Artykuł poświęcono problematyce zmian sytuacji na rynku pracy w Polsce i ich wpływu na możliwości wzrostu gospodarczego. Analizie poddano związki między wzrostem gospodarczym, poziomem płac realnych i aktywnością zawodową ludności w latach 1997– –2015. Czynnikiem decydującym o skali podaży pracy w Polsce w kolejnych latach będzie zmniejszanie się zasobu ludności w wieku produkcyjnym. W artykule przyjęto hipotezę, że ze względów demograficznych, przy utrzymaniu dotychczasowych trendów gospodarczych, w Polsce podaż pracy stanie się barierą dla wzrostu gospodarczego. Prognoza oparta na założeniach utrzymania się tendencji z lat 2010–2015 dotyczących wzrostu gospodarczego, wzrostu popytu na pracę i aktywności zawodowej ludności, przy uwzględnieniu szacunków liczby ludności w wieku produkcyjnym, wskazuje, że podaż pracy stanie się barierą nawet dla 3% wzrostu gospodarczego już po 2020 roku.
Thus far, the majority of studies have focused on international student migration. Less attention has been paid to internal migration for tertiary education and even less to local effects caused by this category of migration. To redress this limitation, the paper determines the most important consequences of internal migration for university enrolment in the local labour market of a university city. This is shown through the example of the Polish university city with one of the highest student-to-population ratios – Opole. The study is based on the literature review and the result of qualitative and quantitative research conducted in Opole. The first was conducted among students and the second among owners and employees of local enterprises. Findings of the research suggest that the inflow of students to the university city can lead to short-run and long-run effects on the local economy. Findings of the research suggest that in the short run the inflow of students to the university city leads to structurally important changes in the labour supply and creates new jobs. In the long run, it leads to permanent changes in labour resources, attracts investors to the city and causes permanent changes in the labour demand. The analysed outcomes of migration for tertiary education are only a small but vital part of the consequences of education migration. The global spread of the coronavirus has also stressed the importance of educational migrants in university cities. The impact of pandemic COVID-19 on university cities should be the subject of future research.
PL
Do tej pory większość badań koncentrowała się na międzynarodowej migracji studentów. Mniej uwagi poświęcono migracjom wewnętrznym związanym z podejmowaniem studiów wyższych, a jeszcze mniej – lokalnym skutkom tej kategorii migracji. W związku z tym w artykule określono najważniejsze konsekwencje migracji wewnętrznych związanych z podejmowaniem studiów wyższych dla lokalnego rynku pracy w mieście akademickim. Ukazano to na przykładzie Opola – jedno z miast o najwyższym wskaźniku studentyfikacji mierzonego liczbą studentów do liczby mieszkańców. Opracowanie opiera się na przeglądzie literatury oraz wynikach badań jakościowych i ilościowych przeprowadzonych w Opolu. Pierwsze z nich przeprowadzono wśród studentów, a drugie wśród właścicieli i pracowników lokalnych przedsiębiorstw. Wyniki badań sugerują, że napływ studentów do miasta uniwersyteckiego powoduje krótko- i długookresowe konsekwencje dla lokalnej gospodarki. W krótkim okresie napływ studentów do miast uniwersyteckich prowadzi do strukturalnie istotnych zmian w podaży pracy, a także do powstania nowych miejsc pracy. W długim okresie napływ studentów prowadzi do trwałych zmian w zasobach pracy, przyciąga inwestorów do miasta i powoduje trwałe zmiany w popycie na pracę. Analizowane w artykule skutki migracji stanowią niewielką, ale istotną część zidentyfikowanych w trakcie badań konsekwencji migracji edukacyjnych. Wagę tego zagadnienia ukazała także pandemia COVID-19, która ograniczyła mobilność za wykształceniem i dostępność w miastach akademickich studentów stanowiących ważną część lokalnych zasobów pracy.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Celem artykułu jest określenie czynników determinujących przyszłą sytuację na regionalnym rynku pracy W artykule dokonano wyboru i analizy najistotniejszych dla rynku pracy działań ekonomicznych państwa, przedsiębiorstw i gospodarstw domowych.
