Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

On some partition functions related to some mock theta function

100%

Patkowski A. E.

Bulletin of the Polish Academy of Sciences. Mathematics

|

2009

|

tom Vol. 57, no 1

1-8

EN

We show that some partitions related to two of Ramanujan's mock theta functions are related to indefinite quadratic forms and real quadratic fields. In particular, we examine a third order mock theta function and a fifth order mock theta function.

2

Criminal Legislation at the Time of Poland’s Regaining Independence

100%

Świerczewska-Gąsiorowska A.

Internal Security

|

2018

|

tom Special Issue

31-39

EN

The third partition of Poland, and thus the collapse of the Polish state, spontaneously forced a situation in which the legal orders of the partitioning states came into force almost immediately on Polish lands. In the lands divided between Prussia, Russia and Austria, legal acts of the partitioning states came into force with a strong influence of models derived from French legislation. The Polish lands which came under Austrian rule found themselves in the reality, in which the Austrian legislator conducted codification works on the new penal code, which resulted in the fact that in 1787 the penal code of Joseph II, called Josephine, became binding. As early as 1803, a penal code was introduced in Poland, which was under Austrian rule, under the name of the Book of Laws on Crimes and Serious Police Crimes called Franciscan. In the German annexation there was the Prussian Landrecht, which was characterized by a current far removed from the European science of law. On the territory of the former Duchy of Warsaw a Penal Code for the Kingdom of Poland was introduced. In Russia in 1903, the Tagantsev’s Code came into force, which in its systematics divided crimes according to their gravity into crimes and misdemeanours and clearly separated minor offences. The characteristics of criminal legislation until 1918 made it possible to show the enormity of the work of the Codification Commission, the aim of which, after Poland regained independence, was to create a uniform and coherent Polish legal system, not only in terms of social life standards, but also in the area of the catalogue of its areas.

3

O cenzurowaniu i poprawianiu Aleksandra Fredry w XIX wieku. Zarys problematyki

88%

Ursel M.

Prace Literackie

|

2018

|

tom 58

239-247

XX

In the article O cenzurowaniu i poprawianiu Aleksandra Fredry w XIX wieku. Zarys problematyki, a reflection was made on the numerous censorship interventions in the texts of the author of Zemsta (The Vengeance). In order for Fredro’s comedies to be played on stage and possibly later printed in Congress Poland in the nineteenth century, they had to endure and pass censorship carried out by the partitioning authorities. Often it was a multi-stage and multinational censorship, resulting not only from political but also from moral reasons. A separate phenomenon discussed in the article is self-censorship, which Fredro used, among others, in his obscene works, considering the comments made by family and friends.

4

Graphical Partitions and Graphical Relations

88%

Shaheen T. , Stell J. G.

Fundamenta Informaticae

|

2019

|

tom Vol. 165, nr 1

75--98

EN

We generalize the well-known correspondence between partitions and equivalence relations on a set to the case of graphs and hypergraphs. This is motivated by the role that partitions and equivalence relations play in Rough Set Theory and the results provide some of the foundations needed to develop a theory of rough graphs. We use one notion of a partition of a hypergraph, which we call a graphical partition, and we show how these structures correspond to relations on a hypergraph having additional properties. In the case of a hypergraph with only nodes and no edges these properties are exactly the usual reflexivity, symmetry and transitivity properties required for equivalence relations on a set. We present definitions for upper and lower approximations of a subgraph with respect to a graphical partition. These generalize the well-known approximations in Rough Set Theory. We establish fundamental properties of our generalized approximations and provide examples of these constructions on some graphs.

5

Działalność wybranych stowarzyszeń o charakterze kulturalno-oświatowym na rzecz polskiego społeczeństwa na przełomie XIX i XX wieku oraz w okresie dwudziestolecia międzywojennego

88%

Skotnicka‑Palka M.

|

2024

|

tom 35

167-194

EN

The paper describes the activities undertaken by three organisations of cultural-educational character from the turn of the 19th and the 20th centuries to the outbreak of the World War II, namely Towarzystwo Czytelni Ludowych [People’s Libraries Society] (the Prussian Partition), Towarzystwo Szkoły Ludowej [The Folk School Association] (the Austrian Partition), and Polska Macierz Szkolna [The Polish Educational Society] (the Russian Partition). The author presents, inter alia, the scopes of their activities, effectiveness, mode of financing, budget, and personnel.

