Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Nota o książce Michael Naas, The End of the World and Other Teachable Moments: Jacques Derrida’s Final Seminar (New York: Fordham University Press, 2015)

100%

Kisiel M. A.

ER(R)GO: Teoria – Literatura – Kultura

|

2016

|

nr 33

PL

Przedmiotem noty jest książka Michaela Naasa The End of the World and Other Teachable Moments: Jacques Derrida’s Final Seminar poświęcona ostatniemu seminarium ojca dekonstrukcji. Rekonstruując dwie ostatnie lektury Derridy: Robinson Crusoe Daniela Defoe oraz seminarium Martina Heideggera z lat 1929-1930, Naas prowadzi czytelnika przez jego najpóźniejsze rozważania o suwerenie oraz świecie, a zarazem stale lokuje je w innych tekstach francuskiego filozofa, zacierając popularny podział na "wczesnego" i "późnego" Derridę.

2

Dramatyczne konstruowanie twarzy w wybranych utworach Tadeusza Różewicza

88%

Woźniak E.

|

nr 21

145-165

EN

The purpose of this article is to present Tadeusz Różewicz as a poetic portraitist. Faces very often appear in the poet’s works and they play a special role there. The methods that are used to construct them can be grouped into four main categories: 1) a face as a performing subject, 2) a face as an object, 3) a face as a static construct, and finally 4) a face as an element, or metonymy, of human existence and entanglement with reality. In Różewicz’s poetry the human face is material and a mirror, but also a universal symbol of the human condition. These faces are usually distorted, decaying, and blurred. They symbolize the disintegration of the world in which human beings have to live. For Różewicz a face is the most condensed image of humanity and an equivalent of a substance in which every external stimulus leaves its mark. The way of using faces as a material and the process of disintegration that is described in detail constitute a dramatic and performative action which implements the objectives of fluid aesthetics, thus showing the moments of transition from meaning to nothingness and the process of erasing meaning.

3

Performatyka – teoria katastrof?

88%

Wojnowski K.

|

nr 22

117-138

EN

The author of Performatyka – teoria katastrof? [“Performance studies – the theory of catastrophes?”], which is a cross-sectional investigation into performance studies, tracks the trains of thought about catastrophes in different theories of performativity, ranging from J. L. Austin’s to Jon McKenzie’s ideas. Of particular interest is how particular theoreticians integrate the term ‘catastrophe’ into their conceptual frameworks and how they evaluate it. By criticizing the approach taken by Judith Butler, who postulates “melancholic performance studies”, which brings to mind Adorno’s idea that is explicated in Minima Moralia (traurige Wissenschaft), the author tries to show how we can productively use Austin’s theses that are presented in the first chapters of his famous How to Do Things with Words. In the author’s opinion, Austin allows us to approach communicational catastrophes from a different perspective, which is often forgotten, i.e. of the functioning of contextual systems. It is shown that the tension between felicity and infelicity may be at the core of the popularity of performativity which is understood as a tool for researching contemporary cultural phenomena.

4

Poetyka, etyka i globalizacja

88%

Gallagher M.

Forum Poetyki

|

2015

|

nr 1

38-51

EN

Tekst poświęcony twórczości prozatorskiej Piotra Pazińskiego w centrum rozważań umiejscawia performatywną działalność bohaterów, którzy zyskują zdolność wytwarzania przestrzennych sensów, sytuujących się na przecięciu historycznych zaszłości i indywidualnego doświadczenia. Sprawczość postaci zostaje sprzęgnięta z praktykami codzienności w ujęciu Michela de Certeau. Współdziałania bohaterów i przestrzeni rozszerzają kategorię zwrotu performatywnego na sprawczość nie tylko ludzi, lecz także przestrzeni geometrycznej, która – upodmiotowiona – staje się aktywnym uczestnikiem kreowania znaczeń.

