Ten serwis zostanie wyłączony 2025-02-11.
Nowa wersja platformy, zawierająca wyłącznie zasoby pełnotekstowe, jest już dostępna.
Przejdź na https://bibliotekanauki.pl
Preferencje help
Widoczny [Schowaj] Abstrakt
Liczba wyników

Znaleziono wyników: 11

Liczba wyników na stronie
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
Wyniki wyszukiwania
Wyszukiwano:
w słowach kluczowych:  prawa wyborcze
help Sortuj według:

help Ogranicz wyniki do:
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
PL
Nie ulega wątpliwości, że dla procesu wyborczego istotnym jest właściwe ukształtowa-nie struktury i chronologii czynności wyborczych. Ma to znaczenie zarówno z punktu widzenia służb organizujących wybory, ale także podmiotów rywalizacji wyborczej i sa-mych wyborców. Ustawowy układ terminów i kierunkowe założenia ich dotyczące po-winny zatem uwzględniać potrzeby i możliwości obu tych grup. Z uwagi jednak na fakt, iż praktyka wyborcza niejednokrotnie wskazywała, że założenia dotyczące terminów po-wodują znaczne problemy w toku procesu wyborczego, warto dokonać szerszej analizy tego zagadnienia. Zasadniczym celem niniejszego tekstu jest ustalenie, czy polski usta-wodawca kształtując ogólne założenia dotyczące terminów miał na względzie tak waż-ną z uwagi na charakter praw wyborczych konieczność stworzenia ułatwień w ich re-alizacji, czy też przy ustalaniu kalendarza wyborczego kierował się głównie względami natury organizacyjnej.
EN
There is no doubt that it is important for the electoral process to shape the structure and chronology of electoral activities properly. This is important both from the point of view of the elections organizing services, but also the electoral committees, candidates and the voters. The statutory arrangement of terms and directional assumptions con-cerning them should therefore take into account the needs and capabilities of both these groups. However, due to the fact that election practice has repeatedly indicated that the assumptions about deadlines cause significant problems during the electoral process, it is worth paying more attention to this issue. The purpose of this paper is to determine whether the Polish legislator, when making general assumptions about deadlines, took into account the nature of electoral rights, or whether he was mainly guided by organi-zational considerations.
PL
Polski system prawny wyklucza pewne kategorie osób z grona posiadających czynne prawo wyborcze (a tym samym nie posiadają one również biernego prawa wyborczego). Konstytucja w art. 62 ust. 2 stanowi, że prawo wybierania nie przysługuje m.in. osobom pozbawionym praw publicznych prawomocnym orzeczeniem sądowym, czyli w wyniku zastosowania instytucji prawa karnego – jednego ze środków karnych. Ponadto prawo wybierania nie przysługuje osobom pozbawionym praw wyborczych przez prawomocne orzeczenie Trybunału Stanu. Jest to samoistne pozbawienie praw wyborczych (przy pozostawieniu innych praw publicznych), będące karą orzekaną przez Trybunał przy okazji rozstrzygania o odpowiedzialności prawnej osób zajmujących najwyższe stanowiska państwowe. Zaistnienie omawianego środka karnego czy kary traktowane jest w literaturze jako tzw. „klauzule negatywne”, gdyż powodują pozbawienie praw wyborczych. Ponadto wymienione powody ograniczenia zakresu tych praw uznawane są za „społecznie i moralnie uzasadnione”. W katalogu środków karnych zamieszczonym w art. 39 k.k. próżno szukać środka karnego w postaci pozbawienia czynnego prawa wyborczego do organów władzy publicznej. Zgodnie z treścią przepisu art. 40 § 2 k.k. jest ono tylko jednym z kilku elementów składających się na treść środka karnego pozbawienia praw publicznych. Poczynione rozważania dowodzą tego, iż pozbawienie praw publicznych jako środek karny oraz pozbawienie praw wyborczych jako kara nabierają doniosłego znaczenia dla praktycznej realizacji podmiotowych praw wyborczych a powyższe refleksje nie mają charakteru czysto teoretycznego.
