Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

ДИХОТОМІЯ «ЦЕНТР-ПЕРИФЕРІЯ» В СИСТЕМІ ПРОСТОРОВИХ СТРУКТУР ГЛОБАЛІЗОВАНОГО СВІТУ

100%

Vermenych Y.

|

nr 31

183-201

EN

Decentralization processes are increasingly becoming the driving force of changes in the modern world, and how regional elites use their advantages and minimize their disadvantages depends on whether they will turn out to be a boon or a factor of social destruction. It is extremely important in modern conditions that the social and humanitarian sciences contribute to the conceptualization of system-dynamic interdisciplinary knowledge, the scope of which will cover not only the hierarchy of centers and peripheries within a single country, but also the space «above» state borders, which is amenable to regulation. The article is devoted to highlighting modern methodological approaches to reviewing the concepts of center-periphery relations and developing a new model of regionalism, which is based on the recognition of the freedom of pluralism and the intransitive importance of the ideas of multiculturalism. In this context, all cognitive strategies built on the advantages of the ideas of centralization, and first of all on the traditional model of center-periphery relations and modernization, undergo correction. It has been proven that the postmodern situation in which modern society is located is the least reminiscent of a domineering vertical, built according to the usual canons of center-periphery. Rather, it is associated with a heterogeneous horizon that can be modified in a wide variety of configurations. Reviewing the concepts, models and structure of established center-periphery relations contributes to rethinking the mechanisms and scope of influence of political, economic and cultural centers on the course of social development of spatial structures in the context of new challenges. Built on this foundation, the theory of center-periphery polarity is seen as an innovative operational tool in the entire system of natural and social sciences, which to one degree or another are engaged in the analysis of spatial relations

2

Buildings, archetypes and cosmogonies on the edge of the contemporary city

84%

García Pérez F. A.

|

2019

|

nr 3 (59)

83-90

PL

Pomimo rzekomej desakralizacji współczesnego świata, wciąż jest możliwe podążanie symbolami pochodzącymi z czasów starożytnych. Niniejszy artykuł dowodzi, że symbole związane z pierwotnym aktem założenia miasta, choć odległe w czasie, wciąż można rozpoznać w procesach budowy naszych miast. Analiza konkretnego kompleksu architektonicznego, rozwiniętego we współczesnym mieście, egzemplifikuje archetyp rozwoju naszych urbanistycznych peryferii.

EN

Despite the supposed desacralization of the contemporary world, it is still possible today to trace symbols that come from ancient times. The present article argues that although the symbols involved in the original act of the foundation of a city are distant in time, sometimes they can still be recognized in the construction processes of our cities. The analysis of a specific architectural complex developed in a contemporary city will exemplify the survival of the archetype in the development of our urban peripheries.

3

Pomiędzy centrum a peryferiami wyzwania dla Państwa

84%

Cimek G.

|

tom R. 52 nr 187A

41--56

PL

Upadek państw socjalistycznych wywołał debatę dotyczącą usytuowania różnych państw w Obrębie świata pozimnowojennego. Dominującym modelem poznawczym po zakończeniu Konfliktu ideologicznego na linii wschód-zachód stał się model oparty o kategorie Północ- Południe Proces globalizacji wskazuje jednak na zasadność posługiwania się koncepcją centrum peryferie, która podkreśla dynamiczność oraz relacyjność kształtowania się stosunków pomiędzy poszukiwaniami w warunkach kapitalistycznego systemu - świata. Dzięki jego zastosowaniu można zauważyć, że zjawiska i procesy stają się zrozumiałe poprzez dostrzegania związków występujący na styku polityki i ekonomii. Artykuł przybliża wyzwania dla państwa usytuowanego pomiędzy peryferiami a centrum na przykładzie Polski.

EN

The collapse of socialist states provoked a debate on the location of the different countries with the post-Cold War world. The dominant model of cognitive disseminated alter the end Ideologlcal conflict in the east-west became the categories of North and South. The process of globalization however, indicates the validity of using the concept of the center periphery, which underlines the dynamism and relational development of relations between countries in the capitalist world-system. Thanks to its application can be seen that the phenomena and processes are understood by the identification of associations that occur at the interface between politics and economics. Article presents challenges for state situated between the periphery and the center of the polish example.

4

Issues of providing transport services to sparsely populated areas: a case study of the territory of the national Park Šumava in the Czech Republic

84%

Heřmánková A. , Kleprlík J.

|

tom T. 19, z. 2

109--122

EN

This paper deals with public transport services in sparsely populated areas. The definition of the term transport services and possible approaches to its provision is given in the introduction. The term sparsely populated area is subsequently defined. The problems that arise during the organization of transport services in these areas are further defined. These problems lie primarily in the variations in the number of people in the thousands in the area in the off-tourist season and in the summer tourist season. This affects the organization of transport and the organization of transport services. This paper proposes the technological procedure and measures for improving transport services in sparsely populated areas outside and during the summer tourist season. The proposals are applied in a selected sparsely populated area in the territory of the National Park Šumava and the Šumava Protected Landscape Area in the Czech Republic.

