Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Praca nad autoprezentacją osób doświadczających bezdomności. Kontekst mieszanych sytuacji społecznych

100%

Kostrzyńska M.

|

tom 35(1)

48-70

PL

Artykuł stanowi refleksję nad badaniami uczestniczącymi, przeprowadzonymi przeze mnie wśród bezdomnych przebywających na ulicach dużego miasta, poza systemem pomocy instytucjonalnej (2005–2008) oraz w hostelu utworzonym w ramach jednego ze stowarzyszeń (lata 2007–2013). Usytuowanie tychże badań w orientacji interpretatywnej stwarza szansę poznania perspektywy uczestników (w tym przypadku bezdomnych). Celem jest rekonstrukcja pracy nad autoprezentacją, która ma miejsce w kontekście mieszanych sytuacji społecznych, a więc podczas interakcji nosiciela piętna i normalsa. Ściśle wiąże się z pracą nad piętnem, która w interakcjach mieszanych odgrywa decydującą rolę. Praca nad autoprezentacją opiera się na założeniu symbolicznego interakcjonizmu, zgodnie z którym podstawą interakcji jest definiowanie sytuacji, przebiegające poprzez interpretację, czyli odczytywanie znaczenia działania partnera oraz definicję, czyli informowanie partnera o zamiarach działania. Praca nad autoprezentacją stanowi zatem próbę odczytywania znaczenia działania partnera, opierając się na określonym sposobie wyobrażania sobie partnera, co za tym idzie – sposobie traktowania go oraz mechanizmów towarzyszących pracy nad autoprezentacją.

2

Made in Sachsenhausen. Rekontekstualizacja i reapropriacja odwróconego różowego trójkąta wśród grup gejowsko-lesbijskich w Ameryce Północnej jako przykład kradzieży symbolicznej

72%

Kajda K. , Michalik T.

|

2016

|

nr 11b

170 - 183

PL

Procesy rekontekstualizacji oraz reapropriacji w kontekście dyskursów dotyczących mniejszości seksualnych uznawane są za podstawowe zabiegi umożliwiające znoszenie narzucanych na tą grupę stygmatów. W odnie¬sieniu do wspomnianych procesów, niniejsza praca podejmuje problematykę zmiany konotacji oraz znaczenia silnie uwarunkowanego historycznie symbolu różowego trójkąta. Autorzy poprzez prześledzenie różnych kon¬tekstów, w których współcześnie występuje wspomniany symbol – komemoracyjnych, emancy-pacyjnych oraz związanych z kulturą pop – podejmują refleksję nad konsekwencjami związanymi z dążeniami do odłą¬czenia różowego trójkąta od symboliki holocaustowej. Poprzez zastosowanie metafory kradzieży dodatkowo podjęta zostaje próba zwrócenia uwagi na fakt, że ograniczenia dotyczące prawa własności dotyczą nie tylko przed¬miotów materialnych, ale również wartości symbolicznych. Praca w oparciu o kon¬cepcję performa¬tywności aktów mowy J. Butler, reapriopriacji w ujęciu A. Crooma oraz Goffmanowskie rozumienie piętna zawiera ana¬lizę sposobów wykorzystywania symbolu różowego trójkąta w ramach współczesnych dyskursów tworzonych w USA. Główne pytanie stawiane przez autorów dotyczy kwestii własności. Do kogo zatem współ¬cześnie należy różowy trójkąt – do byłych więźniów, dla których jest on piętnem, do środowisk LGBT noszących go z dumą, czy może do użytkowników współczesnej kultury, używających go jako dodatek do różnego rodzaju gadżetów?

EN

The processes of recontextualization and reappropriation are said to be the basic ways to neutralize the stigma that is imposed on the sexual minority groups. In light to such processes this article looks at the issue of changing connotations and meanings of the historically strongly conditioned symbol of the pink triangle. By the investigation of different contexts in which the symbol occurs today – commemorative, emancipatory, and connected with pop-culture – the authors undertake the reflection on the consequences related to the attempts to dis¬connect the pink triangle from the Holocaust symbolism. Additionally, through the usage of the theft metaphor, the authors pay attention to the fact that the limitations of property rights apply not only to material items, but also to symbolic values. On the basis the J. Butler’s performativity concept, A. Croom’s understanding of reappropriation and E. Goffman’s concept of social stigma, the paper analyzes the ways the pink triangle symbol is used in the framework of contemporary discourses created in the USA. The main question concerns the issue of property. To whom does the pink triangle belong? To the ex-prisoners for whom it is stigmatizing, or to LGBT groups, who wear it with pride, or maybe to the users of contemporary culture, who use it as a supplement to different kinds of gadgets?

3

Piętno rodzimego krajobrazu w twórczości malarskiej Józefa Szermentowskiego

72%

Porzucek N.

|

tom 64

|

nr 3

13-26

EN

The article centres on the analysis of Józef Szermentowski’s works with special attention to how his output was influenced by the native landscape. The author explores the concept of the stigma as an inalienable mark (on the body, in memory, in the artwork) and essential in discussions of the artwork concepts of aura and regionalism. The author brings to light the most important aspects of Szermentowski’s biography and uses them to analyse selected paintings in light of the issues signalled earlier.

