W pracy przedstawiono opis projektu nowej, przyjaznej środowisku technologii usuwania antropogenicznych osadów z dna zbiorników wodnych, rzek, kanałów, rowów melioracyjnych i stawów rybnych. Podczas wydobywania tych osadów będzie następowało znacznie mniejsze ich rozluźnienie, a tym samym uzyska się możliwość większej koncentracji składnika stałego pochodzenia organicznego lub mineralnego, a następnie rozdzielenia ziaren pochodzenia mineralnego większych od 1 mm. Asumptem do podjęcia realizacji omawianego projektu były wieloletnie doświadczenia uzyskane w trakcie badania różnego rodzaju pogłębiarek wydobywających osady antropogeniczne, w tym prowadzonych wspólnie z Uniwersytetem Przyrodniczym we Wrocławiu. Urządzeniami wyróżniającymi się dużą innowacyjnością w tym projekcie są: – pogłębiarka poruszająca się po dnie pod powierzchnią wody, wyposażona w zgarniacz osadów i pompy wyporowe typu Mohno, które umożliwią transport hydromieszaniny na znaczne odległości; – sekwencyjny separator części stałych z hydromieszaniny, umożliwiający oddzielenie ziaren pochodzenia mineralnego większych od 1 mm. Oba te urządzenia są zarejestrowane w Polskim Urzędzie Patentowym. Realizacja projektu umożliwi bardziej racjonalne wykorzystanie wydobytej i odpowiednio rozdzielonej hydromieszaniny w znanych liniach technologicznych, służących do produkcji nawozów organicznych lub energii cieplnej bądź elektrycznej. Ponadto wydobycie osadów zapobiegnie zagniwaniu zawartych w nich części organicznych, a tym samym umożliwi rozwój turystyki i rekreacji w miejscach obecnie niedostępnych.
EN
Paper presents a project of new, environment friendly technology concerning the removal of anthropogenic deposits from the bottom of water reservoirs, rivers, channels, melioration ditches and the fish ponds. Such deposits will be much less relaxed at the extraction, thus making possible stronger concentration of solid components – organic and mineral particles, and next the separation of mineral origin particles larger than 1 mm. Grounds to assuming the project were many years’ experience gained from investigations of various types of dredging’s, as well as the studies conducted jointly with the University of Environmental and Life Sciences in Wrocław. Distinctive by large innovation in the project were: – dredger moving on the bottom, beneath the water surface, equipped with sludge scraper and the Mohno type positive displacement pumps, which make possible hydraulic transport of the hydromixture over long distances; – sequential separator of solids to eliminate from hydromixture the particles of mineral origin, larger than 1 mm. Both above mentioned divices have been registered in the Polish Patent Office. The project will enable more rational usage of properly extracted and separated hydromixture in the well-known technological lines for production of organic fertilizers, or the energy (thermal or electrical) generation. Moreover, sediment extraction will prevent the putrescibility of contained there organic parts.
Wydobywanie kruszyw spod lustra wody w Polsce kształtuje się dziś na poziomie 75%. Niejednolite warunki geologiczno--górnicze podczas eksploatacji wymuszają stosowanie różnych technik i technologii wydobycia. Jednak postęp cywilizacyjny sprawia, że maszyny i urządzenia ulegały i wciąż ulegają ciągłym udoskonaleniom, mającym wpływ na poprawę technicznych możliwości. Ich różnorodność, a także wady i zalety sprawiają, że warto przyjrzeć się im bliżej.
EN
Underwater excavation of aggregates in Poland reaches nowadays the level of 75%. Diverse geological and mining conditions of their excavation impose the use of various techniques and technologies of mining. However, due to technological progress, machines and equipment have been constantly improved which influences their technical capabilities. It is worth to examine their variety, as well as their advantages and disadvantages.
W artykule podano podstawowe wskaźniki techniczno-ekonomiczne (wydajność, koszty) wydobycia kruszyw żwirowo--piaskowych dla wybranych, najczęściej stosowanych typów pogłębiarek i czterech różnych złóż. Dane eksploatacyjne zebrano z kopalń kruszyw w Polsce i w Niemczech. Następnie przeprowadzono porównawczą ocenę techniczną i ekonomiczną doboru technologii wydobycia dla przykładowo wybranego złoża kruszywa żwirowo-piaskowego.
EN
The article presents basic technical and economic indicators (productivity, costs) of gravel and sand aggregate extraction for the most commonly used types of dredgers and four different deposits. The operational data were collected from aggregate mines in Poland and Germany. Then a comparative technical and economic evaluation of the selection of extraction technologies for exemplary selected gravel and sand aggregate was carried out.
W związku z dynamicznym rozwojem infrastruktury i zwiększeniem prac w sektorze budownictwa, znacznie wzrosło zapotrzebowanie na surowce piaskowo-żwirowe. Konsekwencją tego jest wyeksploatowanie dużej części otwartych złóż, co spowodowało wzrost zainteresowania wydobyciem kruszyw spod lustra wody. W starożytności wydobywano za pomocą szufli. Obecnie, w zależności od warunków górniczo-geologicznych, do eksploatacji kruszyw żwirowo-piaskowych stosuje się różne technologie, które są systematycznie ulepszane.
The study aimed to apply the protection from damage to engineering facilities located near a planned underwater aggregate extraction. The analysis was conducted in compliance with mining regulations and expert opinions. The study also aimed to assess the precision and correctness of the extraction, due to economic aspects. To reach the goals, in-situ research of the mining area was conducted, with the help of an advanced bathymetric device, based on the USV methodology. The instrument – named by the author as Smart-Sonar-Boat – was especially designed for underwater surveys in open-pit aggregate mines. The study analyzed the “Dwory” open-pit mine, located in southern Poland in the city of Oświęcim. The bathymetric results obtained contributed to improving the observation of changes in the bottom during the extraction. The applied USV method allowed for conducting the reliable evaluation of the mining work.
PL
Pierwszym celem artykułu była ochrona obiektów inżynierskich zlokalizowanych w bliskim sąsiedztwie planowanej eksploatacji kruszyw naturalnych spod lustra wody. Analiza przeprowadzona została w odniesieniu do obowiązujących regulacji prawnych oraz specjalistycznych ekspertyz geologiczno-inżynierskich. Drugim celem była ocena dokładności i poprawności eksploatacji w aspekcie racjonalnej gospodarki złożem. Do przeprowadzenia badań in-situ wyrobiska eksploatacyjnego zastosowano zdalnie sterowane urządzenie batymetryczne oparte na metodzie USV (unmanned surface vessel), co w wolnym tłumaczeniu oznacza bezzałogowy pojazd pływający. Instrument pomiarowy, autorsko nazwany „Smart-Sonar-Boat”, został zaprojektowany do monitoringu podwodnej eksploatacji kruszyw. Obiektem badań była Kopalnia Kruszywa „Dwory” w Oświęcimiu. Uzyskane w ten sposób wyniki batymetryczne wraz z ich analizą statystyczną, w odniesieniu do wcześniej wykonanych ekspertyz badawczych, przyczyniły się do poprawy bezpieczeństwa eksploatacji oraz umożliwiły ocenę dokładności wybierania złoża do spągu.
W kopalniach piasku i żwiru wydobycie oraz transport technologiczny to procesy które mogą stanowić nawet 80% całości kosztów zmiennych kopalni. Bardzo ważne jest zatem optymalne zaplanowanie systemów i metod wydobycia oraz transportu technologicznego w zależności od warunków złożowych.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.