5

Polska Wschodnia infrastrukturalne pogranicze czy peryferie?

84%

Brdulak J. , Pawlak P.

|

tom nr 3

550--557, CD 1

PL

Artykuł porusza tematykę związaną z pojęciami pogranicze i peryferie w odniesieniu do Polski Wschodniej w aspekcie infrastruktury transportowej. Położenie geograficzne, przyjazne ukształtowanie terenu pograniczy na wschodzie, jak również nie tak duża odległość do rdzenia kraju, którym można określić Warszawę, powinny stanowić wartość dodaną tego obszaru. Pomimo tego zdecydowanie gorzej jest się dostać z Warszawy na obszar pogranicza, aniżeli do wielu innych miast wojewódzkich (m.in. Poznań, Wrocław, Katowice), które niejednokrotnie są bardziej oddalone. Wiąże się to z niską dostępnością komunikacyjną regionu pogranicza, która jest związana z mała liczbą dróg najwyższej klasy technicznej na wschód do linii Wisły. Opisano cechy pogranicza oraz peryferii i pokrótce przeanalizowano sytuację tego konkretnego regionu. Problemem do rozstrzygnięcia pozostaje, czy pogranicze Polski Wschodniej można utożsamiać jedynie z peryferiami państwa. Czy też może występują czynniki stanowiące o semi-peryferyjności niektórych obszarów, a postulowane inwestycje infrastrukturalne staną się czynnikami rozwoju i zmiany podejścia do przygranicza.

EN

The article discusses the issues related to the definitions of borderland and the periphery in relation to the Polish Eastern in terms of transport infrastructure. Geographic location, friendly terrain shape in the east, as well as not so great distance to the core of the country, i.e. to Warsaw, should provide added value in this area. Despite this, much worse is to get from Warsaw to the borderland area, than to many other bigger cities (eg. Poznan, Wroclaw, Katowice), which often are more distant. This is related to the low transportation accessibility in borderland area, which is associated with a small number of roads of first-class technical, east of the line of the Vistula. Characteristics of the borderland and periphery was described, and a brief analysis of the situation of a particular region was done. The problem to be resolved is whether the Polish eastern borderland area can be identified only as the periphery of the state. Or maybe there are factors determining not only peripheral character of this areas, and postulated infrastructure investments, will become factors of development and change in the approach to the borderland area.

6

Service in the Periphery of the Romanov Empire: Exile or Springboard for Customs Officials of the Administrative Authorities of Czarist Russia in the 19th and Early 20th Centuries?

84%

Latawiec K.

|

nr 12

1-24

PL

Władca Rosji Piotr I uważany jest za ojca nowożytnego aparatu administracyjnego stworzonego w celu sprawnego zarządzania imperium. Skonstruowany wtedy system doboru kadr i awansów służbowych na trwałe wpisał się do praktyki stosowanej za panowania kolejnych Romanowów, aż do kresu funkcjonowania władzy absolutnej w Rosji. Na podstawie zachowanych materiałów źródłowych proweniencji urzędowej poddano analizie fakt służby urzędników celnych na granicach imperium i jego wpływ na otrzymanie stanowisk w centralnych organach administracyjnych zarządzających dochodami celnymi imperium Romanowów w XIX i na początku XX w. Dla urzędników konieczność służby na peryferiach imperium była jedynie etapem w karierze urzędniczej, którą ostatecznie kończyli w murach urzędów działających w stołecznym Petersburgu. Jednak wielu z nich nie znalazło już swojego miejsca zatrudnienia nad Newą, realizując kariery na granicach rozległego imperium Romanowów.

EN

Peter I, ruler of Russia, is regarded as the father of the modern administrative apparatus created in order to effectively administer the empire. The then introduced system of personnel selection and promotions became an inherent part of the practice applied during the reign of successive Romanovs until the end of the functioning of absolute rule in Russia. On the basis of preserved source materials of government origin, the fact of the service of customs officials on the borders of the empire was analyzed, as was its influence on appointments to positions within the central administrative authorities that managed the customs revenues of the Romanov Empire in the 19th and early 20th centuries. For some officials, the necessity of serving on the borders of the empire was only a stage in their civil service career, which ultimately ended in the offices operating in the capital city of St. Petersburg. However, many failed to find employment in the capital, pursuing their careers on the borders of the vast Romanov Empire.

