Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zachidnopolis'ki apeljativi, odnozvučni z vlasnimi imenami

100%

Apkušin G.

Acta onomastica

|

2016

|

tom 55

11-16

EN

The aim of this article is to analyse common nouns denoting people, animals and objects that occur in the Western Polissian dialects of the Ukrainian language and which are identical with personal names (first names) and/or their variations. It was found that some of these appellatives originate from the names of specific persons, gaining general popular use as such through certain (usually negative) character traits of that person. Other very popular and widely used names are given to beloved animals, while a less significant number of appellatives evolved through the process of folk etymology, when words of foreign origin were similar to real personal names.

2

Osobní jména v učebnicích matematiky

100%

Tomanová L.

Acta onomastica

|

2016

|

tom 55

350-356

EN

The article is based on the author’s thesis that was defended at the Faculty of Education of Masaryk University in Brno in 2013. The aim of the work was to analyze personal names from chosen textbooks of mathematics and compare them with popular names in years when the textbooks were published. At first the article presents goals of the work and written sources. Then the author analyzes personal names in selected schoolbooks which were published by publishing houses Fortuna and Prometheus, putting emphasis on the frequency of names, origin of names and hypocorictics. Finally, the author tries to understand why authors of textbooks have used those names. Then she compares the results with popular personal names.

3

Sposoby identyfikacji osób w księgach metrykalnych parafii prawosławnych na Kujawach Wschodnich i ziemi dobrzyńskiej na przełomie XIX i XX wieku

100%

Duszyński-Karabasz H.

|

nr 22/3

7-19

EN

The article is devoted to the methods of nominal configuration in the Parish registry books form East Cuyavia and the Dobrzyn Land in the Late 19th and Early 20th Centuries (Aleksandrów Kujawski, Włocławek, Lipno, Rypin). There are several types of identifying elements in the registry books: first name, patronymic, last name, profession, function, social estate, place of origin or residence, religion, affiliation which are the components of the identifying formulas. They are discussed in the article and also the examples are mentioned.

4

The typology of structural and semantic peculiarities of informal personal names in the Kazakh, Russian and German languages

84%

Abdrakhmanova T.

Acta onomastica

|

2016

|

tom 57

7-19

CS

Tento článek zkoumá aspekty neoficiálních osobních jmen ve třech různých jazycích (kazaštině, ruštině a němčině): strukturu, sémantiku, motivaci a kulturní a národní identitu. Vzhledem k tomu, že kazaština, ruština i němčina náleží k odlišným strukturním systémům, jejich neformální osobní jména se liší svou strukturou a slovotvorbou, sémantickými modely a národními zvláštnostmi motivace. Struktura neformálních osobních jmen zahrnuje tzv. „kvalitativní jména“ (hypokoristika, deminutiva, augmentativa, pejorativa) a přezdívky (meliorativní, andronymické, kolektivní, výsměšné, školní, hanlivé). Nejproduktivnějším způsobem tvoření emočně expresivních forem osobních jmen ve zkoumaných jazycích se ukázal být způsob morfologický (afixace).

5

Rodná jména jako předmět jazykové politiky v česko-slovenském srovnání

84%

Özörencik H.

Naše řeč (Our Speech)

|

2017

|

tom 100

|

nr 5

294-300

EN

The paper deals with the regulation of personal names in the Czech Republic and Slovakia. Based on data consisting of legal documents and on-line discussions, it focuses on two areas: (1) the historical development of the regulation and (2) its implementation. Employing the social force field model, the paper argues that despite partially independent development, the legal norms of both countries establish analogous social force fields. However, these fields may function in differing ways, as the norm authorities employ different types of codices.

6

The thematization of proper names in travel literature : Czech travelogues of visits to the USSR

84%

David J. , Glogarová Davidová J.

Slovo a slovesnost: časopis pro otázky teorie a kultury jazyka (Slovo a slovesnost: A journal for the theory of language and language cultivation)

|

2017

|

tom 78

|

nr 3

195-213

EN

The article explores the thematization of proper names (anthroponyms, chrematonyms and toponyms, includings street names) in Czech travelogues describing Soviet Russia (and later the Soviet Union). The material for the study comprised 40 travelogues published in book form and relating to the period 1917–1956. The aim of the article is to demonstrate how proper names function in this type of travelogue as a means of reflecting and promoting Soviet society, its values and ideology. The article also explores how proper names – particularly name changes in response to historical developments – were presented and commented on by the authors of pre- and post- World War II travelogues. Predominantly up to 1945, naming practices under the Bolshevik regime (name changes, new personal and geographical names, the practice of giving ‘revolutionary’ names to children) were viewed as part of the creation of a new Soviet reality and a new society, and the authors emphasized the ideological value and propaganda function of proper names.

