Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

European post-socialist cities and their near hinterland in intra-urban geography literature

100%

Kubeš J.

|

nr 19

19-43

EN

Over 180 articles concerning urban geography aspects of European post-socialist cities and their near hinterland, published between 1990-2012 in international journals, were selected for the analysis in this paper. Statistics of articles by journals, analysed cities (and their countries) and authors proves the preponderance of research on post-socialist Central European capitals, especially Berlin, Prague and Budapest, followed by Leipzig and Łodź, as well as Moscow and Tallinn. It also proves that the number of domestic authors and those who moved from post-socialist Europe to Western universities gradually increased, while the number of authors from the West decreased. The analysis of representations of article topics, their explanations and justifications were carried out in the second part of the paper. The most frequent article topics include ‘social spatial structure of the city and its transformation’, followed by ‘urban planning and management in the city’ and ’suburbanisation and urban sprawl in the near hinterland of the city’. A smaller number of articles refers to ‘physical spatial structure of the city and its transformation’, ‘housing structure in urban neighbourhoods in connection with changes in housing policy and market’ and ‘functional spatial structure of the city and its transformation’. Indexes of the articles are part of this paper

2

The Social Transformation of Large Housing Estates in Poland at the Turn of the 21st Century

88%

Gorczyca K.

|

nr 6

861-892

EN

Large housing estates make up an essential portion of the housing stock in the urban structure of Polish cities. It was expected that large housing estates in Poland might experience social decline in the 1990s, but several research projects conducted in the estates did not identify any increase in social degradation. This article examines the social structure of the residents of large housing estates in Poland and identifies the main trends in current social changes. The time frame of ongoing transformations in the social structure was set around the turn of the 21st century. This analysis is based on Polish 1988 and 2002 National Census data, the Polish PESEL population database (2011), and the author’s survey data (2010–2012). Research was conducted in seven housing estates in fi ve Polish cities or towns (Poznań, Kraków, Tarnów, Dzierżoniów, and Żyrardów) and focused on analysing the sizes and types of households and their economic situation and the social structure of the estates. Results showed that large housing estates continue to have a heterogeneous social structure and to resist social deprivation processes. Depending on the period when a particular estate was built it is possible to observe distinctive features of housing estates, such as social structure renewal in housing estates from the 1950s and 1960s, residential ageing in those from the 1970s, and the risk of an exodus of young residents from estates from the 1980s. Those shared problems may soon become decisive for the future development of large estates.

3

Heritage and the Post-Socialist City: Social and Cultural Perspectives

75%

Falski M. , Kovářová L.

|

2021

|

nr 10

1-12

PL

Artykuł jest prezentacją najnowszego numeru „Colloquia Humanistica”. Główny temat dziedzictwa w miastach postsocjalistycznych został przedstawiony w odniesieniu do trzech zasadniczych pól tematycznych: relacji między planowaniem miejskim a kwestiami tożsamościowymi, praktyk symbolicznych i zachowań semiotycznych w przestrzeni miejskiej oraz praktyk w kontekście tworzenia się lokalnych sieci społecznych. Wnioski wskazują na wpływ pamięci oraz polityki, jak też kwestii (nie) ciągłości, na stabilność i bezpieczeństwo wspólnot miejskich z jednej strony, jak też na ich skuteczne przemiany z drugiej.

EN

The paper is a presentation of the latest volume of Colloquia Humanistica. The leading subject of heritage in the post-socialist city is largely commented on with reference to three major questions: the interplay of city planning and identity issues; symbolic practices and semiotic shifts in urban space; social practices and the functioning of local social networks. Concluding remarks draw attention to the intersection of memory studies and politics, as well as the issue of (dis)continuity, which is crucial for the stability and security of societies on the one hand, and for efficient change on the other.

4

Ewolucja statusu społecznego i pozycji wielkich osiedli mieszkaniowych w strukturze rezydencjalnej miasta postsocjalistycznego. Wybrane przykłady

