Celem artykułu jest przedstawienie dorobku w zakresie finansów publicznych XIX-wiecznej niemieckiej myśli ekonomicznej: tzw. ekonomii narodowej oraz starszej i młodszej szkoły historycznej. Nurty te, definiowane często w literaturze przedmiotu jako heterodoksyjne, były istotnie w dużej mierze przeciwstawne dominującej wówczas klasycznej ortodoksji ekonomicznej, wywodzącej się głównie z Wielkiej Brytanii. Klasyczna myśl ekonomiczna stosunkowo mało uwagi poświęcała zagadnieniom z zakresu finansów publicznych, w przekonaniu, że ich gestor – państwo nie powinno odgrywać w gospodarce rynkowej (ex definitione prywatnej) znaczącej aktywnej roli. Wprawdzie nie wszyscy klasycy i nie zawsze sprowadzali tę rolę wyłącznie do – jak uparcie utrzymują popularne podręczniki – funkcji „stróża nocnego”, to jednak dopiero wymienione kierunki ekonomii niemieckiej diametralnie odmieniły postrzeganie państwa i jego instytucji w odniesieniu do gospodarki. W ramach tych nurtów ekonomii, które nieprzypadkowo pojawiły się właśnie w zapóźnionych ekonomicznie krajach niemieckich, zaczęło państwo, jego instytucje, a siłą rzeczy także cały obszar administracyjno- gospodarczy, który stopniowo wyodrębnił się jako domena finansów publicznych, nie tylko doceniać, ale wręcz uznawać za decydujący czynnik rozwoju gospodarczego.
EN
The aim of the article is to describe the output of German economic thought of the 19th century, that is List’s “national economics” and the both historical schools, to the field of the public finance. Those economic schools, very often defined as heterodox ones, were opposed against the classical economic orthodoxy, stemming mainly from Great Britain. The classical economic thought paid relatively little attention to the public finance, taking into account its belief that the state should not play a significant active role in the market economy (ex definitione private one). However, not all the classics and not always understood this role as the “night-watchman” activity (as popular manuals still maintain), but only the schools mentioned above radically changed the opinion on the real role of the state in economic development. And it was not an accident that it happened just in underdeveloped at that time German territories. Those territories needed an active state, its institutions and all that area which step by step became the public finance domain to promote their development. And exactly for that reason many German social thinkers started to appreciate the state as the crucial factor in the process of economic development.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.