Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Letania more solito dicantur. Przyczynek do badań nad pobożnością maryjną wśród średniowiecznych dominikanów

100%

Oleś P.

Folia Historica Cracoviensia

|

2013

|

tom 19

43–57

PL

Głównym przedmiotem studium jest prezentacja okoliczności powstania oraz miejsca w pobożności średniowiecznych dominikanów modlitwy zwanej potocznie litanią dominikańską, dominikanów (Litaniae Ordinis Praedicatorum quae dicuntur in omnibus tribulationibus). Dokładny czas powstania tej litanii nie jest znany. Po raz pierwszy wzmianka na jej temat pojawia się w związku z pewnym niezwykle dla zakonu groźnym incydentem, który miał miejsce w latach pięćdziesiątych XIII wieku. 21 listopada 1254 roku papież Innocenty IV ogłosił bullę Etsi Animarum, która w dramatyczny sposób ograniczała przywileje zakonów mendykanckich dotyczące głoszenia kazań, spowiedzi, jałmużny jak i wielu innych. Legenda związana z litanią przekazuje, że wówczas bracia rozpoczęli gorliwe jej odmawianie, w następstwie którego papież Innocenty IV zmarł. Bez względu na zasadność tej opowieści, jest faktem że w 1256 roku kapituła Generalna w Paryżu nakazała całemu zakonowi odmawianie tej litanii. Pierwotny kształt Litanii do Najświętszej Panny, pozostaje nieznany. Poszukiwania najstarszej, zachowanej w całości wersji litanii wiodą do jednego przekazu rękopiśmiennego, pochodzącego dopiero z roku 1500.

EN

The main object of the study is to present the origins of the prayer commonly known as Dominican litany (Litaniae Ordinis Praedicatorum quae dicuntur in omnibus tribulationibus) and its place in the piety of medieval Dominicans. The exact time of the creation of the litany is not known. The first mention of the litany appears in connection with an extremely dangerous incident for the Order, which took place in the 1250s. On 21 November 1254 pope Innocent IV issued a bull Etsi Animarum which considerably limited the privileges of Mendicant orders concerning, inter alia, preaching, confession and alms. The legend associated with the litany has it that the brothers began to recite it passionately. As a consequence pope Innocent IV died. Regardless of whether the litany worked a miracle here or not, the fact is that the General Chapter of Paris, ordered the entire Order to say the litany. The original text of the Litany to the Blessed Virgin remains unknown. The search for the oldest surviving version of the whole prayer leads to a hand-written message, coming only from the year 1500.

2

Akt oddania się Matce Bożej przez Prymasa Stefana Wyszyńskiego inspiracją maryjną dla diakonów stałych w Polsce

75%

Rozynkowski W.

Studia Elbląskie

|

2020

|

tom 21

485-491

3

Reguła naśladowania Maryi

75%

Pek K.

Roczniki Teologiczne

|

2018

|

tom 65

|

nr 2: Teologia dogmatyczna

63-84

EN

The Rule of the Ten Virtues of the Most B.V.M., or the Rule of the Ten Pleasures of the Most B.V.M. (Regula Decem Beneplacitorum Beatissimae Virginis Mariae), is one of the few religious rules approved in spite of the decree issued by the IV Lateran Council in 1215. This decree forbade the approval of the newly founded religious orders on any other than one of the previously approved rules. The Rule was composed by a Franciscan, Fr. Gilbert Nicolas, better known as Gabriel Maria, the name he received from Pope Leo X by his brief (breve) of June 11, 1517. From 1498, Bl. Gabriel Maria was the confessor and spiritual director of Joan de Valois, Queen of France and then the Duchess of Berry. With the help from her spiritual director, Blessed Gabriel Maria, the Duchess of Berry and 11 other women started a contemplative order of the Virgin Mary. It was also known as the Order of the Ten Virtues or Ten Pleasures of the Mother of God, the Order of Annunciation of the B.V.M. or the Annunciade. The Blessed Virgin Mary was to be the model for the nuns and the virtues that she practiced, that are mentioned in the Gospels, became their rule of life. Thus The Rule of the Ten Virtues came into being, because the Scriptures directly speak of those virtues.Pope Julius II, and also popes Innocent XII and Innocent XIII, confirmed The Rule of the Ten Virtues of the Most B.V.M. Along with giving a certification to the Rule, Julius II, and the above-said Leo X, granted indulgences to the Chaplet of the Ten Evangelical Virtues of the Blessed Virgin Mary, contained in that Rule. The Chaplet which was composed by St. Joan is an obligatory spiritual exercise for those who retain the Rule. In following of the instruction from the Apostolic See, The Rule of the Ten Virtues of the Most B.V.M. was adopted for a male order, which was in agreement with the wish of the Foundress, as mentioned before. Throughout the centuries, the popes granted numerous spiritual graces, privileges, and indulgences to the Order of the Annunciade (ed. Andrew Maczynski).