EN
The main aim of the article is an identification of factors which will be determining the future situation on the regional labour market. The paper contains analisis of most important for labour market economic activities of state, enterprises and households.
4
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
The article presents a model of decision-making process of fertility and labour supply choices of men and women and their conditions. With respect to existing concepts we show their limitations and possible extensions, e.g: including the process of bargaining between partners and the impact of labor market policies and modification of the impact of the family (and the labor market) policies approach. In addition, the article presents examples of research findings on impact family policy and labor market policy on labor supply and fertility.
PL
Artykuł prezentuje model uwarunkowań procesu podejmowania decyzji prokreacyjnych i dotyczących podaży pracy kobiet i mężczyzn w stałych związkach. W odniesieniu do dotychczasowych propozycji pokazano ich ograniczenia i możliwe uzupełnienia, m.in: uwzględniono proces negocjacji między partnerami, wpływ polityki rynku pracy oraz zaproponowano zmodyfikowanie ujęcia wpływu polityki rodzinnej (i rynku pracy) w ramach uwarunkowań analizowanego procesu decyzyjnego a także pewne modyfikacje ujęć pozostałych uwarunkowań. Ponadto, w artykule zaprezentowano przykładowe wyniki badań światowych na temat wpływu poszczególnych instrumentów z zakresu polityki rodzinnej i polityki rynku pracy na podaż pracy oraz dzietność.
This article presents the structural changes of the Polish labour market that took place between 2006 and 2019. In the first part, we describe how the unemployment rate and the labour force participation rate in Poland have changed over the years. Then we discuss technological change, demographic change and shrinking labour supply. In the second part, we focus on the demand side of the labour market and describe the changes in the structure of enterprises and wages that occurred during the covered period. Although the situation on the Polish labour market at the beginning of 2020 was one of the best in the European Union, we point out that the recent years of good economic conditions can be considered as insufficiently used. The most important barriers to be faced by the Polish economy in the coming years include the decreasing labour supply and the lack of employees with appropriate skills. The demographic problems of the Polish labour market will become more severe in the future, and they can only be alleviated by a well-designed migration and educational policy, as well as effective plans to increase the number of children born in the long term.
PL
W artykule przedstawiamy strukturalne zmiany na polskim rynku pracy, które zaszły w latach 2006−2019. W pierwszej części opisujemy, jak na przestrzeni lat zmieniały się stopa bezrobocia i aktywność zawodowa w Polsce. Następnie przechodzimy do kwestii zmian technologicznych, by zastanowić się, czy umiejętności polskich pracowników wystarczą, żeby przeprowadzić transformację technologiczną polskich przedsiębiorstw. Poruszamy również kwestie transformacji demograficznych i malejącej podaży pracy. W drugiej części, poświęconej popytowej stronie rynku pracy, opisujemy przemiany w strukturze przedsiębiorstw oraz w strukturze wynagrodzeń, które zaszły na przestrzeni lat 2006−2019. Choć sytuacja na rynku pracy w Polsce na początku 2020 r. była jedną z lepszych w Unii Europejskiej, wskazujemy, że ostatnie lata dobrej koniunktury można uznać za niewystarczająco wykorzystane. Najważniejsze bariery, które napotka ta gospodarka w nadchodzących latach, to malejąca podaż pracy oraz brak pracowników o odpowiednich kompetencjach. Problemy demograficzne polskiego rynku pracy będą w przyszłości jeszcze bardziej dotkliwe, a zapobiec im może jedynie odpowiednia polityka migracyjna i edukacyjna, a długofalowo − także skuteczne plany zwiększania dzietności.
