Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Celowość stosowania nawodnień deszczownianych w zagospodarowaniu rolniczym gruntów pogórniczych

100%

Stachowski P.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2009

|

tom Tom 11

1131-1142

PL

Efekty produkcyjne rolnictwa Wielkopolski, a także rekultywacji i zagospodarowania rolniczego terenów pogórniczych po odkrywkowej działalności górnictwa odkrywkowego, w dużym stopniu zależą od warunków przyrodniczych, które dla tego regionu nie są najkorzystniejsze. Świadczy o tym nie tylko wartość użytkowo-rolnicza gleb charakteryzujących się niezbyt dużymi zdolnościami retencyjnymi, a przede wszystkim położenie w strefie najniższych i najniekorzystniej rozłożonych opadów atmosferycznych. Są to główne czynniki przyrodnicze, obok niewielkich zasobów wodnych wpływające na celowość stosowania nawodnień oraz określające potrzeby nawodnień w regionie Wielkopolski [7]. Nawet w latach przeciętnych i mokrych w środkowej części dorzecza Warty, w którym w okresie wegetacyjnym suma opadów wynosi od 240 do290 mm, występują niedobory wody.

EN

This paper presents the results of field research and observations carried out from Autumn 2000 on four experimental areas, each of 0.32 ha in area, located at the inner waste heap of the "Kazimierz Północ" open pit KWB "Konin". After the implementation of technical recultivation in 1998, agricultural recultivation was made and currently farming is ongoing in these areas with the cultivation of lucerne, winter wheat, spring barley and rape. These analyses concerned the usefulness of irrigation on postmining grounds which were agriculturally recultivated during the wet vegetation periods in 2001 and 2006 by taking into consideration the quantity of water precipitation. It confirmed that dynamics of the moisture in the upper layers of postmining grounds depends mainly on the distribution and density of water precipitation. The unfavorable distribution of daily precipitation during the vegetation periods caused the water reserves in the 0.5m upper layers to decrease under the water retention which was easily accessible to plants. This resulted in periodic water deficiency which influenced the crops of the plants cultivated, especially affected was corn. The crop of spring barley in 2006 was only 4.2 dt?ha-1 and was eight fold smaller than the average yield in the postmining grounds in previous years. The crop of lucerne (340 dt?ha-1 of green mass) decreased by approximately 34% in comparison with previous years. The crop of winter wheat decreased about 38% from the average and was only 21 dt?ha-1. Water deficiency occurred during the period of intensive water need to plants grown on these grounds and proved the purpose of irrigation. During the vegetation period in 2006 the need for irrigation occurred from May to July because the precipitation deficit was in the range from 15 mm in April to 68 mm in July. The necessity for a single irrigation dose of 20-30 mm for corn and lucerne already occurred in May. However, in June it was already necessary to apply two doses of irrigation.

2

Wpływ wysokości i rozkładu opadów atmosferycznych na uwilgotnienie gleb wytworzonych z gruntów pogórniczych

100%

Szafrański C. , Stachowski P. , Kozaczyk P.