PL

Wśród wielu przykładów kształtowania życia chrześcijańskiego w oparciu o naśladowanie Maryi (obok invocatio, veneratio, dilectio) jest Regula Decem Beneplacitorum B.V.M. Stanowi ona cenne dziedzictwo Kościoła w Europie, także w Polsce, które twórczo rozwija Zgromadzenie Księży Marianów. Fundament reguły jest biblijny. Opiera się na założeniu, że łaska Ojca uprzedza, że Jezus Chrystus zbawia świat, a Duch aktualizuje zamysł Boży uzdalniając człowieka do nowego życia, czego przykładem jest Matka Pana.

4

Wątki Maryjne w katechezie parafialnej i przedsiewzięciach pastoralnych

75%

Kielian A. , Walkowiak N.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2018

|

nr 2

65-94

PL

W artykule zostały zaprezentowane wątki maryjne w katechezie parafialnej i przedsięwzięciach pastoralnych w polskich parafiach. Autorzy ukazali znaczenie parafii oraz rolę mariologii w przekazie katechetycznym. Została zwrócona uwaga zarówno na aspekt pobożnościowy, jak i formacyjny nauczania. W dalszej części przedstawiono wyniki sondażu dotyczącego form kultu maryjnego i uczestnictwa w nich dzieci oraz młodzieży, a także maryjny profil ich formacji w parafialnych grupach. Badania pokazały, iż parafialne wspólnoty skupiają tyko niewielki odsetek dzieci i młodzieży, natomiast większą frekwencją cieszą się formy pobożności i kultu maryjnego w parafiach. Analiza poszczególnych grup wykazała, że ważne jest odpowiednie przygotowanie animatorów i liderów poszczególnych wspólnot nie tylko o charakterze maryjnym.

EN

The article presents Marian motives in parish catechesis and pastoral projects in Poland. The importance of the parish and the role of mariology in catechesis were depicted at first. Attention was paid to both the piety aspect and the teaching about Mary. The paper discusses the results of the survey in 26 selected Polish Catholic parishes on the forms of Marian devotion and the participation of children and young people in Marian services (like the rosary, Rorate Mass, pilgrimages to Marian shrines) as well as the Marian profile of parish groups especially for children and young people. The research has shown that parish groups gather only a small percentage of children and young people, while various forms of Marian devotion in parishes enjoy a higher turnout. The analysis has also stressed the importance of a proper preparation of parish communities leaders as far as the Marian aspect of their activity is concerned.

5

Pobożność maryjna w systemie prewencyjnym św. Jana Bosko (1815-1888)

63%

Chmielewski M. T.

Seminare. Poszukiwania naukowe

|

2007

|

tom 24

401-417

EN

St. Giovanni Bosco (1815 – 1888) is famous for his involvement in education of young people, based on a preventive system. It is well known that in his times he was a very keen worshipper of God’s Mother, especially the One called Mary Help of Christians (Maria Auxilium Christianorum). The author of this article asks if there are mutual relations between education in a preventive spi- rit as proposed by don Bosco and his piety to Mary. Looking for the answer he initially briefly de- scribes a historical context of the life and the activities of the saint. He also outlines elements of don Bosco’s educational system. Then he stops over Mary’s service of don Bosco. He recalls its origin and points to don Bosco’s basic convictions. After that he focuses on the presentation of don Bosco’s ser- vice to the Immaculate and Mary Help of Christians. In both cases, he emphasizes their impact on edu- cation of young people. The author closes his reflections showing educational potential, which could be obtained, by offering to children, young people and educators the well understood Mary’s Service.

6

Od kapliczki do mody. Obraz Maryi w kulturze współczesnej

63%

Draguła A.

Colloquia Theologica Ottoniana

|

2018

|

nr 2

43-64

PL

W katolicyzmie Maryja odrywa szczególną rolę pośród świętych – jest matką Jezusa, Syna Bożego. Jej wyjątkowość odbija się także w kulturze, która wyrasta z chrześcijaństwa. W kulturze tej jest ona prototypem kobiecości i macierzyństwa, łącząc w sobie nie tylko kult Maryi, ale także pozostałości przedchrześcijańskiego kultu pramatki. W pobożności ludowej, a zwłaszcza w jej wiejskiej wersji, postać Maryi ujawnia się w dwojaki sposób: jako Maryi z Nazaretu, znanej z kart Ewangelii, oraz jako przychodzącej z nieba Matki Bożej. W obu przypadkach Maryja jest tą, która przebywa z ludźmi, dzieląc ich troski życiowe. Wraz z urbanizacją, ten kulturowy model został przeniesiony do miasta, jak to ukazują w swoich powieściach Sylwia Chutnik i Salcia Hałas. Współczesny obraz kulturowy Maryi często wykracza poza teologiczną ortodoksję, co widać na przykład w „ewangelizacyjnych” działaniach Ady Karczmarczyk, a także wykorzystania wizerunku Maryi w sztuce, kulturze popularnej oraz w modzie. Opisane w artykule przykłady pokazują, że osoba Maryi odgrywa wciąż bardzo ważną rolę we współczesnej kulturze, choć funkcjonuje w niej często w sposób niezgodny z jej ewangelicznym i teologicznym obrazem