EN
The Polish legal system excludes certain categories of persons from the group have the right to vote (and thus they do not have the right to be elected). The Constitution of the art. Paragraph 62. 2 provides that the right to vote is not entitled to such persons deprived of their civil rights by a final court judgment, or as a result of the institution of criminal law – one from the penalty. Moreover, the 0right to vote shall not be entitled persons deprived of their voting rights by a final judgment of the Court of State. It is a spontaneous deprivation of voting rights (while leaving other public rights), a penalty adjudicated by the Court in resolving the legal liability of persons holding the highest positions in the state. The existence of the measure or criminal penalties in the literature is treated as so. „Clauses negative” because the cause deprivation of electoral rights. Moreover, these reasons for limiting the scope of these rights are regarded as „socially and morally justified”. In the catalog of punitive measures set out in art. 39 k.k. vain to seek the penalty in the form of deprivation of voting rights for public authorities. According to the wording of art. 40 § 2 k.k. it is only one of several elements that make up the substance of a measure of criminal deprivation of civil rights. Considerations made this show that the deprivation of civil rights as a criminal and the deprivation of voting rights as a punishment take on major importance for the practical implementation of symptoms and the electoral rights of these reflections are not purely theoretical.
PL
Systemy demokratyczne pociągają za sobą konieczność poszanowania fundamentalnej zasady równości, zwłaszcza w kontekście praw wyborczych. Jednak w Stanach Zjednoczonych Ameryki, państwie postrzeganym za archetyp demokracji liberalnej, zasada ta zdaje się nie być w pełni respektowana. Instytucja gerrymanderingu, polegająca na manipulowaniu kształtem granic okręgów wyborczych w celu osiągnięcia korzyści politycznych wpływa negatywnie na jakość amerykańskiej demokracji. Sąd Najwyższy Stanów Zjednoczonych w sprawie Rucho p. Common Cause orzekł, że skargi podważające mapy wyborcze jako faworyzujące jedną z partii politycznych (z ang. partisan gerrymandering) nie podlegają sądowemu rozstrzygnięciu, ponieważ stanowią kwestię polityczną, wykraczając tym samym poza jurysdykcję federalnych organów wymiaru sprawiedliwości. Niniejszy artykuł zmierza do ukazania zagrożeń jakie dla amerykańskich procesów wyborczych stanowi decyzja podjęta w sprawie Rucho p. Common Cause. Analiza dokonana została w oparciu o charakterystykę instytucji gerrymanderingu oraz argumentację zastosowaną przez sędziów Sądu Najwyższego.
EN
Democratic systems entail the need to respect the fundamental principle of equality, especially in the context of electoral laws. However, in the United States of America, a country perceived as the archetype of liberal democracy, this principle does not seem to be fully respected. Gerrymandering, which involves manipulation of the electoral district lines for political gain, has a negative impact on the quality of American democracy. The U.S. Supreme Court ruled in Rucho v. Common Cause that claims challenging electoral maps as favoring one political party are nonjusticiable as they pose political question, thus being beyond the jurisdiction of the federal courts. This article seeks to demonstrate the threats that the decision reached in Rucho v. Common Cause poses to US electoral processes. The analysis is carried out through a characterization of the gerrymandering and the reasoning applied by the Supreme Court Justices.
EN
The starting point for the discussion in this article is the principle of parliamentary representation, a cornerstone for any democratic society. This principle holds a key constitutional status within Polish law. To uphold and actualize this principle, the structure of the parliamentary mandate and the mechanisms designed to protect it are of utmost importance. Immunity protection offers members of parliament the freedom to execute their duties without interference. A limited set of criteria for the revocation of a parliamentary mandate ensures the integrity of the mandate to represent voters, acquired through the electoral process. This approach also safeguards against the arbitrary removal of a representative’s formal legitimacy to act on behalf of the nation. The central thesis of this article is that any unlawful termination of a parliamentary mandate through a flawed process constitutes a direct assault on the very foundation of democracy: the nation’s right to freely elect its representatives.
