Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Regulacja majątkowa w odniesieniu do mienia żydowskiego w północnej części województwa lubuskiego

100%

Leszczyński P.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2009

|

tom 12

121-149

PL

Zagadnienie restytucji mienia żydowskiego w Europie Środkowo–Wschodniej, ma w związku z tragedią Holokaustu kluczowe znaczenie dla zadośćuczynienia krzywd okresu II wojny światowej. Kwestie te stanowią przedmiot bądź ogólnych unormowań restytucyjnych, bądź partykularnych, jak to ma miejsce w tematyce powyższego artykułu, odnoszącego się do regulacji prawnych w Polsce. Autor syntetycznie przedstawia unormowania stosunku państwa do gmin wyznaniowych żydowskich w okresie międzywojennym oraz postanowienia ustawy z 20 lutego 1997 r. o stosunku państwa do gmin wyznaniowych żydowskich – w aspekcie jej regulacji majątkowych obejmujących nieruchomości. Należy zauważyć, iż zakres podmiotowy tej ustawy obejmuje wyłącznie żydowskie osoby prawne w postaci gmin religijnych, tworzących reprezentację w ramach Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich. Nie obejmuje roszczeń innych osób prawnych żydowskich działających w II Rzeczypospolitej, ani też osób fizycznych – Żydów będących w dniu 1 września 1939 r. obywatelami państwa polskiego i ich prawnych następców. To kwestia, która ma być unormowana w ustawie reprywatyzacyjnej. Autor opisuje schemat normatywny tzw. Postępowania regulacyjnego, dotyczącego realizacji roszczeń majątkowych dzisiejszych gmin żydowskich i Związku Gmin, drogą specyficznego, polubownego postępowania, w którym rozstrzygnięcia podejmowane są przez zespoły orzekające w ramach Komisji Regulacyjnej do Spraw Gmin Wyznaniowych Żydowskich, działające w oparciu o równą ilość przedstawicieli strony państwowej i religijnej. W artykule podana jest statystyka rozstrzygnięć Komisji. Zakres terytorialny opisywanego tematu dotyczy północnej części dzisiejszego Województwa Lubuskiego, wchodzącej w skład Województwa Gorzowskiego do 31 grudnia 1998 r. Tereny te stanowiły formalnie do Układu Poczdamskiego z 2 sierpnia 1945 r. część Niemiec. Ten fakt rzutuje na pewne odmienności natury materialnej postępowania regulacyjnego na tym obszarze – w porównaniu do reszty terytorium Rzeczypospolitej Polskiej. Autor ilustruje te procesy, śledząc losy wniosków gmin żydowskich i Związku Gmin Wyznaniowych Żydowskich – o przeniesienie własności nieruchomości na terenie czterech gmin opisywanego obszaru: Skwierzyny, Międzyrzecza, Gorzowa Wlkp. oraz Słubic. Praktyka postępowania regulacyjnego wskazuje, iż najwięcej wniosków dotyczy obiektów synagogalnych, posynagogalnych oraz cmentarzy żydowskich (kirkutów). Pilną kwestią są nakłady finansowe na ich renowację. Odnosi się to do wszystkich miejsc żydowskich kultury materialnej i duchowej.

