Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Aktualność myśli Mieczysława Alberta Krąpca o prawach człowieka w kontekście stanowiska postpozytywizmu prawnego

100%

Kożuchowski J.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2016

|

tom z. 92

183--192

PL

Artykuł prezentuje doniosłość i aktualność wizji praw człowieka pojmowanych jako uprawnienia ius w ujęciu wybitnego myśliciela M.A. Krąpca. Mają one swój naturalny fundament w osobowej strukturze bytowej człowieka i jej wrodzonych inklinacjach (prawie naturalnym w wersji klasycznej – Arystotelesa i św. Tomasza z Akwinu), a obiektywne źródło tych praw determinuje ich uniwersalny charakter. Natomiast postpozytywizm, który za podstawę rozstrzygnięć porządku prawnego przyjmuje zasady wykreowane przez konwencje i odwołuje się do danych socjologii deskryptywnej, nie może formułować norm i praw powszechnie wiążących.

EN

The article presents the significance and topicality of the vision of human rights understood as ius entitlement in the conception by an outstanding thinker M.A. Krąpiec. These rights have their natural foundation in the personal existential structure of the human and its inborn inclinations (natural law in the classicist version by Aristotle and Aquinas) and the objective source of these rights determines their universal character. However, post-positivism, which accepts the rules created by conventions as the foundation for settling the legal order and refers to descriptive sociology data, cannot form the norms and laws commonly binding.

2

Bezpieczeństwo w perspektywie studiów krytycznych

100%

Stańczyk J.

Studia Bezpieczeństwa Narodowego

|

2021

|

tom R. 11, Nr 21

47--63

PL

Celem artykułu jest wyjaśnienie istoty krytycznych studiów nad bezpieczeństwem, dookreślenie ich specyfiki, a także zweryfikowanie użyteczności poznawczej tego paradygmatu. Odwołano się do dorobku najważniejszych przedstawicieli badanego nurtu teoretycznego, jak również komentarzy tego w polskich publikacjach naukowych. Ponieważ badana problematyka dotyczy teorii bezpieczeństwa, to w pracy nad artykułem zastosowane zostały metody ogólnoteoretyczne, takie jak: analiza, definiowanie, porównanie, synteza i wnioskowanie. Wyjaśniono najważniejsze cechy krytycznych studiów nad bezpieczeństwem, za jakie uznaje się nietradycyjną formę podejścia badawczego oraz duże nastawienie praktyczne i normatywne. Odniesiono się do postpozytywistycznych tendencji w rozwoju naukowym. Wskazano na szerokie i wąskie rozumienie teorii krytycznych w nauce. Szczegółowo przeanalizowano cechy krytycznych studiów nad bezpieczeństwem, odrębnie odnosząc się w tym kontekście do zagadnień sekurytyzacji i emancypacji. Wyjaśniono ich wpływ na dowartościowanie postrzegania bezpieczeństwa z perspektywy ludzkiej, co znalazło zastosowanie m. in. w koncepcji human security. Przedstawiono dokonania najważniejszych przedstawicieli i szkół teoretycznych z perspektywy krytycznej w zakresie studiów nad bezpieczeństwem. W podsumowaniu zestawiono najważniejsze zarzuty formułowane wobec krytycznych studiów nad bezpieczeństwem oraz starano się wykazać zalety tego paradygmatu. Sformułowano postulaty związane z wymogami krytycznego myślenia w nauce.

EN

The aim of the article is to explain the essence of critical security studies, to define their specificity, as well as to verify the cognitive usefulness of this paradigm. References were made to the achievements of the most important representatives of the theoretical trend under study, as well as to comments on this in Polish scientific publications. Since the research issue concerns the theory of security, general theoretical methods, such as analysis, definition, comparison, synthesis and inference, were used in the work on the article. There are explained the most important features of critical security studies, which are considered a non-traditional form of research approach, and a strong practical and normative attitude. There were referred to post-positivist tendencies in scientific development. A broad and narrow understanding of critical theories in science was indicated. The features of critical security studies were analyzed in detail, with separate reference to the issues of securitization and emancipation in this context. Their impact on the appreciation of the perception of security from the human perspective was explained, which was used, among others, in in the concept of human security. There were presented the achievements of the most important representatives and theoretical schools from a critical perspective in the field of security studies. The summary summarizes the most important allegations made against critical security studies and tries to demonstrate the advantages of this paradigm. There were formulated postulates related to the requirements of critical thinking in science.

3

Badanie tego, co społeczne. Problem statusu naukowego socjologii

100%

Pomiankiewicz Ł.

Przegląd Socjologiczny

|

2013

|

tom 62

|

nr 4

115 -138

PL

W tekście przedstawiam wybrane spojrzenia na naukę i jej definicje, na ich tle umieszczając socjologię. Jest to podstawą do rozważań na temat tego, czym jest nauka bądź czym być ona powinna i jak na tym tle powinno się rozumieć naukowość socjologii. Wychodzę tu od normatywno-funkcjonalnej koncepcji nauki, której wzorem są nauki przyrodnicze, a następnie przedstawiam jej krytyki w postaci socjologicznie, kulturowo i lingwistycznie zorientowanych podejść, podkreślających konsekwencje społecznego uwikłania praktyki naukowej. Próba mówienia o tym, czym jest socjologia i jaki jest jej status jako nauki wymaga określenia tego, co jest przedmiotem socjologicznego namysłu i badań. Zatem wymaga to odpowiedzi na pytanie, czym jest to, co społeczne. Dopiero odpowiedź kieruje nas na drogę rozważania nad sposobami badania tego, co społeczne, czyli namysłu nad tym, jakiego rodzaju nauką jest socjologia.

