The article presents current conditions for activities of institutions providing palliative and hospice care in Poland, taking under special consideration urban agglomeration of Szczecin. The results of presented research are based on an analysis of legal regulations of palliative and hospice care in Poland, an analysis of factual and financial reports of the institutions, and interviews focusing on the subject conducted with managers of such institutions. The article shows legal, financial and social aspects of provided care. It also indicates difficulties that come from current systemic solutions, which are inadequate to actual needs of patients.
XX
Artykuł jest prezentacją stanu rzeczywistego działania podmiotów organizujących opiekę paliatywną i hospicyjną w Polsce, ze szczególnym uwzględnieniem aglomeracji miejskiej Szczecina. Wyniki prezentowanych badań zostały oparte na analizie uwarunkowań prawnych opieki paliatywnej hospicyjnej w Polsce, analizę sprawozdań merytorycznych i finansowych podmiotów oraz na wywiadach skoncentrowanych na temacie przeprowadzonych z dyrektorami placówek. Artykuł pokazuje zarówno aspekty prawne, finansowe, jak i społeczne realizowanej opieki. Wskazuje również trudności wynikające z przyjętych rozwiązań systemowych nieadekwatnych do rzeczywistych potrzeb pacjentów.
W nowym powojennym modelu systemu państwowej służby zdrowia aż do lat 70. XX w. jedyną grupą społeczną pozostającą na jego marginesach byli rolnicy indywidualni. Pozostawienie ludności wiejskiej poza systemem bezpłatnej opieki medycznej i tym samym zmuszenie dorosłych jej reprezentantów do ponoszenia wysokich kosztów leczenia powszechnych wówczas schorzeń zdrowotnych (np. gruźlicy) stanowić miało w latach 50. jedną z form stalinowskiej polityki opresyjnej. W rzeczywistości jednak sytuacja taka wymuszona była przede wszystkim niewydolnością ekonomiczną, kadrową i organizacyjną odbudowywanego państwa.Instalowane lub docierające na wieś lat 50. instytucje opieki medycznej bezpłatną pomoc oferowały tylko małym i dorastającym dzieciom oraz kobietom w ciąży. Wygenerowana powojenną przebudową struktury społecznej i własnościowej dynamicznie narastająca mobilność społeczna polskiej wsi stawała się coraz istotniejszym czynnikiem wspierającym modernizacyjne działania władz centralnych. Celem tekstu jest zarysowanie skali wiejskich problemów zdrowotnych w okresie tużpowojennym. Traktując okres ten jako swego rodzaju punkt wyjścia, w tekście podejmę również próbę scharakteryzowania kierunków i tempa przemian dokonujących się w życiu codziennym polskiej wsi w obszarze zdrowia do początku lat 70. ubiegłego stulecia. In a new post-war model of the state healthcare system the only group that stayed on its margin until the 1970s were individual farmers. Leaving the peasants outside the system of free medical care and thus forcing adult members of this class to pay high costs of treatment of common at that time medical maladies (such as, for example, tuberculosis) was in the 1950s one of the forms of oppressive Stalinist policy. In fact, however, such a situation was forced mainly by economic, personnel, and organisational malfunction of the reconstructed state.Institutions of medical care that reached the countryside or were established there in the 1950s, provided free medical coverage only for children and pregnant women. A rapidly growing social mobility of the Polish countryside generated by the post-war revamping of social and ownership structure was becoming an increasingly important factor supporting modernisation actions of the central authorities. The purpose of the present study is to outline the scale of medical and health problems in the Polish countryside immediately after the war. Treating this period as a peculiar starting point, I also make an attempt to characterise directions and pace of changes occurring in the everyday health life of the Polish country to the 1970s.
