Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Od praw naturalnych do godności osoby ludzkiej. Rozważania filozoficzno-prawne w przedmiocie aksjologii Konstytucji Rzeczypospolitej Polskiej

100%

Łuszczyńska M.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2024

|

nr 2(78)

131-147

PL

Artykuł stanowi refleksję nad problematyką prawa naturalnego. W literaturze przedmiotu dominuje pogląd, iż prawo naturalne jest rodzajem matrycy, która powinna być powielona przez ustawodawcę, co zapobiegać ma niesprawiedliwości prawa. W myśl łacińskiej paremii: Lex iniusta non est lex (Prawo niesprawiedliwe nie jest prawem) legislator musi uwzględniać bliżej niesprecyzowane normy wyższego rzędu. Celem artykułu jest spojrzenie z perspektywy filozoficznej na podstawy aksjologiczne polskiego porządku prawnego w kontekście przede wszystkim źródeł prawa. Zdaniem autora artykułu w czasach współczesnych racjonalizm prawa naturalnego staje się pozorny, zaś jego religijne fundamenty niekoniecznie będą akceptowalne w społeczeństwie kulturowo spluralizowanym. Użyta została metoda analizy prawa, metoda historyczno-prawna (w zakresie badania ewolucji idei prawnych leżących u podstaw poszczególnych uregulowań konstytucyjnych) oraz metody hermeneutycznej w odniesieniu do badania ustawy zasadniczej jako wytworu kultury, nie tyle w warstwie językowej, co społecznej, kulturowej i historycznej. Analiza obowiązujących przepisów prawnych wymusiła również skorzystanie z metody formalno-dogmatycznej.

EN

The article is a reflection on the issues of natural law. The dominant view in the literature on the subject is that natural law is a kind of matrix that should be duplicated by the legislator in order to prevent legal injustice. According to the Latin paremia: Lex iniusta non est lex (Unjust law is not law), the legislator must take into account unspecified higher- level norms. The aim of the article is to look from a philosophical perspective at the axiological foundations of the Polish legal order in the context, primarily, of the sources of law. According to the author of the article, in modern times the rationalism of natural law is becoming apparent, and its religious foundations will not necessarily be acceptable in a culturally pluralized society. The legal analysis method was used, the historical-legal method (in terms of examining the evolution of legal ideas underlying individual constitutional regulations) and the hermeneutic method in relation to the examination of the Constitution as a product of culture, not so much in the linguistic, but in the social, cultural and historical layer. The analysis of applicable legal provisions also forced the use of the formal and dogmatic method.

2

Problem dobrowolnego niewolnictwa w filozofii politycznej libertarianizmu

80%

Dominiak Ł.

Athenaeum. Polskie Studia Politologiczne

|

2017

|

tom 54

61-84

EN

The present paper deals with the problem of voluntary slavery lawfulness within the libertarian theoretical framework. It hypothesises that libertarian theory of natural rights assumes the possibility of licit slavery contracts and that it stems logically from the alienability and compossibility of natural rights. Moreover, the paper discusses arguments against voluntary slavery presented in the literature. The method of logical analysis has been employed to examine validity of the hypotheses.

PL

Artykuł dotyczy problemu możliwości prawnej istnienia dobrowolnego niewolnictwa na gruncie libertariańskiej teorii naturalnych praw podmiotowych. Praca stawia hipotezę, iż teoria ta zakłada możliwość prawną istnienia umów niewolnictwa i że możliwość ta wynika logicznie ze zbywalności oraz komposybilności (compossibility) naturalnych praw podmiotowych. Artykuł prowadzi dyskusję z przedstawianymi w literaturze przedmiotu argumentami negującymi taką możliwość. W pracy wykorzystano metodę analizy logicznej.

3

Between lawfulness and lawlessness: The conceptual boundary between the system and the individual in Richard Wright’s Native Son

80%

Stiepanow J.

|

2017

|

nr 14/2

121-138

EN

This paper explores the impact of the conceptual boundary created by the notions of lawfulness and lawlessness on the individual. Law in Western culture is a goal-oriented instrument of state. The legal limits established in legislative acts and judicial decisions delineate a territory for potential action. As a normative domain, law guides human conduct in the process of individual practical reasoning. In states where codes and statutes go against natural human inclinations, individuals view the conceptual boundary of law as a challenge, which leads to conflicts between the system and the individual. I analyze such a conflict in the personal narrative of Bigger Thomas, the main protagonist in Richard Wright’s Native Son. The growing tension caused by the discriminatory system of Jim Crow laws ends in the character crossing legal- and custom-determined boundaries.

PL

Artykuł dotyczy zagadnienia metaforycznej granicy, jaka tworzy się między pojęciami czynu zgodnego z prawem a czynu zabronionego. Prawo w kulturze zachodniej jest instrumentem władzy nastawionym na osiągnięcie celu. Ograniczenia ustanowione w czynnościach legislacyjnych lub przez wykładnię przepisów prawa tworzą terytorium do potencjalnego działania. Jako domena normatywna prawo kieruje ludzkim zachowaniem poprzez proces praktycznego rozumowania. W systemach, w których prawo zostało ustanowione w sprzeczności z prawem naturalnym, ta metaforyczna granica staje się wyzwaniem dla jednostki i prowadzi do jej konfliktu z państwem. Artykuł zgłębia ten konflikt z punktu widzenia osobistej narracji Biggera Thomasa, głównego bohatera powieści Richarda Wrighta pt. Native Son. Rosnące napięcie powodowane przez dyskryminacyjny system praw Jima Crowa prowadzi do tego, że Bigger przekracza granice wyznaczone przez amerykańskie prawo i obyczaje.