PL
Punktem wyjścia dla prowadzonych w niniejszym opracowaniu rozważań jest fundamentalna z punktu widzenia społeczeństwa demokratycznego zasada przedstawicielstwa. W polskim porządku prawnym ma ona rangę naczelnej zasady Konstytucji. W powiązaniu z tą zasadą i w celu jej urzeczywistnienia kluczowa staje się konstrukcja mandatu parlamentarnego oraz mechanizmy jego ochrony. Ochrona immunitetowa gwarantuje posłowi (senatorowi) możność swobodnego wykonywania mandatu. Wąski katalog przesłanek usprawiedliwiających wygaśnięcie mandatu służy zabezpieczeniu pełnomocnictwa do reprezentowania wyborców, nabytego przez posła wskutek aktu wyborczego. Uniemożliwia równocześnie dyskrecjonalne pozbawienie przedstawiciela Narodu formalnej legitymacji do wypowiadania się w jego imieniu. Tezą niniejszego opracowania jest stwierdzenie, iż każdorazowe, bezprawne doprowadzenie do utraty mandatu przez parlamentarzystę, w procedurze rażąco wadliwej, godzi w fundament demokracji, którym jest wolny, dokonany przez Naród wybór przedstawicieli do organów władzy ustawodawczej.
EN
In the past, the exclusion of women from the election had the sociological and cultural background. Woman’s status was derived from the status of her husband. The creation of mass parties at the end of the XIXth century had turned women into attractive potential voters. At the turn of the 19th and 20th century in Polish territories, under foreign partitions, the feminist movement was just beginning. That was because the essential issue for all Polish people: both men and women, was the regaining of the independence. Polish women undertook activity in all the countries, which annexed parts of Poland, but the character and intensity of this activity depended on the character of the regime of the occupant. The Decree of the State on the electoral law, adopted on 26 November 1918, established universal suffrage, without distinction of the sexes. Granting women unconditionally full electoral rights: active and passive (different than in other countries, when women first obtained the right to vote and later – usually after years – the right to stand for election) under the mentioned Decree in 1918, was certainly a defining and monumental historical moment. Nowadays, other factors are taken into account in deciding about equality laws: underrepresentation of women in leadership positions in politics and gender gaps, which still exist.
PL
W przeszłości wykluczenie kobiet z wyborów miało podłoże socjologiczne i kulturowe. Status kobiety wywodził się ze statusu jej męża. Powstanie masowych partii politycznych pod koniec XIX w. spowodowało, że zaczęto postrzegać kobiety jako atrakcyjnych potencjalnych wyborców. Na przełomie XIX i XX w. na ziemiach polskich, pod zaborami, pojawił się ruch feministyczny. Tym niemniej zasadniczą sprawą dla wszystkich Polaków, zarówno mężczyzn, jak i kobiet, było odzyskanie niepodległości. Polki podjęły działalność we wszystkich państwach, które zaanektowały część Polski, ale charakter i intensywność tej działalności zależały od charakteru utroju państwa okupującego. Dekret o prawie wyborczym przyjęty 26 listopada 1918 r. wprowadził powszechne prawo wyborcze, bez względu na płeć. Przyznanie kobietom pełni praw wyborczych: zarówno czynnego i biernego (odmiennie niż w innych krajach, gdzie kobiety często najpierw uzyskiwały prawo głosowania, a później – zwykle po latach – prawo do kandydowania w wyborach) na podstawie wspomnianego dekretu z 1918 r., było z pewnością istotnym i przełomowym wydarzeniem. W dzisiejszych czasach inne czynniki są brane pod uwagę przy ustanawianiu przepisów dotyczących równości wyborczej: m.in niedostateczna reprezentacja kobiet na kierowniczych stanowiskach w polityce i nierówności płci, które wciąż istnieją.