6

Z dziejów jeździectwa na Lubelszczyźnie. Pierwsze wyścigi konne w Lublinie w 1860 roku

88%

Przegaliński A.

Annales Universitatis Mariae Curie-Skłodowska, sectio F – Historia

|

2019

|

tom 74

PL

The article is an attempt to describe the first equestrian competitions held in Lublin in 1860. The background for the deliberations is the history of horse breeding and races in the Kingdom of Poland, starting from the years of the Polish Constitutional Kingdom to finish on the inter-uprising era. The following text can also be treated as a contribution to the history of the Agricultural Society - after all, the agricultural exhibition held at that time in the capital of the Lublin and accompanied by the number of attractions (including the horse races) was the last such event organized under the patronage of the Society.

7

Probes for fault localization in computer networks

88%

Traczyk W.

Journal of Telecommunications and Information Technology

|

2004

|

tom nr 3

23-27

EN

Fault localization is a process of isolating faults responsible for the observable malfunctioning of the managed system. This paper reviews some existing approaches of this process and improves one of described techniques - the probing. Probes are test transactions that can be actively selected and sent through the network. Suggested innovations include: mixed (passive and active) probing, partitioning used for probe selection, logical detection of probing results, and adaptive, sequential probing.

8

Wymagania i właściwości charakteryzujące konstrukcje przegród z ogrzewaniem podłogowym

75%

Ujma A.

Izolacje

|

2022

|

tom R. 27, nr 5

36--42

PL

Przedmiotem artykułu są wybrane wymagania i właściwości charakteryzujące konstrukcje przegród z ogrzewaniem podłogowym. Autor analizuje wymagania odnoszące się do ochrony cieplnej podłóg oraz izolacyjność cieplną podłóg ogrzewanych. Podaje także charakterystykę podłóg pod względem odczuć komfortu cieplnego.

EN

The subject of this article is selected requirements and properties characterizing the construction of partitions with underfloor heating. The author analyzes the requirements for thermal protection of floors and thermal insulation of heated floors. It also gives the characteristics of the floors in terms of the feeling of thermal comfort.

9

O wskrzeszeniu Rzeczypospolitej raz jeszcze. Problem restytucji państwa polskiego z perspektywy prawa międzynarodowego

75%

Wojas J.

|

2022

|

nr 5(172)

175–199

EN

The legal aspects of regaining independence by Poland in 1918 have been analysed many times in the literature on the subject. In the interwar period, the axis of one of the main disputes in the environment of Polish international lawyers was whether the Second Polish Republic could be treated as a new state or a continuation of the pre-partition state. Until today, a uniform position of the doctrine on this topic, which is also taken up in contemporary publications, has not crystallised. Both sides of the dispute, however, overlook many aspects related to the law of nations concerning the collapse and continuity of states, which has changed throughout history. The aim of this article is to re-analyse the partition and regaining independence by Poland against the background of norms of international law of the time. This will help to systematise the knowledge about the history of Poland and this part of Europe, to resolve a weighty dispute in the history of Polish doctrine of international law, and to point out important aspects related to the struggle of nations still trying to regain independence.

10

Jakość cieplna przegród i złączy budowlanych budynków z uwzględnieniem wymagań obowiązujących od 1 stycznia 2021 r.

75%

Pawłowski K.

Izolacje

|

2020

|

tom R. 25, nr 11/12

A--22

PL

Przedmiotem artykułu jest jakość cieplna przegród i złączy budowlanych budynków z uwzględnieniem wymagań obowiązujących od 1 stycznia 2021 r. Autor przytacza przepisy prawne w zakresie jakości cieplnej elementów obudowy budynków, a następnie omawia jakość cieplną poszczególnych elementów budynku, takich jak: ściany zewnętrzne, przegrody stykające się z gruntem, dachy i stropodachy, przegrody przezroczyste oraz złącza budowlane.