EN

The issue of restitution of Jewish property in East-Central Europe is – due to the Holocaust – of great significance for the reparation for the injustice of the Second World War. This matter has been either the subject of general or particular restitution regulations, as pointed out in the title of this paper treating of the Polish legal backdrop. The author provides a synthesis of the state's attitude to Jewish religious communities in the interwar period and discusses the provisions of the Act on the Relation of the State to Jewish Religious Communities on the subject of property regulations pertaining to fixed property. It should be noted that the act mentions only Jewish legal persons, that is, religious communities represented by the Association of Jewish Religious Communities. Hence, the act omits to include the claims of other Jewish legal persons residing in the 2nd Republic of Poland or Jewish natural persons having the status of Polish citizens on 1st September 1939, including their legal successors. This question shall be normalised in the reprivatisation bill. The author outlines the normative scheme of the so-called “regulatory procedure” concerning the satisfaction of property claims of today’s Jewish communities and of the association through amicable settlement in which the decisions are made by adjudication panels of the Regulatory Committee for the Jewish Religious Communities made up of an equal number of religious and state representatives. The article provides relevant statistics committee's decisions. The actual geographical location of the problem in question is the north part of today’s Lubuskie Voivodeship, formerly Gorzowskie Voivodeship (up to 31st December 1998). Before the Potsdam Agreement of 2nd August 1945, this area had been part of Germany. This reveals certain differences in the substantive character of the regulatory procedure implemented in the region, as opposed to other parts of the Republic of Poland. The author illustrates such processes by tracking the applications of Jewish communities and the Association of Jewish Religious Communities for the transfer of ownership of fixed property in four gminas in the area in question: Skwierzyna, Międzyrzec, Gorzów Wielkopolski and Słubice. The practice of the regulatory procedure proves synagogue and ex-synagogue buildings as well as Jewish cemeteries to be the most frequently listed items in the submitted applications. To secure funds for their renovation is an urgent need. As a matter of fact, it refers to all locations exhibiting Jewish spiritual and material culture.

2

Regulacja stanu prawnego nieruchomości Kościoła katolickiego w Polsce w drodze decyzji administracyjnych a prawa nabyte osób trzecich

100%

Walencik D.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2006

|

tom 9

133-153

PL

W ustawie z 17 maja 1989 r. o stosunku państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej zawarto postanowienia mające umożliwić uregulowanie zadawnionych spraw majątkowych Kościoła katolickiego . Analiza tej ustawy prowadzi do następujących wniosków: przepisy działu czwartego rozdziału pierwszego (art. 60 - 71), zatytułowane „Regulacja spraw majątkowych” całościowo normują sprawy majątkowe Kościoła katolickiego. W załatwianiu tych spraw obowiązują dwa pozasądowe tryby postępowania: tryb administracyjny (uwłaszczenie) dla stwierdzenia, że nieruchomość lub jej część pozostające w dniu wejścia w życie ustawy we władaniu kościelnej osoby prawnej stały się z mocy prawa jej własnością i tryb zwany postępowaniem regulacyjnym przed Komisją Majątkową, złożoną z przedstawicieli wyznaczonych w równej liczbie przez stronę kościelną i państwową zmierzający do przywrócenia tym podmiotom na ich wniosek własności upaństwowionych nieruchomości. Orzeczenie wydane przez tę Komisję ma charakter konstytutywny. W obu postępowaniach (uwłaszczeniowym i regulacyjnym) powinny brać udział wszystkie osoby zainteresowane, a rozstrzygnięcie powinno obejmować wszystkie roszczenia zarówno z zakresu stosunków prawnorzeczowych (np. kwestie drogi koniecznej), jak i obligacyjnych, zobowiązaniowych, (np. roszczenia dotychczasowego użytkownika z tytułu nakładów na nieruchomość). Zakres regulacji w obu przypadkach jest ściśle określony ustawą.

3

Rewindykacja nieruchomości Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego na terenie Gdańska po 1989 r. (postępowania przed Komisją Regulacyjną)