EN

In Catholicism, Our Lady’s role among the saints is special, as she is the mother of Jesus, Son of God. Her uniqueness is reflected also in the culture stemming from Christianity. Here she constitutes the prototype of womanhood, maternity and mother-figure combining the cult of Our Lady and the relics of the pre-Christian cult of mother goddess. In popular piety, and especially in its rural version, the figure of Our Lady appeares in two ways: as Mary of Nazareth, known from the pages of the Gospel, and as the coming from heaven Mother of God. In both cases she is the one who lives with people, sharing their life concerns. Along with urbanization, this cultural model was transferred to the city, as it is shown in the novels of Sylwia Chutnik and Salcia Hałas. The contemporary cultural image of Mary often goes beyond theological orthodoxy, as it can be seen in Ada Karczmarczyk’s “evangelization” attempts, as well as in the use of Mary’s image in art, pop-culture and fashion. The examples presented in the paper indicate that Mary as a character still plays an important part in the contemporary culture, although the way she functions in it is often inconsistent with her image in the Gospel and theology.

7

Pope Benedict XVI’s Visit to the Jasna Góra Monastery in 2006

63%

Widera M. A.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2023

|

tom 43

|

nr 2

233-252

PL

Klasztor na Jasnej Górze w przeszłości narodu polskiego odegrał bardzo ważną rolę nie tylko religijną, ale również patriotyczną. Znaczenie „duchowej stolicy Polski” zostało podkreślone w działalności kolejnych biskupów Rzymu, w tym także poprzez pielgrzymki ostatnich papieży do Częstochowy. Niespełnione pragnienie Pawła VI dotyczące obecności w tym miejscu podczas obchodów Tysiąclecia chrztu Polski zostało dopełnione sześciokrotnym pobytem na Jasnej Górze św. Jana Pawła II, a w 2006 r. także jego następcy – Benedykta XVI. Pobyt w Częstochowie stał się okazją do umocnienia w wierze osób życia konsekrowanego, seminarzystów i przedstawicieli stowarzyszeń katolickich. Przesłanie to zostało skierowane do wskazanych grup wiernych z całego kraju. Obecność papieża na Jasnej Górze i wygłoszona przez niego homilia spotkały się z entuzjazmem licznie zgromadzonych pielgrzymów, dla których pobożność maryjna była ważnym elementem życia religijnego.

EN

The Jasna Góra Monastery has played an important role, both a religous and patriotic one, in the Polish past. The significance of “the Spiritual Capital of Poland” was emphasised by the activity of subsequent Popes as well as by visits of the last Popes to Częstochowa. Paul VI’s unfulfilled desire to be present there during the celebration of the 1000th anniversary of the Baptism of Poland was fulfilled by John Paul II, who visited the Jasna Góra Monastery six times, and later by his Successor, Benedict XVI. The Pope’s stay in Częstochowa became a chance to strengthen consecrated people, seminarians, andrepresentatives of Catholic associations in faith. This proclamation was addressed to the above-mentioned groups of believers from all over the country. The presence of the Pope and the homily delivered by him was welcomed with enthusiasm by numerous pilgrims, to whom Marian piety was an important element of religious life.

8

Maryja w teologicznej refleksji i pobożności św. Ildefonsa z Toledo

63%

Wygralak P.

Vox Patrum

|

2021

|

tom 80

197-210

EN

The article discusses the teaching of Ildefonsus of Toledo on Mary based on the work De virginitate Sanctae Mariae. The author of the work focuses primarily on showing Mary’s virginity and Her virginal motherhood. He points out that Mary, as chosen by God to participate in the work of man’s salvation, enjoys exceptional graces, among which he mentions in the first place her immaculacy, that is, freedom from sin. In his argument about the eternal virginity of Mary, Ildefonsus refers to texts from the Holy Scripture, and also to prophecies recorded in the Old Testament. Acharacteristic feature of the work is the interweaving of theological reflection with the texts of prayers that the Bishop of Toledo addresses to Mary. Their content expresses the desire to surrender oneself completely as a slave to Mary. In this way, Ildefonsus introduced a new kind of Marian devotion to the asceticism of the Latin Church. In the whole work, Mary is presented as the one who leads man to Christ.