EN

The subject of the article is the thermal quality of building partitions and joints in buildings, taking into account the requirements in force since January 1, 2021. The author cites legal provisions regarding the thermal quality of building envelope elements, and then discusses the thermal quality of individual building elements, such as: external walls, partitions in contact with the ground, roofs and flat roofs, transparent partitions and construction joints.

11

Projektowanie cieplne przegród stykających się z gruntem

75%

Pawłowski K.

Izolacje

|

2022

|

tom R. 27, nr 10

70--73

PL

Artykuł stanowi kontynuację cyklu pt. „Fizyka cieplna budowli w projektowaniu, wznoszeniu i eksploatacji budynków”, w którym prezentowane są zagadnienia praktyczne współczesnego budownictwa. Tym razem przedstawiono zasady dotyczące projektowania przegród stykających się z gruntem. Opisano również metodologię obliczania strat ciepła wg polskich norm i rozporządzenia w sprawie warunków technicznych.

EN

The article is a continuation of the cycle entitled “Thermal physics of buildings in the design, construction and operation of buildings”, in which practical issues of modern construction are presented. This time, the principles of designing partitions in contact with the ground were presented. The methodology of calculating heat losses according to Polish standards and the ordinance on technical requirements was also described.

12

Teofil Nowosielski — dziewiętnastowieczny propagator polskiej historii i postaw patriotycznych w książkach dla dzieci

75%

Gibasiewicz A.

Prace Literackie

|

2018

|

tom 58

67-75

EN

The goal of the article was to present Teofil Nowosielski’s homeschooling textbooks for teaching historical and patriotic topics. The author also discusses the education system against the historical, political and moral background of 19th-century Poland.

13

Ewolucja konstrukcji lokalnych „centrum-prowincja”. Transformacja magnackich minipaństw na Ukrainie prawobrzeżnej w latach 1793–1863 (na przykładzie latyfundiów hrabiów Potockich herbu Pilawa)

75%

Kriwoszeja I.

Studia Europaea Gnesnensia

|

2010

|

nr 1-2

347-356

PL

The article discusses the place of magnate estates in the structure of the Republic. It is his aim to demonstrate the changes in the structure and character of the estates after the second and third partitions. The analysis of territorial and qualitative transforma-tions of the estates is carried out on the example of latifundia of the Potocki family.

14

Fire Resistance of Aluminum-Glass Partitions with a Parallel Structure of Intumescent Layers

63%

Gwóźdź M. , Marcinowski M.

Safety & Fire Technology

|

2022

|

tom Vol. 59, iss. 1

130--140

EN

Aim: The aim of the article is to verify the fire resistance of aluminum-glass construction partitions with a parallel structure. The paper presents the results of tests in a fire chamber of a selected partition, a leading national manufacturer of aluminum-glass systems. The results of the fire tests were used to validate a simple parallel model of the reliability of non-renewable systems. Introduction: Fire-retardant properties of partitions made of glass and aluminum profiles determine their ability to stop the spread of fire by closing the fire in separate zones. Fire resistance of such partitions is measured according to various criteria, in particular the requirements concern: stability R (glass does not break), tightness E, radiation limitation W and insulation I. The tightness requirement E means that the partition effectively protects the fire compartment against flames, smoke and hot gases. The insulating postulate I means that the average temperature of glass and the profiles on the surface of the partition on the protected side does not exceed the contractual value during the nominal duration of the fire. The measure of fire resistance of a partition is time t, expressed in minutes, in which the structure of an aluminum-glass partition meets one or more of the criteria listed. Methodology: The experimental database consists of the results of routine fire resistance tests of system building partitions obtained in the certification process of selected facade systems. Interpretation of the obtained results of laboratory tests was based on simple models of reliability of non-renewable systems. Conclusions: The graphs of average temperature increase on the outer surface of the tested glass are the same in each case in terms of quality and quantity. Up to about 70% of the nominal fire resistance, the temperature increase is linear, followed by a non-linear phase according to a concave curve. The course of the temperature-rise curves on the outer surface of aluminum profiles is qualitatively different. The graphs are non-linear, convex from the beginning of heating, with the inflection point reached after about 20 minutes of the test. The obtained results may indicate that the multi-chamber structure of aluminum profiles does not ensure a parallel reliability structure, because the object has a quasi-parallel structure. The presented results of the temperature-rise curves and their reliability interpretation require confirmation in further laboratory tests of aluminum-glass partitions with a different structure of panes and profiles.

