Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Historyczne nazwy terenowe Sokólszczyzny

100%

Filinowicz A.

|

2015

|

tom 15

253-264

EN

In the article the author analysed historical place names of the Sokólski district. Historical documentation of the onomastic material dates back from XVI to XX century. It includes published sources, manuscripts and historical maps of the region. The semantic and formative analysis of the material was conducted. It was proved that diverse settlement influenced the place names of this region. The lexical base for these names is formed on the basis of the Polish, Belorussian and Baltic common nouns and anthroponyms. Some names of the former settlements or villages were identified and localized as place names at present.

2

Sacrum i profanum ogrodu przydomowego wsi pogranicza polsko-białoruskiego

75%

Sulima M.

|

2017

|

tom Vol. 9, no. 1

63--70

PL

Wsie wschodniopodlaskie, położone na pograniczu polsko-białoruskim, należą do tych unikatowych obszarów w kraju, na których do dnia dzisiejszego zachowały się ogromne pokłady spuścizny duchowej i materialnej. Pierwsze, widoczne są przede wszystkim w sferze mentalno-obyczajowej, na którą wpływ wywiera dominująca tutaj religia prawosławna. Krajobraz kulturowy tworzą przetrwałe od XVI wieku w praktycznie niezmienionym stanie układy ruralistyczne, charakterystyczna struktura działek, wernakularna architektura. Atmosferę drewnianych wsi potęguje ponadto przyroda: łąki, lasy, a także wiejskie ogródki przydomowe. Dawniej, przekazywana przez pokolenia, tradycja i religia, stanowiły wyznacznik dla ich kształtowania. Niektóre rośliny były ozdobą zagrody, inne poprzez swoje właściwości apotropeiczne chroniły dom, np. przed uderzeniem pioruna, stanowiąc element świata sacrum. Tradycyjny ogród wiejski odbierany był nie tylko w kategoriach piękna czy użyteczności, ale także – jako wyznacznik tożsamości społeczności prawosławnych. Z uwagi na sytuację demograficzną i wyludnianie wsi – działki wykupowane są na tzw. letnie domy, przy których coraz częściej powstają ogrody dalekie od tradycyjnych wzorów, stanowiące odwzorowanie gustów właścicieli. Tęsknota za namiastką piękna i powrotem do korzeni nakazuje ochronę i poszanowanie materialno-duchowego bogactwa tych terenów. Jest to niewątpliwie jedno z kluczowych zagadnień dla zachowania tożsamości wiejskich obszarów pogranicza etnicznego. Tekst oparty na materiałach etnograficznych, historycznych i przeprowadzonych autorskich badaniach terenowych prezentuje symbolikę tradycyjnego ogrodu przydomowego wsi pogranicza polsko-białoruskiego, związane z nim wierzenia społeczności etnicznych oraz stan aktualny.

EN

Villages of east of Podlaskie region, located near the border with Belarus belong to these unique areas in the country, where a huge amount of material and spiritual heritage have remained until this day. First, it could be seen in the mental and moral realm, which is influenced by Orthodox religion. The cultural landscape is formed by rural complexes, distinctive architecture plots, vernacular architecture, which were preserved here since the sixteenth century. The image of the wooden village is also created by nature: meadows, forests, as well as rural gardens. Historically, the tradition that passed through the generations was the determinant for their development. Some plants were source of pride of the homestead, others through their properties protected houses, eg. against lightning. The traditional cottage garden was not only perceived in terms of beauty or utility, but also - as an indicator of the identity of ethnic communities. Due to the progressive „aging” and extinction of the village - plots are sold and gardens become a reflection of the new owner’s tastes. The longing for beauty and back to the roots, requires the protection and respect of the material and spiritual wealth of those areas. This is undoubtedly one of the key issues for the preservation of the identity of the ethnic borderland. The text based on the ethnographical, historical sources and field research shows the symbolism of the traditional gardens in front of the houses of the Polish and Belarus borderline and current condition of those villages.

3

Да праблематыкi польска-беларускага памежжа: аповесць “Сонька” Iгнацыя Карповiча

63%

Саковiч А.