PL

Prezentowany artykuł Mary Gallagher to fragment z książki o „pisaniu światowym” (World Writing. Poetics, Ethics and Globalization, ed. Mary Gallagher, University of Toronto Press, Toronto-Buffalo-London, 2008), w której pojawia się diagnoza dotycząca usytuowania poetyki w polu problemowym, tworzonym przez zagadnienia etyczne i polityczne widziane w kontekście procesów globalizacyjnych. W pierwszym dziesięcioleciu XXI wieku etyka, poetyka oraz a fortiori ich koniugacja z pewnością mogą się wydawać nieodwracalnie zdewaluowane. Oba dyskursy można uważać za nieco nie z tego świata, a ich transcendentny moralizm i estetyzm odpowiednio sprawiają nierozsądne, niemal szalone wrażenie w czasach, kiedy skonfliktowane bliźniacze skrajności relatywizmu i fundamentalizmu prowadzą do utraty cierpliwości i tak już dręczącej polityczny dyskurs. Można jednak postrzegać poetykę i etykę – zarówno zwrot etyczny, jak i lingwistyczny – jako świadków lub sumienie, a nie alibi polityki XXI wieku.

5

Rzetelność jako podstawa/dyrektywa

75%

Kubikowski T.

Pamiętnik Teatralny

|

2023

|

tom 72

|

nr 1

193-195

EN

Letter to the editors regarding Małgorzata Sugiera's article published in Pamiętnik Teatralny 71, z. 4 (2022).

PL

List do redakcji w sprawie artykułu Małgorzaty Sugiery "Performatywność jako postawa/perspektywa" opublikowanego w "Pamiętniku Teatralnym" 71, z. 4 (2022).

6

Skuteczna publikacja prawa jako akt performatywny

75%

Zaguła J.

Przegląd Prawa Konstytucyjnego

|

2018

|

nr 2 (42)

145-169

PL

Autorka zajmuje się kwestią publikacji prawa w polskim porządku prawnym, analizując jej skuteczność przy pomocy teorii performatywnych aktów mowy J.L. Austina. Stawia tezę, iż istnieją w obecnym polskim porządku prawnym sytuacje, w których publikacja prawa, mimo że jest w założeniu aktem performatywnym, nie spełnia warunków performatywności, wobec czego można by ją uznać wręcz za nieskuteczną. Za Fullerem i Austinem przytacza ona przykłady prawa źle formułowanego i wadliwie ogłaszanego oraz przypomina, iż aby akt performatywny jakim jest akt prawny był skutecznym, musi być zakomunikowany odbiorcom. Wobec tego analizuje akty prawne regulujące publikowanie prawa w polskim porządku prawym oraz badania dotyczącego faktycznego sposobu zapoznawania się z treścią prawa przez obywateli. Dochodząc do wniosku, że Dziennik Ustaw jest bardzo rzadko faktycznym źródłem poznania prawa, autorka proponuje podążyć za koncepcją dziedziny wiedzy o widowiskach teatralnych, które badacze również oceniają w kategoriach skuteczności performatywnej. Sugerowanym rozwiązaniem, zaczerpniętym z teatrologii jest teoretyczna zamiana ról i wyjście z inicjatywą kontaktu pomiędzy prawodawcą a adresatem tekstu prawnego. Publikując prawo należałoby brać w większym zakresie pod uwagę to, do kogo normy prawne są adresowane,kto ma przepisy prawne przeczytać, normy prawne zrozumieć i w jaki sposób będzie się z ich treścią zapoznawał.

EN

The author deals with the matter of publication of law in the Polish legal system. She analyses its’ effectiveness by using J.L. Austin’s speech acts theory. The author proposes a thesis that there are situations in Polish legal system when a publication of law – although assumed to be a performative act – does not fulfill all the standards of performativity and – as a result – can be recognized as ineffective. Citing Austin and Fuller the author excerpts some examples of laws that are wrongly formulated and published in a faulty way. She also states that if a speech act (which is a performative act) is to be called effective, it must be communicated to its’ recipients. As a result, the author analyses both polish legal regulations concerning publication of law, as well as the research showing how people actually acquire the knowledge of law. As it occurs – the official sources as some of the most rarely used, so she proposes a new approach, derived from theatre studies, as theater performances are also being described using the term of performative effectiveness. The suggested solution would be a theoretical switch between the law makers and recepients and an attempt to establish a connection between them. While publishing the law, the law makers should consider who the recipients are, who is supposed to read the regulations, understand the norms and how he or she is going to do it.

7

Sztuki naukowe Toma Stopparda: Metafora i eksperyment

75%

Kačer T.

