Ausgehend vom sprachlichen Determinismus, nach dessen Auffassung Denken und Weltansicht von der Sprache bestimmt werden, führt die Entwicklung zum Prinzip des sprachlichen Relativismus, das besagt, dass verschiedene Sprachen zu unterschiedlichen Arten des Denkens bzw. verschiedenen Weltansichten führen. Konstruktivistische Theorien hingegen vertreten die Meinung, der Mensch habe gar keinen unmittelbaren Zugriff auf die Wirklichkeit, sondern das Individuum konstruiere sich diese selbst. Allen Ansätzen sind aber die Fragen gemeinsam, ob und wie Sprache und Denken interagieren, ob und welche Weltansichten Sprache ermöglicht. Zudem besteht Einigkeit in der Ablehnung universaler Prinzipien.
EN
Starting from the linguistic determinism, be determined which considers thinking and worldview of the language, leading the development of the principle of linguistic relativism, which states that different languages lead to different ways of thinking and different world views. Constructivist theories however are of the opinion that man has no direct access to reality, but the individual is construct them yourself. All approaches but the issues are common to interact whether and how language and thought, whether and what kind of world views allows language. In addition, there is agreement in the rejection of universal principles.
PL
Punktem wyjścia jest determinizm językowy, zgodnie z którym myślenie i postrzeganie świata są determinowane przez język, następnie dyskutowany jest model relatywizmu językowego, według którego różne języki prowadzą do odmiennych rodzajów myślenia czy odmiennych sposobów postrzegania świata. Teorie konstruktywistyczne natomiast głoszą, że człowiek nie ma bezpośredniego dostępu do rzeczywistości, lecz sam ją konstruuje. Dla wszystkich tych ujęć wspólne są pytania, czy i w jaki sposób język i myślenie oddziałują na siebie, czy język ma wpływ na postrzeganie świata oraz jaki jest to wpływ. Modele te łączy ponadto odrzucenie pryncypiów uniwersalistycznych.
The article presents an analysis of linguistic worldviews emerging from the Polish and English press articles reporting on the coming out of a Polish priest. James Underhill’s (2012) model of the linguistic worldview used for the analysis assumes multidimensionality of this phenomenon that embraces not only the dimensions of world-perceiving and world-conceiving encoded in language systems but also the dimensions of personal world, cultural mindset and the perspective of the speaker. The analysis of the press articles in relation to these dimensions reveals similarities and differences between the linguistic worldviews emerging from the articles. The newspaper articles collected for the analysis deal with the same event but because they have been created in two different cultural contexts, a different view of the world should be expected. The comparative analysis sheds light on the nature of these differences and reflects on their circumstances.
PL
Artykuł przedstawia analizę porównawczą językowych obrazów świata „wyłaniających” się z polskich i angielskich tekstów prasowych relacjonujących coming out polskiego księdza. Wykorzystany tu model językowego obrazu świata wg Jamesa Underhilla (np. 2011) zakłada wielowymiarowość tego zjawiska, obejmującego nie tylko zakodowany w systemie danego języka sposób postrzegania i konceptualizowania rzeczywistości, ale także wymiary osobisty, ideologiczny i związany z perspektywą mówiącego. Analiza tekstów na ww. temat w odniesieniu do tych właśnie wymiarów pozwala określić, na ile „wyłaniające się” z nich obrazy są do siebie podobne, a na ile różne. Zebrane artykuły prasowe traktują o tym samym wydarzeniu, ale ponieważ powstały w dwóch różnych kontekstach kulturowych, należy spodziewać się odmiennych „oglądów” sytuacji. Analiza porównawcza rzuca światło na istotę tych różnic oraz prowadzi do refleksji nad ich uwarunkowaniami.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.