Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Pomnik jako pole bitwy

100%

Sawicki J. Z.

|

tom 7(43)

|

nr 3

85-112

PL

Powstanie Warszawskie jest symbolem niezawisłości i sprzeciwu Polaków wobec wszelkich prób i form narzucenia obcej dominacji. Militarnie skierowane było przeciwko hitlerowskim Niemcom, politycznie przeciwko stalinowskiej Rosji. Dlatego po wojnie władza komunistyczna w Polsce przeciwdziałała powstającej legendzie powstania, widząc w niej zagrożenie dla podstaw własnej legitymizacji. Walka stolicy zakończyła się tragiczną klęską. Jednak pamięć Powstania Warszawskiego okazała się niezwykle silna. Wykorzystywała własne nośniki pamięci historycznej, które zapewniły jej identyfikację i przetrwanie. Należały do nich m.in. kotwica – znak Polski Walczącej, piosenki powstańcze, groby i cmentarze, świadectwa chwały i heroizmu samych powstańców, ale przede wszystkim uroczystości rocznicowe. To one cyklicznie mobilizowały społeczeństwo do tworzenia własnej wersji historii i narodowej tradycji, alternatywnej wobec oficjalnej. Elementem tej konfrontacji stała się także trwająca wiele lat walka o postawienie w stolicy pomnika Powstania Warszawskiego. Autor ukazuje historię konfliktu jako model polityki historycznej.

XX

The Warsaw Uprising is a symbol of independence and Polish opposition to foreign domination. Militarily it was directed against Nazi Germany, politically against Stalin’s Russia. That is why, after the war, the communist government in Poland was fighting to counteract the legend of the Uprising, seeing it as a threat to their own legitimacy. The battle in the capital ended in tragic defeat. However, among Polish people the memory of the Warsaw Uprising was extremely strong. The collective memory of Polish society protected its identity and helped it to survive. Among the symbols to this memory are an anchor – a symbol of the fighting Polish Underground State, Uprising songs, graves and cemeteries, the testimony and heroism of the insurgents, but mainly anniversary celebrations. The anniversary mobilized the public to create their own version of history and national tradition, an alternative to the official ones. An element of this struggle, lasting many years, was the fight for the erection of a monument to the Warsaw Uprising in the capital. The Author portrays the history of the conflict as a model of politics of memory.

2

System polityki historycznej w Polsce między konstytucyjną powinnością a instrumentalizacją prawa

100%

Cyuńczyk F. , Wawrzyński P.

|

nr 1(77)

151-165

PL

Przedmiotem artykułu jest analiza związków prawa i polityki historycznej w Polsce w ujęciu systemowym, integrującym narzędzia nauk prawnych i politycznych. Głównym celem jest ukazanie wzajemnych zależności między prawem – ze szczególnym uwzględnieniem prawa konstytucyjnego – a zaangażowaniem państwa w politykę pamięci. Artykuł podsumowuje obecny stan prawny i jego ramy formalne dla systemu polityki historycznej oraz decyzje polityczne dotyczące realizacji konstytucyjnej powinności upamiętnienia przeszłości. Dyskutując elementy systemu polityki historycznej w Polsce, ich umiejscowienie w ramach prawnych oraz dynamikę działań politycznych autorzy ukazują, że pozorna służebna funkcja narzędzi prawnych wobec polityki jest w rzeczywistości złożoną współzależnością wynikającą z konstytucyjnych fundamentów prowadzenie polityki historycznej przez państwo.

EN

The paper analyzes relations between the law and the system of politics of memory in Poland, integrating legal and political research. The main objective is a discussion of co-dependencies between the law – including the constitutional law – and the government’s involvement in the politics of memory. The paper summarizes the legal status, the remembrance system’s formal framework and political decisions executing the constitutional obligation of commemorating the past. Considering the complexity of the remembrance policy system in Poland, its foundation in the legal system, and the dynamics of policymaking, the Authors present that the seeming servitude of law to politics is an apparent complex interdependence based on the constitutional bases of memory politics.

3

Modelowanie pamięci zbiorowej w przemówieniach prezydentów Rosji W. Putina i D. Miedwiediewa w latach 2000–2020 z okazji Dnia Zwycięstwa

80%

Kozak B.

|

tom XXIII/4

273–288

PL

II wojna światowa jest bardzo ważnym elementem rosyjskiej pamięci zbiorowej. Szczególną rolę w jej kształtowaniu i przetwarzaniu odgrywają instytucje władzy państwowej, w tym głowy państw. W niniejszej pracy zostanie podjęta próba analizy przemówień prezydentów Rosji – W. Putina i D. Miedwiediewa. Do analizy wybrano przemówienia z okazji Dnia Zwycięstwa, gdyż jest to jeden z najważniejszych punktów w rosyjskim kalendarzu świąt państwowych. Warto podkreślić, że są to teksty szczególnie interesujące w sytuacji, kiedy władze Federacji Rosyjskiej prowadzą i intensyfikują działania mające na celu ukształtowanie na nowo bądź też przekształcenie obrazu przeszłości w świadomości społecznej. W efekcie analizy okazało się, że działania perswazyjne polityków mają niezwykłe znaczenie i są świadomie nastawione na oddziaływanie na odbiorców, a obaj prezydenci wykorzystują podobne sposoby perswazji oraz chwyty retoryczne, podobnie apelują do ludzkich emocji i uczuć, podobnie wykorzystują pamięć o wojnie dla budowania wspólnoty, mającej symbolicznie zastąpić ZSRR. Różnica pojawia się z upływem czasu – pojęcie bratnich narodów zastępuje nieokreślona wspólnota tysiącletniej historii Rosji i jej wielonarodowościowego społeczeństwa. Należy podkreślić, że pojęcie „rosyjski” używane jest zamiennie z „radziecki”. Zmiany te są wyraźnie uwarunkowane aktualną sytuacją wewnętrzną i międzynarodową i jasno można odczytać w przemówieniach tak Putina, jak i Miedwiediewa współczesny kontekst polityczny.

EN

World War II remains a crucial element in the Russian collective memory. State institutions and particularly heads of state play a key role in the process of modelling and transforming it. This article scrutinises speeches of presidents V. Putin and D. Medvedev. The Focus is placed on the speeches delivered in the years 2000–2020 on the Victory Day, a date of utmost importance in the Russian state holidays calendar. The documents draw special attention in relation to the ongoing process of the Russian authorities transforming, or forming anew, the picture of the past in the minds of the Russian people. The analysis demonstrated powerful messages the addresses to the people purposefully convey and how both politicians use similar techniques and rhetorical tricks in appealing to people’s emotions and employ the memory of the past to build a community which is supposed to symbolically replace the USSR in people’s minds. The symbols gradually change – the concept of “brotherly nations” is replaced by a vague idea of a community based on one thousand years of Russian history, shared by the multi ethnic society, the term “Russian” being liberally interchanged with “Soviet.” These changes are clearly determined by the current internal and international situation and the modern political context is definitely visible in speeches of both presidents.