Świat i Słowo

|

2021

|

tom 36(1)

77-89

PL

Sztuka naukowa to ugruntowany gatunek dramatu w anglojęzycznej tradycji teatralnej. Artykuł omawia trzy sztuki naukowe wybitnego brytyjskiego dramatopisarza Toma Stopparda. Są to Hapgood, Arkadia i The Hard Problem. Oparte są one na źródłach popularnonaukowych, dzięki czemu przystępnie przedstawiają widzom zagadnienia naukowe. Po zaprezentowaniu krótkiej historii sztuki naukowej i pokazu naukowego, artykuł pokazuje, w jaki sposób Stoppard rozwija tradycje dramatyczne i teatralne, angażując naukę na poziomie tekstowym (podając popularną wiedzę naukową w formie dialogowanych wykładów) i performatywnym (demonstrując lub ilustrując naukę na scenie), przede wszystkim po to, by uczynić z niej metaforę ludzkich zachowań. Co więcej, Hapgood i Arkadia podejmują zagadnienia naukowe na poziomie strukturalnym, stając się w ten sposób eksperymentami myślowymi odzwierciedlającymi naukę. Najnowsza sztuka The Hard Problem rozwija strategie tekstowe i performatywne związane z nauką, ale nie eksperymentuje już z formą, pozostawiając widzom więcej miejsca na samodzielne wyciąganie wniosków etycznych.

8

Doświadczenie żołnierza. Estetyczne i polityczne ramy nowoczesności

75%

Sajewska D.

Przegląd Humanistyczny

|

2014

|

nr 4(445)

31-52

EN

This article presents unpublished so far archival materials related to cultural transfer and cultural mobility during World War I. The empirical case studies are also the starting point to the formulated at the end of this essay revision of the “networking” theories which have recently become fashionable as a result of the spatial turn in the humanities. They all assume that at present the progress of global development cannot be controlled by individual actors, namely the nation states, but it is determined by the constellations of interdependence and networks of references. Economy, politics and the mass media operate along the lines of communication, not along the territorial boundaries of ethnic groups or a national state. Presented materials prove that such a statement may be applied not only to the present stage of globalization, but also to the communication space which was produced during World War I and played an important role in establishing social relations then. Although it primarily came into being in order to administer the occupied areas and for propaganda purposes, the actors of cultural transfer used this space for their own transnational activity.

9

Performatywność jako postawa/perspektywa: Wstęp

63%

Sugiera M.

Pamiętnik Teatralny

|

2022

|

tom 71

|

nr 4

13-26

EN

Introduction to the essay cluster Performativity as an AttitudePperspective. The guest editor recalls the Polish discussions on the relationship between theater studies and performance studies that have taken place since 2006. She emphasizes that in these discussions performativity was most often associated with theater/performance and human agency. In contrast, the articles that make up the cluster – following Karen Barad – focus on the agency of matter and more-than-human relations. Consequently, performativity is understood in them as a perspective and attitude in which responsibility and care for what happens to and around us are at the forefront.

PL

Wstęp do bloku tematycznego Performatywność jako postawa/perspektywa. Redaktorka gościnna przypomina polskie dyskusje na temat relacji między performatyką a teatrologią, które toczyły się od 2006 roku. Podkreśla, że performatywność była w nich najczęściej wiązana z przedstawieniem/performansem oraz z ludzką sprawczością. Artykuły składające się na blok proponują – za Karen Barad – objęcie kategorią sprawczości materii oraz skupienie się na relacjach więcej-niż-ludzkich. Performatywność zaś jest w nich rozumiana jako perspektywa i postawa, w której na pierwszym planie są odpowiedzialność i troska o to, co się dzieje z nami i wokół nas.

10

Węzeł i supeł: Od metaforyzacji do materioforyzacji dyskursów teoretycznych

63%

Ryba F.