Wykorzystanie statków powietrznych w systemie ochrony zdrowia jest już standar- dem w wielu krajach, w Europie i na świecie. Zapoczątkowane zostało w momencie, kiedy zaistniała konieczność szybkiej ewakuacji osób będących w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Pierwsze zastosowanie samolotów w ewakuacji osób będących w stanie za- grożenia miało miejsce w czasie działań wojennych, kiedy trzeba było szybko przewozić rannych do szpitali by ratować im życie. W okresie późniejszym zdobyte doświadczenia na polach bitewnych przeniesiono do sfery cywilnej. Początkowo to właśnie w strukturach wojskowych używano statków powietrznych do działań „ratowniczych”, a w okresie póź- niejszym w oparciu o te pozytywne doświadczenia, w strukturach cywilnych służb ratow- niczych. Obecnie statek powietrzny (śmigłowiec, samolot) stał się latającą karetką pogo- towania. Jego wyposażenie pozwala nie tylko na szybki transport, często z miejsc, do któ- rych nie dotrze żaden inny środek transportu, ale umożliwia również realizację określo- nych procedur medycznych w czasie lotu. Transport sanitarny, obok świadczeń zdrowotnych wchodzi w zakres świadczeń opieki zdrowotnej, i jest wyrazem polityki zdrowotnej realizowanej przez państwo. Trans- port sanitarny (w tym również lotniczy) przysługuje świadczeniobiorcy w ramach środków publicznych. W ramach krajowej polityki zdrowotnej w koszyku świadczeń podstawowych powinien znaleźć się także bezpłatny transport medyczny, w tym lotniczy. Celem autora artykułu jest przedstawienie krótkiego zarysu lotnictwa sanitarnego na tle ogólnej polityki zdrowotnej, realizowanej przez państwo. W artykule przedstawiono krótko historię wykorzystania samolotów i śmigłowców w lotnictwie sanitarnym w Polsce. Świadomie pominięto najważniejszy dla polskiego lotnictwa sanitarnego okres: od roku 1999 do chwili obecnej. Biorąc pod uwagę głębokie reformy, które w tym czasie zostały przeprowadzone, uznano, że należy je zaprezentować w oddzielnej publikacji. Można po- wiedzieć, że ten artykuł ma już wartość historyczną i stanowi wprowadzenie do dalszych rozważań na temat lotniczego ratownictwa medycznego.
EN
The use of aircraft in a health care system has become a standard in many countries, not only in Europe, but also worldwide. Its beginnings go back to times when there appeared the need to quickly evacuate people whose health and life was suddenly at risk. The first use of aircraft in the evacuation of people in a state of emergency took place during the war when it was necessary to quickly transport the wounded to hospitals in order to save their lives. Later, the experience gained on the battlefield was transferred to the civil sphere. Initially, it was in the military structures that aircraft were used to carry out rescue tasks, and subsequently, on the basis of this positive experience, in civil emergency structures. Currently, aircraft ( aeroplane or a helicopter) has become a flying emergency ambulance. Its equipment enables quick transport, often from places inaccessible for other means of transport, but also allows the implementation of specific medical procedures during the flight. Sanitary transport, along with health services is included in the scope of health services and is an expression of health policy offered by a state. Beneficiaries are entitled to sanitary transport ( including air transport ) within the framework of public funds. As part of the national health policy, free medical transportation, including air transport, should be included in the basket of basic medical services. The author’s aim is to present a brief outline of sanitary aviation at the background of general healthcare policy, implemented by a state. The article presents a short history of how the airplanes and helicopters were used in the sanitary aviation in Poland. The most important period from1999 up to now has beeen deliberately omitted. Having taken far reaching reforms that were implemented at that period into account, it was concluded to present them in a separate publication. We may risk saying that this article is of some historical value and provides an introduction to further considerations on air medical rescue.
Trwały i zrównoważony rozwój jest elementem wszystkich polityk Unii Europejskiej, a więc i polityk krajowych państw członkowskich, w tym Polski. Jego integralną i istotną częścią jest zdrowie publiczne. Bezpieczeństwo zdrowotne obywateli jest celem przede wszystkim polityki zdrowotnej państwa oraz składającej się na nią polityki lekowej. Narzędziem, za pomocą którego polityki te są realizowane, jest system ochrony zdrowia, którego sprawność zależna jest nadto od innych systemów funkcjonujących w państwie; tworzy on bowiem integralną część całego systemu gospodarczego, politycznego i społecznego. Tylko balansujący potrzeby zdrowotne, możliwości finansowe i gospodarcze państwa, oraz udział podmiotów niepublicznych system może dać sukces w dziedzinie zdrowia publicznego. Braki w tym zakresie szczególnie widoczne są w ostatnim czasie w zakresie bezpieczeństwa lekowego polskich obywateli. Zasadniczym celem artykułu będzie więc ocena postępów legislacyjnych w kwestiach istotnych dla polityki lekowej, a w konsekwencji całej polityki zdrowotnej kraju i zdrowia publicznego jako komponentu zrównoważonego rozwoju.
