Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Do Algorithms Dream of Social Strike? Review of Michael Hardt and Antonio Negri’s Assembly

100%

Sowa J.

|

nr 1

269-285

EN

The essay is a review of Michael Hardt’s and Antonio Negri’s Assembly and it aims at a critical evaluation of its empirical relevance and political usefulness. It focuses on two issues. The first one is general and as such relates to the global context of struggles against capital: the notion of social factory and its implications for political action. The essay argues that the concept of social factory grasped an important development within twentieth century capitalism. It is, however, becoming more and more irrelevant as living labour is being systematically replaced by automation. Unlike the social media or other similar forms of “digital capitalism” analysed in Assembly, a very large part of automation does not depend on any kind of continuous, multitudinous human input. It rather aims at uploading the general intellect into the system of autonomous machines, making them independent from the human element. The second issue this essay examines is the recent populist-conservative turn and the situation of peripheral countries that had no part in the recent progressive cycle of struggles (Arab Spring, Occupy, Indignados). The essay points to a bias in the post-Operaist project – its focus on particular geographical and socio-cultural areas – that ignores the different social and political situations of some peripheral countries, especially those of Central-Eastern Europe.

2

FACTORS OF DIVERGENCE BETWEEN PERIPHERAL AND CENTRAL SUBREGIONS: THE CASE OF MAZOVIA PROVINCE, POLAND

100%

Zaborowski T.

|

nr 4

EN

The focus of this article is the study of centre–periphery intraregional development disparities using Poland’s largest and most diversified Mazovia Province (Mazowieckie Voivodeship) as an example. The economic downfall of the Radom subregion, in comparison with the booming Warsaw agglomeration, clearly illustrates the polarisation of this province. A research question was if the location of the Radom subregion in Mazovia Province is a significant factor of its relative regression. In order to answer this question, selected development indicators of Mazovian subregions have been compared with their counterparts from surrounding provinces. Research results have shown that a subregion’s location in a big and diversified province is a significant factor of intraregional centre-periphery development discrepancies.

3

Vnitřní periferie v Česku: Multidimenzionalita sociálního vyloučení ve venkovských oblastech

86%

Bernard J. , Šimon M.

|

nr 1

3-28

EN

The spatial concentration of social disadvantage in rural areas not only poses a risk to social cohesion but also represents a challenge for public policy. This article draws on a multidimensional concept of disadvantage to study spatial aspects of disadvantage in Czech rural areas. Current studies aimed at identifying ‘inner peripheries’ as areas with an increased risk of social exclusion fail to distinguish between different forms of disadvantage. Their methodological approach blends regions struggling with various problems into one category. Contesting the one-dimensionality of peripheries, this article presents an alternative approach that allows the delimitation of multiple types of peripheral areas based on four separate dimensions of disadvantage. It is possible then to distinguish: peripheries characterised by low qualifications, lower living standards, and the absence of a middle class; peripheries with an increased risk of social exclusion; peripheries with poor accessibility; and peripheries facing demographic challenges. Differences in the spatial patterns of the four types of peripheries indicate that different sociospatial processes contribute to the emergence of different types of peripheries and this calls for varied public policy tools and measures.

4

Charcteristics of new buildings in the impact area of a large city

72%

Sikora A.

|

2021

|

tom Vol. 68

35--44

EN

The existence of many field estates, despite their apparent order, from the landscape point of view is chaotic, incoherent and inefficient in terms of communication. The article attempts to create a typology of the most characteristic layouts of housing estates and to indicate the main factors influencing the formation of building complexes. The subject of the study is the analysis of the specificity of the spatial development of suburban zones in three cities: Rzeszów, Poznań and Warsaw. The aim of the analysis is to show the similarities and differences in selected areas. The implementation effect is the recognition of the nature of the buildings spreading outside the city’s territory. Determining the typology of buildings that can be located in specific areas may also help in practice of issuing decisions on development conditions. The catalogue of possible solutions, together with the analysis of the produced communication systems, will allow to forecast the spatial shape of future investments and, consequently, to optimize the provisions limiting pathological solutions.