75%

Szafrańska E. , Zakład Geografii Miast I. G. M. i. T. , e_szafran@geo.uni.lodz.pl

|

tom 52

PL

Wielkie osiedla mieszkaniowe o zabudowie blokowej, w języku potocznym i w literaturze naukowej określane też „blokowiskami” lub „osiedlami z wielkiej płyty”, stanowią najbardziej widoczne dziedzictwo socjalizmu we współczesnych miastach postsocjalistycznych i bardzo istotny element struktury społeczno-przestrzennej tych miast. Głównym celem artykułu jest ilustracja przemian, które nastąpiły po 1990 r. w strukturze społecznej, oraz prestiżu tych osiedli w mieście postsocjalistycznym, a także określenie, jaki jest kierunek, tempo, determinanty i efekty tych przemian. Za ważne uznano odpowiedź na dwa pytania: po pierwsze, jakie jest miejsce wielkich osiedli mieszkaniowych z strukturze społeczno-przestrzennej miasta postsocjalistycznego, a po drugie, czy osiedla te powielają ścieżki przekształceń wielkich osiedli w miastach zachodnioeuropejskich, czy też przekształcają się w sposób swoisty, specyficzny dla miast po socjalizmie? Pracę oparto na analizie dostępnej literatury omawiającej przemiany osiedli w wybranych krajach i miastach Europy Centralnej i Wschodniej oraz publikowanych wcześniej własnych badaniach empirycznych autorki.

EN

Large block housing estates built after the Second World War are present in the urban landscapes of many Central East European countries. Moreover, they constitute the dominant form of urban residential environment and a significant part of the socio-spatial structure of post-socialist cities. The main purpose of this paper was to identify ongoing changes in post-socialist large housing estates and to clarify their main factors. These analyses were encompassed the changes in socio-demographic and socio-economic structure of inhabitants of large housing estates and the changes in their residential prestige. The main question was how large housing estates built during the socialist period have changed in new socio-demographic, political and economic conditions, which emerged after the collapse of socialism. The second question was, whether the transformations within large housing estates of post-socialist cities distinguishes from the processes taking place in West European cities. The study was based on a review of the available literature and the author’s own previously published work.

5

The evolution of a post-socialist satellite city in Central Europe. A historical and socio- spatial case study of Luboń near Poznań (Poland)

63%

Nowak M. , Bernaciak A. , Wieczorek A.

|

nr 68

119-137

PL

Celem artykułu jest społeczno-ekonomiczna i przestrzenna analiza procesu rozwoju miasta satelitarnego z rdzeniem przemysłowym i rolniczym, położonego w Europie Środkowej, jakim jest Luboń koło Poznania. Luboń został założony w 1954 r., a zatem stosunkowo niedawno, co pozwala analitycznie prześledzić cały proces rozwoju, w oparciu o zastosowane metody badawcze, w tym dane dotyczące zmian liczby ludności, liczby mieszkań, a także dane przestrzenne oparte na georeferencji zdjęć archiwalnych map miasta Lubonia i rodzajów jego zabudowy. Wykorzystane dane zostały wpisane w filozofię podejścia ewolucyjnego odwołującego się do dynamiki zmian i złożoności procesów rozwojowych oraz ich nierównowagi. Artykuł zawiera elementy analizy historycznej, rekonstruującej dynamikę zmian miasta, oraz elementy konceptualizacji oparte zarówno na badaniach genetycznych koncepcji „nowych miast”, jak i na założeniach obecnych w radzieckiej myśli urbanistycznej, która była bezpośrednią inspiracją dla rozwiązań z lat 50. Zaproponowane w zakończeniu uogólnienia wskazują na istnienie stanu kryzysu i zapraszają do dyskusji nad dynamiką zjawisk metropolizacji z punktu widzenia peryferyjnych uczestników tego procesu.

EN

The aim of the article: The evolution of a post-socialist satellite city in Central Europe. A historical and socio-spatial case study of Luboń near Poznań (Poland) is a socio-economic and spatial analysis of the development process of a satellite city with an industrial and agricultural core located in Central Europe. Luboń is a city founded in 1954, which allows to trace the entire process of its development, based on the research methods used, including statistical data on changes in, among others, population numbers, as well as spatial data based on georeferencing of photographic images of archival maps of the City of Luboń. The methods used as the way of describing and analyzing the history of the city were inscribed in the philosophy of the evolutionary approach referring to the dynamics of change and the complexity of development processes and their imbalance. The authors of the article formulate answers of three research questions: (1) how did the industrialization origins and socio-spatial alterations shape satellite city contemporary form? (2) how was its spatial form affected by the de-industrialization process of the first decade after 1989? (3) how has the city changed under the demographic and suburbanization pressure of its larger neighbour over the years? The article also contains elements of historical analysis, reconstructing urban dynamics. It also includes elements of conceptualisation based both on genetic studies of the concept of “new cities”, but also on assumptions present in Soviet urban planning thought, which was a direct inspiration for the solutions of the 1950s. The generalizations, after answering the research questions, proposed in the conclusion indicate the existence of the state of crisis and invite to discuss the dynamics of the phenomena of metropolisation from the point of view of peripheral participants of the process.