PL

Cel: Celem artykułu jest weryfikacja eksperymentalna odporności ogniowej przegród budowlanych aluminiowo-szklanych o strukturze równoległej. W pracy przedstawiono wyniki badań w komorze ogniowej na przykładzie przegrody wiodącego krajowego producenta systemów aluminiowo-szklanych. Wyniki testów ogniowych wykorzystano do walidacji prostego modelu równoległego niezawodności systemów nieodnawialnych. Wprowadzenie: Właściwości ognioochronne wykonanych ze szkła i profili aluminiowych przegród budowlanych określają ich zdolność do zatrzymania rozprzestrzeniania się ognia poprzez zamknięcie pożaru w wydzielonych strefach. Odporność ogniowa takich przegród jest mierzona wg różnych kryteriów. W szczególności wymagania dotyczą: stabilności R (szkło nie pęka), szczelności E, ograniczenia promieniowania W i izolacyjności I. Postulat szczelności E oznacza, że przegroda skutecznie chroni strefę wydzielenia pożarowego przed płomieniami, dymem i gorącymi gazami. Z kolei postulat izolacyjności I świadczy o tym, że średnia temperatura szyb i profili na powierzchni przegrody po stronie chronionej nie przekracza umownej wartości w nominalnym czasie trwania pożaru. Miarą odporności ogniowej przegrody jest czas t wyrażony w minutach, w którym konstrukcja przegrody aluminiowo-szklanej spełnia jedno lub kilka z wymienionych kryteriów. Metodologia: Bazę danych doświadczalnych stanowią wyniki rutynowych badań odporności ogniowej systemowych przegród budowlanych otrzymane w procesie certyfikacji wybranych systemów fasadowych. Interpretację wyników badań laboratoryjnych oparto na prostych modelach niezawodności systemów nieodnawialnych. Wnioski: Wykresy przyrostu temperatury średniej na zewnętrznej powierzchni badanych szyb są w każdym wypadku jakościowo i ilościowo takie same. Do momentu osiągnięcia około 70% nominalnej ogniochronności przyrost temperatury jest liniowy, po czym następuje faza nieliniowa wg krzywej wklęsłej. Jakościowo inny jest przebieg krzywych przyrostu temperatury na zewnętrznej powierzchni profili aluminiowych. Wykresy są od początku nagrzewania nieliniowe, wypukłe, z punktem przegięcia osiągniętym już po około 20 minutach testu. Otrzymane rezultaty mogą wskazywać, że wielokomorowość profili aluminiowych nie zapewnia struktury niezawodnościowej równoległej, ponieważ obiekt ma strukturę quasi-równoległą. Przedstawione wyniki krzywych przyrostu temperatury i ich interpretacja niezawodnościowa wymagają potwierdzenia w dalszych badaniach laboratoryjnych przegród aluminiowo-szklanych o innej konstrukcji szyb i profili.

15

Strategie komunikacyjne w służbie apoteozy przeszłości w prozie historycznej Zofii Bukowieckiej z okresu zaborów

63%

Hawrysz M.

Filologia Polska. Roczniki Naukowe Uniwersytetu Zielonogórskiego

|

2019

|

tom 5

33-44

EN

The aim of the sketch is to identify writing strategies and the repertoires of linguistic means used in the apotheosizing description of the state that emerges from Zofia Bukowiecka’s historical prose. Creation of a laudatory vision of Poland’s past (in accordance with the guidelines of the era) is created by Z. Bukowiecka purposively and is of an educational, comforting, and finally – the most importantly – formative nature, i.e. it aims to awaken patriotic attitudes in a nation which was deprived of the state. A look at Zofia Bukowiecka’s texts from the perspective of linguistic pragmatics allowed us to distinguish several writing strategies that serve to implement the apotheosis of the past vision. These are the idyllic stylization of the landscape, the amelioration of the state, the glorification of the rulers and the magnification of the nation. Particularly frequently used linguistic means (from various levels of language and text organization) implementing particular strategies were: accumulation, hyperbole, contrast, evaluative vocabulary, the topos of becoming silent, brutalization, argumentum ad verecundiam.

