanych do anonimowego odbiorcy w dojrzałym i późnym baroku oraz epoce saskiej.
EN
The article presents research on the collocation łaskawy czytelniku (‘kind reader’) and the farewell formula bądź łaskaw (‘will you be so kind as to’) in Polish literature from 1650–1750. Based on, inter alia, dictionary queries, the origin of both expressions was searched for, while corpus research (using the material of the general historical corpus and the specialized corpus consisting of 152 prefaces to works from 1650–1750) supported by statistical methods was used to indicate the functions performed by these formulas in the text. It has been shown that both expressions are highly conventionalized and function as templates, and the collocation łaskawy czytelniku is a statistical key word for introductory texts to an anonymous recipient in the ripe and late Baroque and the Saxon era.
Zanim Euzebiusz z Cezarei napisał swoje najsławniejsze dzieło Historia Kościelna (Ἐκκλησιαστική ἱστορία), zredagował Kronikę, to znaczy: dzieło historyczne, które streszcza dzieje świata. Grecki oryginał tego dzieła zaginął, ale mamy całe jego tłumaczenie w języku armeńskim i częściowe jego tłumaczenie po łacinie, którego dokonał właśnie św. Hieronim. Po przedstawieniu w pierwszej części syntezy historii wschodniej i greckiej, w drugiej części dzieła Euzebiusz prezentuje tablice, które przedstawiają historię ludzkości od Abrahama (2016 prz. Chr.) do roku 303 po Chr., i właśnie ta druga część Kroniki Euzebiusza została przetłumaczona przez św. Hieronima. To tłumaczenie św. Hieronim uzupełnił dochodząc do roku 378 po Chr. Hieronim przeczytał Kronikę Euzebiusza i przetłumaczył ją mniej więcej w roku 380. Zrobił to podczas swojego pobytu w Konstantynopolu. Pomimo wielu błędów i nieścisłości, które św. Hieronim przejął z tekstu greckiego dzieła Euzebiusza, ale także pomimo błędów popełnionych przez samego św. Hieronima, to historyczne dzieło jest użyteczne także i dzisiaj. W przeszłości natomiast zostało ono wykorzystane przez starożytnych historiografów, którzy je dalej kontynuowali. Dla przykładu byli to: Prosper z Akwitanii, Kasjodor, czy też Wiktor z Tunnuny.
In light of the information gleaned from musical analysis concerning the version of the Exsultet chant in the Missale Paulinorum, it should be stated that this is not a faithful copy of either the Norman melody widespread in Europe or of the Gniezno melody. Its melody is full of modifications of various types in relation to the selected comparative sources, for the most part reflecting favourably on the originality of the Pauline source. One can observe in it, for example, certain features shared with the Roman version or different to it, differing from the Gniezno version but close to the Roman, or else displaying a surprising similarity with the Gniezno version but differing from the Roman, a salient example being the initial leap of a fourth. It cannot be excluded that the Pauline and Gniezno versions made use of a common melodic model (from Cracow, for example), whilst the authors of each imparted to their notation an individual colouring. This kind of variability to the melody attests on one hand the considerable migration of this chant and on the other the growing differences between melodic versions towards the end of the Middle Ages. This may be regarded also as a kind of aspiration to breaking up the universality of this chant, or even a desire to throw off the dictates of the old conventions or to lend it a local colouring. The Pauline variant of the Easter Proclamation analysed here, displaying considerable artistry, is a case in point.
PL
Śpiew Exsultet zamieszczony w Missale Paulinorum nie jest wierną kopią ani melodii normandzkiej rozpowszechnionej w Europie, ani gnieźnieńskiej. Jego melodia pełna jest różnego typu przeobrażeń w stosunku do wybranych źródeł porównawczych, co w dużym stopniu wpływa korzystnie na oryginalność przekazu paulińskiego. Zaobserwowano w nim pewne cechy wspólne z wersją rzymską bądź w stosunku do niej odmienne albo różniące je od gnieźnieńskiej, a bliskie rzymskiej lub też wykazujące duże podobieństwo z wersją gnieźnieńską, a z kolei odmienne od rzymskiej. Niewykluczone, że wersja paulińska i gnieźnieńska korzystały ze wspólnego wzorca melodycznego (na przykład krakowskiego), natomiast autorzy każdej z nich nadali im indywidualny koloryt. Tego rodzaju wariabilność melodii świadczy z jednej strony o dużej migracji tego śpiewu, a z drugiej o nasilających się różnicach pomiędzy wersjami melodycznymi u schyłku średniowiecza. Można by to skomentować także jako swego rodzaju dążność do przełamywania uniwersalizmu tego śpiewu albo też chęć nadawania mu lokalnego kolorytu. Przebadany wariant pauliński orędzia wielkanocnego, ujawniający wysoki kunszt artystyczny, jest tego potwierdzeniem.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.