Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Obóz powstańczy podczas insurekcji styczniowej 1863 roku

100%

Kita J.

|

nr 101

69-84

EN

The specifics of the guerrilla war and the continuous movement of insurgent parties during the January 1863 Insurrection were not conducive to establish permanent military camps. Only the camps founded in the first months of the uprising were in accordance with the instructions of the central authorities of the uprising. The example of such camp was the camp commanded by Apolinary Kurowski in Ojców. Later, when the Russian army began to control almost all the Kingdom of Poland regions, insurgent camps were generally scheduled for just a few days’ rest. It can be concluded, that in the period of the January Uprising, the so-called marching camps dominated. They were the forms of transition between permanent camps used for many days, and a simple stop for a sleep and short rest during the march.

PL

Specyfika wojny partyzanckiej i ciągłe przemieszczanie się partii powstańczych podczas insurekcji styczniowej 1863 r. nie sprzyjały zakładaniu stałych obozów wojskowych. Jedynie w pierwszych miesiącach powstania zakładano obozy, które w jakimś stopniu zgodne były z instrukcjami władz centralnych powstania. Takim przykładem był obóz oddziału dowodzonego przez Apolinarego Kurowskiego założony w Ojcowie. W późniejszym okresie, kiedy wojska rosyjskie zaczęły kontrolować niemal wszystkie regiony Królestwa Polskiego, obozy powstańcze przewidziane były z reguły na zaledwie kilkudniowy postój. Można konkludować, iż faktycznie w okresie powstania styczniowego dominowały tzw. obozy marszowe. Przedstawiały one wszelkie formy przejściowe między stałymi, wykorzystywanymi przez wiele dni obozami, a prostym zatrzymaniem się na sen i krótki wypoczynek w czasie marszu.

2

Relacje polsko-niemieckie we wspomnieniach pamiętnikarzy

89%

Doliński W. , Żurko J.

|

nr 3(5)

31-46

PL

Artykuł dotyczy relacji polsko-niemieckich w doświadczeniach autorów, którzy w latach dziewięćdziesiątych XX wieku i na początku trzeciego tysiąclecia nadesłali pamiętniki na dwa konkursy zorganizowane przez Instytut Socjologii Uniwersytetu Wrocławskiego. W związku z tym, że konkursy ogłoszono w odmiennych kontekstach historycznych, politycznych i społecznych, główne pytanie badawcze dotyczyło charakteru opisów relacji polsko-niemieckich w pamiętnikach obu konkursów. W tekście poruszono wybrane problemy badań pamiętnikarskich, odniesiono się do założeń koncepcji pogranicza Z. Kurcza oraz szczegółowo zestawiono różne elementy wspomnień z tych konkursów. Z owych zestawień wynika, że w pierwszym konkursie relacje są nasycone negatywnymi doświadczeniami, a w drugim pozytywnymi. Na podstawie wspomnień z początku XXI wieku należy wnioskować, że obecnie coraz częściej omawiane relacje są oparte na potrzebie normalności, ciekawości i bliskości. W konsekwencji w życiu codziennym następnych pokoleń Polaków i Niemców te wartości mają szanse kreować procesy raczej współpracy niż rywalizacji.

EN

The article is about the Polish-German relations as experienced by the authors who sent their memoirs for two competitions held by the Institute of Sociology, University of Wrocław in the 1990s and at the beginning of the 21st century. Since the competitions were organized in different historical, political and social contexts, the main research question concerned the characteristics of the descriptions of the Polish-German relations in the memoirs sent for both of them. In the article we deal with selected problems of the memoir research, we refer to the foundations of the conception of borderland by Z. Kurcz and we thoroughly set together different elements of the memories which took part in the competitions. It can be inferred from these juxtapositions that the relations present in the first competition are saturated with negative experiences, whereas in the other – with positive ones. On the basis of the memories from the beginning of the 21st century one can infer that nowadays the relations under question are more and more a result of the need for normality, curiosity and closeness. Consequently, in everyday life of the next generations of Poles and Germans these values may create the processes of cooperation rather than rivalry.