PL

W artykule zostało omówione nauczanie Ildefonsa z Toledo na temat Maryi na podstawie dzieła De virginitate Sanctae Mariae. Autor dzieła skupia się przede wszystkim na ukazaniu dziewictwa Maryi oraz Jej dziewiczego macierzyństwa. Wskazuje, że Maryja, jako wybrana przez Boga do udziału w dziele zbawienia człowieka, cieszy się wyjątkowymi łaskami, spośród ktorych na pierwszym miejscu wymienia Jej nieskazitelność, czyli wolność od grzechu. W swojej argumentacji o wiecznym dziewictwie Maryi Ildefons odwołuje się do tekstów z Pisma Świętego, także do proroctw zapisanych w Starym Testamencie. Cechą charakterystyczną dzieła jest przeplatanie się refleksji teologicznej z tekstami modlitw, które biskup Toledo kieruje do Maryi. Ich treść wyraża pragnienie całkowitego oddania się Maryi w niewolę. W ten sposób Ildefons wprowadził do ascetyki Kościoła łacińskiego nowy rodzaj pobożności maryjnej. W całym dziele Maryja ukazana jest jako ta, która prowadzi człowieka do Chrystusa.

9

Ildefonsa z Toledo modlitwy do Matki Bożej. Analiza treści modlitw

63%

Wygralak P.

Vox Patrum

|

2023

|

tom 87

415-424

EN

The paper presents an analysis of two prayers by Ildefonso of Toledo addressed to Mary contained in the work “De virginitate Sanctae Mariae”. Both the very personal form of the prayers and their content deserve attention. In these prayers, the Bishop of Toledo expresses his deepest feelings towards Mary, describing her as his Lady and Sovereign. He praises her for her participation in the work of salvation, but above all he asks her intercession so that he can be united with Christ. In doing so, he indicates what true Marian devotion consists of: it should always lead to a deepening of the relationship with Christ.

PL

W artykule przedstawiono analizę dwóch modlitw Ildefonsa z Toledo skierowanych do Maryi zawartych w dziele De virginitate Sanctae Mariae. Na uwagę zasługuje zarówno bardzo osobista forma modlitw, jak i ich treść. Biskup Toledo wyraża w nich swoje najgłębsze uczucia do Maryi, określając Ją jako swoją Panią i Władczynię. Wychwala Ją za udział w dziele zbawienia, ale przede wszystkim prosi o wstawiennictwo, aby mógł zjednoczyć się z Chrystusem. W ten sposób wskazuje, na czym polega prawdziwa pobożność maryjna: powinna zawsze prowadzić do pogłębienia więzi z Chrystusem.

10

Pilgrimages from the District of Wieluń to the Jasna Góra Monastery (1921–1939)

63%

Widera M. A.

Studia Teologiczno-Historyczne Śląska Opolskiego

|

2021

|

tom 41

|

nr 2

191-210

PL

Jedną z cech wyróżniających mieszkańców powiatu wieluńskiego, poza typowo rolniczym charakterem zatrudnienia, była ich głęboka religijność. Przejawiała się ona m.in. w dużym zaangażowaniu w nowe formy duszpasterstwa, które inicjowano w warunkach nieskrępowanej działalności Kościoła katolickiego po 1918 r. Niezależnie od tego mieszkańcy powiatu wieluńskiego nadal odznaczali się głęboką pobożnością maryjną, która wyrażała się na wiele sposobów. Poza udziałem w nabożeństwach poświęconych Matce Bożej, działalności w bractwach różańcowych, kolportowaniu czasopism o tej tematyce i otaczaniu szczególnymszacunkiem wizerunków maryjnych, uczestniczyli oni w licznych pielgrzymkach. Głównym celem pątników był klasztor na Jasnej Górze. Wierni z tych terenów stanowili największą grupę spośród wszystkich pielgrzymujących do Częstochowy z całej diecezji częstochowskiej.

EN

Deep religiousness, beside a typically agricultural character of employment, was one of the most distinguishing features of the inhabitants of the district of Wieluń. It was manifested by i.e., a huge engagement in new forms of Christian ministry, which were initiated in circumstances of unrestricted activity of the Catholic Church after 1918. Irrespectively of it, the inhabitants of the Wieluń district were characterised by deep Marian piety, which was expressed in many ways. Beside their participation in services devoted to Our Lady, engagement in the Confraternity of the Rosary, distribution of magazines devotedto this issue as well as special respect paid to images of Our Lady, they took part in numerous pilgrimages. The Jasna Góra Monastery was the main goal of pilgrims. The faithful of this area accounted for the biggest group among all the groups from the whole Diocese of Częstochowa taking part in pilgrimages to the city of Częstochowa.

11

Pobożność maryjna w ujęciu Josepha Ratzingera/ Benedykta XVI

63%

Borto P.