W artykule zbadano bezpośredni wpływ wprowadzenia programu świadczeń Rodzina 500+ na podaż pracy gospodarstw domowych w Polsce. Ze względu na uniwersalny charakter programu standardowe metody ewaluacji programów mogą zwracać niezgodne oszacowania. W celu zachowania pożądanych własności statystycznych w artykule zaproponowano nowe podejście łączące strategię estymacji difference- -in-difference (DID) z wagami bilansującymi rozkłady zmiennych towarzyszących (tzw. CBPS, Imai, Ratkovic [2014]). Podejście to rozwiązuje potencjalne problemy z brakiem spełnienia równoległych trendów, a także zmniejsza skalę obciążenia wynikającego z różnic pomiędzy jednostkami pobierającymi i niepobierającymi świadczeń. Wyniki wskazują na zaniedbywalny wpływ programu na podaż pracy w kwartałach następujących bezpośrednio po wprowadzeniu programu.
EN
I investigate the immediate effects of the introduction of a large-scale child benefit programme on the labour supply of household members in Poland. Due to non-random eligibility and the universal character of the programme, standard evaluation estimators may be inconsistent. In order to address this issue, I propose an approach that combines difference-in-difference (DID) propensity score based methods with the covariate balancing propensity score (CBPS) approach developed by Imai and Ratkovic [2014]. The DID estimators exploit the time dimension to uncover the causal effect of interest. The CBPS method is expected to significantly reduce the bias resulting from systematic differences between treated and untreated subpopulations. I also account for potential heterogeneity among households by focusing on comparisons between locally defined subpopulations of individuals, which jointly provide a comprehensive view on the overall impact. I find that on average previously employed mothers maintain their labour supply although there are heterogeneous weak responses depending on the age of the youngest children. Additionally, mothers who did not work before the introduction of the programme are even less likely to do so having received the benefit. The fathers’ labour supply remained mostly unaffected by the programme, with the exception of previously unemployed fathers, who tend to work more often having received the benefits. This finding may suggest that the programme strengthens the traditional division of household roles, with the male being the main earner.
Artykuł ma na celu przedstawienie sytuacji kobiet na rynku pracy w Polsce w latach 2014-2017 oraz jest próbą wskazania wpływu programu społecznego „Rodzina 500+” na podaż pracy kobiet w Polsce. Dla realizacji celu dokonano przeglądu teorii dotyczących wpływu posiadania dziecka na podaż pracy kobiet. Wnioski z analizy danych statystycznych wskazują, iż zmniejszeniu liczby bezrobotnych i stopy bezrobocia, zwiększeniu liczby osób posiadających pracę towarzyszył spadek liczby osób aktywnych zawodowo, a tym samym spadek współczynnika aktywności zawodowej oraz współczynnika zatrudnienia, a także wzrost liczby osób biernych zawodowo. Jednym z istotnych powodów zmniejszenia podaży pracy i aktywności zawodowej kobiet jest funkcjonowanie programu „Rodzina 500+”, który w grupie kobiet zmniejszył wskaźnik zatrudnienia o ok. 2,4 punktu procentowego. Artykuł stanowi próbę oceny wpływu tego programu na podaż pracy kobiet w Polsce.
EN
The article aims to present the situation of women on the labor market in Poland in 2014-2017 with particular emphasis on the supply of their work and an attempt to indicate the impact of the “500+ Family” social program on the supply of women’s labor in Poland. To achieve the goal, a review was made of the theories regarding the impact of having a child on women’s labor supply. Next, statistical data describing the situation on the labor market in Poland in 2014-2017 were analyzed, with particular emphasis on the situation of women, to indicate the results of NBP, BKL and IBS research showing the impact of the “Family 500+” on the supply of labor in Poland. A fragment of own research carried out in the Kamienna Góra poviat in May-June 2018 was also presented among women with children under the age of 5. The summary contains conclusions from research and desirable solutions.