EN
Sustainable and balanced development is an element of all European Union policies and thus also the national policies of member states , including Poland. Its integral and important part is public health. The health of citizens is primarily the goal of the health policy of the state and its drugs policy. The tool through which these policies are implemented is the health care system, whose efficiency also depends on other systems operating in the country, because it is an integral part of the entire economic, political, and social system. Only balancing health needs, financial and economic capabilities of the state, and the participation of a non-public entities healthcare system can bring success in the field of public health. Deficiencies in this area have been particularly evident recently in the field of drugs safety of Polish citizens. Therefore, the main goal of the article will be to assess legislative progress on issues relevant to drugs policy and, consequently, the entire health policy of the country and public health as a component of sustainable development.
The complexity and ambiguity of suicide are the main factors hampering the development of fully effective measures against suicidal behavior. Nonetheless, risk factors identified in the scientific literature allow for creating more and more effective preventive strategies, which seems essential, particularly in countries with high suicide rates. The most effective strategies are multidimensional and operate on a different level, addressing specific target groups (those at risk of suicide, and those professionals who may offer support to them), as well as local communities and society as a whole (to increase awareness about mental health and suicidal behavior). In order to develop effective strategies, tailored to specific societal needs, the in-depth exploration of the phenomena is needed, which may lead to planning evidence-based policies. This article elaborates on the process of research, development, and implementation of the suicide prevention strategy in Finland since the mid-1980s and its role in public policy. The decline in suicide rates in Finland is addressed in this context and the potential inspiration for the Polish suicide prevention is discussed.
PL
Złożoność i niejednoznaczność zjawiska samobójstwa to główne czynniki utrudniające planowanie i wdrażanie działań zapobiegających zachowaniom suicydalnym. Zidentyfikowane w badaniach i opisane w literaturze przedmiotu czynniki ryzyka przybliżają jednak do tworzenia skutecznych strategii prewencyjnych, co wydaje się niezbędne, szczególnie w krajach o wysokich wskaźnikach samobójstw. Strategie te są wielowymiarowe i obejmują działania na różnych poziomach, a kierowane są zarówno do specyficznych grup docelowych (osób zagrożonych samobójstwem oraz grup zawodowych, które mogą wspierać takie osoby), jak i do społeczności lokalnych czy całego społeczeństwa (by uświadamiać zbiorowość na temat zdrowia psychicznego i zachowań samobójczych). W celu skutecznego opracowania strategii, dostosowanej do specyficznych warunków środowiskowych, niezbędne jest przeprowadzenie szczegółowej eksploracji zjawiska zachowań samobójczych, co następnie pozwala wdrażać rozwiązania oparte na dowodach naukowych (evidence-based policy). Niniejszy artykuł omawia proces badań, opracowania i wdrażania strategii zapobiegania samobójstwom w Finlandii oraz jej funkcjonowania od lat 90. XX w., a także roli w polityce publicznej. W tym kontekście omówiony został znaczny spadek wskaźnika samobójstw w Finlandii w tym okresie, a fiński przypadek potraktowany został jako potencjalna inspiracja dla profilaktyki zachowań samobójczych w Polsce.
Podmioty lecznicze opracowując i wdrażając swoje strategie biorą pod uwagę innowacje technologiczne wspierające działalność podstawową. Rozwój poszczególnych podmiotów jest w tym zakresie silnie zróżnicowany. Do najważniejszych innowacyjnych narzędzi wspierających należy zaliczyć rozwiązania z zakresu e-zdrowia i telemedycyny. Sukces strategii jest jednak uwarunkowany poprawną diagnozą szans i zagrożeń ze strony otoczenia organizacji. W naszej pracy analizujemy otoczenie prawne, dostępne a także planowane usługi finansowane ze źródeł publicznych pod kątem zarówno otwierających się możliwości rozwojowych jak i zagrożeń dla podmiotów leczniczych.
EN
The health care providers elaborate and deploy their strategies should consider innovative technologies which support the main activities. The stage of development in the area is strongly diversified. The e-health and telemedicine solutions are included to the most important of such supporting tools. The success of the strategy depends on correct diagnosis of the opportunities and threats in the organizations’ environment. In the article the authors analyse the legal regulation and planned public-funded services which can create both new fields of activity and bring risk for health care providers.