5

Polskie nauki społeczne w świetle hipotezy peryferyjnej dualności

72%

Zarycki T.

|

tom 49

|

nr 1(195)

67-88

PL

Głównym celem tekstu jest przedstawienie hipotezy dualności peryferyjnego systemu tworzenia wiedzy akademickiej. Opiera się ona na podkreśleniu znaczenia zależności procesów tworzenia wiedzy od zależności centro-peryferyjnych w ujęciu zarówno globalnym jak i lokalnym. Szczególnym przypadkiem analizowanym w tekście są polskie nauki społeczne. Przedstawiono ich analizę w kontekście teorii systemu światowego, socjologii krytycznej oraz krytycznej analizy dyskursu. W odwołaniu do socjologii wiedzy przedstawiono bardziej ogólny model dualności systemów tworzenia wiedzy naukowej na peryferiach. Ten model mający status hipotezy może pomagać tłumaczyć pozorne niespójności w funkcjonowaniu systemu nauki w Polsce. Jednym z elementów przedstawionej propozycji jest redefinicja koncepcji „działań pozornych” Jana Lutyńskiego, która początkowo rozwinięta została w odniesieniu do opisu działania instytucji w Polsce komunistycznej. Główną tezą tekstu jest hipoteza, iż dualność systemu polskich nauk społecznych ma bardzo specyficzny charakter i nie przejawia się wyraźnie w warstwie instytucjonalnej.

EN

The main aim of the present article is to offer a hypothesis of duality of the peripheral systems of production of academic knowledge, highlighting the dependency of that process on the centre-periphery structures of the contemporary world as well as form the local contexts. A particular focus of the text will be on the case of the social sciences in contemporary Poland. Consequently, a view on the Polish academic knowledge production system in the framework of the world system theory, critical sociology and critical discourse analysis will be offered. Drawing on the selected tools of sociology of knowledge a more general hypothesis on the dual nature of the knowledge production systems in the peripheries is presented. The hypothesis may serve to explain apparent inconsistencies in the functioning of the Polish and other peripheral knowledge production systems. One of its key elements is a proposal of redefinition of Jan Lutyński’s concept of “apparent actions”, which has been originally developed to interpret the tensions in the functioning of institutions of the communist Poland. The paper concludes with suggestion that the form of duality observed in Poland is atypical and not obvious in the institutional dimension.

6

Wordless Mantras: Transcultural Engagements in Pan Jianfeng’s “Roses from the Dark”

58%

Pawlik K.

|

nr 12

1-18

PL

Niniejszy artykuł stanowi refleksję na temat transkulturowego cyklu Róże z ciemności autorstwa Pana Jianfenga, kwestionującego zasadność zastanych hierarchii i opozycji w zakresie języka, kultury i wartości artystycznej. Nie próbując ustalać jednoznacznie „znaczenia” czy „efektu” Róż, artykuł ten skupia się raczej na analizie współzależności różnych wpływów, geografii i artystycznych procesów twórczych, umożliwiających powstawanie tak wielopoziomowych dzieł sztuki. Na podstawie wywiadów przeprowadzonych z Panem, jak również tekstów pochodzących z różnych epok i kręgów, niniejszy artykuł ujawnia szereg ukrytych połączeń, a tym samym ukazuje bezzasadność przekonania o istnieniu jakichkolwiek ściśle definiowalnych granic między kulturami. W końcowej części artykułu uwaga skierowana zostaje na język, a konkretnie na obrazowość chińskiego pisma, w celu rozważenia sposobów zawieszenia tradycyjnych modeli czytania lub rozumienia, aby piękno Róż Pana zostało zaakceptowane w całej ich złożoności.

EN

The paper discusses artist Pan Jianfeng’s transcultural series Roses from the Dark as a reconsideration of hierarchical binaries associated with language, culture, and artistic value. By relinquishing a focus on any “meaning” or “outcome” of Roses, the paper instead considers the communication between Pan’s influences, geography, and artistic process in creating such multilayered works of art. Using interviews with Pan himself, as well as sources across time and space, the paper draws various connections to emphasize the lack of validity in perceived cultural boundaries. Finally, a look at language – and specifically the imagery of Chinese script – considers the ways in which traditional models of reading or understanding must be suspended in order to accept the beauty of Pan’s Roses.