Pamiętnik Teatralny

|

2022

|

tom 71

|

nr 4

85-104

EN

This article attempts a critical reflection on the metaphorization of contemporary theoretical discourses, using the example of the metaphor of the knot. The author demonstrates its performativity by dissecting the conventionalized metaphor of the Gordian knot into figures of knot (tied deliberately), knot* (tangled accidentally) and loop, which entail different visions of reality and different logics of its problematisation and conceptualisation. He refers to examples of academic texts (Dipesh Chakrabarty, Donna Haraway, and Elaine Gan and Anna Tsing) in which the knot and the epistemological questions inscribed in this metaphor play an important role. He also shows the implications of reading onto-epistemological projects through the logic of the knot, which he sees in Bruno Latour’s actor-network theory, and the logic of the knot*, which he sees in Graham Harman’s object-oriented ontology. Given the significance of materiality in contemporary academic discourses, the author postulates that the term matterphor, as proposed by Lowell Duckert and developed in various currents of environmental humanities, should be introduced into Polish discourse. He believes that the potential of the new term lies in the fact that it makes it possible to combine the performativity of language and the performativity of matter so as not to efface the emergent and contingent character of the world from academic systems of conceptualising reality.

PL

Artykuł stanowi próbę krytycznej refleksji nad metaforyzacją współczesnych dyskursów teoretycznych na przykładzie metafory knot. Autor obrazuje jej performatywność, rozpisując skonwencjonalizowaną metaforę węzła gordyjskiego na figury węzła, supła i pętli, za którymi kryją się odmienne wizje rzeczywistości i odmienne logiki jej problematyzacji i konceptualizacji. Przywołuje przykłady tekstów naukowych (Dipesha Chakrabarty’ego, Donny Haraway oraz Elaine Gan i Anny Tsing), w których knot i wpisane w tę metaforę epistemologiczne pytania odgrywają istotną rolę. Pokazuje także konsekwencje lektury onto-epistemologicznych projektów naukowych przez pryzmat logiki węzła, którą dostrzega w teorii aktora-sieci Brunona Latoura, i logiki supła, którą widzi ontologii zorientowanej na przedmiot Grahama Harmana. Biorąc pod uwagę rolę, jaką we współczesnych dyskursach naukowych odgrywa materialność, autor postuluje wprowadzenie do polskiej humanistyki terminu materiofora (matterphor) zaproponowanego przez Lowella Duckerta i rozwijanego w różnych nurtach humanistyki środowiskowej. Potencjał nowego terminu widzi w tym, że można dzięki niemu połączyć myślenie o performatywności języka i performatywności materii w taki sposób, by w naukowych systemach konceptualizowania rzeczywistości nie zacierać emergentnego i przygodnego charakteru świata.

11

Performed Biography, or Stage Play of/with an Actress’s Life Archive: A Case Study

63%

Popczyk-Szczęsna B.

Pamiętnik Teatralny

|

2022

|

tom 71

|

nr 3

65-85

EN

This article deals with the issue of representation of biography in theater plays in which an individual life course forms a basis for the re-creational efforts. Among the latest often autothematic performances inspired by biographical material and oscillating between fact and fiction, a form known as performed biography can be identified. This article presents the play Wielce Szanowna Pani (Dear Madam, dir. Martyna Peszko, Polish Theater in Bydgoszcz, 2020), inspired by the biography of actress Halina Mikołajska and set in the poetics of playing (with) the archive, as representative of such a performance. The performance of Mikołajska’s biography onstage draws upon the use of archival documents and film, literary works, and the performers’ autothematic utterances and actions, as well as audience interaction. In this way, the fragmentary re-creation of an individual biography and personal and general reflections on the ethical and emotional challenges faced by a stage artist are intertwined. The analysis of the play centers around the concept of reenactment, introduced by Rebecca Schneider to refer to practices of recalling the past, in which the affective act of reconstructing history is simultaneously a creation of the performers’ personal utterances.