3

My i oni – pandemiczne ilustracje z pamiętników czasu koronawirusa

89%

Karwacki A. , Lepczyński K.

|

nr 2

16-33

EN

The authors of the text paint a picture of Poles’ social relationships based on the visual content from diaries documenting everyday life during the Covid-19 pandemic. Nearly 700 diaries collected in two nationwide competitions in 2020 and 2021 are analysed. The photographs included in the diaries revolve around topics such as emptiness, community building, and individual strategies of survival. The authors confront their conclusions from the analyses of the written and visual content. In terms of relationships, the former tends to focus on: (1) the crisis of meaning and the lack of alternatives to the solidified conditions of life; (2) loneliness in coping with the situation and adaptation to the living conditions, a deficit of trust, and a sense of inequality; (3) the perceived lack of support from the state, with civic duties prevailing over civic rights. According to the authors, the visual material complements the textual diary entries. As a form of self-reflection, the photographs document the diarists’ diagnosis of reality and their reactions to it. The visual content demonstrates that: (1) the feeling of meaninglessness becomes suspended in confrontation with the pandemic crisis; (2) activities intended to maintain the community paradoxically reveal its shortcomings and cracks in relationships; (3) the state manifests its presence mainly through oppression. According to the authors, pandemic photographs capture memories, support communication, build identity, manifest agency, and serve as a tool to critique the reality.

4

Egodokumenty (listy i pamiętniki) chłopów Królestwa Polskiego i chłopskich migrantów zeń jako źródła historyczne (1864–1914)

89%

Kożuchowski Ł.

|

nr 4

829-859

EN

The text presents examples of ego-documents (or personal documents) of peasants, here understood narrowly as letters and diaries, as sources for research into the history of the Polish Kingdom in the second half of the nineteenth century. A brief introduction to ego-documents as source material used in historical work is followed by a discussion of successive collections of letters (sent to periodicals, correspondence of emigrants and exiles) and diaries (including competition ones). Finally, the text presents a general overview of the peasants’ ego-documents as a collection of source material with suggestions for the future direction of research.

PL

Tekst prezentuje przykłady egodokumentów (czy też dokumentów osobistych) chłopów, tu rozumianych wąsko jako listy i pamiętniki, tj. źródła do badań dziejów Królestwa Polskiego w drugiej połowie XIX w. Na początku przedstawiono zwięzłe wprowadzenie do tematyki egodokumentów jako materiałów wykorzystywanych w pracach historycznych. Następnie omówiono kolejne zbiory listów (do czasopism, emigracyjnych, zesłańców) oraz pamiętników (w tym konkursowych). Na koniec zaś tekst przedstawia ogólne ujęcie egodokumentów chłopów jako zbioru źródeł wraz z sugestiami do dalszych prac badawczych.

5

Rola parku zamkowego w życiu rodziny Anhalt-Köthen-Pless (1765–1847)

89%

Cyran M. , Hojka Z. , Ruchniewicz M.

|

tom 9

9-25

EN

The Pszczyna park, whose history is inextricably linked to the reign of the Saxon family of Anhalt-Köthen-Pless, which reigned in Pszczyna from 1765 to 1846, was over the centuries, together with the castle and its surroundings, rebuilt and changed according to the style prevailing at the time – from Renaissance to Baroque in the 18th century, as well as during the reign of the said family. On the basis of the life testimonies – above all the diaries of Duke Ludwig and his mother Luisa Ferdinanda – it is possible to reconstruct and detail both the development of the landscape design and the life and everydayness of the park, which was an important place for this princely family.

PL

Park pszczyński, którego historia nierozerwalnie związana jest z panowaniem saskiego rodu Anhalt-Köthen-Pless, panującego w Pszczynie w latach 1765–1846, na przestrzeni wieków był wraz z zamkiem i jego otoczeniem przebudowywany i zmieniany zgodnie z panującym wówczas stylem – od renesansu do baroku w XVIII wieku, a także za czasów panowania wspomnianej rodziny. Na podstawie świadectw życia – przede wszystkim pamiętników księcia Ludwika i jego matki Luizy Ferdynandy – można zrekonstruować i szczegółowo przedstawić zarówno rozwój projektu założenia krajobrazowego, jak i życie i codzienność parku, który był ważnym miejscem dla tej książęcej rodziny.

6

Źródła narracyjne do dziejów Polonii w Bośni i Hercegowinie w okresie austro-węgierskim

89%

Lis T. J.

|

nr 2

75-90

EN

In my paper I make an attempt to present the current state of knowledge on the source base concerning the Polish community in Bosnia and Herzegovina in the Austro-Hungarian period. I analyze exclusively narrative sources, which I classified according to the Polish groups which appeared there (peasants, intelligentsia and soldiers). I also evaluate the usefulness of those narrative sources in my research. I briefly characterized each source naming its author, the context as well as the approximate date of the appearance of a given source, which will certainly contribute to the further research.