CS

Text se zabývá tematizací vlastních jmen (antroponym, chrématonym, toponym včetně uličních názvů) v českých cestopisech ze sovětského Ruska, později Sovětského svazu. Materiálem studie bylo 40 knižně vydaných cestopisů pojednávajících o období 1917–1956. Cílem studie je představit propria z daného typu cestopisů jako prostředek propagace sovětské společnosti, jejích hodnot a ideologie. Studie si rovněž všímá způsobu, jakým byla vlastní jména autory meziválečných a poválečných cestopisů prezentována a komentována. Důraz je přitom kladen na problematiku přejmenování v závislosti na historických proměnách. V období před rokem 1945 byly pojmenovací praktiky (přejmenování, nová osobní a zeměpisná jména, křty revolučními jmény) provázející bolševický režim vnímány jako součást vytváření nové sovětské reality a společnosti a byla zdůrazňována ideologická hodnota a agitační funkce proprií. Tyto procesy byly levicovými autory přijímány s nadšením jako projev pokroku a revolučních změn, ostatními pouze stroze konstatovány, či dokonce kritizovány. Po roce 1945 se v přístupu k novým pojmenováním s kritikou již nesetkáváme, a to především vlivem důsledného uplatňování jednotného striktně ideologického pohledu na sovětskou realitu a její zobrazení. Výjimkou je pouze hodnocení revolučních osobních jmen jako přežitých.

7

Syntactic Patterns of English and Polish Fixed Phrases with Proper Names

84%

Dąbrowska A.

Roczniki Humanistyczne

|

2015

|

tom 63

|

nr 6: Językoznawstwo

53-88

EN

This paper focuses on English and Polish fixed phrases involving personal and place names. First, the definition of a name and the distinction between proper and common nouns or proprial lemmas and proper names are provided, following a short overview of theories that constitute the basis for any discussion related to proper names. Next, subcategories and sources of names, together with their linguistic characteristics are presented, followed by the working definition of phraseological fixed units. Afterwards, the study is undertaken of personal and place names in fixed phraseological units, surveying a broad list of English and Polish fixed entities that are classified according to five syntactic patterns: phrases with (1) NPs, (2) VPs, (3) PPs, (4) clauses, and (5) similes. Additionally, the biblical, literary, classical, cultural and historical origins of these expressions are pointed out. Finally, in the light of the examined data, the predominance of personal over place names is noticeable, while the items with NPs constitute the vast majority of the phraseological units. Investigating corpus and dictionary evidence, fixed elements typical either of English or only of Polish, or those common to both English and Polish are listed. The most frequent are the units from biblical and mythological sources, while the least popular are the expressions with historical and literary background, as these aspects are unique for each country. With regard to the meaning of the fixed phrases containing proper personal and place names, the data reveal that the units do convey information, recall connotations that arose some time ago in relation to the biblical, mythological, literary, cultural, and historical background, and are still relevant today.

XX

Przedmiotem artykułu jest analiza angielskich i polskich związków frazeologicznych, które zawierają nazwy osobowe i nazwy geograficzne miejsca. Przedstawienie definicji nazw własnych w odróżnieniu od rzeczowników pospolitych było wyjściowym etapem studium, a zaprezentowana definicja robocza związków frazeologicznych według Gläsera stanowiła punkt odniesienia do niniejszych badań. Na podstawie danych ze słowników angielskich oraz polskich, opierając się na korpusach językowych, przeanalizowano związki frazeologiczne, jeśli tylko zawierały w swojej strukturze nazwy osobowe lub miejsca, z wykluczeniem przysłów. Materiał poddano wieloaspektowej analizie ze względu na występujące struktury składniowe badanych jednostek frazeologicznych oraz etymologię i znaczenie nazw własnych występujących we frazach. Wyróżniono, zarówno we frazeologizmach angielskich, jak i polskich, pięć wzorów syntaktycznych: (1) wyrażenia rzeczownikowe, (2) zwroty czasownikowe, (3) wyrażenia przyimkowe, (4) zdania główne i podrzędne, (5) porównania. Związki frazeologiczne poddane zestawieniu wywodziły się z różnorodnych źródeł: jedne miały korzenie biblijne, inne literackie lub/i mitologiczne, kulturowe czy/oraz historyczne. Ponadto w świetle przeanalizowanych danych zaobserwowano przewagę nazw osobowych nad nazwami miejscowymi, oraz wyrażeń rzeczownikowych nad innymi strukturami składniowymi. Najczęściej frazeologizmy z nazwami własnymi pochodzą ze źródeł biblijnych i mitologicznych, a najmniej popularne są wyrażenia o tle historycznym i literackim, gdyż te aspekty określają specyfikę typową dla danego kraju, nie zawsze rozumianą dla innych kultur. Istniejące we frazeologizmach konotacje biblijne, mitologiczne, literackie, kulturowe czy historyczne przeżywały swoje natężenie znaczeniowe w danej przestrzeni czasowej, niemniej jednak, prawie we wszystkich wypadkach, odniesienia te są nadal aktualne i rozumiane przez ogół społeczeństwa.

8

Česká nářečí a pomístní jména, aneb, Jak rytíř (?) Močihuba získal a opět pozbyl své jméno

67%

Čižmárová L.

