The article analyses the content of the monograph published in 2021, presenting the impact of the development of social rights for the contemporary social security systems.
PL
Tekst omawia zawartość wydanej w 2021 r. monografii, prezentującej wpływ praw społecznych na współczesne systemy zabezpieczenia społecznego.
2
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The article is an attempt to present the key role of social policy in determining the changing due to the extension of social rights place of women in society. The assumption was made that the concept of social citizenship changes and depends on the model of a welfare state. In order to show this relationship, three separate stages in Polish social policy were distinguished symbolically: the interwar period, the period of the Polish People’s Republic and the stage, initiated in the 1990s. The article uses descriptive and comparative-critical methods, reaching to the work of various authors. Equality principles at the level of legal standards have always been present in social policy in Poland. At the level of practice, however, their implementation has not been yet completed
PL
Artykuł jest próbą przedstawienia istotnej roli polityki społecznej w określaniu zmieniającego się pod wpływem rozszerzenia praw społecznych miejsca kobiet w społeczeństwie. Przyjęto założenie, że pojęcie obywatelstwa społecznego zmienia się i zależy od modelu państwa o charakterze opiekuńczym. W celu ukazania tej zależności wyróżnione zostały symbolicznie trzy odrębne etapy w polskiej polityce społecznej: dwudziestolecie międzywojenne, okres PRL-u oraz etap zapoczątkowany w latach 90. XX w. W artykule zastosowano metody opisową i porównawczo-krytyczną, sięgając do prac różnych autorów. Zasady równościowe na poziomie standardów prawnych były zawsze obecne w polityce społecznej w Polsce. Na poziomie praktyki ich realizacja nie jest jeszcze dokończona.
Chociaż pierwsze akty prawa międzynarodowego dotyczące respektowania praw społecznych osób niepełnosprawnych zostały uchwalone w latach 70. XX w., w Polsce wciąż w praktyce nie są one przestrzegane. Autorka artykułu omawia podstawowe zagadnienia dotyczące trudności związanych z odnalezieniem się osób niepełnosprawnych na rynku pracy, jak również społecznych barier, jakie napotykają takie osoby, a następnie stawia diagnozę odnoszącą się do obecnego stanu wykonania zadań rehabilitacji zawodowej w Polsce i wynikających z tego konsekwencji dla zatrudniania osób niepełnosprawnych. W artykule przedstawiono i przeanalizowano także dane statystyczne prezentujące np. strukturę wydatków samorządów powiatowych na realizację zadań rehabilitacji zawodowej. W podsumowaniu zgłoszono postulaty, których wypełnienie może przyczynić się do poprawy statusu osób niepełnosprawnych, zwłaszcza w zakresie ich udziału w rynku pracy i podniesienia wysokości dochodów.
EN
Although the first acts of international law concerning the respect of social rights of the disabled persons were enacted in the 70s of XX Century, they are practically not respected in Poland yet. Authoress of the article discusses about the basal issues on difficulties related to finding themselves of disabled persons in the labour market as also social barriers, which are faced by such people and then gives a diagnose regarding to current state of realization of occupational rehabilitation tasks in Poland and its consequences for employment of disabled persons. In the article there are statistical data presented and analyzed i.e. structure of county governments expenditure for realization of occupational rehabilitation tasks. In the summary there are reported demands, which implementation may cause improvement of disabled persons status, especially in the scope of their participation in the labour market and income growth.
Artykuł opisuje założenia normatywnych i praktycznych wzorców realizacji praw społecznych w paradygmacie aktywnej polityki społecznej. Teoretyczną ramę analiz stanowi koncepcja obywatelstwa Thomasa H. Marshalla. Odwołując się do niej autor dowodzi, iż w dzisiejszym systemie polityki społecznej zmienia się sposób postrzegania obywatelskich uprawnień, szczególnie w obszarze praw socjalnych. Odpowiedzialne jest za to przyjęcie, jako dominującego, paradygmatu aktywnej polityki społecznej, którego fundamentem jest wspieranie zaradności społecznej obywateli. W dalszej części artykułu autor podejmuje próbę oceny wdrażania idei zaradności w praktyce działań instytucji pomocy społecznej w Polsce. Dostrzega w tym względzie przeszkody na poziomie makro (negatywne tendencje demograficzne), mezo (deficyty w zasobach pomocy społecznej), mikro (przemiany rodziny).