Białorutenistyka Białostocka

|

2016

|

tom 8

PL

Artykuł poświęcono analizie powieści Ignacego Karpowicza „Sońka”. Na przykładzie historii miłości tytułowej bohaterki do Niemca w czasie II wojny światowej ukazane zostały realia życia na wsi na północno-wschodniej granicy Polski. I. Karpowicz w analizowanej powieści przedstawia charakterystyczną dla danego regionu historię, kulturę, tradycję, religię i język. Autor ze smutkiem stwierdza, że opisany przez niego świat, w wyniku zbiegu różnych okoliczności, m.in. asymilacji, odchodzi na zawsze z krajobrazu Podlasia.

EN

The article analyzes the novel “Sonka” written by Ignacy Karpowicz. The love story of the title character to a German soldier during World War II shows the reality of village life on the northeastern border of Poland. In his novel I. Karpowicz presents region specific history, culture, religion and language. The author sadly concludes that the world described in the book disappears for good from the landscape of Podlasie, which is the result of various problems such as assimilation.

4

Znaczenie historii mówionej jako metody badawczej na przykładzie białoruskiej społeczności wiejskiej pogranicza polsko-białoruskiego

51%

Owłasiuk J.

|

2016

|

tom 24

EN

Oral history is becoming a more and more popular research method involving collecting and critical analyzing of interviews made with the witnesses of history. Basic advantages of oral history and the accounts themselves distinguishing them from other historical sources undoubtedly include: a direct contact with a narrator, a possibility of verifying reliability or completing written sources, and determining motifs or atmosphere of past events. Moreover, oral history research allow to make an attempt at analyzing memory of a specific group such as, for example, the picture of German occupation of World War II as seen by the Belarusian rural community of the Polish-Belarusian Borderland. Interviews collected from Polish and Belarusian narrators revealed that both the outbreak of the German-Soviet war as well as the time of occupation itself have been strongly preserved in the respondents’ memories. The accounts of Polish and Belarusian groups mostly focused on the issue of contingents, deportations for forced labor to the Third Reich and Soviet guerillas operations. The respondents’ individual experiences with Nazi authorities have certainly influenced memorizing specific events by them as well as the manner of remembering them. What is more, the respondents’ attitude to German soldiers who, due to their distinct language, culture and religion became “foreign” to local people, played an important role too. On the other hand, the picture of occupation was also influenced by external factors such as widely understood historical policy and other postwar experiences of the narrators. The research of the respondents from Poland and Belarus revealed that the period of German occupation was not remembered differently by the representatives of both groups. Introducing a radical division into the opinions on any issue raised by the respondents (contingents, deportations or guerillas) held by the Polish group and the Belarusian one turned out to be impossible. Nevertheless, factors shaping their memory of the events in 1941–1944 were different.

RU

Устная история становится все более популярным исследовательским методом, основанным на составлении и критическом анализе опросов, проведенных среди очевидцев исторических событий. Основными преимуществами oral history и самих взаимоотношений, выделяющихся на фоне других исторических источников, несомненно являются: непосредственный контакт с рассказчиком, возможность верификации надежности или дополнения письменных источников, определение мотивов или атмосферы минувших событий. Более того, исследования oral history дают возможность проанализировать воспоминания данной группы, например, при изучении немецкой оккупации во время II Мировой войны, свидетелями которой была белорусская деревенская общественность приграничной польско-белорусской зоны. На основании рассказов очевидцев из Польши и Белоруссии оказалось, что начало немецко-советской войны, как и период оккупации, оставили яркий след в их памяти. В повествованиях польской и белорусской группы больше всего внимания уделялось вопросу контингентов, вывозке на принудительные работы в III Рейх и советскому партизанскому движению. На воспоминания очевидцев, описывающих события, несомненно повлиял индивидуальный опыт каждого из них, касающийся времени нацистской власти. Важную роль также сыграло отношение очевидцев к немецким солдатам, которые из-за иностранного языка, культуры и религии становились для населения «чужими». С другой стороны, на образ оккупации влияли также внешние условия, такие как, широко понимаемая историческая политика и другие послевоенные, пережитые рассказчиками, ситуации. На основании исследуемого материала, полученного от очевидцев из Польши и Белоруссии, оказалось, что период немецкой оккупации оставил похожий след в памяти представителей обоих групп. Оказалось невозможным радикально разделить информацию, полученную от польской и белорусской групп, информацию о контингентах, вывозках и партизанском движении. В свою очередь, разными оказались факторы, повлиявшие на воспоминания о произошедшем в 1941–1944 годах.