Acta onomastica

|

2016

|

tom 56

52-75

EN

The article presents an interesting example of interferences of the dialect and onymic corpuses of the Czech language. The anoikonym Mlčí huba used in the village of Rácov near Jihlava has its official counterpart Mučí huba used in maps. These names are irregular, impossible to decline as the front element of the collocation is taken as verbal („mouth shuts up“, „mouth tortures“). A historic map shows the inscription made in 1835 by a German typist reading MocziHuba. It leads us to the appellative and later a nickname and a surname m/Močihuba „heavy drinker“, recorded since the 15th century, but no more used in Czech dialects. Loss of awareness of original motivation after the appellative disappeared has led to deformation of the original name and to creation of a new, false motivation. The proper name Močihuba also vanished, only a rare occurrence of its descendant Močub(a) in the Czech area has been recorded. Together with the variant Moczygemba in south Poland, it shows the rests of a former larger area of this name’s occurrence.

9

Chińskie osobowe nazwy własne

67%

Klejnowski-Różycki D.

Nurt SVD

|

2014

|

nr 1

74-86

PL

Tworzenie nazwisk i imion w języku chińskim kieruje się odmiennymi regułami niż na Zachodzie. Sama kategoria „imienia” i „nazwiska” jest pewną kalką zachodniej koncepcji nazw osobowych nakładaną na język chiński. Zarówno tworzenie imion (名字 míngzì), jak i nazwisk (姓氏 xìngshì) oraz pseudonimów (号 hào) ma swoją tradycję. Chińczycy używają ok. 200 nazwisk i nieskończonej liczby imion. W tworzeniu osobowych nazw własnych istotnym elementem jest obraz znaku, który niesie ze sobą treści określające nazywaną osobę, a nie jedynie fonetyka. „Konwertowanie” imion i nazwisk europejskich na chińskie za pomocą fonetyka prowadzić może do szeregu nieporozumień znaczeniowych. Obraz znaku często komunikuje treści związane z charakterem, wrażliwością, pragnieniami, osobowością. Zostało to ukazane na przykładzie nazw Romana Malka (馬雷凱 Mǎ Léikǎi) i Dariusza Klejnowskiego-Różyckiego (柯達理 Kē Dálǐ).

EN

Creating names in Chinese is guided by rules different than in the West. The very category of a “name” and a “surname” is a kind of a carbon copy of the Western concept of personal names, applied to the Chinese. Both the formation of names (名字 míngzì) and surnames (姓氏 xìngshì) as well as nicknames (hào 号) has its own tradition. The Chinese use about 200 surnames and an infinite number of names. While creating personal names – the character image is an important element which carries the contents of defining a person called in a specific way, not only the phonetics. The “converting” of the European names into Chinese, using phonetics, can lead to a series of misunderstandings in meaning. The character image often communicates content related to the nature, sensitivity, desires and person’s personality. This has been shown on the example of Roman Malek (马雷凯 Mǎ Léikǎi) and Dariusz Klejnowski-Różycki (柯达理 Kē Dálǐ).

10

Antroponyma v názvech českých hraných filmů

67%

Volejník R.

Acta onomastica

|

2016

|

tom 56

219-225

EN

This paper is more or less an overview about anthroponyms in the names of Czech films (shot between 1898 and 2010), which will be a part of the author´s forthcoming doctoral thesis on the names of Czech films. It is not meant to be a complete description, but an introductory-illustrative overview of the topic. The outcome of the paper is that anthroponyms constitute a rich part of the names of Czech films and deserve a more detailed research (as well as the problematics of Czech film names itself).

11

Odzwierciedlenie dychotomii "dobry - zły" w historycznym nazewnictwie osobowym (na przykładzie pogranicza polsko-wschodniosłowańskiego)

59%

Smakulska J.

Acta onomastica

|

2016

|

tom 56

182-192

EN

In this article I analyse nicknames and surnames denoting moral and mental features and the features of character and temper evidenced in historical Polish documents on the Polish-East Slavonic borderland. This borderland is a specific area of research because the proces of settlement, which developed over several centuries, has been characterized by its ethnic and religious plurality resulting in a cultural plurality. Taking into consideration axiology enabled to perceive the axological aspect of surnames as means of conveying moral values of human beings. The negative surnames reflecting antivalues are more frequent and they include a variety of synonyms that reveal the system of values by contrast. The important conclusion seems to be that most of the given values turn out to remain the same for centuries and throughout cultural areas.

12

Russkij Ivan i ego „braťja“ : pol'sk. Jan i fr. Jean (K voprosu o etnokul'turnoj specifike ličnogo imeni)

51%

Feoktistova, Ljubov´ , Spiridonov D.

Acta onomastica

|

2016

|

tom 56

76-92

EN

The article focuses on the Russian personal name Ivan in comparison with Polish Jan and French Jean. Based on an analysis of secondary appellative derivatives of these names in the Russian, Polish (including Kashubian) and French (including Occitan) dialects and colloquial languages, the authors reconstruct the ethno-cultural portraits of prototypical bearers of these names in corresponding languages. The analysis shows that the Russian Ivan, whose name often serves as a symbol of „russianess“, has very few specific features as compared to his French and Polish „brothers“. This conclusion leads to the question on ethnolinguistic mechanisms of derivation from personal names which, in the perspective of the contrastive study of deonyms, seem to be relatively universal.