7

Dzienniki oraz pamiętniki i wspomnienia jako źródła do badań nad życiem codziennym kawalerzystów i artylerzystów konnych polskich formacji wojskowych z lat 1914–1918 oraz Wojska Polskiego II Rzeczypospolitej

75%

Smoliński A.

|

nr 102

135-155

EN

The history of cavalry and horse artillery of Polish military units from the period of World War I and the Polish Army from 1918–1939 has long been a subject of interest for Polish scholars. It is evidenced by the growing number of publications concerning them. One of the sources by means of which their history is studied are relational sources, namely diaries, daybooks and memoirs. That is why the Author has decided to present only selected sources of this type, and point to those issues concerning the history of cavalry and horse artillery which can be studied on the basis of relational sources. Apart from that, he has also indicated problems which can be encountered by potential scholars who decide to use sources of this type.

PL

Historia kawalerii i artylerii konnej polskich formacji wojskowych z okresu I wojny światowej oraz Wojska Polskiego z lat 1918–1939 od dawna budzi zainteresowanie naukowe polskich badaczy. Świadczy o tym stale narastająca liczba dotyczących ich publikacji. Jednym z narzędzi, za pomocą których bada się ich dzieje są źródła relacyjne – dzienniki, wspomnienia i pamiętniki. Dlatego też autor postanowił przedstawić wybrane źródła tego typu oraz wskazać te zagadnienia z dziejów kawalerii i artylerii konnej, które mogą być badane na podstawie źródeł relacyjnych i te problemy, które mogą napotkać potencjalni badacze korzystający ze źródeł tego typu.

8

Эпоха i асоба ва ўспамiнах Францiшка Карпiнскага «Гiсторыя майго веку i людзей, з якiмi я жыў»

71%

Шаўчэнка Г.

Białorutenistyka Białostocka

|

2016

|

tom 8

PL

Artykuł został poświęcony pamiętnikom „Historia mojego wieku i ludzi, z którymi żyłem” Franciszka Karpińskiego (1741–1825), polskiego pisarza, poety i dramaturga. Omówiono w nim historię pisania i wydania utworu, zbadano nowatorski charakter gatunku wyrażający się w sposobach odzwierciedlania życia człowieka w określonych warunkach historycznych, przeanalizowano tematykę i problematykę pamiętników, zwrócono również uwagę na oświeceniowo-sentymentalne cechy stylu pisarza.

EN

The article is devoted to the memoirs “The history of my century and people who I lived with” by Frantsishek Karpinsky (1741–1825) – Polish writer, poet and playwright. The author of the article examines the process of writing and publishing the work, studies its genre innovation in the methods of describing a person’s spiritual life in real historic circumstances, analyzes the subjects and problems of memories. The attention is also paid to peculiarities of the writer’s style connected with the Age of Enlightenment.

9

Язэп Драздовiч – пiсьменнiк

71%

Петухова М.

Białorutenistyka Białostocka

|

2015

|

tom 7

PL

W artykule osoba znanego malarza, badacza i pedagoga Jazepa Drazdowicza jest przedstawiona jako pisarza. Na materiale opowiadania „Niewolnica czułego serca, czyli Gelka”, powieści „Puszcza Garadolska”, opowieści „Wielka szyszka”, szkiców fantastycznych, poematu „Stypa przeszłości”, pamiętników J. Drazdowicza analizowana jest tematyka, problematyka, rozmaitość gatunkowa i stylistyczna jego twórczości literackiej.

EN

The purpose of the article is to present the personality of a famous artist, researcher and teacher Yazep Drazdovich as a writer. Subject, problematic, variety of genres and stylistic features of the author’s literary work were analyzed on the material of the short novel “The Hostage of the Tender Heart, or Gelka”, the novel “Garadolnia’s Forest”, the story “A Big Swell”, fantastic sketches, the poem “Funeral Feast of the Past”, diaries and memoirs.

