Autorka podjęła próbę zidentyfikowania ról, jakie Unia Europejska próbuje odgrywać w stosunku do wschodu, głównie Rosji oraz państw objętych Partnerstwem Wschodnim. Ukazuje działania podjęte przez Unię w celu nawiązania i rozwijania współpracy z tymi państwami oraz dokonuje oceny tej aktywności. Koncentruje się przede wszystkim na rolach o charakterze mentorskim, które Unia stara się odgrywać w stosunku do wspomnianych krajów w ramach prowadzonej polityki zewnętrznej. Unia Europejska, dążąc do odgrywania tego rodzaju ról, usiłuje wzmocnić swą pozycję w regionie i świecie. Autorka próbuje znaleźć odpowiedź na pytanie, czy organizacja ta faktycznie osiąga swoje cele.
In view of the crucial events, which had taken place in East Central Europę in the early nineties of the twentieth century, many comments relatingto Polish eastern policy occurred in the catholic press. Most attention was paid to relations that have been built up between Poland and its nearest neighbors behind eastern border. Facing the political transformations in the Soviet Union after 1989, Polish diplomacy announced a double strategy towards the East. It was a strategy of maintaining parallel relations with Moscow and the former Soviet republics. Cautious policy towards the East was being judged in the Catholic press in a positive way. Voices of criticism appeared only after disintegration of the Soviet Union. The critics accused Polish diplomacy of paying more attention to western policy than to eastern affairs. The case of breakingthe dependence from greatestneighbor in the east, withdrawal of the soviet army from Poland, dependency on Moscow’s policy towards entering the NATO, were the most commented issues in relations with Russia. The main problems stressed in the relations with new neighbors in the east were: the recognition of independence of Ukrainę and Belarus, the question of the national minorities, the historical events which made itdifficultto establish friendly relations. In the catholic press there were also visible the comments of a role of the catholic and orthodox churches in the relations between Poland and the east, as well as the situation of the catholic church in the eastern republics.
The study addresses the issue of the positions of political parties in Poland on eastern policy, in particular on Polish-Ukrainian cooperation. Therefore, an attempt was made to answer questions about the historical background of these views, the impact of international and internal situation in Poland and Ukraine. The subject of the analysis was the issues of economic relations, views on the European integration of Ukraine, the relevance of historical issues in the programs and decisions of political parties from the early 1990s to 2023.
PL
Opracowanie podejmuje problematykę stanowisk partii politycznych w Polsce w kwestii polityki wschodniej, a szczególnie współpracy polsko-ukraińskiej. W związku z tym podjęto próbę odpowiedzi na pytania dotyczące uwarunkowań historycznych tych poglądów, wpływu sytuacji międzynarodowej oraz wewnętrznej w Polsce i na Ukrainie. Przedmiotem analizy były m.in. zagadnienia relacji gospodarczych, poglądów dotyczących integracji europejskiej Ukrainy, relewancji kwestii historycznych w programach i decyzjach partii politycznych od początku lat dziewięćdziesiątych do 2023 roku.
Znaczna część emigrantów politycznych, którzy pojawili siwę międzywojennej Europie, pochodziła z byłego Imperium Rosyjskiego. Składała się ona zarówno z przeciwników nowego państwa bolszewików, dążących do odbudowy imperium carów bez naruszania integralności jego historycznego terytorium, jak i z przedstawicieli narodów, które zostały wcześniej podbite przez Rosję ipo 1917 r. bezskutecznie próbowały odzyskać niezależność, a więc rozbić dawne imperium. Dlatego też chociaż obie grupy były wrogo nastawione do reżimu sowieckiego i zaciekle go zwalczały, w rzeczywistości starały się osiągnąć przeciwstawne cele. Chcąc nadać większą skuteczność swoim działaniom, przedstawiciele drugiej z tych grup zrzeszali sięw organizacjach, które miały mówićw ich imieniu na arenie międzynarodowej i ułatwić osiągnięcie wspólnego celu. Jedną zważniejszych spośród tych organizacji był ruch prometejski. Wokresie międzywojennym zrzeszał on przedstawicieli dwunastu narodówi ludów: Ukraińców, Gruzinów, Azerów, Górali kaukaskich, Tatarów krymskich inadwołżańskich, mieszkańców Turkiestanu, Kozaków dońskich, kubańskich i terskich1 oraz Ingrów i Karelów. Był on wspierany finansowo i organizacyjnie przez władze polskie i funkcjonował przede wszystkim wokresie międzywojennym, chociaż zarówno w czasie II wojny światowej, jak ipo jej zakończeniu podejmowano próby jego reaktywacji. Badania nad prometeizmem cieszą się od kilkunastu lat niesłabnącym zainteresowaniem w kręgach naukowców pracujących w przynajmniej kilkunastu krajach na trzech 1 Należy pamiętać, że większość Kozaków na emigracji była związana z wychodźstwem rosyjskim, a tylko odłamy identyfikujące się z tzw. ruchem wolnokozackim brały udział wruchu prometejskim.