PL

Artykuł dotyczy kwestii reprezentacji biografii w sztukach teatralnych, w których bieg życia jednostki stanowi podstawę zabiegów re-kreacyjnych. Wśród najnowszych przedstawień inspirowanych materiałem biograficznym, często autotematycznych, które oscylują między fikcją i faktografią, wyróżniono typ określony jako biografia performowana. Jako reprezentatywny przykład takiego przedstawienia wybrano spektakl Wielce Szanowna Pani (reż. Martyna Peszko, Teatr Polski w Bydgoszczy, 2020) inspirowany biografią aktorki Haliny Mikołajskiej i utrzymany w poetyce gry (z) archiwum. Sceniczne performowanie biografii Mikołajskiej odbywa się dzięki wykorzystaniu dokumentacji pisanej i filmowej, utworów literackich, autotematycznych wypowiedzi i zachowań wykonawczyń oraz interakcji z publicznością. Dzięki temu fragmentaryczna re-kreacja jednostkowej biografii splata się z osobistymi i ogólnymi refleksjami o etycznych i emocjonalnych wyzwaniach wpisanych w zawód artystki scenicznej. Podstawą analizy przedstawienia jest pojęcie reenactment wprowadzone przez Rebekkę Schneider na określenie tych praktyk przywołania przeszłości, w których afektywny akt rekonstrukcji historii jest jednocześnie kreacją osobistej wypowiedzi wykonawców.

12

Performer odpowiedzialny. Veto dla licentiae poeticae – sztuka jako polityka

63%

Sułkowska-Janowska M.

Zeszyty Naukowe. Organizacja i Zarządzanie / Politechnika Śląska

|

2016

|

tom z. 95

491--501

PL

Artykuł porusza kwestię społecznej odpowiedzialności artysty – przede wszystkim artysty performera. Performatywność jako taka pojawiła się w filozofii J. Austina, który jako pierwszy zauważył ontologicznie sprawczą moc niektórych typów wypowiedzi. Tę cechę – stwarzania określonej rzeczywistości – wykorzystują artyści działający w ramach szeroko rozumianej performance art: rezygnując z kreowania tradycyjnych artefaktów na rzecz – dosłownego – tworzenia ulotnych i efemerycznych mikroświatów nie mogą, jak się wydaje, już dłużej powoływać się na niepisaną acz obowiązującą przez setki lat zasadę licentia poetica. Tym samym performer, jak zauważa Jacques Ranciére, staje się niczym arystotelesowski polityk, a jego wypowiedzi mają nie tyle i nie tylko językową, ale przede wszystkim instytucjonalną i społeczną naturę.

EN

The article focuses at the problem of social responsibility of an artist, first of all – a performer (performance artist). Performativity itself appeared in philosophy of J. Austin for whom a particular type of statements – i.e. performatives – have a causative power. This feature seems to be an essence of performance art. Performers namely, giving up the traditional creation of artefacts, begin creation of fleeting and ephemeral microworlds instead and thus they cannot just cite the old licentia poetica rule. For Jacques Ranciére any performer is like an Aristotelian politician and thus his/her statements are not only pure lingual but also institutional and social ones.

13

Praktyki fanowskie jako performatywny wymiar postmedialnej telewizji

63%

Twardoch E.

|

2014

|

nr Performatywność 1(11)/2014

69-82

PL

Celem niniejszego artykułu jest przedstawienie praktyk fanowskich związanych z telewizją w kontekście tez pochodzących z projektu „mediów kreatywnych” Joanny Zylinskiej i Sarah Kember, odnoszącego się do teorii performatywności. Performatywność w ujęciu Zylinskiej i Kamber realizuje się w medialnych relacjach, stanowiących ich zdaniem faktyczną współczesną postać mediów. Autorka artykułu odwołuje się również do spostrzeżeń Piotra Celińskiego dotyczących postmedialności, uznając praktyki fanowskie za jej performatywny przejaw. W przedstawionym kontekście teoretycznym autorka dokonuje w artykule analizy wybranych przykładów praktyk fanowskich, które pozostają w interesującej i wieloznacznej relacji z pierwotnymi produkcjami telewizyjnymi.

EN

The main aim of this article is to present the fan’s practices associated with television in the context of the thesis coming from the “creative media” project of Joanna Zylinska and Sarah Kember, which referring to the theory of performativity. Performativity in terms of Zylinska and Kamber is realized in relations between media, which according to them create the actual figure of contemporary media. The author of the article refers also to the assumptions of Piotr Celiński about postmediality, recognizing the fan’s practices for its performative manifestation. In the present theoretical context the author makes in the article analysis of selected examples of fan’s practices that stay in an interesting and ambiguous relationship with the original television productions.

14

Szczęśliwy książę Jana Dormana jako autoarchiwum

63%

Rewerenda M.