Rocznik Ochrona Środowiska

|

2009

|

tom Tom 11

257-266

PL

Morfogenetyczna działalność górnictwa w rejonie Konińskiego Zagłębia Węgla Brunatnego, zaznaczyła się na powierzchni około 15000 ha. Planuje się objęcie odkrywkową eksploatacją dalszych 3000 ha [2]. Ukształtowana przez górnictwo nowa rzeźba powierzchni i nowa pokrywa glebowa, wpisane zostały na trwale w środowisko. Powstające zwałowiska, pomimo iż w skali kraju zajmują niewielki areał, to w rejonach, gdzie jest górnictwo odkrywkowe, stanowią stosunkowo duży udział w powierzchni użytków rolnych. Miejsce gleb, najczęściej niskich klas bonitacyjnych, zajęły grunty pogórnicze określane również jako użytki pokopalniane. Charakteryzując się zmiennością, determinowaną budową litologiczną i technologią robót górniczych [3]. Przekształcone zostają również stosunki wodne i reżim hydrologiczny obszarów przyległych. Jak wskazuje Mioduszewski [5] zasoby wodne powstają w przestrzeni tworzonej przez obszary rolne i leśne w wyniku zmiennych w czasie i przestrzeni opadów atmosferycznych. Jest to szczególnie ważne na gruntach pogórniczych, gdzie występuje duża zależność uwilgotnienia od warunków pogodowych. Grunty te charakteryzują się typowo opadowo-retencyjną gospodarką wodną, w której jedynym źródłem wody są opady atmosferyczne, gdyż zwierciadło wody gruntowej zalega bardzo głęboko i nie ma wpływu na uwilgotnienie wierzchnich warstw tych gruntów [13]. Jakość powstającej w procesie rekultywacji gleby jest często wyższa niż gleb zalegających na tym terenie przed eksploatacją. Rolę człowieka, w tej prowadzonej z konieczności gospodarczej działalności, należy postrzegać jednak nie tylko jako dewastatora rolniczej i leśnej przestrzeni produkcyjnej, lecz również jako kreatora jej nowej jakości i wartości. Dotychczas prowadzone badania koncentrowały się głównie na zmianach zachodzących w środowisku glebowym wskutek odwadniającego oddziaływania górnictwa odkrywkowego [7, 8], jak również na zrekultywowanych terenach pogórniczych [13]. Skuteczność zabiegów rekultywacyjnych na tych terenach w dużej mierze uzależniona jest od uwilgotnienia gruntów pogórniczych [8]. Wiedza o uwilgotnieniu wierzchnich warstw gruntów pogórniczych może być bardzo przydatna przy podejmowaniu decyzji o sposobie rekultywacji i zagospodarowania zwałowisk oraz przy doborze gatunków i odmian roślin do ich obsiania i nasadzenia. Celem pracy była ocena wpływu wysokości i rozkładu opadów atmosferycznych na uwilgotnienie wierzchnich warstw użytkowanych rolniczo gleb powstałych z gruntów pogórniczych w zróżnicowanych (pod względem opadów i temperatur powietrza) okresach wegetacyjnych 2004 i 2007 roku.

EN

This paper presents the results of field research and observations carried on five experimental areas located at the "Pątnów" inner waste heap. Static field research has been made in this area for thirty years and the analyses show the influence of different types of farming on the rate of soil processing. The soil moisture of postmining grounds was analysed in detail during two vegetation periods of different precipitation density. It concludes that during the vegetation period in 2004 the precipitation decreased about 88 mm from the average of previous years and that the minimal water reserves decreased below the water level easily accessible to plants. However, during the wet vegetation period in 2007, because of high level of precipitation, we observed unfavorable water distribution which influenced the development and crops of cultivated plants. It confirmed that the dynamics of moisture in the soil of postmining grounds depends mainly on the distribution and not only on the density of water precipitation. During the vegetation period in 2004, the crops of rye and lucerne were higher than that of 2007, because the density, optimum water distribution and the air temperature occurred during the period of the plants intensive needs of water and fully satisfied their development needs.

3

Kształtowanie się zasobów wodnych gruntów pogórniczych po zakończeniu eksploatacji górniczej

75%

Stachowski P.

Inżynieria Ekologiczna

|

2014

|

tom Nr 40

145--156

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań i obserwacji terenowych prowadzonych na 4 powierzchniach doświadczalnych zlokalizowanych na zwałowisku wewnętrznym odkrywki „Kazimierz”, położonym na Pojezierzu Kujawskim (szerokość 52o20’ N, długość 18o05’E). Wyniki przeprowadzonych badań wykazały, że zmiany uwilgotnienia wierzchnich warstw gruntów pogórniczych kształtowane są przede wszystkim pod wpływem warunków meteorologicznych. Stwierdzono, że największa dynamika zmian zapasów wody występowała w wierzchniej, ornej warstwie tych gruntów, w której następowała wyraźna reakcja uwilgotnienia na opady atmosferyczne. Niekorzystny rozkład opadów w okresie wegetacyjnym 2013 roku, powodował pojawienie się okresowych niedoborów wody roślin uprawianych na gruntach pogórniczych. Najdłużej trwające niedobory wody (63 dni) pojawiły się w profilach, typowych dla uprawy zbóż i wynosiły średnio 12 mm. Przeprowadzone badania pozwalają stwierdzić, że decydując się na rolnicze użytkowanie terenów pogórniczych powinno stosować się rośliny bardziej odporne na okresowe niedobory opadów i korzystające z wody zmagazynowanej w głębszych warstwach gruntów pogórniczych, o głębokim systemie korzeniowym, czego przykładem jest lucerna.