PL

Celem szkicu jest identyfikacja strategii pisarskich oraz podporządkowanego im repertuaru środków językowych wykorzystanych w apoteozującym opisie państwa, jaki wyłania się z prozy historycznej Zofii Bukowieckiej. Kreacja laudacyjnej wizji przeszłości Polski (zgodna z wytycznymi epoki) jest tworzona przez Z. Bukowiecką programowo i ma charakter edukacyjny, konsolacyjny, wreszcie – najważniejsze – formacyjny, tzn. ma na celu rozbudzanie patriotycznych postaw w pozbawionym państwa narodzie. Spojrzenie na teksty Zofii Bukowieckiej z perspektywy pragmatyki lingwistycznej pozwoliło wyróżnić kilka strategii pisarskich, które służą realizacji apoteozującej wizji przeszłości. Są to idyllizacja pejzażu, perfektyzacja państwa, splendaryzacja władców i magnifikacja narodu. Szczególnie często wykorzystywanymi środkami językowymi (z różnych poziomów organizacji języka i tekstu) realizującymi poszczególne strategie były: nagromadzenie, hiperbola, kontrast, słownictwo aksjologiczne, topos zamilknięcia, bestializacja, argumentum ad verecundiam.

16

Naukowe fascynacje profesora Jana Molendy

63%

Wolsza T.

Dzieje Najnowsze

|

2020

|

tom 52

|

nr 3

7-20

EN

Article is devoted to the scholarly achievement of one of the most outstanding Polish historians specialising in the political and social history of the late nineteenth and early twentieth centuries, with particular emphasis put on the paths leading to the independence of Poland.

PL

Artykuł dotyczy dorobku naukowego jednego z najwybitniejszych polskich badaczy zajmujących się historią polityczną i społeczną przełomu XIX i XX w., ze szczególnym uwzględnieniem dróg wiodących do niepodległości Polski.

17

Zagrożenie zdrowotno-toksyczne mikroorganizmami występującymi w budynkach inwentarskich

63%

Machnicka A. , Żelazny H.

Inżynieria Rolnicza

|

2005

|

tom R. 9, nr 1

101--107

PL

Pomieszczenia inwentarskie są niszami ekologicznymi wytwarzającymi specyficzny mikroklimat stwarzający warunki do zasiedlenia, życia i proliferacji różnorodnych mikroorganizmów. Drobnoustroje powodują rozkład i korozję materiałów budowlanych, ale przede wszystkim stwarzają zagrożenie zdrowotno-toksykologiczne. Problem wydaje się szczególnie istotny w niektórych systemowych technologiach wznoszenia budynków dla zwierząt. Ocenę stanu mikrobiologicznego przeprowadzono na ścianach bezściołowej tuczarni trzody chlewnej, wykonanych z elementów drewnopochodnych i wykończonych od wewnątrz twardymi płytami pilśniowymi. Materiał badawczy z przegród uzyskano wykorzystując metodę wymazów, które pobrano w dwóch seriach. Analiza mykologiczna pozwoliła stwierdzić obecność grzybów pleśniowych i drożdżopodobnych. Ponadto wymazy ze ścian wykazały obecność bakterii z rodzajów Saphylococcus, Streptococcus, Bacillus oraz pałeczek z grupy coli.

EN

Farm buildings are ecological niches producing specific microclimate, where various microorganisms can populate, live and proliferate. Microorganisms cause decay and corrosion of construction materials, but most of all they pose health and toxicological threat. The problem seems to be particularly important in certain system technologies of erecting buildings for animals. The microbiological condition evaluation was done on the walls of bedding-free pig fattening house, made of wood-like elements and finished from the inside with hardboard. The tested material from the partitions was obtained by using smear tests done in two series. Mycological analysis allowed for detecting the presence of mould and yeast-like fungi. Moreover, smear tests from the walls detected the presence of Saphylococcus, Streptococcus, Bacillus and coliform bacteria.