6

Możliwości przekształceń wielkich osiedli mieszkaniowych w mieście postsocjalistycznym w Polsce

63%

Szafrańska E.

|

tom 11

39-53

PL

ABSTRAKT: Wielkie osiedla mieszkaniowe wybudowane po II wojnie światowej są obecne niemal we wszystkich miastach europejskich, jednak systemowe i polityczne czynniki zdecydowały, że na największą skalę rozwinęły się w krajach socjalistycznych. Celem niniejszego artykułu jest diagnoza stanu wielkich osiedli mieszkaniowych w postsocjalistycznej Polsce, a także określenie możliwości ich przekształceń zmierzających do poprawy warunków zamieszkania w tych osiedlach.

EN

ABSTRACT: Large housing estates, built after the Second World War are present nearly in all European cities, however, systemic and political factors decided that they developed on the largest scale in socialist countries. This paper focuses on large housing estates in post-socialist Poland. The aim of the article is the evaluation of large housing estates in post-socialist Poland, and the chances for their successful transformation, which aim at providing the inhabitants with housing conditions fully satisfying their needs.

7

A post-socialist city: a “turn” in shaping the architectural image of a city at the turn of the 19th and 20th centuries. The case of Łódź

51%

Sowińska-Heim J.

|

tom XVII (XXVI)

251-271

EN

Following the political breakthrough of 1989 architects were faced with completely new challenges. After the lethargy of the 1980s Polish architecture experienced a real turn. A remarkable transformation was taking place along with the general cultural, social, political and economic changes. The opening to the trends in Western culture, the establishment of numerous private architectural studios, the appearance of development companies or foreign investors, coupled with new technological possibilities resulted in the change of Polish urban landscape. As a result, Polish municipal authorities had to review their way of thinking about their cities. The paper aims at analysing the changes stimulated by the “turn” which took place in Polish architecture in the 1990s. It presents some observations on the transformation and the emerging challenges and problems of Łódź urban space.

PL

Przełom polityczny i systemowy, który nastąpił w 1989 r., otworzył przed architektami całkowicie nowe możliwości działalności twórczej. Po marazmie lat 80. w architekturze polskiej nastąpił prawdziwy zwrot. Swoista rewolucja dokonała się w korelacji ze zmianami ogólnokulturowymi, społecznymi, a także politycznymi i gospodarczymi. Otwarcie na nurty obecne w architekturze "Zachodu", powstawanie licznych prywatnych pracowni architektonicznych, pojawienie się firm developerskich, czy też zagranicznych inwestorów, wraz z nowymi możliwościami technologicznymi wpłynęło na przeobrażenia zachodzące w krajobrazie polskich miast. Jednocześnie zmusiło władze miast do zrewidowania sposobu myślenia o mieście. Artykuł stanowi analizę zmian stymulowanych "zwrotem", który miał miejsce w polskiej architekturze lat 90. Prezentuje on spostrzeżenia dotyczące przeobrażeń, jak również pojawiających się nowych wyzwań i problemów zachodzących w łódzkiej przestrzeni miejskiej.

8

Gentrification, revitalization and children raising. Family gentrifiers in a post-socialist city

51%

Bunio-Mroczek P.

|

nr 4

70-91

PL

Artykuł stanowi analizę przypadku postsocjalistycznego miasta poprzemysłowego oraz procesu gentryfikacji w jego początkowym stadium, w kontekście dużego koordynowanego przez władze miejskie programu rewitalizacji oraz doświadczeń gentryfierów z dziećmi. Artykuł zainspirowany został ramą teoretyczną stworzoną przez Roberta A. Beauregarda, według którego na proces gentryfikacji składają się cztery elementy: potencjalnie gentryfikowalne sąsiedztwa, potencjalnie gentryfikowalni mieszkańcy, czynniki/podmioty ułatwiające lub wpływające na gentryfikację oraz sami potencjalni gentryfierzy. Empiryczna część artykuły oparta jest na jakościowych badaniach na temat gentryfierów w procesie rewitalizacji społecznej, realizowanych w Łodzi.