EN

The report shows the results of investigations and analyses on four experimental areas located at the “Kazimierz” quarry (in Pojezierze Kujawskie latitude 52o20’ N, longitude 18o05’ E). The results of the investigations show the dynamics of moisture in the upper layer of post mining grounds are formed under metrological conditions. It shows that the most important dynamic of water retention occurred on the upper cultivated layer of post mining grounds in which there was a moisture reaction to the water precipitation. An unprofitable distribution of precipitation during the vegetation period 2013 caused this water deficit to the plants cultivated on post mining grounds. The longest water deficit (63 days) occurred in profiles typical to crop cultivation (average 12 mm). The results of the investigation confirm that post mining grounds should cultivate plants which are resistant to water deficit and which would benefit from the water reserves in the deeper layers of post mining grounds and which have deep roots system, such as lucerne.

4

Uwilgotnienie gruntów pogórniczych w suchych i ciepłych latach hydrologicznych

75%

Stachowski P. , Szafrański C. , Kozaczyk P.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2007

|

tom nr 133 (13)

392-398

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań i obserwacji terenowych prowadzonych na powierzchniach doświadczalnych zlokalizowanych na zwałowisku wewnętrznym odkrywki "Kazimierz Północ", położonym na Pojezierzu Kujawskim. Badania wykazały, że najwyższe zapasy wody, przekraczające polową pojemność wodną analizowanych profili gruntów pogórniczych wystąpiły w półroczach zimowych. Stwierdzono, że najbardziej niekorzystnie kształtowało się uwilgotnienie gruntów pogórniczych w bardzo suchym i ciepłym pod wzglądem sumy opadów oraz temperatur powietrza w półroczu letnim 2003 roku, w którym zapasy wody spadły poniżej stanu retencji odpowiadającej wodzie łatwodostępnej dla roślin. Także w półroczu letnim 2004 roku, w którym również wystąpiły niedobory opadów i niekorzystny ich rozkład, w badanych gruntach pogórniczych stwierdzono niedobory wilgoci. Niedobory wystąpiły w okresie wzmożonego zapotrzebowania na wodę roślin uprawianych na badanych powierzchniach. Największe wyczerpanie wilgoci w tym okresie i najdłużej trwające niedobory wody stwierdzono w profilach glebowych mających małe zdolności retencyjne.

EN

This paper presents the results of field research and observation carried out on experimental areas located at the inner waste heap of the "Kazimierz Północ" open pit. The results show that the highest water reserves exceed half of the water capacity of the postmining grounds profiles and occured from November to April. It showed that the moisture of the postmining grounds was very unfavorable during dry and hot period from May to October 2003 considering the density of precipitation and the air temperature. During this period the water reserves decreased under the water retention which was easily accessible to plants. From May to October 2004 the long water deficit and the bad dynamic of precipitation caused moisture deficit on the postmining grounds analysed. This deficit occured during the period of intensive needs of water to plants grown on these grounds. The largest decrease in humidity during this period and the longest water deficit occured in the profiles grounds having small retention capacity.

5

Uwilgotnienie gruntów pogórniczych w suchych i ciepłych latach hydrologicznych

75%

Stachowski P. , Szafrański C. , Kozaczyk P.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2007

|

tom nr 135 (15)

166-173

PL

W pracy przedstawiono wyniki badań i obserwacji terenowych prowadzonych na powierzchniach doświadczalnych zlokalizowanych na zwałowisku wewnętrznym odkrywki "Kazimierz Północ", położonym na Pojezierzu Kujawskim. Badania wykazały, że najwyższe zapasy wody, przekraczające polową pojemność wodną analizowanych profili gruntów pogórniczych, wystąpiły w półroczach zimowych. Stwierdzono, że najbardziej niekorzystnie kształtowało się uwilgotnienie gruntów pogórniczych w bardzo suchym i ciepłym pod względem sumy opadów oraz temperatur powietrza półroczu letnim 2003 roku, w którym zapasy wody spadły poniżej stanu retencji odpowiadającej wodzie łatwodostępnej dla roślin. Także w półroczu letnim 2004 roku, w którym również wystąpiły niedobory opadów i niekorzystny ich rozkład, w badanych gruntach pogórniczych stwierdzono niedobory wilgoci. Niedobory wystąpiły w okresie wzmożonego zapotrzebowania na wodę roślin uprawianych na badanych powierzchniach. Największe wyczerpanie wilgoci w tym okresie i najdłużej trwające niedobory wody stwierdzono w profilach glebowych mających małe zdolności retencyjne.