80%

Zieliński T. J.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2010

|

tom 13

5-24

PL

Oceniając proces regulacji spraw majątkowych Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego po 1989 r. na terenie Gdańska należy stwierdzić, że możliwość pozyskiwania przez polski Kościół Luterański dawnych nieruchomości ewangelickich na terenie miasta została wykorzystana w wysokim stopniu. Wnioski złożono szybko po chwili zaistnienia prawa składania żądań rewindykacyjnych i zostały w stosunkowo niedługim czasie rozpatrzone. Rezultat tych starań był relatywnie zadawalający, lecz daleki od optymalnego. Ze względu na wcześniejsze przejęcie najbardziej prestiżowego i atrakcyjnego ewangelickiego majątku kościelnego przez inne związki wyznaniowe (w zdecydowanej większości przez Kościół Rzymskokatolicki), gdańska Parafia Ewangelicko-Augsburska miała nikłe szanse na pozyskanie interesujących obiektów kościelnych na terenie miasta. Spośród 9 złożonych wniosków odnoszących się do co najmniej 10 nieruchomości, tylko jedna została przekazana zgodnie z wnioskiem, przy czym była to wieża zburzonego w czasie działań wojennych kościoła. W miejsce pozostałych parafia Kościoła Ewangelicko-Augsburskiego otrzymała obiekty spoza dawnego zasobu sakralnego i ewangelickiego. Biorąc pod uwagę wielowiekową czołową pozycję luteranizmu na forum religijnym Gdańska efekt postępowania regulacyjnego trudno uznać za adekwatny. W toku procedury rewindykacyjnej postawa przedstawicieli Kościoła Luterańskiego była powściągliwa i realistyczna. W sprawach szczególnie drażliwych wnioskodawca zachowywał się z taktem, czego najmocniejszym dowodem było wycofanie wniosku dotyczącego obiektów szpitala im. Mikołaja Kopernika.

EN

When evaluating the process of regulation of property matters of the Lutheran Church after 1989 in the city of Gdańsk, it should be stated that the church has taken considerable advantage of regaining former evangelical property in the urban area. The relevant applications were submitted immediately the right of regaining became effective and were answered in a relatively short time. The effects of these attempts were comparatively satisfactory, yet far from most favourable. Due to a former seizure of the most prestigious and attractive evangelical church property by other religious associations (predominantly by the Roman Catholic Church), the Gdańsk Lutheran parish had but a mere chance to take possession of interesting church property in the city. From among 9 submitted applications involving at least 10 sites, only one was regained according to the application: the tower of a war-torn church. In lieu of other sites, the Lutheran parish was offered the property situated outside the former sacred and evangelical site. Taking into account a many centuries’ leading position of Lutheranism in the Gdańsk religious forum, the result of the regulatory proceeding appears far from adequate. In the course of the proceedings, a stance adopted by the representatives of the Lutheran Church was realistic and reticent. In most sensitive cases the applicant exercised tact, which was corroborated by the withdrawal of the application concerning the complex of Mikołaj Kopernik Hospital.

4

Postępowanie regulacyjne przed Komisją Majątkową (na przykładzie wniosku parafii Matki Bożej Szkaplerznej w Imielinie)

80%

Walencik D.

Studia z Prawa Wyznaniowego

|

2005

|

tom 8

259-294

PL

Ograniczanie praw majątkowych Kościoła było w okresie Polskiej Rzeczypospolitej Ludowej jednym z przejawów walki władzy komunistycznej z religią. Rezultatem tego było konfiskowanie nieruchomości kościelnych, dokonywane zarówno w majestacie obowiązującego wówczas prawa, jak i z naruszaniem tegoż prawa. Posunięcia władz sprawiły, że Kościół katolicki w Polsce utracił większość swych dóbr nieruchomych, a sytuacja prawna wielu nieruchomości, pozostających nadal w posiadaniu albo użytkowaniu kościelnych osób prawnych, była sporna bądź wątpliwa. Normalizacja statusu prawnego tychże nieruchomości zainicjowana została w 1989 r. w ustawie z dnia 17 maja 1989 r. o stosunku Państwa do Kościoła katolickiego w Rzeczypospolitej Polskiej i dopełniona w nowelizacji tej ustawy w 1991 r. Te dwa akty prawne w miarę kompleksowo rozwiązały problem zadawnionych krzywd majątkowych, wyrządzonych Kościołowi katolickiemu. Zawarta w nich regulacja spraw majątkowych Kościoła otwierała drogę do analogicznych wzorowanych na niej unormowań w stosunku do innych kościołów i związków wyznaniowych, które w latach dziewięćdziesiątych uzyskały ustawowe uregulowanie swojej sytuacji prawnej i materialnej.