|
|
nr 31
138-167
PL
W artykule przedstawiono syntetyczny obraz najważniejszych, społecznych ekonomicznych i politycznych konsekwencji I wojny światowej dla Rumunii. Mimo atmosfery sprzyjającej przystąpieniu do wojny Rumunia weszła do wielkiego konfliktu nieprzygotowana militarnie, z gospodarczą infrastrukturą niezdolną do poniesienia trudów wojny, polegając jedynie na obietnicach pomocy ze strony Francji i Wielkiej Brytanii. Pod koniec wielkiej wojny Rumunia znacznie zwiększyła swoje terytorium dzięki przyłączeniu prowincji Besarabii, Bukowiny i Siedmiogrodu. Zrealizowano tym samym narodowy projekt „Wielkiej Rumunii”. Nowe granice państwa zostały zaakceptowane podczas konferencji pokojowej w Paryżu. Wielkie Zjednoczenie połączyło w ramach jednego państwa zróżnicowaną ludność, o różnym poziomie edukacji, statusie społecznym i mentalności. Mniejszości etniczne stanowiły około 30 proc. społeczeństwa, a zróżnicowanie religijne stało się nową codziennością w kraju, który był dotychczas w przeważającej części prawosławny. W latach powojennych największym wyzwaniem dla państwa i polityków stała się integracja nowych prowincji pod względem ustawodawczym, instytucjonalnym, administracyjnym, kulturowym i ekonomicznym. Proces ten był długotrwały i towarzyszyły mu dyskusje wśród polityków i elit kulturalnych Starego Królestwa oraz przyłączanych prowincji. Kolejną ważną konsekwencją wojny było przeprowadzenie reform: agrarnej i wyborczej. Podział majątków w sposób zasadniczy zmienił status społeczny chłopów, którzy dzięki powszechnym prawom wyborczym z wasali przekształcili się w obywateli. Nowa polityka oświatowa państwa położyła szczególny nacisk na latynizację i kształtowanie „obywateli Wielkiej Rumunii”, jednocześnie umożliwiając chłopom dostęp do edukacji. W Rumunii, podobnie jak w innych państwach, niezwykle trudno jest ocenić ekonomiczne konsekwencje I wojny światowej. Sytuacja jest tu tym bardziej skomplikowana, że Wielkie Zjednoczenie połączyło Stare Królestwo z prowincjami, które poprzednio rozwijały się pod wpływem różnych systemów ekonomicznych. Wiadomo więc, że zniszczeniom oraz stratom w ludziach towarzyszyły restrukturyzacja i transformacja spowodowane przyłączeniem do rumuńskiego państwa unitarnego nowych prowincji. W tym czasie również kształtowały się i rozwijały nowe prądy ideologiczne (neoliberalizm i doktryna chłopska), które determinowały politykę ekonomiczną oraz strategię rozwoju.
PL
Artykuł ma charakter przeglądowy, ponieważ zawiera zbiorcze zestawienie wyników osiągniętych przez kobiety w wyborach do Sejmu i Senatu w latach 1919–2015. Jego celem jest przypomnienie starań kobiet o przyznanie im praw wyborczych, sylwetek pierwszych polskich parlamentarzystek i drogi do zwiększenia partycypacji obywatelek w sprawowaniu władzy. Artykuł odnosi się także do efektów działania kwot wyborczych, wprowadzonych kodeksem wyborczym. Przedstawia również wyniki wyborów do Sejmu z 2015 roku na tle innych krajów, które wraz z Polską weszły na drogę transformacji ustrojowej.
EN
The article has a review character because it contains a summary list of womenʼs results achieved in the Sejm and Senate elections during the period of 1919–2015. Its aim is to recall women’s efforts to grant them electoral rights, the profiles of the first Polish parliamentarians and the way to increase the participation of female citizens in the exercise of power. The article also refers to the effects of the election quotas introduced by the Electoral Code. It also presents the results of the elections to the Sejm in 2015 in comparison to other countries, which together with Poland entered the path of political transformation.
