Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Wiarygodność jako cnota moralna?

100%

Mazur P. S.

|

nr 2

EN

The aim of this article is to discuss the moral aspect credibility of the human person. The author proposes to link credibility with truthfulness, which is a feature of formal speech, when it is in agreement with the “transference of the thought of the speaking person.” Truthfulness is a constant and perpetual readiness of the will to render to every man the truth that is due him. The credibility of the human person is the result of truthfulness, meaning that he is someone who is trustworthy (authority) with accessto the truth in any field. Due to the good of the human person, it is necessary not only to be truthful, but also to skillfully use this truthfulness to become credible. Credibility is the virtue of human practical reason that allows the person use his own truthfulness so he can be a trustworthy person. For this reason the author calls it prudent truthfulness.

PL

Celem artykułu jest omówienie moralnego aspektu wiarygodności osoby ludzkiej. Autor proponuje powiązanie wiarygodności z prawdomównością, która jest cechą mowy formalnej, gdy jest zgodna z „przekazywalną myślą mówiącej osoby”. Prawdomówność jest stałą i niezmienną gotowością woli oddania każdemu człowiekowi należnej mu prawdy. Wiarygodność osoby ludzkiej jest wynikiem prawdomówności, oznaczającej, że jest kimś, kto jest wiarygodny (autorytet) w dostępie do prawdy w danej dziedzinie. Ze względu na dobro osoby ludzkiej konieczne jest nie tylko bycie prawdomównym, ale także umiejętne posługiwanie się prawdomównością dla uzyskania wiarygodności. Wiarygodność jest cnotą ludzkiego rozumu praktycznego, który pozwala człowiekowi tak posługiwać się własną prawdomównością, aby mógł być osobą godną zaufania. Z tego powodu autor nazywa wiarygodność roztropną prawdomównością.

2

Stopień jawności i tajności życia społecznego a bezpieczeństwo (nielojalny fortel erystyczny: argumentum ad secretum)

75%

Kalita C.

|

nr 1(1)

100 - 109

PL

Tajemnica poprzez swoją totalność, czy roszczenie do totalności, musi być ograniczana. Sfera publiczna powinna być w maksymalny sposób jawna, natomiast to, co wiąże się ze sferą prywatną człowieka, musi pozostać tajne (postulat prawa do tajemnicy). Tajemnica, oprócz tego, że jest ambiwalentna, mateż podwójną naturę - etyczną i estetyczną. Biorąc pod uwagę ten pierwszy aspekt, można powiedzieć, że chroni dobro, jednakże dla jej przeciwników - skrywa zło. Drugi jej wymiar powoduje, żema ona pewien urok, powab, stając się dla tego, kto ją posiad, swoistą ozdobą, dzięki czemu w stratyfikacji społecznej wywyższa jej posiadacza. Zdrada tajemnicy ma z kolei wydźwięk pejoratywny - niszczy jej piękno, czyniąc czymś pospolitym, a więc pozbawia ją statusu wartości dobra rzadkiego. W debacie publicznej pojawia się czasem pokusa wykorzystania tej natury (natur) tajemnicy w formie nielojalnego fortelu erystycznego, jakim jest argumentum ad secretum (argument z posiadania tajemnicy). Osoba, która posiada tajemnicę, traktowana jest jako ktoś, kto należy do elity, chroni dobro i nie musi się tłumaczyć. Taka sytuacja nie powinna byćdopuszczalna w życiu publicznym. Stąd konieczność demaskowania argumentum ad secretum jako manipulacji społecznej, zaciemniającej życie publiczne. Już samo wskazanie na możliwość jej zaistnienia, osłabia oddziaływanie takiej machinacji, a jedynym sposobem aby przestała działać, jest ujawnienie jej mechanizmu.

EN

A secret due to its totality or the claim to totality must be limited. The public sphere should be public to the maximum, whereas, what is connected with the private sphere must remain secret (the postulate of the right to secrecy). A secret, apart from being ambivalent, is also of dual nature – ethical and aesthetic. Ethically, a secret protects good – but for its enemies, it conceals evil. Aesthetically, it has a certain charm and allure that constitutes a peculiar decoration for its holder, thanks to which it elevates its owner in the social stratification. The betrayal of a secret has, on the other hand, the pejorative undertone – it destroys its allure making it a common thing and so deprives it of the status of a rare thing value. In the public debate sometimes appears the temptation to use this nature (natures) of a secret as a disloyal eristic stratagem, i.e. the argumentum ad secretum (the argument of knowing a secret). Someone who knows a secret is treated as someone who belongs to the elite, he or she protects good and does not need to excuse oneself. Such a situation should not be acceptable in public life. Hence, it is necessary to expose argumentum ad secretum as social manipulation which obscures the public life. The mere indication of the possibility of such manipulation weakens its influence, and the only way to stop this manipulation is to disclose its mechanism.

3

Lucjusz Anneusz Seneka − mistrz słowa, nauczyciel życia przyszłych pokoleń

75%

Błaszczyk I.

|

nr 1

79-104

PL

Artykuł ma na celu ukazanie, że mimo upływu wieków, słowa Seneki Młodszego, jego rozważania oraz refleksje, podnoszące zagadnienia związane z różnorakimi kategoriami w starożytnych koncepcjach etycznych, jak i pozytywnymi ideami (miłość, przyjaźń, prawdomówność, szacunek dla drugiego człowieka), ukierunkowującymi działania ludzkie, nie straciły na aktualności. Seneka, mieniąc się wychowawcą i nauczycielem życia, filozofię, zwłaszcza etykę, uczynił skarbnicą rad oraz wzorów postępowania. Analiza jego dzieł skłania ku refleksji, że fundamentalne zasady i wartości kierujące ludzkim życiem wykazują dużą stabilność, a tym samym ciągłość kulturową. Myśli Seneki wpisują się tym samym w nurt powstałego na przełomie XIX i XX wieku, współczesnego perenializmu, którego reguły − podobnie jak u Seneki − są ponadczasowe, ponadprzestrzenne, odnoszą się do każdej kultury.

EN

The article aims at showing that, despite the flow of the centuries, the words of Seneca the Younger, his considerations and reflections are still valid. They raise the questions related to various categories in the ancient ethical concepts, as well as to the positive ideas (love, friendship, truthfulness, and respect for the other) giving a direction to human actions. Seneca, naming himself an educator and teacher of life, used philosophy, particularly ethics, as a repository of good advice and the patterns of behavior. The analysis of his works makes us think that fundamental principles and values which set direction for human life show a substantial stability, and consequently a cultural continuity. Therefore, Seneca's thoughts may be considered a part of a current which was raised at the turn of 19th and 20th century, that is the contemporary perennialism whose rules – similarly to Seneca's ones – are timeless, spaceless, and relate to any culture.