8
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
This article presents a conceptual model of determinants of fertility and labor supply of men and women, integrating the various concepts presented in a rich literature on the subject. We interconnected a role of personal preferences and predispositions of men and women, their past experience, economic, cultural and structural conditions as well as biological conditions of fertility. We underlined issues requiring further research. Particular attention was given to show the relationships between the different conditions of fertility and labour supply decisions of men and women and the roads (ways) of the impact of family and employment policy instruments on these decisions.
PL
Celem artykułu jest ukazanie dróg (sposobów) oddziaływania wybranych instrumentów polityki rodzinnej i zatrudnienia na decyzje prokreacyjne oraz dotyczące aktywności zawodowej kobiet będących w związkach . Wykorzystano przy tym koncepcyjny model uwarunkowań procesu podejmowania wspomnianych decyzji przez kobiety i mężczyzn zaproponowany przez autorkę we wcześniejszym artykule („Polityka Społeczna” 2010, nr 10). Przy ocenie wpływu analizowanych instrumentów na dzietność oraz aktywność zawodową kobiet odniesiono się do wyników badań empirycznych prowadzonych na świecie w tym zakresie. Wskazano także na obszary zawierające luki i wymagające przeprowadzenia badań w przyszłości.
The aim of the paper is to determine to what extent fluctuations in the level of unemployment in Poland in the last two decades have depended on changes in labor demand and labor supply. To this end, the contribution of labor demand and labor supply to changes in the unemployment rate is examined and then trends in labor demand and labor supply and their key determinants are analyzed. The study finds that changes in labor demand were the main determinant of unemployment fluctuations. A decrease in labor demand contributed to strong unemployment growth at the beginning of the 1990s and at the turn of the century, when the economic slowdown was associated with transformation and pre-accession restructuring respectively. An increase in labor demand caused by economic recovery after EU accession was behind the subsequent fall in unemployment. For most of the time span of the analysis, labor supply was a factor alleviating negative developments on the labor market due to the possibility of early retirement, easy access to disability pensions and labor force migration. Growing labor supply contributed to a rise in unemployment only at the end of the last decade. The fact that labor demand had a stronger impact on the level of unemployment than labor supply indicates that labor market policy should focus on job creation, not on “manipulation” of labor supply, the author concludes.
PL
Celem artykułu jest odpowiedź na pytanie: w jakim stopniu obserwowane w ciągu ostatnich dwóch dekad fluktuacje w wysokości polskiego bezrobocia były wywołane wahaniami popytu na pracę, a w jakim podaży pracy. W celu uzyskania odpowiedzi zdekomponowano zmiany w stopie bezrobocia na wywołane popytem na pracę i podażą pracy a następnie przeanalizowano zmiany w popycie na pracę i podaż pracy oraz determinanty tych zmian. Z badań wynika, że główną przyczyną wahań w polskim bezrobociu były zmiany w popycie na pracę. Jego spadek wywołał silny wzrost bezrobocia na początku lat 90. XX wieku oraz na przełomie wieków, kiedy to spowolnienie gospodarcze zbiegło się z transformacyjnymi i przedakcesyjnymi przeobrażeniami strukturalnymi. Natomiast po wejściu do UE wzrost popytu na pracę, wywołany przyspieszeniem gospodarczym, doprowadził do spadku bezrobocia. Podaż pracy przez większość analizowanego okresu była czynnikiem łagodzącym sytuację na rynku pracy dzięki możliwości wcześniejszej dezaktywizacji zawodowej oraz migracjom zarobkowym. Większa podaż pracy doprowadziła do wzrostu bezrobocia dopiero pod koniec ostatniej dekady. Silniejszy wpływ popytu na pracę niż podaży pracy na bezrobocie wskazuje, że polityka ograniczania bezrobocia winna się skupiać na kreowaniu miejsc pracy a nie na „manipulowaniu” podażą pracy.