10

Tożsamość i rozwój w pamiętnikach ugandyjskich nauczycieli, opiekunów i pracowników socjalnych

71%

Kawula A.

|

2023

|

tom 2(89)

151-170

PL

W artykule skupiono się na problematyce kształtowania się tożsamości i rozwoju zawodowego wśród pedagogów z Ugandy. Dokonano analizy tema- tycznej czynników wzajemnie na siebie oddziałujących: osobistego, zawodowego i społecznego. Zwrócono uwagę na konstruowanie tożsamości i rozwoju zawodowego w kategoriach: przynależności do grona pedagogicznego jako do społeczności, związek między systemami wiedzy i przekonań oraz oczekiwaniami zawodowymi przyszłości. W badaniach jakościowych rozpatrywano refleksje zapisane w pamiętnikach kilkunastu pedagogów ugandyjskich zatrudnionych w placówkach szkolno- -wychowawczych prowadzonych przez NGO’s w Ugandzie w dystrykcie Kyenjojo. Dane uzyskane w trakcie badań uwzględniały dwa obszary zrównoważonego rozwoju: indywidualny i instytucjonalny. Doświadczenia wychowawców, nauczycieli, opiekunów i pracowników socjalnych wskazują, że proces budowania tożsamości został konstruowany indywidualnie, a działania negocjowane społecznie. Rozwój zawodowy obejmował nie tylko zdobywanie osobistej wiedzy i doświadczenia, ale również odbywał się pod wpływem społeczności lokalnej, wspólnoty, przynależności do określonej kultury, światopoglądu oraz okoliczności związanych z życiem rodzinnym i pracą.

EN

The article focuses on the issues of identity formation and professional development among Ugandan educators. A thematic analysis of mutually influencing factors: personal, professional and social was performed. Attention was paid to the construction of identity and professional development in terms of belonging to the teaching staff as a community, the relationship between knowledge and belief systems as well as professional expectations of the future. The qualitative research examined reflections recorded in the diaries of several Ugandan educators employed in educational institutions run by non-governmental organisations in Uganda in the Kyenjojo district. The data obtained during the research took into account two areas of sustainable development: individual and institutional. The experiences of educators, teachers, carers and social workers indicate that the process of identity building was individually constructed, and actions were socially negotiated. Professional development included not only the acquisition of personal knowledge and experience, but also took place under the influence of the local community, community, belonging to a specific culture, worldview and circumstances related to family life and work.

11

W oku konia. Horyzonty biografii

62%

Jarzyna A.

|

nr 3

57-74

EN

The article talks about a situation of animals (especially horses) during military action of the World War I. The author, who chooses viewpoint of non-anthropocentric history, refers to the work of Éric Baratay Le point de vue animal. Une autre version de l’histoire [The Animal Point of View. Another version of history] and war diaries written by Ivan Cassagnau, a French artilleryman during 1914 and 1916, she confronts those two books with children’s novel War Horse written by Michael Morpurgo. In Poland this book is known as The time of war and it has been published in 2011, soon after it’s film adaptation, directed by Steven Spielberg, has appeared. The author of the article proposes a critical interpretation of the novel, she notes the quality (and flows) of the narration from the animal’s viewpoint, she wonders, if the writer managed to build convincing war biography of a horse, finally she highlights a pacifistic message of the book.

PL

Artykuł przybliża losy zwierząt (przede wszystkim koni), wykorzystywanych w trackie działań wojennych podczas I wojny światowej. Autorka, której bliska jest perspektywa historii nieantropocentrycznej, sięga po poświęcone między innymi tym zagadnieniom pionierskie opracowanie Érica Barataya pt. Zwierzęcy punkt widzenia. Inna wersja historii oraz po pamiętniki Ivana Cassagnau, francuskiego artylerzysty z lat 1914- 1916, odnosi je do napisanej przez Michaela Morpurgo powieści dla dzieci i młodzieży pt. War Horse (1982). W Polsce przełożonej dopiero pod wpływem adaptacji filmowej w reżyserii Stevena Spielberga z 2011 roku, dystrybuowanej pod kuriozalnym tytułem Czas wojny. Autorka artykułu w krytycznej interpretacji powieści zwraca uwagę na wartość (i niedociągnięcia) narracji prowadzonej z perspektywy zwierzęcego bohatera, zastanawia się, w jakim stopniu dzięki temu zabiegowi pisarzowi udało się stworzyć przekonującą wojenną biografię konia, wreszcie podkreśla wynikający z tej optyki pacyfistyczny wydźwięk książki.