7

Wallachian Law as a Tool for Colonising Peripheral Areas: Case Study of the Sandomierz Forest in the 15th and 16th Centuries

58%

Buniowski J.

|

nr 12

1-19

PL

Specyfiką osadnictwa wołoskiego na ziemiach polskich było jego wyjście poza naturalną dla siebie strefę górską i podgórską. Skutkiem tego zjawiska było pojawienie się osad na prawie wołoskim na terenach nizinnych, w tym na obszarze Puszczy Sandomierskiej. Celem artykułu jest zbadanie aktywności gospodarczej mieszkańców tychże osad, uwarunkowanej realiami środowiskowymi. Istotnym problemem podjętym w rozważaniach jest także kwestia przyczyn zapóźnienia kolonizacyjnego tego regionu, manifestującego się chociażby w słabym tempie postępów urbanizacji, ograniczonym zasięgu gospodarki towarowo- pieniężnej i spóźnionym rozwoju folwarków. W ślad za tymi opóźnionymi i słabo widocznymi procesami podążała ewolucja profilu osad prawa wołoskiego, widoczna w XVI w. Ponadto w pracy przedstawiono słabo rozpoznane w literaturze przedmiotu zjawisko przenikania elementów obyczaju wołoskiego do osad rolniczych.

EN

The uniqueness of Wallachian settlement in the territories of Poland was that it extended beyond its natural mountain and submontane zone. This resulted in the emergence of settlements founded under Wallachian law, including the Sandomierz Forest area. The aim of the article is to examine the economic activity of the residents of these settlements, which was conditioned by the environmental situation. One important problem addressed in this work is the question of reasons for the colonisation backwardness in this region, manifested in the slow pace of the progress of urbanisation, the limited scope of the money economy, and the late development of manorial demesnes, among other factors. These delayed and poorly discernible processes were followed by the evolution of the profile of Wallachian-law settlements, evident in the 16th century. The permeation of elements of Wallachian customs into agricultural settlements was an important adaptation element that has not been properly examined in the literature.

8

From the Peripheries to the Centre via Asia: The Notion of European Identity in Polish and Serbian Travel Writings About Asia (1850s–1920s)

58%

Ewertowski T.

|

nr 12

1-26

PL

W niniejszym artykule analizuję różne wymiary europejskiej tożsamości w polskich i serbskich relacjach z podróży do Azji w okresie od lat pięćdziesiątych XIX wieku do lat dwudziestych XX wieku. Na podstawie kilku studiów przypadku pokazuję, jak podróżnicy często określali siebie jako Europejczyków, lecz nierzadko problematyzowali różne aspekty europejskiej tożsamości i mieli problemy z taką autodefinicją. Moja analiza opiera się na dużym korpusie polskich i serbskich relacji podróżniczych, ale szczegółowo omawiam teksty autorstwa Gustawa Olechowskiego, Karola Lanckorońskiego, Pavla Petrovicia, Jerzego Bandrowskiego, Milana Jovanovicia, Eugeniusza Romera, Jadwigi Marcinowskiej, Jeleny Dimitrijević. Omawiane są następujące problemy: przyjmowanie europejskiej tożsamości, europejska tożsamość i świadomość planetarna, przekraczanie orientalizmu, kompleks peryferyjny, odwrócony orientalizm i okcydentalizm, patriotyzm i utożsamianie się z Azjatami.

EN

The paper focuses on various dimensions of European identity in Polish and Serbian travel writings about Asia in the period from the 1850s to the 1920s, examining several case studies that show how travellers often identified themselves as Europeans, but sometimes discussed various aspects of European identity and had many issues with this self-description. The analysis is based on a large corpus of Polish and Serbian travelogues, but works by Gustaw Olechowski, Karol Lanckoroński, Pavel Petrović, Jerzy Bandrowski, Milan Jovanović, Eugeniusz Romer, Jadwiga Marcinowska and Jelena Dimitrijević are scrutinised in detail. The following issues are discussed: assuming European identity, European identity and planetary consciousness, overcoming Orientalism, the periphery complex, reversed Orientalism and Occidentalism, patriotism, and identification with Asians.