Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

The Image of Parish Clergy Based on Wincenty de Seve’s Inspection (1608–1609)—Selected Aspects

100%

Jabłońska A.

|

nr 2: Historia - Selected Papers in English

179-198

EN

The Polish version of the article was published in Roczniki Humanistyczne vol. 65, issue 2 (2017). The article discusses an important period in Church history, namely the so-called Church reform. It occurred after King Zygmunt August (1564) and the Polish clergy (1577) had adopted the resolutions of the Council of Trent. The implementation of those resolutions started at the turn of the 17th century. One of the proposals was to renew the life of clergy—their attitude to obligations and improvement of morals, customs and even appearance. Wincenty de Seve’s inspection in the years 1608–1609 concerned the area of the archdeaconry of Gniezno. For the purposes of this article, its four deaneries were analysed, i.e. Holy Trinity, Saints Peter and Paul, Łekno and Sompolno. The main purpose of the visitation was to inspect the parish, which played an extremely important role in society. The article discusses the image of the parish clergy emerging from the findings of the inspection, which took into account guidelines for the reform. This image shows that both those who were role models and those who drastically violated various norms were exceptions. The most numerous group were priests, who mostly met the requirements, but various irregularities were noticeable. The biggest problems of the next, slightly smaller group were women and alcohol. The offences also included ignorance, sloppiness and inappropriate clothing. The inspection shows that at the beginning of the 17th century, attempts were made to implement the reform of parish clergy, but traces of old habits and new requirements were still to go hand in hand.

2

Materiały do historii altarystów kościoła Mariackiego w Krakowie w średniowieczu. Część 1: Kalendarz i nekrolog oraz katalog altarystów i benefaktorów

84%

Wyrozumska B. , Starzyński M.

|

tom 84

EN

Publikacja zawiera krytyczną edycję wraz z komentarzem nieznanych dotąd, zachowanych w piętnastowiecznej redakcji, źródeł do dziejów domu altarystów kościoła Wniebowzięcia Panny Marii (Mariackiego) w Krakowie, kalendarza i nekrologu (wraz z notami nowożytnymi) oraz katalogu altarystów i benefaktorów do połowy XVI w. The publication contains a critical edition with commentary of so far unknown sources, surviving in the 15th century redaction, concerning the history of the house of altarists of the Church of the Assumption of Virgin Mary in Cracow, the calendar and the necrology (with early modern notes) and the catalogue of altarists and benefactors until mid-16th century.

3

Najstarsza organizacja parafialna na Żuławach Wielkich (do połowy XV w.)

84%

Długokęcki W.

|

tom 20

9-29

EN

Żuławy Wielkie (the alluvial delta area of the Vistula River) in Middle Ages was not only most advanced in agriculture, self-government as well as the level of prosperity of its inhabitants, but it was also the territory with strong parish system. An average parish consisted of two villages. Only two exceptions are noticed, in Nowy Staw and Lichnowy, the latter being probably the oldest, established in the 13th Century and consisted of 6 – 7 villages. It is visible that inhabitants preferred the erection of single-village parishes or at least filial chapels. The right of patronage of all churches belonged to the Teutonic Order. The patron provided the parish with a benefice (usually 4 lans – 120 morgs of land). Moreover, the inhabitants had to pay a special contribution in corn (called meszne), while their representatives (vitrici) interfered with parish finances. Parochial schools were established, supported by the inhabitants and designed both to provide most talented children with basic education and to secure liturgical servants for the church. Some parish priests from the area of Żuławy Wielkie, particularly persons with university education, served at the courts of Pogesanian bishops and the Teutonic Order.

PL

Żuławy Wielkie były nie tylko regionem przodującym pod względem rozwoju rolnictwa, samorządności i zamożności mieszkańców, ale także organizacji parafialnej. Przeciętna parafia obejmowała dwie wsie. Jedynie nowostawska i lichnowska, najpewniej najstarsza, bo erygowana jeszcze w XIII w., liczyła 6 – 7 wsi. Daje się zauważyć dążenie mieszkańców do tworzenia parafii jednowioskowych lub przynajmniej budowy kaplic filialnych. Patronem wszystkich kościołów był zakon krzyżacki, który we wsiach wydzielał beneficjum – z reguły 4 łany ziemi. Mieszkańcy na utrzymanie parafii płacili tzw. meszne (świadczenie w zbożu), a przez witryków wpływali na jej finanse. Przy kościołach czynne były utrzymywane przez parafian szkoły, zapewniające najzdolniejszym dzieciom wiejskim elementarne wykształcenie i służbę liturgiczną w świątyniach. Niektórzy plebani wielkożuławscy, posiadający wykształcenie uniwersyteckie, pozostawali w służbie Zakonu krzyżackiego i biskupów pomezańskich.

4

Źródła do badań życia codziennego duchowieństwa parafialnego w Rzeczypospolitej Obojga Narodów

84%

Karpacz A. , Kicińska U. , Witecki S.

|

2023

|

tom 30

|

nr 2

147-165

EN

Although research on parish clergy has a long tradition, little attention has been paid to the everyday lives of priests, understood as repetitive, regular, and routine practices and experiences. The aim of this article is to discuss the availability and content of materials related to this subject, as well as to encourage historians to share information about any primary sources concerning the lives of pastors and assistant priests. The discussed sources include narrative sources (egodocuments and belles-lettres), ecclesiastical sources (court documentation, wills, protocols of episcopal and deanery visitations, records of deanery congregations, inventories of goods, entry books, registers, and parish chronicles), and secular sources (correspondence, supplications, founding documents, last wills, and financial records).

PL

Badania nad duchowieństwem parafialnym mają długą tradycję, ale dotychczas poświęcono niewiele uwagi życiu codziennemu księży, rozumianemu jako powtarzalne, regularne i rutynowe praktyki i doświadczenia. Celem niniejszego artykułu jest omówienie dostępności i zawartości materiałów dotyczących tego tematu oraz zachęcenie historyków do dzielenia się informacjami na temat wszelkich źródłowych śladów życia plebanów i wikariuszy. Omówione zostały źródła narracyjne (egodokumenty i literatura piękna), źródła kościelne (dokumentacja sądowa, testamenty, protokoły wizytacji biskupich i dziekańskich, akta kongregacji dekanalnych, inwentarze dóbr, księgi wpisów, metryki i kroniki parafialne) oraz źródła proweniencji świeckiej (korespondencja, supliki, akta fundacyjne, testamenty oraz rachunki).