The article examines the trends in the development of renewable energy in Ukraine in accordance with the long-term strategy of the energy sector of the state in the context of the transformation of employment in the energy sector of the country. It is emphasized that investments in renewable energy technologies create more jobs compared to traditional electricity generation technologies. It is defined that in Ukraine there is a significant untapped potential for energy efficiency, which requires accelerating the pace of modernization and development of renewable energy sources and raises the issue of labor supply to the industry. It was emphasized that there are a number of opportunities for the development of the energy sector of Ukraine related to the development of renew- able energy sources. It is underlined that the formation of territorial-industrial clusters in Ukraine for the production of equipment for solar and wind energy with a closed production cycle forms long-term prerequisites for socio-economic stability in the country and stimulates employment. It is substantiated that an important reserve for increasing employment in Ukraine is to ensure the energy efficiency of buildings. At the same time, it was noted that in the field of renewable energy and energy efficiency in Ukraine there is a significant shortage of qualified technicians and specialists in the field of innovative technologies, which confirms the importance of studying the problem of labor support in the industry. It is determined that today the solution of the issue of labor supply of the industry takes place mainly at the level of enterprises that invest in the development of their own staff.
PL
Artykuł analizuje trendy rozwoju energetyki odnawialnej na Ukrainie zgodnie z długoterminową strategią sektora energetycznego państwa w kontekście transformacji zatrudnienia w sektorze energetycznym kraju. Podkreśla się, że inwestycje w technologie energii odnawialnej tworzą więcej miejsc pracy w porównaniu z tradycyjnymi technologiami wytwarzania energii elektrycznej. Na Ukrainie istnieje znaczny, niewykorzystany potencjał efektywności energetycznej, co wymaga przyspieszenia tempa modernizacji i rozwoju odnawialnych źródeł energii. To powoduje, że pojawia się kwestia możliwości zapewnienia dostępności pracowników w przemyśle. Podkreśla się, że możliwości rozwoju sektora energetycznego Ukrainy są związane z rozwojem odnawialnych źródeł energii. Powstanie na Ukrainie klastrów terytorialno-przemysłowych do produkcji urządzeń do energetyki słonecznej i wiatrowej o zamkniętym cyklu produkcyjnym stanowi długoterminową przesłankę stabilności społeczno-gospodarczej kraju i stymuluje zatrudnienie. Wskazano, że ważnym elementem zwiększenia zatrudnienia jest zapewnienie efektywności energetycznej budynków. Jednocześnie zauważono, że w obszarze energetyki odnawialnej i efektywności energetycznej na Ukrainie występuje znaczny niedobór wykwalifikowanych techników i specjalistów z zakresu innowacyjnych technologii, co potwierdza istotność badań związanych z problematyką wsparcia rynku pracy w przemyśle. Oceniono, że dziś rozwiązanie problemu podaży pracy w przemyśle następuje głównie na poziomie przedsiębiorstw inwestujących w rozwój własnej kadry.
Od czasu wejścia Polski do Unii Europejskiej jest obserwowany fenomen rosnącego zainteresowania obywateli Ukrainy podjęciem stałej pracy w Polsce i faktycznie ją podejmujących. Do niedawna pracownicy z krajów Europy Wschodniej znajdowali zatrudnienie sezonowe, pracując w rolnictwie, przy prostych pracach fizycznych, które nie wymagały kwalifikacji czy doświadczenia. Takie kraje, jak Wielka Brytania czy kraje skandynawskie przyciągały atrakcyjnymi zarobkami sumiennych i dobrze wykwalifikowanych pracowników. W efekcie migracji zarobkowych Polaków rodzimy rynek pracy zaczął odczuwać chroniczny brak pracowników. W tym samym czasie odnotowano zwiększone zainteresowanie migrantów ze Wschodu polskim rynkiem pracy. Od lat najliczniejszą grupę etniczną zatrudnianą przez polskich pracodawców stanowią Ukraińcy. Z powodu wojny, napięć politycznych i trudnej sytuacji