PL

Praca jest analizą biografii oraz twórczości Józefa Szermentowskiego pod kątem piętna, jakie odcisnął na nich krajobraz kielecki. Autorka zastanawia się nad samym pojęciem piętna jako niezbywalnego śladu (na ciele, w pamięci, w twórczości artystycznej) oraz nad istotnymi w kontekście omawianej twórczości pojęciami aury i regionalizmu. W tekście przybliżone zostają najważniejsze z perspektywy badaczki aspekty biografii artysty i na ich podstawie przeprowadzona zostaje analiza wybranych, reprezentatywnych dla badanego problemu prac malarskich.

4

Piętno a wartość języka. Sytuacja gwar małopolskich na Bukowinie rumuńskiej

58%

Stempel-Gancarczyk K.

|

nr 15

PL

Artykuł zawiera opis współczesnej sytuacji socjolingwistycznej użytkowników gwar małopolskich na Bukowinie rumuńskiej. Procesy demograficzne oraz uwarunkowania społeczno-kulturowe sprawiły, że liczba ich użytkowników jest coraz mniejsza. Jak udowadniają najnowsze badania, w wypadku niektórych miejscowości zamieszkałych przez Polaków trudno już mówić o gwarach – ze względu na liczbę użytkowników bardziej adekwatnym określeniem może wydawać się określenie „zespół idiolektów”. Do tego typu społeczności należą użytkownicy gwar małopolskich na Bukowinie rumuńskiej. Niejako w opozycji do nich sytuują się górale bukowińscy, jedyna grupa Polaków w Rumunii, w której obecna jest pokoleniowa transmisja gwary. Zasadniczą treścią artykułu jest próba odpowiedzi na pytanie, jakie czynniki sprawiły, że tylko w tej grupie użytkowników język przodków pozostał żywotną wartością, co przejawia się w obecności transmisji pokoleniowej gwary.

EN

This article presents the current situation of users of local dialects of the Lesser Poland regional dialect of Polish (gwary małopolskie) in Romanian Bukovina. Owing to demographic processes as well as social and cultural conditions, their number continues to fall. The latest research indicates that in the case of several villages with the Polish population it is difficult to talk about local dialects anymore: they have been substituted with what can be more adequately referred to as “a group of idiolects”. Such communities in Romanian Bukovina are composed of people whose ancestors originally came from the Lesser Poland region in Poland. By contrast, Bukovinian highlanders are the only group of Poles in Romania in which local dialect is still passed between generations. The article attempts to answer the question why only in this group the dialectal speech of their ancestors has remained a value, as apparent in its intergenerational transmission.

5

Celiakia – perspektywa socjomedyczna

58%

Wieczorkowska M.

|

2021

|

nr 79

7-30

EN

Coeliac disease (CD, gluten enteropathy, gluten sprue) is an autoimmune, genetic condition related to possesion of certain combination of genes HLA-DQ2 and HLA-DQ8. In persons suffering from CD eating gluten causes villus atrophy, which in turn effects with absorption disorders and other medical conditions (weight loss, anemy, lack of vitamins, osteoporosis). It is chronic and nontreatable condition and in most cases the sole treatment is restrictive gluten-free diet involving full elimination from meals certain proteins present in cereals – gliadin in wheat, secalin in rye, hordein in barley and avenin in oats. CD is commonly associated with childhood but its prevalence in adult life is more and more frequent. Gluten-free diet, which is the only known therapy requires from the sick person systematicity and consequence and is often related to change in the life style. The aim of the article is to present complexity of medical background of the disease and its implications regarding reactions toward a disease, the life and dealing with it as well as social and environmental determinants influencing improvement in the patients’ condition. It has been assumed that it is a condition still not enough recognized in the society as well as among doctors (which proves the average time of the proper diagnosis). The main thesis of the paper states that the coeliac disease is a complex condition and the lack of the classical medication makes it a disease, that the success of the therapy strongly depends on the patients, their knowledge and determination in the demanding diet. From the social point of view misunderstanding of the patient may frequently negatively influence their illness behavior, which in turn, can have a negative impact on their condition. Additionally, coeliac patients have to deal with limitations in everyday routines – job performance, travelling or meetings. The article is constructed in sociomedical frames. In the first part, the article presents medical image of the disease – its clinical description, types and variants as well as diagnostic path. Presentation of those issues in the first place is crucial to understand properly the essence of the disease and difficulties in dealing with it as well as with the co-existing conditions. The second part is devoted to sociomedical perspective – it describes the disease from the patient’s perspective taking into account their reactions toward the condition, undertaking the sick role, illness behavior, stigma management, relations with others and everyday problems resulting from the disease and diet. Presented reflections don’t exhaust the complexity of the topic and multidimensional problems of the coeliac patients. Subsequent parts of the article are aimed at showing that complexity and can be the starting point for deeper and more detailed analises. The article is based on the review of the Polish and foreign body of work in that field as well as obtainable research in that area.