Artykuł analizuje historiografię i politykę historyczną władz w PRL (1945–1989) w odniesieniu do polityki wschodniej Józefa Piłsudskiego. Polska była jednym z najważniejszych krajów obozu socjalistycznego i miała skomplikowaną historię stosunków z ZSRR. Pod wpływem Moskwy musiała dostosować swoją oficjalną historię do sowieckiej. Było to szczególnie trudne do osiągnięcia, biorąc pod uwagę niedawne wrogie stosunki polsko-sowieckie. Zatem wdrożenie takiej polityki historycznej było procesem złożonym i skomplikowanym. Polityka Piłsudskiego była w latach stalinowskich traktowana zdecydowanie negatywnie, w kolejnych latach spojrzenie to łagodniało pod wpływem stopniowej liberalizacji polityki historycznej państwa. Niemniej, chociaż ogólna interpretacja polityki wschodniej Piłsudskiego pozostawała negatywna do 1989 roku, z czasem coraz bardziej różniła się od dogmatów sowieckich. Źródłem tego opracowania były zarówno teksty propagandowe, profesjonalna historiografia, jak i eseje historyczne.
EN
The article examines the historiography and history policy in the communist Polish People’s Republic (1945–1989) regarding the Eastern policy of Józef Piłsudski. Poland was one of the most important countries in the socialist camp, and it had a complicated history of relations with the USSR. Under Moscow’s influence, Poland had to adapt its official history to the Soviet one. This was especially difficult to accomplish considering recent hostile Polish-Soviet relations. Consequently, implementing such a history policy was a complex and uneven process. Piłsudski’s policy was treated extremely negatively during the Stalinist period, a view that softened in subsequent years under the influence of a gradual liberalisation of the history policy of the state. Although the general interpretation of Piłsudski’s Eastern policy remained negative until 1989, it became significantly different from Soviet dogmas. The source of this study were both propaganda texts, professional historiography and historical essays.
Francoist Spain was not recognised by the Communist Bloc countries due to its support of the communities of political exiles. In 1969 a thaw in relations began at an economic level in search of markets for Spanish development. The timid contact would gradually increase and favour relationships away from political ideology, beneficial in economic terms, and this would prepare the basis of full future recognition, with the exchange of ambassadors in 1977.
PL
Państwa Bloku Wschodniego nie utrzymywały stosunków z Państwem Hiszpańskim (dyktatura Francisco Franco) ze względu na wsparcie udzielane przez nie emigrantom politycznym. W 1969 r. zaczęła się odwilż w relacjach gospodarczych, związana z poszukiwaniem przez Hiszpanię nowych rynków. Nieśmiałe kontakty z czasem rozwinęły się, sprzyjając kontaktom, które, niezależnie od różnic ideologicznych, przynosiły korzyści wymiarze ekonomicznym. W ten sposób utorowano drogę do pełnego uznania i wymiany ambasadorów w 1977 r.
The article presents an analysis of the main assumptions and concepts of Poland’s eastern policy, as well as their evolution over the course of the 20th and early 21st centuries, taking into account the impact of the establishment of the Visegrad Group. The author shows the geopolitical determinants of the formation of eastern policy after 1918 in the Second Republic and analyses how this policy was influenced by the internal political situation in the country and the changes in the life of the countries of Central and Eastern Europe. She emphasizes the great role of Józef Piłsudski and the Promethean movement inspired by the Marshal in this process, as well as that of other activists of this movement, including Włodzimierz Bączkowski, Jerzy Gedroyc. The text shows the changes in the assumptions of the Promethean movement and Poland’s eastern policy which occurred under the influence of the geopolitical transformation of Europe caused by the effects of World War II. It also presents the contemporary stage of the formation of Polish eastern policy, the impact on this process of the formation of the Visegrad Group and the Eastern Partnership project. The article emphasizes the great role of such Polish periodicals, such as the “Polish-Ukrainian Bulletin” and “Kultura”, their editors and columnists, in spreading the fundamental ideas of dialogue and cooperation between neighboring nations, the growing relevance of the idea of Polish Prometheism in the context of Russia’s contemporary aggression against Ukraine and the threat of another world war.