EN

The aim of the article is to provide a case study of a post-industrial, post-socialist city analyzing gentrification processes in their initial phase within the context of a large municipality-led revitalization program with focus on experiences of family gentrifiers. Inspired by Robert A. Beauregard’s framework (1986), the analysis concentrates on ‘the potentially gentrifiable neighborhoods’, ‘the potentially gentrified’, ‘the facilitators and active agents of gentrification’, and ‘the potential gentry themselves’. The empirical part of the text is based on qualitative study, that is, selected interviews collected within a research project on gentrifiers in the process of social revitalization, conducted in the city of Lodz (central Poland).

9

Studying the Post-Socialist City in Yugoslavia: An Examination of Multi-Disciplinary Methodologies and Theoretical Approaches

51%

Babić M.

|

2021

|

nr 10

1-22

PL

Od upadku ładu komunistycznego w Europie na początku lat 90. XX wieku, czemu towarzyszył rozpad Jugosławii i wojna, która naznaczyła ostatnią dekadę minionego stulecia na Bałkanach, intensywnie rozwijają się badania naukowe poświęcone Europie Południowo-Wschodniej. Od początku nowego tysiąclecia pojawiają się projekty akademickie dotyczące dwudziestowiecznej architektury, zaś nowe pokolenie historyków architektury i urbanistyki z rosnącym zainteresowaniem rozwija poruszaną dotąd tematykę. Jednakże badania nad architekturą okresu postsocjalistycznego w miastach zachodnich Bałkanów odgrywają drugorzędną rolę w porównaniu z aktywnością naukową poświęconą architekturze modernizmu w Jugosławii, jak też miejscu architektury w przemianach społeczno-politycznych podczas zimnej wojny. Badania przestrzeni miejskiej w okresie postsocjalistycznym zajmują marginalne miejsce w dyskursie historii architektury i urbanistyki, zaś projekty naukowe o tej tematyce rozwijają się głównie w perspektywie socjologii, antropologii społecznej i geografii miasta. Celem artykułu jest analiza dotychczasowej literatury dotyczącej architektury postsocjalistycznej oraz miejskiego, ideologicznego i socjologicznego dziedzictwa socjalistycznej Jugosławii; przedstawione przeze mnie prace starają się również określić możliwe kierunki dalszych studiów nad tą problematyką. Uważam, że analiza wielodyscyplinowych badań naukowych dotyczących architektury socjalizmu i okresu post-socjalistycznego może być kluczowym krokiem w procesie odkrywania znaczeń jugosłowiańskiej i postjugosłowiańskiej przestrzeni miejskiej, jak też w próbach scharakteryzowania jej specyfiki. Pod względem metodologicznym artykuł rekonstruuje sposoby badania typowe dla poszczególnych dyscyplin oraz ich punkty wspólne, jak też dokonuje analizy istniejącego już dyskursu naukowego. Ponadto dzięki badaniu różnorodnych perspektyw metodologicznych i teoretycznych w studiach na temat miast Europy Środkowej w artykule zaproponowano możliwe kierunki dalszych prac badawczych nad architekturą i urbanistyką okresu postsocjalistycznego w krajach byłej Jugosławii.

EN

Since the end of the state-socialist era in the early 1990s – and effectively, since the end of the Yugoslav federation and the subsequent wars that had engulfed the Western Balkans for almost a decade – the study of the twentieth-century South-Eastern Europe has intensified. The scholarship on the region’s twentieth-century architecture has been prolific since the early years of the new millennium, and the new generation of urban and architectural scholars has further amplified this trend. However, an inquiry into the post-socialist city in Western Balkans has been relegated largely to the secondary position to the study of the Yugoslav modernist architecture and its role within the socio-political mechanisms of the Cold War era. In this discourse, the study of the post-socialist urban space remains lacking in architectural and urban history – it is mainly conducted within the methodological and theoretical frameworks of sociology, socio-cultural anthropology, and urban geography. To bridge this scholarly gap and identify possible new trajectories of inquiry, I probe into the different scholarship dealing with the post-socialist city and the urban, ideological, and social remnants of the state-socialist era in former Yugoslavia. I argue that the study of the multi-disciplinary nature of the scholarship examining the state-socialist and post-socialist city serves as a vital step in the more comprehensive understanding of the (post-)Yugoslav architectural space, its particulars, and idiosyncrasies. Methodologically, I identify and outline the different disciplinary strands in the study of the post-socialist space in general, and post-Yugoslav space in particular, followed by an analysis of the established discourses and their points of interference and overlap. By investigating qualitative methodologies and different theoretical approaches in the study of the Central-East European and Yugoslav post-socialist city, I explore the post-socialist urban space in former Yugoslavia in a wide-ranging manner, ultimately identifying conduits for future research.