ekonomicznej na Ukrainie w 2014 roku, stale rośnie liczba ukraińskich migrantów w Polsce. Głównym celem artykułu jest analiza znaczenia migracji obywateli Ukrainy w rozwoju polskiego rynku pracy. Podstawowe pytania, na które starano się odpowiedzieć w artykule, dotyczyły przyczyn migracji zarobkowej ukraińskiej ludności do Polski, a także poziomu atrakcyjności polskiego rynku pracy dla Ukraińców z uwzględnieniem zróżnicowania regionalnego. Ponadto, udział Ukraińców w polskim rynku pracy poddano analizie pod względem: płci, okresu migracji, warunków zatrudnienia oraz wybieranych strategii przetrwania. Zwolennicy obecności obywateli Ukrainy w Polsce przekonują, że polski rynek pracy będzie dalej zainteresowany zatrudnianiem sąsiadów zza wschodniej granicy. Niewątpliwie, rosnące zainteresowanie przedsiębiorstw zasobem pracy ma swoje uzasadnienia m.in. w chęci zatrudniania Ukraińców, którzy są kulturowo bliscy Polakom i nie mają najmniejszych problemów z asymilacją w Polsce. Realizacja strategii zatrudniania pozwoli rozwiązać problem zapaści demograficznej de facto już od kilku lat obecnej w Polsce. Czynnikiem dodatkowo hamującym rozwój polskiego rynku pracy pozostaje nadwyżka osób z wyższym wykształceniem, a tym samym brakuje wykwalifikowanych pracowników fizycznych. Powinniśmy uzupełniać deficyt pracowników, wykorzystując instrumenty państwa oraz system instytucji rynku pracy w taki sposób, aby bliscy nam kulturowo Ukraińcy mogli stać się dobrym uzupełnieniem braków na rynku pracy w Polsce. Podsumowując kwestię korzyści dla polskiego rynku pracy, należy zauważyć, że wszystkie tu wskazane czynniki są następstwem obecności migrantów z Ukrainy na krajowym rynku w ujęciu tak lokalnym, jak i regionalnym. Z ekonomicznego punktu widzenia praca obywateli Ukrainy na stanowiskach fizycznych sprzyja osiąganiu równowagi na wewnętrznym rynku pracy, pozostając uzupełnieniem znacznego niedoboru pracowników w niemalże wszystkich przekrojach stanowisk. W rezultacie atrakcyjność zatrudnienia obywateli Ukrainy na polskim rynku pracy głównie przekłada się na elastyczność zatrudnienia, określenie (wybór) formy prawnej zatrudniania migrantów, ich czas i system pracy a także ich osobistą dyspozycyjność. Zatrudnieni sumiennie wykonują powierzaną pracę, co bezpośrednio przekłada się na wyniki ekonomiczne działalności firm w postaci wyższych przychodów ze sprzedaży, osiąganych dzięki niższym kosztom pracy, zadowalającej wydajności, jakości i dyscyplinie wykonywanej pracy.
EN
Ever since Poland joined the European Union, the citizens of Ukraine have been increasingly interested in permanent employment in Poland, and many of them have actually found jobs in our country. Until recently, workers from Central and Eastern Europe were seasonal employees, working in agriculture or performing other simple physical work that did not require qualifications or experience. Later, however, countries such as the United Kingdom, Sweden or Norway began to attract hardworking and well-qualified employees with high salaries. As a result of the migration of numerous Poles, the domestic labour market began to experience a chronic lack of staff. At the same time, migrants from the East started to manifest an increased interest in the Polish labour market. The largest ethnic group employed by Polish employers over the years are the Ukrainians. Because of the recent war, political tensions and the difficult economic situation in Ukraine in 2014, the number of Ukrainian migrants in Poland has been constantly growing. The main goal of the present paper is to analyze the importance of Ukrainian citizens' migration for the development of the Polish labour market. The main questions considered by the author are related to the causes of Ukrainian migration to Poland, the attractiveness of the Polish labour market for Ukrainians, with attention to regional differences. Moreover, the share of Ukrainians in the Polish labour market is analyzed in terms of gender, migration period, conditions of employment, and chosen survival strategies in foreign labour market.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.