Pamiętnik Teatralny

|

2019

|

tom 68

|

nr 3/4

196-212

EN

The paper proposes to study the documentation of Jan Dorman’s production based on Oscar Wilde’s Happy Prince as a model for Jan Dorman’s thinking about a connection and a feedback loop between theatre and archive. The production forms the basis for a more detailed examination of Dorman’s multi-layered interest in his own archive as well as the ways in which memories of his art and private life can be preserved. Using the findings developed in the area of archival turn and hauntology, the paper elaborates on the most important spheres of Dorman’s intentional self-archiving: his frantic collecting and cataloguing, the habit of constructing a cultural repository for himself and his co-workers, confabulating and self-mythologising, recycling of objects, characters and motifs to be used again in subsequent productions. In the resulting vision of Dorman’s archive, it appears to be a deliberately constructed performative space rather than merely a collection of material traces of his professional and private life.

PL

Artykuł stanowi propozycję analizy dokumentacji przedstawienia Szczęśliwy książę według Oskara Wilde’a jako modelu myślenia Jana Dormana o połączeniach zwrotnych między teatrem i archiwum. Spektakl stanowi jednak zaledwie impuls do szerszej refleksji na temat wielopoziomowego zainteresowania Dormana własnym archiwum oraz sposobami przechowania pamięci o swojej twórczości i życiu prywatnym. Dzięki wykorzystaniu ustaleń wypracowanych przez badaczy zwrotu archiwalnego oraz widmontologii artykuł wskazuje najważniejsze przestrzenie świadomego auto-archiwizowania realizowanego przez Dormana: od gorączkowego kolekcjonowania i katalogowania, przez budowanie kulturowego repozytorium dla siebie i swoich współpracowników oraz konfabulację i automitologizację, aż do recyklingu przedmiotów, postaci i motywów powracających w kolejnych jego spektaklach. W efekcie wyłania się obraz archiwum Dormana, które wykracza daleko poza kolekcję materialnych pamiątek z życia prywatnego i zawodowego, tworząc świadomie konstruowaną przestrzeń performatywną.

15

Tożsamość, performatywność, komunikacja – genderowe aspekty autobiografizmu

63%

Iwasiów I.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2014

|

nr 1(2)

7-11

PL

W tekście zaprezentowano autobiograficzny trójkąt „przepisany” narzędziami krytyki feministycznej. Jego ramionami są: tożsamość–performans–komunikacja, zmodyfikowane strategie opisane w „oryginalnym” trójkącie Małgorzaty Czermińskiej. Bazowa z punktu widzenia studiów feministycznych była kwestia podmiotowości wspólnotowej, wyrażenia podmiotu kobiecego. Następnie pojawił się element konstrukcji, performowania „ja”. Trzecie ramię trójkąta stanowi pragmatyka komunikacyjna.

EN

The text presents an autobiographical triangle “re-written” with the use of feminist critique tools. The sides of the triangle are: identity, performance and communication – modified strategies described in the “original” triangle by Małgorzata Czermińska. The base, from the perspective of feminist studies, was the question of communal subjectivity, expression of the female subject. Then the element of construction appeared – performativity of “I”. The third side of the triangle constitutes communicative pragmatism.

16

Doing It Together, The Gay Way: Queer Coupling in Marilyn Hacker’s Love, Death, and the Changing of the Seasons and Carl Phillips’s Cortège

63%

Bryant J.

|

2016

|

nr 11a

106 - 121

EN

This article explores the poetry of Marilyn Hacker and Carl Phillips by drawing attention to the poems' representations of same-sex couples living in domestic space via two basic strategies. First, the article examines how Hacker's Love, Death, and the Changing of the Seasons dramatizes the performative work of "doing coupledom” as opposed to depicting same-sex lovers intent upon inclusion within the normative frame of marriage. The second approach the article takes is to examine the ways that Phillips's Cortège describes intimate, often unflattering, love narratives that reveal a queer sensitivity to the subject of joy/pain/desire, reflective of the degree to which queers are forced to meditate on such topics as why, how, and whom one can desire. Phillips seeks to describe a queer sensitivity, an alertness and aliveness to social and sexual relations implicit in many queer discourses on the subject of love. In their respective poetics, Love, Death and Cortège contemplate ordinary domestic space as a site of performative processing of partnered relationships, and they recommend queer living and loving practices sensitive to the complexities of joy/pain/desire.

