Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Zainteresowanie obiektami obronnymi w krajobrazie kulturowym obszaru wideł Wisły i Pilicy w dobie rozbiorowej

100%

Jastrzębski C.

|

tom nr 10

439--446

2

Rola formacji wojskowych w ratowaniu polskich dóbr kultury w latach 1914-1920

80%

Łaskarzewska H.

|

nr 1(10)

51-66

PL

W artykule przedstawiono różnorodną aktywność w ratowaniu polskich dóbr kultury po 1918 roku, zarówno przez polskie władze wojskowe różnego szczebla, jak i działania społeczne, w których uczestniczyli wojskowi. Wśród nich, zdemobilizowani z armii zaborczych Polacy, skupieni w Związku Wojskowych Polaków, działającym aktywnie na terenach rosyjskich i ukraińskich. Inną grupę stanowili byli żołnierze Wojska Polskiego, którzy – zwolnieni ze służby czynnej, najczęściej w wyniku odniesionych ran – współpracowali z Towarzystwem Straży Kresowej. Uwzględniono także informacje o roli wojskowych gubernatorów, którzy z ramienia zaborczych armii zarządzali okupowanymi ziemiami polskimi w latach 1914-1918.

EN

The article presents various activities in saving Polish cultural property after 1918, both by the Polish military authorities at various levels and by social activits including some military personel. Among them, demobilized from former German, Austrian and Russian armies, gathered in the Union of Military Poles, active in Russian and Ukrainian territories. Former Polish Army soldiers were another group, who – dismissed from active service, most often as a result of their wounds - cooperated with the Society of Borderland Guard. Aditionally some information about the activities taken by the military authorities of Russia, German, and Austria who managed the Polish teritory at the years of 1914-1918 were also included

3

Access of higher education and study for Poles in the second half of 19th century

70%

Bartnicka K.

|

tom R. 111, z. 1-NP

13--35

EN

In the 19th century, in Poland divided among Russia, Austria and Prussia, the occupants hindered access to education for Poles. Fighting the restrictions, the Poles organized scientific institutions, published texts enabling self-study and founded high and academic private schools. In the Polish Kingdom in 19th century these schools were mostly clandestine, becoming legal at the beginning of 20th century. In Galicia, polonized high schools and universities in Lwów and Kraków educated students, including women, from all occupied territories. Many studied abroad. People educated in the second half of 19th century rebuilt the system of higher education in Poland Reborn.

PL

W XIX w., w Polsce podzielonej między Rosję, Austrię i Prusy, zaborcy utrudniali Polakom dostęp do wykształcenia. Walcząc z ograniczeniami Polacy organizowali instytucje naukowe, wydawali publikacje ułatwiające samokształcenie, zakładali średnie i wyższe szkoły prywatne. W Królestwie Polskim w XIX w. przeważnie tajne, od początku XX w. legalne. W Galicji spolonizowane szkoły średnie i uniwersytety we Lwowie i Krakowie kształciły studentów, w tym kobiety, ze wszystkich zaborów. Wiele osób studiowało za granicą. Ludzie wykształceni w drugiej połowie XIX w. odbudowali szkolnictwo wyższe w Polsce Odrodzonej.

4

Polnische Freiheitsbewegungen und die Polen in CAROLINE PICHLERS Autobiographie und ihren Briefen an HELMINA VON CHÉZY

61%

Szarszewska K.

|

2022

11-32

EN

The article investigates the political engagement of CAROLINE PICHLER, one of the most important female intellectuals of the Romantic and Vormärz eras. It studies PICHLER’S attitude towards the partitions of Poland and Polish struggles for independence in the 19th century and aims to reconstruct her contacts with Polish intellectuals in Vienna. For the purpose of contextualization, a literary biography of the now forgotten female writer will be shown, and the historical background will be explained. The reconstruction of PICHLER’S views will be based on her hitherto unpublished and unexplored correspondence with the poet and publicist HELMINA VON CHÉZY, which is currently held in the Jagiellonian Library in Cracow, and on the little-known passages of PICHLER’S memoirs Denkwürdigkeiten aus meinem Leben.

PL

W artykule podjęta została próba udzielenia odpowiedzi na pytanie o stosunek austriackiej pisarki epoki romantyzmu i „Vormärz”, założycielki jednego z najważniejszych salonów literackich Wiednia – CAROLINE PICHLER do rozbiorów Polski i polskich walk niepodległościowych w XIX wieku. Artykuł bada poglądy i zaangażowanie polityczne Pichler oraz dąży do odtworzenia jej kontaktów z Polakami przebywającymi w tym czasie w Wiedniu. Opis poglądów pisarki dokonywany jest na podstawie analizy jak dotąd niepublikowanej i niezbadanej korespondencji prowadzonej z poetką i publicystką HELMINĄ VON CHÉZY, która jest obecnie przechowywana w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie oraz na podstawie fragmentów jej pamiętników Denkwürdigkeiten aus meinem Leben [Wspomnienia z mojego życia]. W artykule nakreślone zostało również tło historyczne oraz przypomniana została literacka biografia CAROLINE PICHLER.

DE

Der Beitrag untersucht das politische Engagement CAROLINE PICHLERS, einer der wichtigsten weiblichen Intellektuellen der Epoche der Romantik und des Vormärz. Er geht der Frage nach, welche Einstellung die Schriftstellerin zu den Teilungen Polens und den polnischen Freiheitsbewegungen im 19. Jahrhundert hatte und setzt sich zum Ziel, ihre Kontakte zu den polnischen Intellektuellen in Wien zu rekonstruieren. Darüber hinaus werden historische Hintergründe erklärt und Einblicke in die literarische Biographie der heute vergessenen Schriftstellerin gegeben. Die Rekonstruktion der Ansichten Pichlers erfolgt anhand ihrer bislang unveröffentlichten und nicht erforschten Korrespondenz mit der Dichterin und Publizistin HELMINA VON CHÉZY, die derzeit in der Jagiellonen Bibliothek in Krakau aufbewahrt wird, sowie anhand der wenig bekannten Passagen aus PICHLERS Memoiren Denkwürdigkeiten aus meinem Leben.