EN

This paper presents the results of field research and observation carried out on experimental areas located at the inner waste heap of the "Kazimierz Północ" open pit. The results show that the highest water reserves exceed half of the water capacity of the postmining grounds profiles and occured from November to April. It showed that the moisture of the postmining grounds was very unfavorable during dry and hot period from May to October 2003 considering the density of precipitation and the air temperature. During this period the water reserves decreased under the water retention which was easily accessible to plants. From May to October 2004 the long water deficit and the bad dynamic of precipitation caused moisture deficit on the postmining grounds analysed. This deficit occured during the period of intensive needs of water to plants grown on these grounds. The largest decrease in humidity during this period and the longest water deficit occured in the profiles grounds having small retention capacity.

6

Wybrane aspekty rekultywacji rolniczej gruntów pogórniczych Kopalń Węgla Brunatnego Konin i Adamów

75%

Gilewska M. , Otremba K.

Inżynieria Ekologiczna

|

2018

|

tom Vol. 19, nr 4

22--29

PL

Praca prezentuje wyniki 40-letnich badań nad rekultywacją rolniczą gruntów pogórniczych Konińsko-Tureckiego zagłębia węglowego. Rekultywacja prowadzona była zgodnie z koncepcją gatunków docelowych Bendera. Przedstawiono właściwości fizyczne i chemiczne gleb rozwijające się z gruntów pogórniczych zawartość składników chemicznych rozpuszczalnych w wodzie, formy fosforu i potasu ilość metali ciężkich i plonowanie roślin. Produktywność gleby powstającej w wyniku eksploatacji węgla brunatnego uzależniona jest od budowy geologicznej i czynnika antropogenicznego decydującego o doborze i stosowaniu zabiegów rekultywacyjnych. Za najważniejszy zabieg rekultywacyjny uznawana jest naprawa chemizmu uwzględniająca wymagania pokarmowe roślin.

EN

The paper presents the results of forty-years long of research on agricultural reclamation of post-mining areas of the Konin-Turkish coal basin. Reclamation was carried out in accordance with the concept of Bender’s target species. Physical and chemical properties of soils developing from post-mining soils, chemical content of water-soluble substances, forms of phosphorus and potassium, the amount of heavy metals and crop yielding were presented. The productivity of the soil resulting from lignite exploitation depends on the geological structure and the anthropogenic factor that determines the selection and application of reclamation treatments. The most important reclamation treatment is the repair of chemism that takes into account the nutritional requirements of plants.

7

Skład mineralogiczny gruntów pogórniczych i gleb rozwijających się z tego materiału macierzystego

75%

Otremba K. , Gilewska M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2013

|

tom nr 150 (30)

34--42

PL

Przedmiotem pracy był skład minerałów ilastych w gruntach pogórniczych KWB Konin i gleb rozwijających się z tego materiału macierzystego pod wpływem rekultywacji rolniczej. Przeprowadzone badania wykazały, że głównymi minerałami ilastymi w analizowanym materiale są smektyt i illit. Obok nich występują również minerały mieszanopakietowe illit- smektyt oraz kaolinit, chloryt, kalcyt, kwarc i skalenie. Ten skład jest zbliżony do składu minerałów ilastych w glinie zwałowej zlodowacenia Warty. Jest to skała, która stanowi główny składnik gruntów pogórniczych. W glebie rozwijającej się z gruntów pogórniczych większa jest ilość materii organicznej, która ponadto jest bardziej związana z minerałami ilastymi.

EN

The object of studies was the composition of clay minerals in post-mining groundsof the Konin Brown Coal Mine as well as of soils developing from this parent material under the influence of farming reclamation. The per-formed investigations revealed that the main clay minerals in the analysed materials included: smectite and illite with some other mixed-package minerals such as: illite-smectite, kaolinite, chlorite, calcite, quartz and feldspar. This composition is similar to clay minerals found in boulder clay of the Warta River glaciation. It is a formation which constitutes the main constituent of post-mining grounds. The soil developing from post-mining grounds contains greater quantities of organic matter which, in addition, is more associated with clay minerals.