EN
The article describes the normative assumptions and practical ways to implement social rights in the paradigm of active welfare state. The theoretical framework of analysis is the concept of citizenship proposed by Thomas H. Marshall. Referring to this concept, the author argues that the current system of social policy changes the perception of rights, particularly in the area of social rights. This is a consequence of the adoption as the dominant paradigm of active welfare state that promotes resilience. The author appraises the implementation of the idea of resilience in the practice of the social assistance institutions in Poland. In this context article points out the obstacles on the macro level (negative demographic trends), meso (deficits in resources of social assistance), micro (transformation of the family).
W artykule podjęto próbę zrozumienia współczesnego obywatelstwa z perspektywy praw społecznych jednostki. Teoretyczną ramą prowadzonych rozważań była koncepcja Thomasa H. Marshalla akcentująca wagę socjalnych uprawnień w redukcji społecznych nierówności. Uwzględniając Marshallowską definicję praw społecznych, zaproponowano dwojaki sposób rozumienia ich istoty. Z jednej strony jako prawa wyjściowego gwarantującego minimalny standard godnego życia, z drugiej zaś jako prawa do aktywności, zaradność, szczególnie w sytuacji doświadczanego kryzysu socjalnego. Ponadto w artykule zaprezentowano typologię źródeł praw społecznych oraz opisano ich zastosowanie na przykładzie osób z niepełnosprawnością.
EN
The author of the article attempts to understand the contemporary citizenship in the perspective of social rights. The theoretical framework is based on Thomas H. Marshall’s conception, which indicates the importance of social rights in the reduction of social inequalities. The article proposes two ways of understanding the essence of social rights. On the one hand, there are rights that guarantee a minimum standard “dignifed life”, on the other hand the ones that guarantee activity and resourcefulness, especially in a situation of social crisis. The article presents a typology of sources of rights and describes implementation of the rights in Poland on the example of people with disabilities.
The article contains topics that were of historical interest but are still relevant today. The issue of women’s rights was part of the reflection on the existence of normative laws regulating the rights of women citizens, but it also fell within the sphere of social exclusion, which reflected the mentality of society. In the interwar period, Polish women gained full rights, including educational, economic, and social ones. These were largely subject to „maternal determinism”, that is, they resulted from the social role of the mother. Moreover, they could enjoy political rights. They had the right to vote and stand for election, to hold public office, to information, freedom of association, and freedom of expression. In the press journalism addressed to female readers, attention was drawn to the discrepancy between the normative rights of Polish women and the actual implementation of the principle of legal egalitarianism. On its basis, an image of the dysfunction of the system of women’s rights, areas of abuse, and sometimes crimes against female citizens of the Republic of Poland was created.
XX
W treści artykułu znalazły się zagadnienia, które miały walor historyczny, ale zachowały aktualny wydźwięk w czasach współczesnych. Problem praw kobiet należał do składników rozważań o istnieniu aktów normatywnych, regulujących kwestię uprawnień obywatelek państwa, ale też mieścił się w sferze wykluczeń społecznych, odzwierciedlających stan mentalności społeczeństwa. W okresie międzywojennym Polki uzyskały pełnię praw. Mogły korzystać z praw społecznych, w tym edukacyjnych, ekonomicznych, socjalnych. Te uprawnienia w dużym stopniu podlegały „determinizmowi macierzyńskiemu”, czyli wynikały ze społecznej roli matki. Natomiast prawa polityczne wiązały się z czynnym i biernym prawem wyborczym, prawem do piastowania urzędów i innych stanowisk publicznych, prawem do zrzeszania się, prawem do informacji oraz wolności słowa. W publicystyce prasowej adresowanej do czytelniczek zwracano uwagę na rozdźwięk między normatywnymi prawami Polek a faktycznym stanem realizacji zasady egalitaryzmu prawnego. Na jej podstawie tworzył się obraz dysfunkcji systemu uprawnień kobiet, obszarów nadużyć, a niekiedy przestępstw wobec obywatelek Rzeczypospolitej Polskiej.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.