PL
W artykule została przedstawiona analiza głównych zasad i idei polityki wschodniej Polski, a także ewolucja tych idei na przestrzeni XX i na początku XXI w., z uwzględnieniem wpływu powstania Grupy Wyszehradzkiej. Autorka pokazuje warunki geopolityczne kształtowania polityki wschodniej po 1918 r. w II Rzeczypospolitej i wpływ na jej przebieg wewnętrznej sytuacji politycznej w kraju, jak i zmian w życiu krajów Europy Środkowej i Wschodniej w okresie międzywojennym, podkreśla olbrzymią rolę Józefa Piłsudskiego i inspirowanego przez Marszałka ruchu prometejskiego w tym procesie, a także innych działaczy ruchu, m.in. Włodzimierza Bączkowskiego i Jerzy Giedroycia. W tekście ukazano zmiany zasad ruchu prometejskiego i polskiej polityki wschodniej, które zachodziły pod wpływem transformacji geopolitycznej mapy Europy, wywołanej wynikami II wojny światowej, a także pokazano współczesny etap kształtowania polityki wschodniej Polski, wpływ na ten proces powstania Grupy Wyszehradzkiej i projektu Partnerstwa Wschodniego. W artykule zaznaczono ogromną rolę takich polskich czasopism, jak „Biuletyn Polsko-Ukraiński” i „Kultura”, ich redaktorów i publicystów w rozpowszechnieniu zasadniczych idei dialogu i współpracy między narodami sąsiadującymi, podkreślono coraz większą aktualność idei polskiego prometeizmu w kontekście współczesnej agresji Rosji na Ukrainę i zagrożenia wybuchu kolejnej wojny światowej.
The strategic assumptions of German Ostpolitik have been undermined by the aggressive activities of Russia during the Ukraine crisis. The tight economic relations between Germany and Russia have not brought about domestic transformations in the political system in Russia, and have not reduced its interest in regaining its imperial position in Eastern Europe, i.e. in the area of the former Soviet Union. Germany’s support for both the reform program in Ukraine and deepening its relations with the EU has shown that it is ready to critically evaluate its strategy toward Eastern Europe and review its ‘Russia first’ approach.
PL
Agresywne zachowania Rosji w trakcie konfliktu na Ukrainie w 2014 r. podważyły strategiczne założenia polityki Niemiec. Powiązania gospodarcze nie doprowadziły do przemian wewnętrznych w Rosji oraz nie ograniczyły jej nastawienia na rewindykowanie wpływów imperialnych. Gotowość Niemiec do poparcia Ukrainy w reformach wewnętrznych i jej zbliżenia do UE oznaczała, że są one skłonne bardziej zniuansować założenia swojej strategii wobec Europy Wschodniej i tym samym ograniczyć priorytet Russia first.
Stosunki polsko-niemieckie po zjednoczeniu Niemiec stanowią interesującą płaszczyznę badań, co wynika z trudnych i bolesnych relacji w historii, całego szeregu wzajemnych stereotypów, ale i pozytywnych doświadczeń. Autor uważa, że na tym tle ich bilans w ostatnich trzech dekadach wypada pozytywnie. Na potwierdzenie tej tezy w artykule dokonano – i to jest jego zasadniczym celem – selekcji istotniejszych płaszczyzn wzajemnych relacji, poczynając od ich traktatowego uregulowania w latach 1990–1991. Duży nacisk został położony na multilateralny kontekst stosunków polsko-niemieckich, m.in. na rolę Niemiec jako adwokata Polski w staraniach o przyjęcie do UE i NATO, zarys polityki wschodniej obu państw (stosunek do Rosji i Ukrainy), ale i kwestie sporne, jak np. kontrowersje wokół systemu decyzyjnego w UE i ważniejsze problemy bilateralne. W artykule wykorzystano monografi e z zakresu problematyki niemcoznawczej, publikacje niemieckich ośrodków badawczych, czasopisma naukowe, prasę oraz strony internetowe niemieckiego rządu i resortu spraw zagranicznych (Auswärtiges Amt).
EN
Polish-German relations after the reunification of Germany constitute an interesting field of research, which results from difficult and painful relations in a distant history, a whole range of mutual stereotypes but also positive experiences. The author believes that against this background their balance in the last three decades is positive. To confirm this thesis, the article makes – and this is its main goal – the selection of more important areas of mutual relations, starting from their treaty regulation in the years 1990–1991. Great emphasis was placed on the multilateral context of Polish- German relations, including the role of Germany as Poland’s advocate in efforts to join the EU and NATO, an outline of the eastern policy of both countries (attitude towards Russia and Ukraine) but also disputable issues, such as controversy around the decision-making system in the EU and major bilateral problems. The article uses monographs in the field of German studies, publications of German research centers, scientific journals, press and websites of the German government and the Ministry of Foreign Affairs (Auswärtiges Amt).
Contemporary international relations are characterized by a complex structure and create a complicated image of constantly changing events and processes. After the declaration of independence during Algirdas Brazauskas and Valdas Adamus’ presidency, the foreign policy of Lithuania was concentrated on forthcoming membership in NATO and EU, which constituted a strategic priority in Lithuania further development. Nowadays, the main objective of Lithuania foreign policy is not focused on relations with The United States and Poland but with Scandinavia, Nordic-Baltic countries – Iceland, Denmark, Norway, Sweden, Finland, Estonia, Latvia.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.