Wyniki wyszukiwania - Biblioteka Nauki

1

Niechęć do wyznawania. O kulturze autobiografii w Polsce

100%

Hellich A.

Autobiografia. Literatura. Kultura. Media

|

2016

|

nr 2(7)

15–37

PL

Autor stawia tezę, że na szeroką skalę autobiografie pojawiły się w Polsce dopiero u schyłku XX wieku – ich miejsce zajmowały przedtem liczne przedsięwzięcia pamiętnikarskie. W celu udowodnienia tej tezy autor w pierwszej kolejności zarysowuje różnicę pomiędzy autobiografią a pamiętnikiem, sytuując te formy wypowiedzi intymnej w obrębie odmiennych tradycji antropologiczno-filozoficznych. Następnie dokonuje przeglądu recepcji autobiografii w Polsce, by wskazać, że właściwa autobiografii optyka wewnętrzpodmiotowa była – ze względów historyczno-politycznych oraz kulturowych – traktowana jako akt ekshibicjonizmu. Znacznie lepiej w kontekst polski wpisywała się natomiast forma wypowiedzi pamiętnikarskiej, która akcentuje relacyjne usytuowanie podmiotu (określa go wobec narodu, historii, społeczeństwa itd.).

EN

The author argues that autobiographies appeared in Poland on a large scale in the late 20th century – unlike the memoirs which were previously the most popular form of intimate expression. In order to prove the point the author explains at first the distinction between autobiography and memoirs by situating them within different philosophical and anthropological traditions. Subsequently, he reviews the reception of autobiographies in Polish culture arguing that so far – due to historical, political and cultural reasons – an introvert point of view which is an inherent attribute of autobiography was treated like an act of exhibitionism. The extrovert point of view proper to memoirs in which the subject is defined in relation to somebody or something (nation, history, society) seems to suit better the Polish context.

2

Nagromadzenia leksemów współfunkcyjnych jako element stylu XVI-wiecznej prozy pamiętnikarskiej (na materiale diariusza Mikołaja Krzysztofa Radziwiłła)

100%

Zarębski R.

Rozprawy Komisji Językowej ŁTN

|

2015

|

tom LXI

281-296

PL

W artykule zwrócono uwagę na jedną z ważniejszych cech stylowych dawnej prozy pamiętnikarskiej, jaką jest występowanie ciągów synonimicznych. Kryterium genetyczne pozwoliło wyodrębnić szeregi złożone z: 1) jednostki leksykalnej pochodzenia obcego (łacińskiego, włoskiego, orientalnego itd.) i rodzimego, np. bonaccia – ucichnienie wiatru; 2) dwóch leksemów rodzimych, np. odnoga morska – jezioro; 3) leksemu rodzimego i obcego, np. grosz – majdyn oraz 4) dwóch leksemów obcych, np. caurus – magistro. Typ pierwszy tworzą zazwyczaj wyrazy równoznaczne, natomiast leksemy należące do pozostałych grup są zwykle bliskoznaczne. Omawiane szeregi, objaśniając sens wielu wyrazów nieznanych polszczyźnie końca XVI wieku, pełnią najczęściej funkcję semantyczną. Niekiedy mają także charakter ozdobny, a sporadycznie – ekspresywny. Zwrócono także uwagę na wielość formuł metajęzykowych wprowadzających wyrazy synonimiczne: to jest, po naszemu, po łacinie, po włosku, zową, rozumie się, objaśnienia z łącznikiem wyzerowanym.

EN

The article mentioned one of the most important stylistic feature of the old diarist prose, that is the occurrence of synonymic series. The genetic criterion made it possible to distinguish series composed of: 1) lexemes of foreign origin (Latin, Italian, Oriental etc.) and native, such as: bonaccia – ucichnienie wiatru; 2) two native lexemes, such as: odnoga morska – jezioro; 3) native and foreign lexemes, such as: grosz – majdyn and 4) foreign lexemes, such as: caurus – magistro. The first type of lexemes is characteristic of words of equivalent meaning, whereas lexemes which belong to three other types are usually synonymous. The series discussed, while explaining the meaning of a lot of words not known to 16th-century Polish, usually perform the semantic function. Sometimes they also have the ornamental character and, sporadically, the expressive character. Attention was also devoted to the multiplicity of metalinguistic formulae which introduce synonymic words: jest, po naszemu, po łacinie, po włosku, zową, rozumie się, explanations without the copula.