8

Jakość biomasy uzyskanej na glebie rozwijającej się z gruntów pogórniczych

63%

Gilewska M. , Otremba K.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2007

|

tom nr 133 (13)

110-115

PL

Badania dotyczyły wpływu dwu kombinacji 0 NPK i 1 NPK na wybrane parametry jakościowe nasion rzepaku ozimego i ziarniaków pszenicy ozimej. Badania wykazały, że nawożenie mineralne wpływa na wielkość i jakość plonów obu gatunków roślin. Wyższe plony i lepszą ich jakość uzyskano na kombinacji z nawożeniem mineralnym. Ziarniaki pszenicy ozimej nie spełniały wymogów ziarna technologicznego.

EN

The investigations concerned the influence two combinations 0 NPK and 1 NPK on some qualitative parameters of the seeds winter rape and grain winter wheat. Investigations show that mineral fertilization influenced on size and quality of crops both plants' species. Higher crops and better their quality were got on combination from fertilization mineral. The grain did not it fulfill the requirements of technological grain.

9

Aktywność fosfatazy zasadowej w glebach rozwijających się z gruntów pogórniczych

63%

Gilewska M. , Płóciniczak A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2007

|

tom nr 133 (13)

116-122

PL

Najbardziej dynamiczny rozkład organicznych połączeń fosforu, mierzony aktywnością fosfatazy zasadowej, zachodzi w glebie objętej paszowozbożowym systemem użytkowania, którego podstawą jest uprawa lucerny. Aktywność fosfatazy kształtowała się, w zależności od poziomu nawożenia w przedziale 87 do 132 mmol PNPkg[-1]h[-1]. Znacznie wolniej przebiegał rozkład organicznych związków fosforu w glebie, na której przemiennie uprawiano rzepak i pszenice. Różnice były istotne. Badania wykazały pozytywny wpływ nawożenia mineralnego na aktywność fosfatazy. Wystąpił jednak brak zależności pomiędzy aktywnością fosfatazy, a zawartością przyswajalnych form fosforu [r=0,21]. Zasadowy odczyn i duża ilość węglanów modyfikują gospodarkę fosforem. Fosfor w takich glebach ulega procesom retrogradacji.

EN

The most dynamic decomposition of phosphorus organic combination measured by the activity of phosphates base takes place in the soil which undergoes fodder-cereal usage system and Lucerne is the basis for cultivation. The phosphates activity varied depending on the level of fertilization from 87-132 mmol PNP kg[-1] soil ha[-1]. The decomposition of phosphorus components in the soil on which rape and wheat was cultivated alternately was considerably slower. The differences were substantial. The research showed the positive influence of mineral fertilization on phosphates activity. But, however, there was lack of relationship between phosphates activity and the contents of assimilate forms of phosphorus (r=0,21). Alkaline reaction and large amount of carbohydrate modify the phosphorus economy. Phosphorus undergoes gradation processes in such soils.

10

Rekultywacja leśna terenów pogórniczych Konińsko-Tureckiego Zagłębia Węgla Brunatnego

63%

Gilewska M.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2010

|

tom Nr 137 (17)

94-101

PL

Praca dotyczy efektywności rekultywacji leśnej realizowanej w oparciu o zasady koncepcji gatunków docelowych. Ważną czynnością hodowlaną w rekultywacji leśnej obok doboru gatunków drzew i krzewów jest naprawa chemizmu gruntu realizowana poprzez nawożenie mineralne. Badania wykazały, że na gruntach pogórniczych zbudowanych z glin zwałowych kształtuje się siedlisko lasu świeżego z domieszką modrzewia. Tworzy go drzewostan mieszany. Główne gatunki lasotwórcze to dąb szypułkowy (Quercus pedunculata Ehrh.), klon jawor (Acer pseudoplatanus L.), buk pospolity (Fagus sylvatica L.), modrzew europejski (Larix decidua Mill). Gatunki domieszkowe stanowią lipa drobnolistna (Tilia cordata Mill.), grab pospolity (Carpinus betulus L.), klon zwyczajny (Acer plantanoides L.)

EN

This work concerns the effectiveness of forest reclamation which was based on the principles of destination sorts concept. The important plant breeding activity in the forest reclamation next to selection of species of trees and bushes is the repair of chemistry of soil which was carried out through mineral fertilizer. The research pointed out that fresh forest habitat with admixture of European larch was shaping on the post mining grounds built from clay heap. It is formed of mixed tree stand. The main forest forming species are: oak (Quercus pedunculata Ehrh.), sycamore maple (Acer pseudoplatanus L.), European beech (Fagus sylvatica L.), European larch (Larix deciduas Mill). The other admixture species are: small leaved lime (Tilia cordata Mill.), European hornbeam (Carpinus betulus L.), Norway maple (Acer platanoides L.).

