One of the major problems encountered in prediction of hereditary viscoelastic behavior of polymeric composites is the determination of heredity kernels. This issue comes down to identification of the model characterizing the viscoelastic properties of these materials. The purpose of this work is to propose a model for prediction of viscoelastic nonlinear behavior of laminate composite with polyester matrix, through the study and analysis of heredity kernels and their influence on the life time of this material. Identification of this model required experimental determination at room temperature, of viscoelastic parameters of heredity kernels by macroscopic approach. These data provide predictive tools for establishment of the life time and long term stress limit under static complex loading for this type of material.
Rozpoznanie i udostępnianie złóż niekonwencjonalnych stanowi ogromne wyzwanie. Złoża te ze względu na swoją nietypowość, objawiającą się ograniczonymi właściwościami filtracyjnymi, wymagają indywidualnego podejścia i wykorzystania specyficznych rozwiązań. Obejmują one między innymi wyznaczanie stref o wyższym potencjale węglowodorowym, tzw. sweet spotów, dowiercanie się do złoża przy wykorzystaniu technologii wiercenia poziomego czy planowanie, jak też przeprowadzanie zabiegów stymulacji skał na drodze szczelinowania hydraulicznego. Analiza odpowiedniej kombinacji parametrów w tym przypadku może okazać się kluczowa i dostarczać niezwykle istotnych informacji o złożu. Parametry sprężyste, jako jedne z istotniejszych parametrów pozwalających scharakteryzować złoże, np. pod kątem podatności skał na szczelinowanie, wymagają między innymi dostępności informacji o przebiegu fali poprzecznej Vs, która w przeciwieństwie do danych dotyczących prędkości fali podłużnej Vp, jest rzadko mierzona w standardzie krajowym. W związku z tym w niniejszym artykule omówiono wielowariantową predykcję prędkości fali poprzecznej przy wykorzystaniu znanych zźliteratury i zmodyfikowanych modeli teoretycznych, w tym modelu Castagny oraz Greenberga i Castagny. Wykorzystując otrzymane wyniki, obliczono parametry sprężyste, na których podstawie w kolejnym etapie możliwa była interdyscyplinarna charakterystyka formacji złożowej, np. w aspekcie oceny podatności formacji złożowej na szczelinowanie hydrauliczne i powstanie tym samym szczelin technologicznych stanowiących ścieżkę migracji dla płynów złożowych. Bazując na różnych rozwiązaniach, opracowano w skali otworów wiertniczych 5 wariantów prędkości fali poprzecznej, której wyniki następnie posłużyły do obliczenia modułów sprężystych: modułu Younga iźwspółczynnika Poissona. Ponieważ analizowany obszar badań charakteryzował się dostępnością danych o prędkości fali poprzecznej we wszystkich 4 analizowanych otworach, możliwa była weryfikacja wyników estymowanych parametrów. W dalszej kolejności do przestrzennej charakterystyki złoża zastosowano warianty obliczeń modułu Younga, wykorzystując w procesie integracji dane sejsmiczne. Analizę prowadzono w ordowicko-sylurskich formacjach łupkowych zdeponowanych w basenie bałtyckim, w interwałach wzbogaconych w materię organiczną.
EN
: Exploration and development of the hydrocarbons reservoir in unconventional rock formation is a huge challenge. Due to their specific nature, which is manifested by limited filtration properties, they require an appropriate approach and the use of specific solutions. They include, among others, the determination of zones with higher hydrocarbon potential – so called sweet spots, application of horizontal drilling technology, or designing as well as performing rock stimulation treatments of rocks usually with low or almost zero permeability with the use of hydraulic fracturing. The analysis of the right combination of parameters in this case can be essential and provide extremely important information about the reservoir in an unconventional rock formation. As one of the most important parameters allowing, among others, to characterize the reservoir in terms of rock susceptibility to hydraulic fracturing, elastic properties require the availability of shear wave Vs, which in contrast to compressional wave Vp in the Polish standard is measured rarely. Therefore, in this paper, a multivariate prediction of shear wave velocity was developed with the use of theoretical models known from the literature and modified, based on which we estimate the elastic parameters. Using the obtained results, the elastic parameters were calculated on the basis of which, in the next stage, interdisciplinary characterization of reservoir formation is possible, e.g. in the aspect of assessing the reservoir formation susceptibility to hydraulic fracturing and thus creating technological fractures constituting the migration path for reservoir fluids. Based on different solutions, 5 variants of shear wave velocity were developed in the borehole scale, the results of which were then used to calculate the elastic modules: the Young modulus and the Poisson ratio. Because of the availability of the measured shear wave in each analyzed wellbores, it was possible to verify the results of the estimated variants. Subsequently, for the purpose of spatial characterization of the reservoir, calculated variants of the Young modulus were integrated with the seismic data. The analysis was conducted in Ordovician – Silurian shale formations in the Baltic Basin, at intervals enriched with organic matter.