3

Аўтарская самарэфлексiя ў “Аповесцi для сябе” Барыса Мiкулiча

80%

Гараднiцкi Я.

|

tom 7

PL

Utwór Borysa Mikulicza jest narracją o konfrontacji osobowości twórczej z dominującym systemem ideologicznym o jej prawo być artystą. „Opowieść dla siebie” jest napisana w formie pamiętnika, zawiera zapisy z lat 1946–1948. W tym czasie pisarz, wróciwszy z zesłania, próbował „powrócić do literatury”. Uważne czytanie pamiętnika dostarcza ciekawego materiału do charakterystyki życia literackiego w okresie powojennym na Białorusi.

EN

Boris Mikulič’s work is the story of an unequal battle of the creative person against dominant ideological system for the right to be an artist. The book, written in the form of a diary, contains entries made in 1946–1948. At this time the writer was released from exile and made attempts “to return in literature”. Close reading of the diary provides a significant material for characterization of the literary life in post-wor period.

4

W kręgu literatury żołnierskiej. Strategie pisania o wojnie w pamiętnikach żołnierzy II wojny światowej

80%

Kuczek M.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2015

|

nr 5

508-516

PL

Wspomnienia żołnierskie, często pisane z „pierwszej linii frontu”, są stałym elementem polskiej literatury wojennej. Sposób przedstawiania wydarzeń wojennych z punktu widzenia piszących żołnierzy znacznie różni się od tego prezentowanego przez innych pisarzy. Działania zbrojne są ich codziennością, a zapis wydarzeń niesie ze sobą obietnicę ukazania realnych przeżyć żołnierskich. Pozwala na to przyjęcie przez autorów jednej z trzech strategii pisania o wojnie: kronikarskiej, propagatorskiej bądź reporterskiej. Charakterystyczne dla tych pamiętników jest także łączenie dwóch przeciwstawnych sposobów opisu wojny: ułańskiego westernu i wojny jako rzezi.

EN

Soldiers' memoirs, often written from the front line, are a constant feature of Polish war literature. The events of war, written from the soldiers’ point of view, are presented in different way than those that were written by writers with no experience of war. Armed conflict was their daily experience, and their diaries impart a real sense of what it is to be a soldier. Soldiers had three possible strategies in writing about war - chronicler, propagator, or reporter. Often they linked two opposing perspectives of war - nobility and slaughter.

5

Праблема наратара ў аповесці “Белая Дама” Аляксея Карпюка

80%

Сaкoвіч A.

|

tom 6

RU

Анна Саковiч - Беласток

PL

Artykuł poświęcony jest analizie zagadnienia narratora w powieści „Biała Dama” Alaksieja Karpiuka, zawierającej elementy powieści detektywistycznej i historycznej. Wydarzenia związane z wyjaśnianiem tajemnicy tytułowej Białej Damy zostały przedstawione przez pierwszego narratora. Natomiast drugi narrator (Katarzyna Wałkowicz), osoba żyjąca w drugiej połowie XVII wieku, ukazuje historię swego losu pełnego wielu przygód i doświadczeń.

EN

In the article the problem of narrator in Aleksey Karpiuk’s novel “Biala Dama” is discussed. The novel involves detective and historical elements. The first narrator presents the events revealing the mystery of the heroine. The second narrator (Katarzyna Wałkowicz), who lived in the second part of the 17th century, describes her life which was full of adventures and experience.

6

O Przemyślu i historii w Senniku galicyjskim Anny Strońskiej

80%

Spyra P.

Ogrody Nauk i Sztuk

|

2015

|

nr 5

608-614

PL

Artykuł poświęcony został Sennikowi galicyjskiemu Anny Strońskiej. Autorka była znaną i nagradzaną reportażystką i publicystką. Książka, wydana w 1993 roku, ukazuje obraz XIX- i XX-wiecznego Przemyśla. Miasto na trwałe zapisało się w biografii i twórczości reportażystki. Omówiono sposób ukształtowania narracji, bohatera oraz kategorii czasu i przestrzeni w utworze. Podkreślono obecność ważnych wątków historycznych oraz emocjonalną więź autorki z Przemyślem. Zwrócono uwagę na bogaty rezerwuar gatunków, których cechy wykorzystuje Sennik galicyjski.

EN

This article deals with Sennik galicyjski written by Anna Strońska. The author was a famous award-winning reporter and commentator. The book, written in 1993, portrays a picture of Przemyśl in the 19th and 20th centuries. This is a very important town in the biography and artistic works of the writer. The article discusses the categories of narration, hero, time and space in the work. Sennik galicyjski includes the essential historical plots and emphasized the especially writer’s bond with Przemyśl. The work makes use of many poetic and literary genres.