11

Texture and chemical composition of the selected additional formations of brown coal and soils originating from them

63%

Spychalski W. , Mocek A. , Kayzer D.

Journal of Research and Applications in Agricultural Engineering

|

2014

|

tom Vol. 59, nr 4

77--82

EN

This thesis contains the research on the chemical composition of top horizons of soils originated from post-mining ground and selected rocks from the addition of brown coal. The analyzed soils originated from the mixture of the following additional sedimentary rocks of brown coal: glacial till (Würm), glacial till (Riss-grey till), sands and Poznan clays. Experimental factors were crop rotations (rape-grain and fodder) and three levels of mineral fertilization (0 NPK, 1 NPK and 2 NPK). The content of following elements was examined: Si, Al, Fe, Mn, Ca, K, Mg, Ti, Mn, Sr, Pb, Cd, Cr, Ni, Co, Zn, Cu. The total amount of all the listed elements was marked with two methods. The first was digestion method in HF with which the total amount of all the elements was determined, the latter was a method of extraction with aqua regia with which the content of elements close to the total was marked. The results proved that the mixture of the mentioned rocks has got impact on the properties of soils which originate from it. The average contents of the components determined in HF in g∙kg-1 were: Si-347,35; Sr-0,3; Ca-29,0; Al-24,2; Na-4,1; Mg-6,0; Fe-11,6; K-11,8; Mn-0,3; Ti-2,1 whereas macroelement in aqua regia in g∙kg-1: Sr-0,16; Ca-26,72; Al-9,78; Na-0,32; Mg-5,75; Fe-8,65; K-3,06; Mn-0,16; microelements Zn-25,87; Pb-3,6; Co-3,5; Cd-0,064; Cr-12,37; Ni-10,97; Cu-7,018. The amounts of various components differed in various extracts, yet the results were strictly correlated. Statistical analysis showed that graining of the originating soils was most similar to glacial till of Würm and Riss.

PL

W niniejszej pracy przedstawiono badania składu chemicznego wierzchnich poziomów gleb wytworzonych z gruntów pogórniczych oraz wybranych skał nadkładu węgla brunatnego. Analizowane gleby wytworzyły się z mieszaniny następujących skał nadkładowych węgla brunatnego: glin polodowcowych zlodowacenia bałtyckiego, szarych zlodowacenia środkowopolskiego, piasków oraz iłów poznańskich. Czynnikami doświadczenia były dwa płodozmiany (rzepakowo-zbożowy i paszowy) oraz trzy poziomy nawożenia mineralnego (0 NPK, 1 NPK i 2 NPK). W pracy badano zawartość takich pierwiastków jak: Si, Al, Fe, Mn, Ca, K, Mg, Ti, Mn, Sr, Pb, Cd, Cr, Ni, Co, Zn, Cu. Ogólną ilość wszystkich wymienionych pierwiastków oznaczono dwoma metodami. Pierwszą z nich była metoda trawienia w HF, w której oznaczono całkowitą zawartość po-szczególnych pierwiastków, a drugą metoda ekstrakcji wodą królewską, w której oznaczono zawartość pierwiastków zbliżoną do całkowitej. Uzyskane wyniki badań dowiodły, iż mieszanina wcześniej wspomnianych skał ma wpływ na właściwości gleb z nich powstających. Średnia zawartość składników oznaczona w HF wyrażona w g∙kg-1 była następująca: Si-347,35; Sr-0,3; Ca-29,0; Al-24,2; Na-4,1; Mg-6,0; Fe-11,6; K-11,8; Mn-0,3; Ti-2,1 natomiast w wodzie królewskiej makroelement (g∙kg-1: Sr-0,16; Ca-26,72; Al-9,78; Na-0,32; Mg-5,75; Fe-8,65; K-3,06; Mn-0,16; mikroelement Zn-25,87; Pb-3,6; Co-3,5; Cd-0,064; Cr-12,37; Ni-10,97; Cu-7,018. Uzyskane zawartości różnych składników oznaczone w różnych ekstraktach różniły się , lecz wyniki te były ze sobą ściśle skorelowane. Analiza statystyczna pokazała, że uziarnienie tworzących się gleb było najbardziej zbliżone do gliny lodowcowej - zlodowaceenia - Vistulian oraz Riss.