8
Content available Problemy konstrukcji prawnej budżetu obywatelskiego
63%
PL
W artykule poddano krytycznej analizie regulację budżetu obywatelskiego jako wewnętrznie sprzeczną i wywołującą kontrowersje (w tym wątpliwości konstytucyjne). Wskazano na niektóre wynikające stąd paradoksy oraz rozbieżności między praktyką a orzecznictwem w zakresie rudymentarnych zagadnień: kręgu uprawnionych do udziału czy dopuszczalności wykorzystania określonych danych osobowych. Ponieważ taki stan rzeczy jest nie do zaakceptowania w demokratycznym państwie prawnym, a poddane polemice próby rozwiązań w drodze wykładni nie dają satysfakcjonujących rezultatów, zaprezentowano wybrane argumenty za nadaniem partycypacji budżetowej nowych ram prawnych. Wskazano na niektóre korzyści, mogące płynąć z uregulowania budżetu obywatelskiego w prawie wyborczym (jako odrębnego rodzaju referendum lokalnego) oraz zaproponowanych w zarysie pewnych rozwiązań szczegółowych.
EN
The article subjected the regulation of the participatory budget to a critical analysis as internally contradictory and controversial (including constitutional doubts). It pointed out some resulting paradoxes and discrepancies between practice and jurisprudence in fundamental issues: the eligible participants and the permissibility of using specific personal data. Because such a state of affairs is unacceptable in a democratic legal state and attempts to resolve it through interpretative means have not yielded satisfactory results, selected arguments for providing participatory budgeting with new legal framework are presented. It also highlighted some benefits that could arise from regulating the participatory budget within electoral law (as a distinct type of local referendum) and proposed in an outline some specific solutions.
PL
Jak się wydaje, obecnie każda próba podjęcia merytorycznej oceny działalności polskiego Trybunału Konstytucyjna, zwłaszcza tej po 2015 r., skazana jest na konieczność odniesienia się do problemu trwającego w Polsce kryzysu konstytucyjnego, który stwarza poważne zagrożenie dla ochrony praw człowieka, zasady praworządności oraz trójpodziału władzy. Niemniej analiza danych statystycznych pozwala na postawienie tezy, iż „popularność” skargi konstytucyjnej, jako środka ochrony wolności i praw jednostki – przynajmniej pozornie – nie została całkowicie zaprzepaszczona nawet w tych trudnych warunkach. Mając na uwadze zarówno liczbę wpływających spraw, jak i liczbę wydanych przez Trybunał Konstytucyjny wyroków, można uznać, że skarga konstytucyjna nie jest powszechnie wykorzystywanym instrumentem ochrony praw wyborczych jednostki. Niemniej, zważywszy na problemy konstytucyjne poruszane we wniesionych skargach konstytucyjnych, konstrukcja tego instrumentu ochrony konstytucyjnych wolności i praw jednostki uniemożliwia efektywną ochronę (czyli możliwość przywrócenia) naruszonych praw wyborczych jednostki.
EN
It seems that currently any attempt to undertake a substantive assessment of the activity of the Polish Constitutional Tribunal, especially after 2015, is doomed to the need to address the problem of the ongoing constitutional crisis in Poland. Nevertheless, the analysis of statistical data allows us to put forward the thesis that the “popularity” of the constitutional complaint as a means of protecting individual freedoms and rights – at least seemingly – has not been completely wasted even in these difficult conditions. It can be concluded that a constitutional complaint is not a commonly used instrument for the protection of an individual’s electoral rights. Nevertheless, given the constitutional problems raised in the constitutional complaints, the structure of this instrument of protection of the constitutional freedoms and rights of the individual prevents effective protection (ie. the possibility of restoring) the infringed electoral rights of the individual.