18

Ewa Korzeniowska jako matka – strażniczka ogniska domowego. Wychowanie w kresowej rodzinie szlacheckiej na ziemiach polskich pod zaborami w okresie międzypowstaniowym

63%

Skolik J.

Wychowanie w Rodzinie

|

2015

|

tom XII

|

nr (2/2015)

235-241

EN

The article presents a portrait of Ewa Korzeniowska; Joseph Conrad’s mother and Tadeusz Bobrowski’s sister. Her life was seriously influenced by Russian autocracy persecuting those Poles who even dared to dream about an independent Poland. Her letters and the recollections of other family members present her as a true Polish mother and wife.

PL

W artykule przedstawiam portret Ewy Korzeniowskiej, matki Josepha Conrada oraz siostry Tadeusza Bobrowskiego, na której życie osobiste (podobnie jak na życie wielu kresowych szlachcianek) przemożny wpływ miała historia. Polityka, jaką Rosja carska stosowała wobec Polaków, którzy ośmielili się marzyć o niepodległości w sposób dramatyczny naznaczyła całe jej życie. Z jej korespondencji oraz przekazu bliskich jej osób wyłania się portret prawdziwej matki Polki oddanej swojej rodzinie i ojczyźnie.

19

Schematyzmy karmelitów prowincji galicyjskiej

63%

Chomentowska E.

Archiwa, Biblioteki i Muzea Kościelne

|

2022

|

tom 119

51-64

EN

The Carmelites (Ordo Fratrum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo) were among the larger orders in the Polish-Lithuanian Commonwealth around 1772: they numbered nearly 1,000 monks living in 59 religious houses. The change in the political situation of the Polish-Lithuanian Commonwealth and the partitions resulted initially in the disintegration of the monastic orders’ provincial structures that had existed until 1772. Subsequently, in accordance with the partitioners’ policy toward Catholics, the Church saw the suppression of religious orders: a significant number of monasteries were abolished and monks were dispersed. The lands annexed to Austria became the only area where Carmelites managed to survive in the Galician Province until Poland regained independence. The historical source presented here, namely directory (also known as elenchus), was usually issued annually as a list of diocesan and/or religious clergy members. For the Carmelite community belonging to the Galician province, (today know) 23 annals of such sources have been published in more than 50 years. They contained information about each monk: their name, surname, functions, possibly degrees, year of birth and – in the case of fathers – the year of ordination. The last information about a particular person was that provided in the list of the deceased community members. Although the basic content of the Carmelite directories was not very rich, it does provide a basis for a preliminary determination of community size and basic personal data.

PL

Około 1772 roku karmelici (Ordo Fratrum Beatae Mariae Virginis de Monte Carmelo) należeli do grupy większych wspólnot zakonnych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów: liczyli prawie 1000 zakonników mieszkających w 59 domach. Zmiana sytuacji politycznej Rzeczypospolitej Obojga Narodów i rozbiory spowodowały, że udziałem zakonów w pierwszej kolejności stał się rozpad struktur prowincjonalnych istniejących do 1772 roku. Następnie, zgodnie z polityką zaborców wobec katolików, w Kościele dokonano kasaty zakonów: zlikwidowano znaczną część klasztorów i rozproszono zakonników. Ziemie przyłączone do Austrii stały się jedynym obszarem, na którym karmelitom udało się przetrwać w prowincji galicyjskiej do odzyskania przez Polskę niepodległości. Prezentowane źródło historyczne, jakim jest schematyzm (zwany też katalogiem lub elenchusem), wydawane było zwykle corocznie jako lista duchowieństwa diecezjalnego i/lub zakonnego. Dla wspólnoty karmelitów należącej do prowincji galicyjskiej w ciągu ponad 50 lat ukazały się (współcześnie znane) 23 roczniki tego rodzaju źródeł. Zawierały informacje o każdym z zakonników: imię, nazwisko, funkcje, ewentualnie stopnie naukowe, rok urodzenia, a w przypadku ojców – rok święceń kapłańskich. Ostatnią wiadomością o konkretnej osobie była ta podawana w wykazie zmarłych członków wspólnoty. Mimo że podstawowa zawartość katalogów karmelitańskich nie była zbyt bogata, to jednak daje ona podstawę do wstępnego określenia liczebności społeczności i podstawowych danych osobowych.