7

Szpital psychiatryczny – poza granicami miasta i wyobraźni

51%

Model P. A.

|

2023

|

nr 36

101-122

DE

Die im Klinischen Krankenhaus Dr. J. Babiński in Krakau-Kobierzyn durchgeführte Studie hatte zum Ziel, zu untersuchen, wie das psychiatrische Krankenhaus von den Bewohnern der Stadt wahrgenommen wird. In dieser Studie ging es um die Frage, welche Grenzen von den Teilnehmern wahrgenommen wurden. Analysiert wurden die Sinnstiftung sowie die Art und Weise, wie man über die Grenzen spricht. Der Forschungsprozess bestand aus einem Fragebogen, einem Spaziergang durch die Grünanlage des Krankenhauses mit anschließendem Besuch der Ausstellung und einem Gruppeninterview sowie einer separaten Sitzung, bei der die Wahrnehmungen der Befragten auf einer Karte des Krankenhauses abgebildet wurden. Das so strukturierte Forschungsprojekt sollte die aus der soziologischen Forschung bekannten Fragen zur sozialen Distanz gegenüber psychisch kranken Menschen mit Hilfe von qualitativen und handlungsorientierten Methoden vertiefen. Es war auch innovativ, die Teilnehmer in den öffentlichen Park des psychiatrischen Krankenhauses einzuladen und den Großteil der Forschung dort durchzuführen. Dies beeinflusste die Art und Weise, wie sie über Grenzen und das Vertrautmachen von Raum sprachen. Die Grenzen zwischen der Stadt und dem Krankenhaus, die Grenzen und Grenzlinien des Krankenhauses als solches, das Problem der Ununterscheidbarkeit der Grenze zwischen dem Krankenhaus und anderen Orten und zwischen Kranken und Gesunden, die internen Grenzen des Krankenhauses und die Grenze der Krankheit tauchten in den Aussagen der Teilnehmer auf. Diese Grenzen waren sowohl greifbar als auch nicht greifbar; auch diese physischen Barrieren wurden mit einer metaphorischen Bedeutung versehen. Am schwierigsten zu überwinden waren nach Ansicht der Befragten die Grenzen der Vorstellungen und der Krankheit. Die Überwindung der physischen Grenzen, d.h. der Besuch des Park-Krankenhaus-Komplexes und der Ausstellung über den Krankheits- und Genesungsprozess, führte ihrer Meinung nach zum Vertrautmachen des Raums des psychiatrischen Krankenhauses.

EN

The research, conducted at the Dr. J. Babinski Clinical Hospital in Krakow - Kobierzyn, investigates how the psychiatric hospital is perceived by city residents. In this paper, the research question is which borders were spotted by the participants. The way of talking about them, creating meanings, was analyzed. The research process consisted of a questionnaire and a walk through the hospital's green area, visiting an exhibition and a group interview, as well as a separate session which included the mapping of the respondents' feelings on the hospital's plan. The implementation of qualitative and action methods served to explore issues familiar from sociological research on social distance toward people with mental illness. Another innovation was to invite the participants to the public park space of the psychiatric hospital and conduct most of the research there. This influenced the way they talked about boundaries and domesticating space. The statements by the participants described the boundaries between the city and the hospital, the frontiers and the borderlands of the hospital as such, the problem of the indistinguishability of the boundary between the hospital and other places and between the sick and the healthy, the internal boundaries of the hospital and the boundary of the disease. These boundaries were both tangible and intangible. Even physical barriers were given metaphorical meaning. The most difficult to overcome were the limits of imagination and illness, according to the respondents. Overcoming the physical boundaries, i.e., visiting the park and the hospital complex, and the exhibition about the process of illness and recovery, in their opinion, resulted in taming the space of the psychiatric hospital.

PL

Badania prowadzone w Szpitalu Klinicznym im. dr J. Babińskiego w Krakowie – Kobierzynie miały na celu zbadanie jak szpital psychiatryczny jest postrzegany przez mieszkańców miasta. W tej pracy pytanie badawcze to jakie granice zostały zauważone przez uczestników. Analizie poddany został sposób mówienia o nich, tworzenia sensów. Na proces badawczy składały się: ankieta, spacer po terenie zielonym szpitala zakończony zwiedzaniem wystawy i wywiadem grupowym, a także osobne spotkanie z mapowaniem odczuć badanych na planie szpitala. Tak skonstruowane przedsięwzięcie badawcze miało na celu pogłębienie zagadnień znanych z socjologicznych badań nad dystansem społecznym wobec osób chorujących psychicznie poprzez zastosowanie metod jakościowych i działaniowych. Nowatorskie było także zaproszenie uczestników do ogólnodostępnej przestrzeni parku szpitala psychiatrycznego i tam prowadzenie większości badań. Wpływało to na sposób w jaki mówili oni o granicach i oswajaniu przestrzeni. W wypowiedziach osób badanych pojawiły się granice między miastem a szpitalem, granice i pogranicza szpitala jako takiego, problem nierozróżnialności granicy między szpitalem a innymi miejscami oraz między chorymi a zdrowymi, wewnętrzne granice szpitala oraz granica choroby. Granice te miały charakter materialny i niematerialny; również tym fizycznym barierom nadawano znaczenie metaforyczne. Najtrudniejszymi do pokonania wg opinii badanych były granice wyobrażeń i choroby. Pokonanie granic fizycznych, tj. zwiedzenie kompleksu parkowo-szpitalnego oraz wystawy o procesie chorowania i zdrowienia, skutkowało w ich opinii oswojeniem przestrzeni szpitala psychiatrycznego.