Verbum Vitae

|

2024

|

tom 42

|

nr 3

717-732

EN

The article presents an understanding of Marian devotion and its theological justification as seen by Joseph Ratzinger/Benedict XVI. The basis for the analyses carried out was primarily systematic Mariological texts, as well as selected statements of Benedict XVI. The analysis carried out showed that the issue of Marian devotion to J. Ratzinger is closely connected with Mariological reflection. This Mariological reflection he always developed in close connection with the mystery of Revelation and with the right balance between christotypical and ecclesiotypical Mariology. At the same time, there was a certain change in Ratzinger’s views on the role of Marian devotion. The initial distance from certain forms of Marian devotion gave way to an attitude of appreciation for this devotion. The conclusions of the analysis allow us to summarize that the model of Marian piety proposed by Ratzinger is closely connected with the logic of Revelation and authentic reverence for God, flows from the reading of Scripture, remains faithful to the content of Marian dogmas, and points to Mary as the perfect disciple of the Lord and the personification of the Church. While these conclusions have already been indicated in other publications, it should be emphasized that a certain evolution must be taken into account in the views of the Bavarian theologian. While a certain constancy characterizes these views, over time, greater attention to the practice of Marian devotion emerges in his work. It is seen not only as an expression of obedience to the words of Scripture (cf. Luke 1:48), but brings a personal dimension to experiencing the mystery of God and the Church, allowing one to appreciate local traditions and veneration shown to Mary, and teaches that an encounter with God also demands the involvement of the heart.

PL

Artykuł przedstawia rozumienie pobożności maryjnej i jej teologiczne uzasadnienie w ujęciu Josepha Ratzingera/Benedykta XVI. Podstawą dla prowadzonych analiz były przede wszystkim teksty mariologiczne o charakterze systematycznym, jak i wybrane wypowiedzi Benedykta XVI. Przeprowadzona analiza wykazała, że zagadnienie pobożności maryjnej J. Ratzinger ściśle łączył z refleksją mariologiczną. Tę zaś zawsze rozwijał w ścisłym związku z tajemnicą Objawienia oraz z zachowaniem właściwej równowagi między mariologią chrystotypiczną a eklezjotypiczną . Jednocześnie w poglądach Ratzingera na rolę pobożności maryjnej zaszła pewna zmiana. Początkowy dystans wobec pewnych form pobożności maryjnej ustąpił postawie docenienia tej pobożności. Wnioski z przeprowadzonej analizy pozwalają stwierdzić, że proponowany przez Ratzingera model pobożności maryjnej ściśle wiąże się z logiką Objawienia i autentyczną czcią oddawaną Bogu, wypływa z lektury Pisma Świętego, pozostaje wierny treściom dogmatów maryjnych oraz wskazuje na Maryję jako doskonałą uczennicę Pana i uosobienie Kościoła. O ile wnioski te zostały wskazane już w innych publikacjach, to należy podkreślić, że w poglądach bawarskiego teologa trzeba uwzględnić pewną ewolucję. Poglądy te bowiem cechuje wprawdzie pewien constans, ale z czasem w twórczości Ratzingera dochodzi do głosu większa uwaga poświęcona praktykowaniu pobożności maryjnej. Jest ona postrzegana nie tylko jako wyraz posłuszeństwa słowom Pisma (por. Łk 1,48), ale w przeżywanie tajemnicy Boga i Kościoła wnosi wymiar osobowy, pozwala docenić lokalne tradycje i związaną z nimi cześć okazywaną Maryi oraz uczy, że spotkanie z Bogiem domaga się również zaangażowania serca, które także poznaje.

12

Duchowość maryjna Fultona J. Sheena

63%

Zyzak W.

Polonia Sacra

|

2016

|

tom 20

|

nr 3(44)

161-171

PL

Autor artykułu bada znaczenie Najświętszej Maryi Panny w duchowości amerykańskiego biskupa Fultona J. Sheena. Pokazuje duchowość maryjną jako aspekt duchowości chrześcijańskiej, opartej na wzorze postawy Matki Bożej. Jego duchowość, oparta na biblijnych i dogmatycznych podstawach, realizuje się w specyficznej pobożności maryjnej. Autor najpierw ukazuje obraz Maryi, jaki wyłania się z pism Sheena. Następnie omawia najważniejsze formy pobożności maryjnej. Na koniec, ukazując jej wzorczość, zastanawia się, na ile ta forma duchowości spełnia zasady pogłębionej pobożności maryjnej zawartej w adhortacji Marialis cultus.

EN

The article concerns the Marian aspect of the spirituality of a well known American bishop, author of many publications, and famous preacher, Servant of God Fulton Sheen. The author shows, on the basis of Sheen’s most important publications, the bishop’s dogmatic teaching on Mother of God, the main forms of Marian piety put forward by him, and the idea of Her as a role model in the Christian spirituality. The Marian spirituality of Fulton Sheen, as early as in the pre‑conciliar time, realized generally ten aspects of devotion to the Blessed Virgin, which later Pope Paul VI indicated in his apostolic exhortation Marialis cultus, in 1974.