PL

Artykuł jest spojrzeniem na poezję Marilyn Hacker i Carla Phillipsa, w ramach którego autor proponuje dwie strategie analizy reprezentacji jednopłciowych par żyjących pod wspólnym dachem. Po pierwsze, artykuł bada, w jaki sposób zbiór Marilyn Hacker Love, Death, and the Changing of the Seasons ukazuje performatywność „bycia parą”, w przeciwieństwie do takich opisów jednopłciowego partnerstwa, które nastawione są na włączanie w normatywne ramy małżeństwa. Drugie podejście dotyczy zawartych w Cortege Phillipsa opisów intymnych, często nieprzyjemnych narracji miłosnych, które ukazują odmieńczą wrażliwość podmiotu radości/bólu/pożądania, przez co Phillips wskazuje, jak bardzo odmieńcy są zmuszeni zastanawiać się nad tym, dlaczego, jak i kogo można pożądać. Phillips usiłuje opisać odmieńczą wrażliwość, czujną świadomość społecznych i seksualnych relacji wpisanych w wiele kłirowych dyskursów na temat miłości. W swojej poetyce, Love, Death... i Cortège skupiają się odpowiednio na przestrzeni domowej jako miejscu performatywnego „przerabiania” związków partnerskich oraz na praktykach życiowych i miłosnych uwzględniających złożoność radości, bólu i pożądania.

17

SAMUEL ZBOROWSKI JAKO PARTYTURA . O PERFORMATYWNOŚCI DRAMATU NA PRZYKŁADZIE DZIEŁA JULIUSZA SŁOWACKIEGO

63%

Świątkowska W.

Świat Tekstów. Rocznik Słupski

|

2017

|

nr 15

55-74

EN

The author interprets a drama by Juliusz Słowacki Samuel Zborowski as a theatrical score. Putting it in the context of William B. Worthen’s theory of drama as an interface, Erika Fischer-Lichte’s understanding of performativity and Dariusz Kosiński’s concept of a scenario of the prepared experience, author concludes that Samuel Zborowski is a perfect example of theatrical score. Using contemporary performances as test cases, the author proves the performativity of the text and explores the relationship between literature and theatre. The changing performance technologies revive the text and enable the spectators to go through playwright’s experience.

18

Kształt powietrza: Badania user experience a wytwarzanie praktycznie użytecznej wiedzy o świecie społecznym

63%

Rudnicki S.

Studia Socjologiczne

|

2023

|

nr 1(248)

145-174

PL

Celem artykułu jest pokazanie, w jaki sposób wiedza o rzeczywistości społecznej może zyskiwać praktyczną przydatność dzięki swojej generatywności, tj. udziałowi w wytwarzaniu obiektów, które są następnie społecznie uznawane za realne i warte poznania. W warstwie teoretycznej artykuł wpisuje się w nurt badań na temat wytwórczego charakteru wiedzy rozwijany w ramach Studiów nad Nauką i Technologią (STS), a na poziomie empirycznym wykorzystuje dane zebrane w trakcie studium badań user experience (UX), czyli badań społecznych, które są stosowane w projektowaniu produktów cyfrowych. Artykuł pokazuje, że efekty wytwórcze prowadzące do praktycznej użyteczności wiedzy o świecie społecznym mogą być trudniejsze do uzyskania niż do tej pory często zakładano. W szczególności potrzebne może się okazać wytwarzanie obiektów epistemicznych o określonym kształcie – takich, które są „oddziaływalne”, a jednocześnie kompatybilne z praktykami i szerszymi kontekstami, do których trafia wiedza – a to z kolei może być znacznym wyzwaniem dla socjologii.

EN

The aim of this article is to demonstrate how knowledge about social reality can gain practical applicability due to its generativity, i.e. the participation in the production of objects that are then socially recognized as real and worth knowing. At the level of theory, the article draws on the research concerning the generative nature of knowledge, situated within Science and Technology Studies (STS). Empirically, the article uses the data collected within the study of user experience (UX) research, i.e. social research that is employed in designing digital products. The article shows that the productive effects of knowledge about ‘the social’ may be more difficult to obtain than previously assumed. In particular, they may require creating the epistemic objects of a certain shape - actionable and at the same time compatible with the practices and broader contexts in which knowledge is applied. Arguably, these requirements may pose a significant challenge for sociology.