20

Szkoły elementarne na Lubelszczyźnie w okresie okupacji austriackiej (1915–1917)

63%

Partyka W.

Przegląd Nauk Historycznych

|

2022

|

tom 21

|

nr 2

131-158

EN

The main aim of the article is to describe the state of Polish elementary education in the Lublin region during World War I, before Poland regained independence. Elementary education of the described period was based mainly on small one-class schools with one teacher, only in larger urban centers there were multiclass schools. Thanks to the great involvement of many social activists (landowners, clergy), and ordinary citizens, the beginning of the 20th century was characterized by an unprecedented increase in the number of schools that made education available to thousands of children and adolescents. Despite the war damage, the lack of school infrastructure, the shortage of teaching staff, the mobilization of the society and the favorable attitude of the Austrian authorities in this matter, in the years 1915–1917 led to an increase in the number of elementary schools from 426 to 1,345. As a result, the number of students covered by education increased from about 30,000 in 1915 to over 100,000 in 1917. An important achievement was also the transfer by the Austrian authorities of jurisdiction over education to the Polish administration a year before regaining independence. Despite intensified efforts, within a few years it was not possible to catch up with the educational policy of the Russian authorities implemented throughout the 19th century, but it was an extremely important beginning for the revival and organization of Polish education in the following years. The article is based on archival sources and studies from the beginning of the 20th century, showing the state of education not only in urban centers, but also in villages. Thanks to the preserved reports, it gives the opportunity to get to know the detailed network of schools, which may be a contribution to undertaking further research in this matter.

PL

Głównym celem artykułu jest opisanie stanu polskiego szkolnictwa elementarnego na Lubelszczyźnie w czasie I wojny światowej, przed odzyskaniem przez Polskę niepodległości. Szkolnictwo elementarne opisywanego okresu opierało się przede wszystkim na małych szkołach jednoklasowych z jednym nauczycielem, jedynie w większych ośrodkach miejskich funkcjonowały szkoły wieloklasowe. Dzięki wielkiemu zaangażowaniu wielu społeczników (np. właścicieli ziemskich, duchowieństwa), ale i zwykłych obywateli, początek XX w. charakteryzował się nienotowanym wcześniej wzrostem liczby szkół, które umożliwiały dostęp do edukacji tysiącom dzieci i młodzieży. Mimo zniszczeń wojennych, braku infrastruktury szkolnej, niedoboru kadry dydaktycznej, mobilizacja społeczeństwa oraz przychylna w tej materii postawa władz austriackich, doprowadziła w latach 1915–1917 do wzrostu liczby szkół elementarnych z 426 do 1345. Dzięki temu liczba uczniów objętych edukacją wzrosła z około 30 tys. w 1915 r. do ponad 100 tys. w 1917 r. Ważnym osiągnięciem było również przekazanie przez władze austriackie jurysdykcji nad szkolnictwem administracji polskiej już na rok przed odzyskaniem niepodległości. Mimo wzmożonych działań, w ciągu kilku lat nie udało się nadrobić zaległości wynikających z polityki edukacyjnej władz rosyjskich realizowanej przez cały wiek XIX, jednak był to niezwykle istotny asumpt do odrodzenia i organizacji polskiego szkolnictwa w kolejnych latach. Artykuł bazuje na źródłach archiwalnych i opracowaniach z początku XX w., ukazując stan szkolnictwa nie tylko w ośrodkach miejskich, ale również na wsiach. Dzięki zachowanym sprawozdaniom, daje możliwość poznania szczegółowej sieci szkół, co może być przyczynkiem do podejmowania kolejnych badań w tej materii.