12

Polnische Freiheitsbewegungen und die Polen in CAROLINE PICHLERS Autobiographie und ihren Briefen an HELMINA VON CHÉZY

54%

Szarszewska K.

|

2022

11-32

EN

The article investigates the political engagement of CAROLINE PICHLER, one of the most important female intellectuals of the Romantic and Vormärz eras. It studies PICHLER’S attitude towards the partitions of Poland and Polish struggles for independence in the 19th century and aims to reconstruct her contacts with Polish intellectuals in Vienna. For the purpose of contextualization, a literary biography of the now forgotten female writer will be shown, and the historical background will be explained. The reconstruction of PICHLER’S views will be based on her hitherto unpublished and unexplored correspondence with the poet and publicist HELMINA VON CHÉZY, which is currently held in the Jagiellonian Library in Cracow, and on the little-known passages of PICHLER’S memoirs Denkwürdigkeiten aus meinem Leben.

PL

W artykule podjęta została próba udzielenia odpowiedzi na pytanie o stosunek austriackiej pisarki epoki romantyzmu i „Vormärz”, założycielki jednego z najważniejszych salonów literackich Wiednia – CAROLINE PICHLER do rozbiorów Polski i polskich walk niepodległościowych w XIX wieku. Artykuł bada poglądy i zaangażowanie polityczne Pichler oraz dąży do odtworzenia jej kontaktów z Polakami przebywającymi w tym czasie w Wiedniu. Opis poglądów pisarki dokonywany jest na podstawie analizy jak dotąd niepublikowanej i niezbadanej korespondencji prowadzonej z poetką i publicystką HELMINĄ VON CHÉZY, która jest obecnie przechowywana w Bibliotece Jagiellońskiej w Krakowie oraz na podstawie fragmentów jej pamiętników Denkwürdigkeiten aus meinem Leben [Wspomnienia z mojego życia]. W artykule nakreślone zostało również tło historyczne oraz przypomniana została literacka biografia CAROLINE PICHLER.

DE

Der Beitrag untersucht das politische Engagement CAROLINE PICHLERS, einer der wichtigsten weiblichen Intellektuellen der Epoche der Romantik und des Vormärz. Er geht der Frage nach, welche Einstellung die Schriftstellerin zu den Teilungen Polens und den polnischen Freiheitsbewegungen im 19. Jahrhundert hatte und setzt sich zum Ziel, ihre Kontakte zu den polnischen Intellektuellen in Wien zu rekonstruieren. Darüber hinaus werden historische Hintergründe erklärt und Einblicke in die literarische Biographie der heute vergessenen Schriftstellerin gegeben. Die Rekonstruktion der Ansichten Pichlers erfolgt anhand ihrer bislang unveröffentlichten und nicht erforschten Korrespondenz mit der Dichterin und Publizistin HELMINA VON CHÉZY, die derzeit in der Jagiellonen Bibliothek in Krakau aufbewahrt wird, sowie anhand der wenig bekannten Passagen aus PICHLERS Memoiren Denkwürdigkeiten aus meinem Leben.

13

„Myśmy się nawzajem poznawały po oczach”… Z badań nad strategiami przetrwania kobiet żydowskich funkcjonujących „na powierzchni” po tzw. aryjskiej stronie w okupowanym Krakowie i okolicach

45%

Grądzka-Rejak M.

|

nr 2(26)

51-74

EN

‘We got to know each other through our eyes…’ Research on Strategies for the Survival of Jewish Women Functioning above ‘Ground’ on the Aryan Side in Occupied Krakow and its Surroundings The purpose of this article is to show the survival strategies and the everyday life of Jewish women living on the so-called Aryan side in occupied Krakow and its surroundings. Ego-documents are the core source: relations and diaries collected in the Archive of the Jewish Historical Institute in Warsaw, the Archives of Yad Vashem in Jerusalem and the Archives of the Metropolitan Curia in Kraków. A thorough analysis of the phenomenon is very complex, therefore this article only discusses the fate of the Jewish women who co-existed amongst Polish society rather than those who did not have ‘Aryan documents’ or could be betrayed by their appearance, and were thus forced to remain in hiding the whole time. The article not only pays attention to the survival strategies and ways in which they disguised their origins and identities, but it also explores the everyday life, family relationships, work and religious life of these women. The author’ s aim was not to analyse aid provided to Jewish women by non-Jews, or symmetrically, to synthesise problems regarding the selling out of Jews in occupied Krakow. Both issues do appear in the article, but rather as background to the individual cases, since they were, in fact, inseparable elements of any survival strategy on the Aryan side in the GG ‘capital’. The article also notes the absence of certain topics in the interviews, related to the daily life of Jewish women in hiding, which makes a more comprehensive analysis difficult.