EN

This is the basis for discussion about what science is, or what it should be, and how, therefore, in this background should be understood scientificity of sociology. I go here from normative - functional conception of science, where the model of it is natural science. Then I present sociologically, culturally and linguistically-oriented approaches that criticize positivistic view of science, highlighting social consequences of the entanglement of scientific practice. To speak about what is sociology and what is its status as a science requires findings of what is the subject of sociological thought and research. So that requires a response to the question: what is the social? Only the answer to this question leads us to reflect on the way of research methods of the social, or to reflect on what kind of science is sociology.

4

Perspektywa feministyczna w badaniach nad terroryzmem

80%

Gasztold A.

Przegląd Politologiczny

|

2018

|

nr 2

45-60

EN

The aim of the article is to analyze the problem of terrorism through the prism of assumptions of the diverse theory of feminism, classified as a post-positivist approach. The main assumption of the article is that the study of terrorism using a feminist theory makes it possible to broaden the scope of its analysis and illustrate that this phenomenon has wide cultural, social, and even biological determinants that shape its genesis, structure, functioning and consequences. The feminist approach facilitates a more comprehensive analysis of the motivation of women to undertake terrorist activities and of how they carry such activities out. By this token, the specificity of female terrorism can be demonstrated. The adopted approach is characteristic of Gender Studies. It focuses on recognizing the differences and similarities between men and women, which are a product of social life. It is assumed that the social status and the roles and potential of women are relational phenomena, which are determined in relation to the status, position and social roles of men. The feminist theory can be used to analyze terrorism, because it focuses the research on the levels of individuals – females and males. The gender difference as a variable constituting social reality is therefore crucial in the study of terrorism. In the conclusion of the article, the author claims that women are members of terrorist organizations and therefore their participation should be examined, and that useful methodology for this purpose has been elaborated by feminist theories.

PL

Celem artykułu jest analiza problemu terroryzmu poprzez pryzmat założeń zróżnicowanej teorii feminizmu, zaliczanej do podejść postpozytywistycznych. Hipotezą artykułu jest przypuszczenie, że badanie terroryzmu z wykorzystaniem teorii feminizmu pozwala poszerzyć zakres jego analizy oraz skonstatować, że to zjawisko ma szerokie uwarunkowania kulturowe i społeczne, a nawet biologiczne, które kształtują jego genezę, strukturę, funkcjonowanie i konsekwencje. Ujęcie feministyczne umożliwia pełniejszą analizę motywów podejmowania i sposobów prowadzenia działalności terrorystycznej przez kobiety, a tym samym pozwala wykazać specyfikę terroryzmu kobiecego. Przyjęte podejście jest charakterystyczne dla gender studies. Koncentruje się na dostrzeganiu różnic i podobieństw między mężczyznami a kobietami, które są wytworem życia społecznego. Zakłada się przy tym, że status społeczny oraz role i możliwości kobiet są zjawiskami relacyjnymi, które wyznaczane są w odniesieniu do statusu, pozycji i ról społecznych mężczyzn. Teoria feminizmu może być wykorzystana do analizy terroryzmu, ze względu na to, że skupia się na badaniach na poziomie jednostki, kobiety i mężczyzny. Różnica płci jako zmiennej konstytuującej rzeczywistość społeczną ma więc kluczowe znaczenie w badaniu terroryzmu. W konkluzji artykułu autorka stwierdza, że kobiety są obecne w organizacjach terrorystycznych i dlatego ich udział winien być badany, a użyteczną do tego metodologią jest podejście wypracowane przez teorie feministyczne.

5

Prawo i scena

80%

Słysz A.

Roczniki Administracji i Prawa

|

2020

|

tom 4

|

nr XX

19-29

EN

We have been looking for answers to the question: what is law and what is its relation to morality for several thousand years. It seems that the definitions and analyzes created so far are still insufficient. A look at the past proves that we are developing the law in this area, generally pushed to it by some tragic events that affect not only law but also universal culture. On the other hand, it is the broadly understood culture that shapes certain patterns of desired behavior much stronger than the law. Shaping the mutual relations between law, morality and pop culture should be the subject of reflection and scientific research. It seems that we are stuck in a certain stagnation, in a deadlock in the development of law, which started in the first half of the 20th century. History proves that we will be stuck in it at least until the next terrible event that will shock the international community, change the perspective and trigger a domino of change.

PL

Na pytanie, czym jest prawo i jaki jest jego stosunek do moralności poszukujemy odpowiedzi od kilku tysięcy lat. Wydaje się, że powstałe dotąd definicje i analizy nadal są niewystarczające. Spojrzenie w przeszłość dowodzi, że rozwijamy prawo w tym zakresie na ogół pchnięci do tego jakimiś tragicznymi wydarzeniami, które oddziaływają nie tylko na prawo, ale i na kulturę powszechną. Z drugiej strony to właśnie szeroko rozumiana kultura kształtuje pewne wzorce powinnych zachowań o wiele silniej niż prawo. Kształtowanie wzajemnych relacji pomiędzy prawem, moralnością a popkulturą winno być przedmiotem refleksji i pogłębionych badań naukowych. Wydaje się, że tkwimy w pewnej stagnacji, w martwym punkcie rozwoju prawa, w który trafiliśmy w pierwszej połowie XX wieku. Historia dowodzi, że będziemy w nim tkwić co najmniej do czasu kolejnego strasznego wydarzenia, które wstrząśnie społecznością międzynarodową, zmieni perspektywę i uruchomi domino zmian.