Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zasada sprawiedliwości w posłudze sędziego kościelnego

100%

Kantor R.

|

nr 2

EN

It is the duty of the judge to care for justice and peace in the community of God’s people. Justice is a virtue which the judge ought to demand also from himself. Therefore, he should permanently improve moral precepts in himself. He ought to develop good manners and everything which can influence the realization of the principle of justice. The article “The principle of justice in the service of the judge of ecclesiastical court” consists of three parts. The first part deals in general with the notion of justice itself. In the second part, some statements of the Popes, John Paul II and Benedict XVI, on justice in ecclesiastical courts are presented. The notion of justice as an essential attribute of the judge of ecclesiastical court is discussed in the third part of the article.

2

Polskie słowa-wartości w perspektywie porównawczej. Część II. Prawość i odwaga

67%

Wierzbicka A.

|

2012

|

tom 24

19-46

PL

Pierwsza część rozprawy Anny Wierzbickiej na temat polskich słów-wartości na tle porównawczym ukazała się w „Etnolingwistyce” 23, jej tematem była dobroć. Autorka w drugiej części rozprawy w podobny sposób analizuje pojęcia prawości i odwagi. Prawość jest specyficznie polska i do dziś aktualna jako wartość w polskim kręgu językowo-kulturowym. Jest związana z dziejami kraju i cechami przypisywanymi wielkim postaciom historycznym. Bycie prawym zakłada do dziś, co może być dziedzictwem etosu rycerskiego, wrażliwość na innych ludzi oraz uznawanie wysokich norm etycznych. Pseudoodpowiednikami polskiej prawości są angielskie słowa upright, righteous i righteousness oraz integrity. Z tym, że słowo upright odbierane jest przez użytkowników języka angielskiego jako przestarzałe i nieadektwatne do współczesnego świata; righteous i righteousness mają wyraźne inklinacje biblijne i weszły do angielszczyzny za sprawą moralności purytańskiej, stąd ich zasięg jest bardzo ograniczony; najbliższym odpowiednikiem polskiej prawości jest integrity, choć słowo to wiąże się bardziej z działalnością społeczną człowieka niż moralnością. Odwaga również wiąże się z wyborami moralnymi (por. odwaga cywilna), jednak nie jest tym samym co courage, ponieważ odważny czyn może mieć złe konsekwencje dla jego wykonawcy, czego courage nie presuponuje. W tym samym polu semantycznym co odwaga, znajdują się też śmiałość, dzielność i męstwo, jednakże również te słowa nie pokrywają się z angielskim courage. Podobnie jest z bravery, pozornym odpowiednikiem śmiałości, i mužestvem, które przypomina męstwo. Zrekonstruowane przez autorkę skrypty kognitywne polskich słów-wartości pokazują wyraźnie, że użytkownicy polszczyzny w każdym z tych przypadków umieszczają komponenty świadomościowe („świadomość obowiązku moralnego, żeby działać tak, jak trzeba”).

EN

The first part of Anna Wierzbicka’s comparative work on Polish value terms appeared in volume 23 of Etnolingwistyka: it dealt with dobroć ‘goodness’. In this second part, the author analyzes the concepts prawość ‘rightenousness’ and odwaga ‘courage’. Prawość is a specifically Polish concept, very much present in the Polish linguistic and cultural contemporary sphere. It is connected with the history of the country and the qualities attributed to major historical figures. Being prawy means being sensitive to others and following high ethical standards, which perhaps derives from the knightly ethos. English pseudo-equivalents of the Polish prawy/prawość are the words upright, righteous/righteousness and integrity. However, the word upright is now perceived by native speakers of English as dated and inadequate in contemporary world; righteous and righteousness have clear biblical connocations and have entered the English language through Puritan morality – hence their range is limited. The closest equivalent is integrity, although the word is more readily connected with one’s social activity than with morality. Odwaga is also connected with moral choices (cf. odwaga cywilna ‘moral courage’) but is not the same as courage: if someone is odważny, the deed may have negative consequences for the doer, which courage does not presuppose. The same semantic field contains words like śmiałość, dzielność and męstwo ‘boldness, bravery, valour’, but these also differ in their semantics from the English courage. Bravery is only an approximate to śmiałość, as is the Russian mužestvo, which merely resembles męstwo. The cognitive scripts of the Polish value terms show clearly that speakers of Polish in each case operate with elements of awareness („being aware of the moral obligation to act as one should”).