13

Ks. Roman Krawczyk, Pozdrowienie Anielskie. Litania Loretańska. Różaniec, Siedlce 2017, ss. 170.

63%

Karczewski M.

Studia Elbląskie

|

2017

|

tom 18

577-578

14

A Lifetime in Error: Helena P. Blavatsky and the Immaculate Conception

54%

Stępień M. B.

Roczniki Kulturoznawcze

|

2021

|

tom 12

|

nr 2

31-52

PL

Całe życie w błędzie: Helena P. Blavatsky i Niepokalane Poczęcie W artykule przedstawiono błąd poznawczy Heleny P. Blavatsky, dotyczący treści dogmatu o Niepokalanym Poczęciu Maryi. Ten błąd polegał na skojarzeniu przez Helenę terminu “niepokalane poczęcie” z treścią jednej z głównych prawd wiary Kościoła, którą jest Wcielenie Pańskie. Dodatkową pomyłką w związku z tym błędem była obserwacja, iż dopiero w połowie XIX w. Kościół podniósł tę prawdę wiary do rangi dogmatu. Pomylenie poczęcia Matki z Wcieleniem Syna oraz skojarzenie tego ostatniego z terminem “niepokalane poczęcie” zrodziło kolejne trudności, gdy nowy werset Litanii Loretańskiej wskazał na Maryję jako “niepokalanie poczętą”. Zdwojony problem poznawczy, z którym w związku z tym musiała zmierzyć się H. P. Blavatsky, doprowadził ją do ogłoszenia dalszych, fantastycznych teorii na temat Niepokalanego Poczęcia, których jednak nikt nie wskazał jako błędnych przez następne 150 lat. Ten błąd poznawczy upowszechnił się głównie w świecie protestanckim i odpowiada za funkcjonowanie we współczesnej kulturze Zachodu pospolicie spotykanych wyrażeń typu “niepokalane poczęcie Chrystusa”, gdzie “niepokalaność” poczęcia oznacza brak stosunku płciowego, prowadzącego do poczęcia dziecka. W wyniku powszechnego używania tego typu wyrażeń autentyczna treść dogmatu o Niepokalanym Poczęciu NMP pozostaje dla wielu ludzi całkowicie nieznana. W artykule zagadnienie to zostało przedstawione od strony źródeł, które poświadczają sprawstwo H. P. Blavatsky, jeśli chodzi o rozpowszechnienie tego błędu poznawczego w kulturze Zachodu.

EN

This article presents the cognitive error made by Helena P. Blavatsky concerning the dogma of the Immaculate Conception of Mary. Blavatsky’s error consisted in ascribing the term “Immaculate Conception” to the content of one of the basic tenets of the Christian faith, which is the Incarnation of the Lord. An additional mistake in connection with this error was the observation that it was only in the middle of the 19th century that the Church elevated this truth to the rank of dogma. The confusion of the conception of the Mother with the Incarnation of the Son, and the association of the latter with the term “Immaculate Conception” gave rise to further difficulties, when the new verse of the Litany of Loretto pointed to Mary as “immaculately conceived.” The doubled cognitive problem that H. P. Blavatsky had to face because of this led her to announce further fantastic theories about the Immaculate Conception, which were not challenged by anyone for the next 150 years. Her grave cognitive error is now widespread and responsible for the functioning in contemporary Western culture of popular expressions such as the “Immaculate Conception of Christ,” where the “immaculateness” of the conception means the absence of sexual intercourse leading to the conception of a child. As a result of the widespread use of expressions of this type the authentic content of the dogma of the Immaculate Conception of Mary remains unknown to many people. In the article, this issue is presented based on the sources, which testify to the agency of H. P. Blavatsky as regards the spread of this cognitive error in the Western culture.

15

Chrystotypiczne i antropotypiczne interpretacje wniebowzięcia Maryi Panny w tradycji polskiej XIX wieku

54%

Waluś M.

Roczniki Teologiczne

|

2020

|

tom 67

|

nr 2

99-107

EN

The article presents the development of the teachings on the Assumption of Mary in Poland in the 19th century. Taking this truth of faith for granted, preachers did not engage in polemics, but rather focused on the development of ecclesiotypic and anthropotypic concepts and pastoral conclusions. The teaching of Polish theologians corresponds to the recommendations of Marialis Cultus and treats the Assumption as an inspiration for formation in a Marian spirituality.

PL

Artykuł przedstawia rozwój nauki o wniebowzięciu Maryi na ziemiach polskich w XIX wieku. Uznając tę prawdę wiary za oczywistą, kaznodzieje nie zajmowali się polemiką, skupiając się raczej na rozwijaniu koncepcji eklezjotypicznych i antropotypicznych oraz wnioskach pastoralnych. Nauczanie polskich teologów odpowiada zaleceniom Marialis Cultus i traktuje wniebowzięcie jako inspirację do formacji w duchu maryjnym.