PL

Celiakia (choroba trzewna, enteropatia glutenowa) to choroba genetyczna (związana z występowaniem u chorych specyficznego wariantu genów HLA-DQ2 oraz HLA-DQ8) o charakterze autoimmunologicznym. U chorych spożywanie glutenu prowadzi do zaniku kosmków znajdujących się w błonie śluzowej dwunastnicy i jelita cienkiego, co w konsekwencji prowadzi do zaburzeń wchłaniania i innych związanych z tym dolegliwości (utrata masy ciała, anemia, niedobory witamin, osteoporoza). Jest to choroba przewlekła, nieuleczalna i w większości wypadków jedynym lekarstwem jest restrykcyjna dieta polegająca na eliminacji z pożywienia frakcji białek zawartych w takich zbożach jak pszenica (gliadyna), żyto (sekalina), jęczmień (hordeina) i owies (awenina). Celiakia to choroba najczęściej kojarzona z okresem dzieciństwa, jednak coraz częściej rozpoznawana jest w życiu dorosłym. Dieta bezglutenowa, będąca jedynym lekarstwem, wymaga od chorego systematyczności oraz konsekwencji i często wiąże się ze zmianą stylu życia. Celem artykułu jest zaprezentowanie złożoności medycznego podłoża choroby i wynikających z niego implikacji dotyczących reakcji na chorobę, życia i radzenia sobie z nią oraz społecznych i środowiskowych czynników wpływających na poprawę stanu zdrowia chorych na celiakię. Przyjęto bowiem założenie, iż jest to schorzenie wciąż mało rozpoznane w społeczeństwie, a także mało uświadomione w środowisku medycznym (o czym świadczy średni czas diagnozy celiakii). Główna teza artykułu głosi, iż celiakia jest chorobą złożoną, zaś brak klasycznego lekarstwa czyni ją schorzeniem, w którym sukces terapii zależy w ogromnym stopniu od pacjenta, jego wiedzy oraz determinacji w stosowaniu wymagającej diety eliminacyjnej. Z punktu widzenia społeczeństwa niezrozumienie chorego często negatywnie wpływa na jego zachowania w chorobie, co może prowadzić do pogorszenia stanu zdrowia. Pacjenci z celiakią borykają się dodatkowo z ograniczeniami w codziennym funkcjonowaniu – pracy, podróżach czy spotkaniach towarzyskich. Artykuł wpisuje się w ramy rozważań socjomedycznych. W pierwszej części prezentuje perspektywę medyczną dotyczącą istoty choroby, jej typów i odmian oraz diagnostyki. Prezentacja tych aspektów w pierwszej kolejności jest kluczowa dla zrozumienia istoty choroby i trudności w radzeniu sobie z nią oraz schorzeniami współwystępującymi. W drugiej części zaprezentowano – na podstawie wybranych koncepcji socjologii medycyny – chorobę z perspektywy pacjenta – jego reakcji i przyjmowania roli chorego, zachowań w chorobie, zarządzania piętnem z nią związanym, relacji z otoczeniem, a także codziennych problemów wynikających z konieczności stosowania diety eliminacyjnej. Prezentowane rozważania nie wyczerpują złożoności tematu i wieloaspektowości problematyki związanej z życiem oraz funkcjonowaniem pacjentów z celiakią. Wyodrębnione podrozdziały mają na celu ukazanie złożoności poruszanej w artykule problematyki i mogą stać się przyczynkiem do dalszych pogłębionych i szczegółowych analiz. Artykuł opiera się na przeglądzie przedmiotowej literatury polskiej i zagranicznej oraz badań w tym obszarze.

6

Refleksje nad zagadnieniem piętna w relacjach badacza i badanych na podstawie wywiadów z kobietami świadczącymi usługi seksualne

58%

Ślęzak I.

Nauka i Szkolnictwo Wyższe

|

2013

|

nr 1(41)

153-166

EN

The purpose of the article is to present the process of negotiation of identity and stigma management during interactions between the researcher and sex workers. The data for the analysis are derived from qualitative research conducted in escort agencies. The main techniques used in the project were unstructured interviews and participant observation. Data analysis was carried out according to the procedures of grounded theory methodology. The theoretical frame of the considerations presented in this article is symbolic interactionism.

PL

Niniejszy artykuł jest próbą analizy sposobu, w jaki rozmówczynie, kobiety świadczące usługi seksualne, zarządzały swoim piętnem oraz negocjowały swoją tożsamość w interakcjach z badaczem podczas wywiadów i obserwacji. Analizowane zagadnienie związane było z realizacją projektu badawczego dotyczącego sytuacji pracy kobiet w agencjach towarzyskich. W badaniach wykorzystano techniki jakościowe, zaś analiza danych została przeprowadzona zgodnie procedurami metodologii teorii ugruntowanej. Inspiracją teoretyczną dla prezentowanych w artykule rozważań był symboliczny interakcjonizm.