3

Wpływ koncepcji sprawiedliwości Chaima Perelmana na dokonywane dzisiaj rozstrzygnięcia Trybunału Konstytucyjnego

67%

Śmieja P. S.

|

nr 1

103-119

EN

The article discusses Chaim Perelman’s conception of justice proposed in 1945. His concept is a continuation of Aristotle’s and St. Thomas Aquinas’s views, however, it rejects emotional load and formulates a theory through six keyword terms instead. The core foundation of using proposed formulas is the order to treat people that belong to the same social category equally, and this warrant is crucial to act rightly. The article includes thoughts on who, to whom and in which way should distribute what is someone’s due. Perelman notices that using these formulas is relative and mathematically impossible, what leads him to the conclusion that the final decision should depend on the judge’s righteousness. There is a risk of applying justice in such a form as it consists of subjective perception of reality that creates room for manipulation.

PL

Artykuł dotyczy koncepcji sprawiedliwości zaproponowanej przez Chaima Perelmana w 1945 roku, stanowiącej kontynuację poglądów Arystotelesa oraz św. Tomasza z Akwinu, jednak pozbawionej ładunku emocjonalnego, który niesie za sobą to pojęcie. Perelman ujmuje swoją tezę w sześć hasłowych formuł sprawiedliwości. Podstawą korzystania z zaproponowanych formuł jest nakaz, mający urzeczywistnić czyn sprawiedliwy, tj. prawidło postulujące jednakowe traktowanie osoby należące do tej samej kategorii istotnej. Autor uwzględnia również rozważania dotyczące tego kto, komu i w jaki sposób ma rozdzielać to, co należne. Perelman zauważa, że stosowanie formuł jest względne i niemożliwe na sposób matematyczny, co prowadzi do wniosku, że rozstrzygnięcie wydawanej decyzji należy pozostawić prawości sędziego. Niebezpieczeństwo stosowania sprawiedliwości w tej formie polega na subiektywnym postrzeganiu rzeczywistości, a przez to na możliwości manipulacji formułami przy ich używaniu.

4

Sofiologia jako nowy dział filozofii i sposób na jej ożywienie

51%

Breczko J.

|

2015

|

nr 15

35-45

RU

Автор постулирует создание нового раздела философии, который был бы систематичным, рациональным рассуждением о мудрости. Автор называет его «софиологией», желая использовать этот термин не только в теологическом значении (как в русской традиции), но и в философском (автор считает, что английский термин wisdom research слишком далек от польского языка). Софиология делилась бы на описательную часть (которая исследовала бы то, как понимали мудрость в разных культурах и временах) и на нормативную часть, которая бы занималась вопросом, чем собственно является мудрость (что такое настоящая мудрость). Таким образом, автор стремлюeт подчеркнуть значение поучительной рефлексии и усилить роль философии в современном культурном пейзаже, в котором специалист и эксперт вытесняют мудреца.

EN

The author proposes the creation of a new branch of philosophy that would be systematic, rational reflection on wisdom. He calls it “sofiologia”, using the term in the sense of not only theological (as in Russian thought), but also philosophically (he thinks that the English term wisdom research is too far from the Polish language). Sofiologia would contain the descriptive part (investigating as wisdom is conceived in different cultures and times) and the operative part, trying to figure out what wisdom really is (what is the true wisdom). He would like to emphasize the importance of sapiential reflection and strengthen the role of philosophy in the contemporary cultural landscape, in which a specialist or an expert displaces a sage.