12

Aktywność fosfatazy zasadowej w glebach rozwijających się z gruntów po górniczych

63%

Gilewska M. , Płóciniczak A.

Zeszyty Naukowe. Inżynieria Środowiska / Uniwersytet Zielonogórski

|

2007

|

tom nr 135 (15)

37-45

PL

Najbardziej dynamiczny rozkład organicznych połączeń fosforu, mierzony aktywnością fosfatazy zasadowej, zachodzi w glebie objętej paszowo-zbożowym systemem użytkowania, którego podstawą jest uprawa lucerny. Aktywność fosfatazy kształtowała się, w zależności od poziomu nawożenia, w przedziale 87 do 132 mmol PNP kg-1h-1. Znacznie wolniej przebiegał rozkład organicznych związków fosforu w glebie, na której przemiennie uprawiano rzepak i pszenicę. Różnice były istotne. Badania wykazały pozytywny wpływ nawożenia mineralnego na aktywność fosfatazy. Wystąpił jednak brak zależności pomiędzy aktywnością fosfatazy, a zawartością przyswajalnych form fosforu (r=0,21). Zasadowy odczyn i duża ilość węglanów modyfikują gospodarkę fosforem. Fosfor w takich glebach ulega procesom retrogradacji.

EN

The most dynamic decomposition of phosphorus organic combination measured by the activity of phosphates base takes place in the soil which undergoes fodder-cereal usage system and Lucerne is the basis for cultivation. The phosphates activity varied depending on the level of fertilization from 87-132 mmol PNP kg-1 soil ha-1. The decomposition of phosphorus components in the soil on which rape and wheat was cultivated alternately was considerably slower. The differences were substantial. The research showed the positive influence of mineral fertilization on phosphates activity. But, however, there was lack of relationship between phosphates activity and the contents of assimilate forms of phosphorus (r=0,21). Alkaline reaction and large amount of carbohydrate modify the phosphorus economy. Phosphorus undergoes gradation processes in such soils.

13

Wpływ różnych rodzajów i dawek substancji neutralizujących na plon i skład chemiczny życicy trwałej w uprawie na silnie kwaśnych utworach zwałowiska KWB Bełchatów

44%

Krzaklewski W. , Kowalik S. , Wójcik J.

Inżynieria Środowiska / Akademia Górniczo-Hutnicza im. S. Staszica w Krakowie

|

1999

|

tom T. 4, z. 1

45-54

PL

Praca przedstawia wyniki badań prowadzonych nad określeniem wpływu różnych neutralizatorów na zmianę chemizmu toksycznie kwaśnych gruntów pogórniczych oraz wzrost i skład chemiczny życicy trwałej, uprawianej jako roślina testowa. Doświadczenie założono na toksycznie kwaśnych utworach występujących w obrębie wierzchowiny zwałowiska zewnętrznego KWB "Bełchatów". Zastosowano 5 neutralizatorów, każdy w dwóch dawkach oraz trzech powtórzeniach. Stwierdzono zróżnicowany wpływ poszczególnych neutralizatorów na właściwości chemiczne i mikrobiologiczne gruntu oraz wzrost, plonowanie i skład chemiczny roślin. Najkorzystniejszym oddziaływaniem, na plonowanie i skład chemiczny życicy trwałej charakteryzowały się kreda jeziorna, popiół i mączka fosforytowa, mimo że nawet podwójne dawki popiołu i mączki fosforytowej nie poprawiły wystarczająco chemizmu gruntu.

EN

The work presents the results of the survey on the determination of the influence of different neutralisers on the change of chemical properties of toxic acid post-mining grounds and the growth and chemical composition of English Rye-grass grown as a test plant. The experiment was established on toxic acid formations occurring on the top part of the external heap from the Lignite Mine "Bełchatów". Five neutralisers were used, each in two doses and three repetitions. Different influence of various neutralisers on chemical and microbiological properties of the ground and growth, harvest as well as chemical composition of plants. In terms of the impact on harvest and chemical composition of English Rye-grass the best qualities had lake chalk, ashes and phosphorite powder, although even doubled doses of ashes and phosphorite powder did not improve enough the chemical composition of the grounds.