EN
Kultura polityczna to zbiór postaw i praktyk kształtujących ludzkie zachowania polityczne. Obejmuje to zasady moralne, mity polityczne, przekonania i pomysły na temat tego, co tworzy dobre społeczeństwo, podczas gdy język polityki jest instrumentem specyficznego używania określonych sformułowań i słów na arenie politycznej. Można powiedzieć, że słowa są walutą władzy w wyborach. Frekwencja wyborcza jest wskaźnikiem poziomu zainteresowania i partycypacji obywatelskiej w podejmowaniu decyzji politycznych, konkurencyjnych ofert partii oraz obywatelskiego zaufania do aktorów politycznych. Szerokie uczestnictwo w systemie konkurencyjnym znacznie zwiększa odpowiedzialność podmiotów politycznych za żądania i obawy obywatelskie. Celem artykułu jest analiza kultury politycznej i zachowań wyborczych w Macedonii Północnej i w Albanii. W wyniku przeprowadzonej analizy autor dochodzi do wniosku, że proces demokratyzacji w tych państwach stoi przed niezwykłymi wyzwaniami, związanymi z brakiem dłuższych tradycji demokratycznych oraz z ukształtowanymi postawami niekorzystnymi dla rozwoju demokracji. Ważne aspekty kultury politycznej obejmują wzajemny szacunek, głosowanie, stały dialog polityczny, współpracę polityczną i parlamentarną, stabilne instytucje zamiast silnych liderów, wysoki poziom uczestnictwa w wyborach i partycypację obywatelską w podejmowaniu decyzji politycznych. Wszystkie te aspekty autor uważa za dosyć słabe we wszystkich krajach Europy Południowo-Wschodniej, a zwłaszcza w Albanii i Macedonii Północnej.
PL
Republika Austrii, 1 lutego 1994 r. podpisała traktat akcesyjny i z dniem 1 stycznia 1995 r. stała się pełnoprawnym członkiem Unii Europejskiej. Członkostwo zobowiązało Austriaków do “dostarczenia” Wspólnocie odpowiednich osób do objęcia różnych stanowisk w różnych unijnych organach. Nie inaczej było także w przypadku Parlamentu Europejskiego. Ważnym aspektem stało się dostosowanie poszczególnych norm ustawowych i własnej konstytucji do nowych rozwiązań. Celem niniejszego opracowania jest właśnie przedstawianie austriackich rozwiązań w tym temacie na tle rozwiązań europejskich, ze szczególnym uwzględnieniem unormowań rzadko spotykanych lub wręcz odrębności sytemu Republiki Austrii. Rzecz wydaje się być interesująca zarówno z punktu widzenia praktyki ustrojowej państw członkowskich Unii Europejskiej, jak i z punktu widzenia czytelnika. To drugie podejście pozwoli na ocenę austriackich rozwiązań na tle niedawno wprowadzonej ordynacji wyborczej do PE zawartej w Kodeksie Wyborczym, ale również może podsunąć pewne pomysły, co do przyszłych nowelizacji. Autorzy zwrócili szczególną uwagę na dwa rozwiązania: obniżenie cenzusu wieku czynnego prawa wyborczego oraz jednookręgowy system wyborczy. Austriackie doświadczenia mogą być również pomocne państwom, które wprowadzają możliwość głosowania korespondencyjnego. Są to propozycje szczególnie interesujące z punktu widzenia przyszłych, możliwych nowelizacji systemów wyborczych państw członkowskich.
EN
On 1 February, 1994 the Republic of Austria concluded the Accession Treaty and on 1 January, 1995 became a full member of the European Union. Membership obliged Austrians to ‘provide’ the Community with appropriate personnel to take up different posts in various EU authorities, as well as in the European Parliament. The most important issue was to alter particular statutory regulations and the Austrian Constitution to adjust to the new situation. The paper aims at presenting the Austrian solutions in this matter in the context of European Union law, with particular emphasis on regulations which are uncommon or specific to the Republic of Austria. The matter of interest is the constitutional practice of EU member states and the reader’s perspective is taken into account. The latter approach not only evaluates the Austrian solutions in the context of the electoral law to the European Parliament contained in the Election Code, but could also suggest some ideas in regard to prospective amendments. The authors would, in particular, like to pay attention to two issues: the lowering of the voting age, and the single constituency electoral system. The Austrian solutions might be valuable to refer to in the countries where a system of correspondence voting is just being introduced. These resolutions are particularly interesting taking into consideration prospective, possible amendments to the electoral laws of the EU member states.
first rewind previous Strona / 1 next fast forward last
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.