19

Intermediality and performativity in the context of performance art

63%

Bieszczad L.

Art Inquiry. Recherches sur les arts

|

2017

|

tom XIX (XXVIII)

243-255

EN

Performance art is one of the most controversial trends of neo-avant-garde and one of the most difficult to characterize. Therefore, this paper will examine two notions which could prove useful in grasping some of its aspects: intermediality and performativity. The former was first used as early as 1911 by Samuel L. Coleridge, and subsequently adopted by Dick Higgins, whereas the latter gained popularity with the proclamation of the performative turn. Intermediality is discussed on the basis of the views of such artists as Dick Higgins and Artur Tajber, while performativity, among others, in the context of the work of young artists presented during the conference titled The Aesthetics of Performative Arts in 2012 in Kraków-Przegorzały.

PL

Sztuka performansu jest jednym z bardziej kontrowersyjnych nurtów neoawangardowych, a jedocześnie najtrudniej uchwytnym. Dlatego w tekście przeanalizowane zostały dwa pojęcia, które mogą być pomocne w uchwycenia niektórych jej aspektów – intermedialność i performatywność. Pierwsze pojawia się już w 1911 w ujęciu Coldridge’a do którego nawiązuje Dick Higgins, drugie, stało się popularne wraz z proklamowanym w latach 90. zwrotem performatywnym. Intermedialność zostanie zaprezentowana na przykładzie wypowiedzi dwóch artystów: Dicka Higginsa i Artura Tajbera, zaś performatywność m.in. w kontekście działań młodych artystów występujących podczas Konferencji „Estetyka sztuk performatywnych” w 2012 roku w Krakowie-Przegorzałach.

20

MODAL VALUES OF VERBAL FORMS IN THE EUROPEAN CHARTER FOR REGIONAL OR MINORITY LANGUAGES. A LINGUISTIC COMPARATIVE ANALYSIS OF THE ENGLISH, ITALIAN AND SPANISH VERSIONS

62%

COPPOLELLA M.

Comparative Legilinguistics

|

2014

|

tom 18

24-46

PL

Artykuł zawiera analizę środków deontycznych, epistemicznych i performatywnychw angielskiej, włoskiej i hiszpańskiej wersji językowej Europejskiej karty języków regionalnych lub mniejszościowych, traktatu Rady Europy, który ma na celu ochronę i promocję tych języków w Europie. Celem autorki było wykazanie, że angielski, włoski i hiszpański język prawny charakteryzują sięodmiennym sposobem wyrażania modalności deontycznej, epistemicznej i performatywności. W angielskim języku prawnym wyróżnić można wiele czasowników modalnych na wyrażenie modalności deontycznej lub epistemicznej, a performatywność wyrażana jest za pomoca trybuoznajmującego. We włoskim języku prawnym na wyrażenie modalności deontycznej oraz peformatywności stosuje się tryb oznajmujący, natomiast na wyrażenie modalności epistemicznejtryb łączący. Z kolei w hiszpańskim języku prawnym modalność deontyczną i performatywność wyraża się poprzez tryb oznajmujący, a modalność epistemiczną przez tryb łączący.

EN

The present paper analyses the verbal expression of deontic, epistemic and performative values in the English, Italian and Spanish versions of the European Charter for Regional or Minority Languages, a treaty of the Council of Europe which aims to protect and promote the historical regional or minority languages of Europe. The objective of this paper is to show that Legal English, Legal Italian and Legal Spanish express in a different way the deontic, epistemic or performative values of verbal constructions, in particular recurring, or not, to modal verbs or to specific tenses. The results of the paper reveal that Legal English frequently uses modal verbs to express deontic or epistemic modalities of verbal forms, whereas it privileges indicative tenses to express performative modality; Legal Italian prefers indicative tenses to convey deontic and performative modalities, and subjunctive tenses to convey epistemic modality; Legal Spanish privileges indicative tenses to express deontic and performative modalities, and subjunctive tenses to express epistemic modality.