16

Maryja – „ucieczka nasza” w czasie próby

54%

Chmielewski M.

Roczniki Teologiczne

|

2020

|

tom 67

|

nr 5

23-37

EN

The history of the Church, and especially the history of spirituality, provides countless facts which, from the perspective of the Christian faith, are seen as special interventions of God, asked by believers through the mediation and intercession of Our Lady.Therefore the Mariological teaching of the Church and Marian devotion recommend to invoke the Mother of Jesus in various crisis situations of our life as the “Refuge of sinners”, the “Comforter of the afflicted”, the “Advocate” and “Mediatrix”, and also as the “Mother of reliable hope”. The asking the protection of the Mother of God is expressed in numerous prayers.The author in the article analyses the above-mentioned Marian titles and presents three selected, the oldest and Church-approved antiphons: “We flee to thy patronage” (Sub Tuum praesidium), “Hail Holy Queen” (Salve Regina) and “Mother of the Redeemer” (Alma Redemptoris Mater).

PL

Historia Kościoła, a zwłaszcza historia duchowości, dostarcza wiele faktów, postrzeganych w perspektywie wiary chrześcijańskiej jako szczególne interwencje Boga, o które wierzący prosili za pośrednictwem i wstawiennictwem Matki Bożej. Dlatego mariologiczna doktryna Kościoła katolickiego i pobożność maryjna zalecają wzywać Matkę Jezusa w różnych sytuacjach kryzysowych naszego życia jako „Ucieczkę grzeszników”, „Pocieszycielkę uciśnionych”, „Orędowniczkę” i „Pośredniczkę” czy „Matkę niezawodnej nadziei”. Ta prośba o opiekę Matki Bożej w czasie życiowej próby wyraża się w wielu innych modlitwach. Autor analizuje wspomniane wyżej maryjne tytuły i przedstawia trzy wybrane, najstarsze i zatwierdzone przez Kościół antyfony: „Pod Twoją obronę” (Sub Tuum praesidium), „Witaj Królowo” (Salve Regina) i „Matko Odkupiciela” (Alma Redemptoris Mater).

17

Maryjność polskich świadków wiary według Piotra Skargi i Jana Pawła II

51%

Pek K.

Teologia w Polsce

|

2013

|

nr 2

63-78

XX

Studium życiorysów polskich świętych z wieków od X do XVI przedstawianych przez ks. Skargę i Jana Pawła II prowadzi do wniosku, że polscy święci reprezentują wiele modeli maryjności: od przyzywania Matki Pana po naśladowanie Jej postaw. W relacjach obu autorów przedstawione zostały różne modele, ale brak dowodów na promowanie i eksponowanie jednej tylko formy maryjności. Żywoty niektórych świętych nawet przemilczają sprawę maryjno- ści. W świetle tych relacji negatywnie zostaje zweryfikowana hipoteza o jednej drodze maryjnej polskich świętych.

EN

A study of Piotr Skarga’s and John Paul II’s biographies of Polish saints from between the 10th and the 16th c. reveals that the saints represent many models of Marian devotion: from calling upon the Virgin Mother to following her attitudes. Thus, no evidence has been found for promoting and highlighting a specific model of Marian devotion. Indeed, some biographies even fail to mention the subject. Therefore, the hypothesis of a single and uniform Marian way of Polish saints must be refuted. The study has also revealed an original model of Polishness in the period investigated. It had a universal dimension, approximating the idea of ”Church”. For example, St. Wojciech (Adalbert of Prague) is a patron saint of Poland and is regarded as a Polish saint

18

Niepokalane Poczęcie a duchowość katolicka

51%

Chmielewski M.

Tarnowskie Studia Teologiczne

|

2017

|

tom 36

|

nr 2

EN

According to the pope John Paul II the dogma of the Immaculate Conception is a marvelous doctrinal synthesis of the Christian faith (Angelus, 8.12.1988). In the light of this dogma the essential issues concerning the spiritual life are demonstrated fully and exactly.The author of this article, analyzing the truth about the Immaculate Conception as an opus of the Holy Trynity in the Mary’s person, shows in rough how that main mariological question impacts and inspires the catholic spirituality.Therefore at this angle the author looks into the christological dimension of the Immaculate Conception, as well the action of the Holy Spirit, ecclesiastical, anthropological and personalistic aspect of this mystery.

PL

Według papieża Jana Pawła II „dogmat Niepokalanego Poczęcia stanowi wspaniałą doktrynalną syntezę wiary chrześcijańskiej” (Anioł Pański, 8.12.1988). W świetle tego dogmatu pełniej i wyraźniej ukazują się fundamentalne prawdy dotyczące życia duchowego.Autor artykułu, analizując prawdę o niepokalanym poczęciu jako dziełu Przenajświętszej Trójcy w osobie Maryi, przedstawia w zarysie, w jaki sposób ta jedna z zasadniczych prawd mariologicznych inspiruje duchowość katolicką. Pod tym kątem rozpatruje więc chrystocentryzm niepokalanego poczęcia, rolę Ducha Świętego, eklezjalny oraz antropologiczno-personalistyczny wymiar tej tajemnicy.