3
Dostęp do pełnego tekstu na zewnętrznej witrynie WWW
Wykorzystano model Biota—Gassmanna oraz pomiary i wyniki interpretacji ilościowej geofizyki otworowej i obliczono prędkości fal podłużnych i poprzecznych (Vp i Vs), moduły sprężystości i współczynniki Poissona w mioceńskich utworach dla wybranego złoża gazu. W testowym otworze K-16 wykonano dodatkowo serię obliczeń parametrów sprężystych w poziomach piaskowców i mułowców, przy założeniu zmieniających się nasyceń wodą i gazem, stosując program Estymacja i metodę podobną do tzw. fluid substitution. Zakładano zmiany Sw=100% (SG=O%) aż do Sw=O% (SG=100%). Obserwuje się obniżanie prędkości fali P, z minimum przy SW = 80% (lub SG=20%) szczególnie wyraźnym, gdy warstwa leży na mniej szych głębokościach, a jej porowatość jest duża. Wykresy krzyżowe oparte na parametrach: λ vs. RHOB, λ vs. PHI, NI vs. PHI oraz VP vs. PHI pozwalają na odróżnienie litologii oraz stref nasyconych wodą i gazem. Obliczone sejsmogramy syntetyczne dla symulowanych zmiennych nasyceń wodą i gazem wykazały zróżnicowany charakter przy różnym nasyceniu gazem oraz na granicy z poziomem wodonośnym i ilastym.
EN
The Theoretical Model of Biot—Gassmann and results of measurements and integral interpretations of well logging data were made for calculating of velocities of compressional and shear waves and other elastic parameters in Miocene gas reservoir. A series of calculations with the use of a method similar to so-called fluid substitution was also performed. The method consists in substituting reservoir fluids with saturation degree from Sw=1.0 (total water saturation) to Sw=0 (total gas saturation) in zones with different gas volume. A distinct minimum of VP is observed for water saturation Sw=0.8 (gas saturation SG=0.2). Lower values of VP can correspond to a case when the gas-bearing horizon there is at a small depth and the pore pressure is low. The cross-plots based on the λ vs. RHOB, λ vs. PHI, NI vs. PHI and VP vs. PHI allow to identify lithology gas and water saturating zones. Synthetic seismograms for simulated different water- and gas-saturations which correspond to a sandstone horizon were calculated. The seismograms were different for different gas saturation and for a boundary of water-bearing and shale horizons.
W niniejszej pracy zawarto wyniki badań parametrów sprężystych pomierzonych akustyczną sondą dipolową lub obliczonych na podstawie teoretycznych modeli z kilku otworów położonych w basenie bałtyckim i trzech na szelfie. Badania ograniczono do pięciu formacji, poczynając od charakterystycznego poziomu sylurskiego ogniwa mułowców wapnistych z Redy, stanowiącego reper sejsmiczny Sb, a kończąc na kambrze środkowym – poziom Paradoxides paradoxissimus (PP). Zauważono pewne podobieństwa w kształtowaniu się takich parametrów sprężystych jak: prędkości fal podłużnych i poprzecznych, modułów Younga, odkształcenia objętości i postaci – w analizowanych otworach basenu bałtyckiego i odwierconych na szelfie. Otwory te znajdują się w strefie średniej perspektywności dla ropy naftowej i kondensatu oraz dobrej dla gazu ziemnego [14]. Przedstawiona charakterystyka parametrów sprężystych może być wykorzystana w modelowaniach sejsmicznych do badania zmienności poziomów stratygraficznych i wyjaśnienia szeregu problemów pojawiających się przy zintegrowanej interpretacji danych geofizyki otworowej i sejsmicznych pól falowych. Wspomaga również ocenę skał ilastych pod kątem prognozowania zabiegów szczelinowania hydraulicznego i udostępniania węglowodorów ze skał zbiornikowych o niskich przepuszczalnościach. Skały te charakteryzują się zróżnicowaną „kruchością” (brittleness), którą można rozpatrywać w aspekcie składu mineralnego i parametrów sprężystych, takich jak współczynnik Poissona, moduł Younga, moduł odkształcenia objętości, postaci oraz stałe Lamégo.
EN
The paper shows the results of studies of elastic parameters determined on the basis of well acoustic measurements and theoretically modeled in selected boreholes located in the Baltic Basin and offshore Baltic Sea. The study was limited to five formations, starting from the characteristic level of the Silurian Reda calcareous sandstone Member, which is the seismic Sb benchmark and ending with the Middle Cambrian level Paradoxides Paradoxissimus (PP). It was noted, that there were similarities in the distribution of the elastic parameters, such as the velocity of compressed and shear waves, dynamic Young’s modulus, bulk and shear moduli in analyzed boreholes in the Baltic Basin and those drilled in the shelf. These boreholes are located in a zone of average prospects for oil and condensate and good for natural gas [14]. The presented characteristics of elastic parameters may be used in seismic modeling to study the variability of stratigraphic levels and to clarify a number of problems occurring during the integrated data interpretation of well logs and seismic wave fields. It also supports the evaluation of clay rocks for the prediction of hydraulic fracturing and the production of hydrocarbons from reservoir rocks with low permeability. Sedimentary rocks are differentiated in brittleness, which can be seen in terms of the mineral composition and elastic parameters, such as Poisson’s ratio, Young’s modulus, and bulk and shear moduli as well as Lamé’s constant.
JavaScript jest wyłączony w Twojej przeglądarce internetowej. Włącz go, a następnie odśwież stronę, aby móc w pełni z niej korzystać.