19

Maryjność polskich świadków wiary według Piotra Skargi i Jana Pawła II

51%

Pek K.

Teologia w Polsce

|

2013

|

tom 7

|

nr 2

63-78

EN

A study of Piotr Skarga’s and John Paul II’s biographies of Polish saints from between the 10th and the 16th c. reveals that the saints represent many models of Marian devotion: from calling upon the Virgin Mother to following her attitudes. Thus, no evidence has been found for promoting and highlighting a specific model of Marian devotion. Indeed, some biographies even fail to mention the subject. Therefore, the hypothesis of a single and uniform Marian way of Polish saints must be refuted. The study has also revealed an original model of Polishness in the period investigated. It had a universal dimension, approximating the idea of ”Church”. For example, St. Wojciech (Adalbert of Prague) is a patron saint of Poland and is regarded as a Polish saint.

PL

Studium życiorysów polskich świętych z wieków od X do XVI przedstawianych przez ks. Skargę i Jana Pawła II prowadzi do wniosku, że polscy święci reprezentują wiele modeli maryjności: od przyzywania Matki Pana po naśladowanie Jej postaw. W relacjach obu autorów przedstawione zostały różne modele, ale brak dowodów na promowanie i eksponowanie jednej tylko formy maryjności. Żywoty niektórych świętych nawet przemilczają sprawę maryjności. W świetle tych relacji negatywnie zostaje zweryfikowana hipoteza o jednej drodze maryjnej polskich świętych.

20

Freski o tematyce maryjnej z katakumb św. Pryscylli jako zapis wczesnochrześcijańskiej pobożności

51%

Witos B.

Polonia Sacra

|

2014

|

tom 18

|

nr 4

EN

The frescoes of the catacombs of Priscilla, discussed in the article, were formed between the end of the second century to the fourth century. Up to the twentieth century all three were considered as devoted to St. Mary, but then criticism rejected the third of them (the fresco in the cubicle known as the The Velatio, representing three events from the life of an unknown woman). The two other paintings (Mary with the Infant Jesus and The Annunciation) may show the Christians’ devotion to St. Mary in the period from the turn of the second and third centuries to the fourth century. It can be stated that the cult of Our Lady existed always in consideration of Her relation to Jesus. It never existed as a separate and exclusive worship of Mary herself. Since the turn of the second and third century to the fourth century, Christians particularly stressed the importance of Mary as the Mother of the Messiah announced by the prophets and as the Mother of the Savior. Frescoes devoted to the Virgin Mary of the catacombs of St. Priscilla depict also the theme of dead Christians’ prayers who are asking Mary as the Mother of the Messiah for intercession for them with God. The paintings do not give Mary a central place on the images what is a theological confirmation of Her subordinate role in the history of God’s plan of salvation.

PL

Malarstwo katakumbowe stanowi najstarszy przekład rzymskiej sztuki chrześcijańskiej. Na freskach z rzymskich katakumb Maryja była ukazywana albo jako Matka Jezusa, albo jako orantka. Najczęściej spotykany obraz z Maryją w roli głównej to scena przedstawiająca Hołd Magów vel Mędrców ze Wschodu. Fresk o tej tematyce znajdujemy na ścianach kilku katakumb, w tym m.in.: Pryscylli, Piotra i Marcelina, Domicylli, Agnieszki, Kaliksta. Innym powtarzającym się motywem jest Madonna z Dzieciątkiem – spotykamy go m.in. u Pryscylli, św. Walentyna i w Cimiterium Maius (znanym jako katakumby św. Agnieszki). Umieszczony na suficie podziemnego korytarza w katakumbach Pryscylli fresk ukazujący Maryję z Dzieciątkiem uznawany jest za najstarszy wizerunek Maryi z katakumb rzymskich. W katakumbach spotykamy także sceny obrazujące wydarzenia z życia Maryi, stanowiące ilustracje wybranych perykop Nowego Testamentu. Do najbardziej znanych należy obrazowanie sceny zwiastowania z katakumb Pryscylli oraz sceny nawiedzenia z katakumb św. Walentyna. Dzisiaj uważa się, że najstarsze freski maryjne pochodzą dopiero z końca II wieku. Do IV wieku Maryja była przedstawiana zawsze w towarzystwie Syna. Sztuka wczesnochrześcijańska łączyła postać Maryi z tajemnicą wcielenia Jezusa. Obrazowano Maryję, by podkreślić ludzką naturę Syna Bożego. Kult Maryi był zależny od kultu Jezusa, nie istniał jako samodzielny.